මස් කර්මාන්තය
මස් කර්මාන්තය යන පදයෙන් විස්තර කරනුයේ නිෂ්පාදන සඳහා නවීන කාර්මික පශු සම්පත් කෘෂිකර්මාන්තය භාවිතය, ඒවා
ඇසුරුම් කිරීම, සංරක්ෂණය හා අලෙවිකරණයයි (කිරි නිෂ්පාදන, ලොම් ආදිය). ආර්ථික විද්‍යාවේ දී එය ප්‍රාථමික (කෘෂිකාර්මික) හා ද්විතීයික (කර්මාන්ත) ක්‍රියාකාරකම්වල විලයනයක් වන අතර එක් අයෙකු පමණක් සම්බන්ධයෙන් දැඩි ලෙස ගුණාංගීකරණය කිරීම දුෂ්කර ය. සමස්ත මස් කර්මාන්තයේ වැඩි කොටසක් මස් ඇසුරුම් කර්මාන්තය වේ - ගවයන්, ඌරන්, බැටළුවන් සහ වෙනත් පශු සම්පත් වැනි සතුන් ඝාතනය කිරීම, සැකසීම, ඇසුරුම් කිරීම සහ බෙදා හැරීම පාලනය කරන කොටසයි .
ආහාර කර්මාන්තයේ දිනෙන් දින වර්ධනය වන මස් ශාඛාවෙන් විශාල කොටසක් දැඩි සත්ව ගොවිතැනට සම්බන්ධ වන අතර එහිදී පශු සම්පත් මුළුමනින්ම පාහේ ගෘහස්ථව තබා ඇත හෝ ගොවිපලවල් වැනි සීමිත එළිමහන් සැකසුම් වල තබා ඇත .
මස් සඳහා සතුන් ඇති දැඩි කිරීමේ බොහෝ අංශ කාර්මික වී ඇත, කුඩා පවුල් ගොවිපලවල්වල පවා පොදු භාවිතයන් මේ සමඟ සම්බන්ධ වේ, උදා. ෆෝයි ග්‍රාස් වැනි රසවත් ආහාර
කාර්යක්ෂමතා සලකා බැලීම්.
[සංස්කරණය]පශු සම්පත් කර්මාන්තය වෙනත් ඕනෑම මිනිස් කටයුත්තකට වඩා වැඩි ඉඩම් ප්‍රමාණයක් භාවිතා කරනවා පමණක් නොව එය ජල දූෂණයට විශාලතම දායකත්වයක් සපයන අතර හරිතාගාර වායු විමෝචනයේ විශාල ප්‍රභවයකි. මේ සම්බන්ධයෙන්, අදාළ සාධකය වන්නේ නිෂ්පාදිත විශේෂවල ආහාර පරිවර්තන කාර්යක්ෂමතාවයි. බලශක්තිය, පළිබෝධනාශක, ඉඩම් සහ නැවත ලබා ගත නොහැකි සම්පත් වැනි සාධක සැලකිල්ලට ගැනීමෙන් රතු මස්( හරක් මස්, බැටළු මස්, එළු මස් සහ බයිසන්) දැඩි අකාර්යක්ෂමතාවක් පෙන්නුම් කරන අතර කුකුළු මස් හා බිත්තර හොඳම කාර්යක්ෂමතාව පෙන්නුම් කරයි.
මස් ප්‍රභවයන්
[සංස්කරණය]| වර්ගය | 1999 | !2000 | 2012 | % වෙනස 1990-2012 |
|---|---|---|---|---|
| ගවයන් සහ මී හරකුන් | 1445 | 1465 | 1684 | 16.5 |
| ඌරන් | 849 | 856 | 966 | 13.8 |
| කුකුළන් | 11788 | 16077 | 24075 | 104.2 |
| බැටළුවන් සහ එළුවන් | 1795 | 1811 | 2165 | 20.6 |
ගෝලීය මස් නිෂ්පාදනය.
[සංස්කරණය]
සමාගම්
[සංස්කරණය]ලොව පුරා විශාලතම මස් නිෂ්පාදකයින් අතර:
වේ.
ලෝක හරක් මස් නිෂ්පාදනය
[සංස්කරණය]විවේචනයන්
[සංස්කරණය]කාර්මික මස් නිෂ්පාදනයේ බලපෑමේ තීරණාත්මක අංශ වන්නේ:
- ස්ටෙරොයිඩ් වැනි හෝමෝන ප්‍රතිකාර සහ මේවා සමඟ මතු කරන ලද මස් පරිභෝජනය මිනිස් පාරිභෝගිකයින්ට ඇති කරන බලපෑම (බීෆ් හෝමෝන මතභේදය)
- සත්ව රෝග උදා. පිස්සු-ගව රෝග (BSE), කුරුළු උණ, සූකර ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා (H1N1), කුරුළු ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා (H5N1), පාද සහ මුඛ රෝග. ඒවායින් සමහරක් මිනිස් පාරිභෝගිකයින්ට ව්‍යාප්ත විය හැකිය
- සත්ව හිංසනය , මස් කර්මාන්තයේ සාමාන්‍ය සිරිතකි
- සමහර සත්ව අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින කණ්ඩායම් විශ්වාස කරන්නේ මස් නිෂ්පාදනය සදාචාර විරෝධී වන බව හා එම කර්මාන්තය අහෝසි කළ යුතු බවයි.
- තරබාරුකම - මස් නිෂ්පාදන අධික ලෙස පරිභෝජනය හේතුවෙන් අර්ධ වශයෙන් දායක වේ.
- සත්ව අපද්‍රව්‍ය හා සම්බන්ධ මානව රෝග, උදා. E.Coli හරහා
- මස් පරීක්ෂාව සහ සෞඛ්‍ය සේවා ඇතුළුව ඉහත කරුණු හා සම්බන්ධ රාජ්‍ය සේවා සඳහා වැයවන පිරිවැය
- මස් හා කුකුළු සැකසුම් පහසුකම්වල සේවකයින් හා සම්බන්ධ මානව රෝග
- සතුන් පෝෂණය කිරීම සඳහා භූගත ජලය අධික ලෙස භාවිතා කිරීම
- වනාන්තර විනාශය, වඳ වී යාම සහ වෙනත් විශේෂ අලාභය, විශේෂයෙන් ඇමසන් කලාපයේ කලින් වැසි වනාන්තර ලෙස පැවති භූමියේ හරක් ගවයන් ඇති කරන ස්ථාන.
බොහෝ නිරීක්ෂකයින් යෝජනා කරන්නේ ඉහත සඳහන් කරුණු සමඟ කටයුතු කිරීමේ වියදම වර්තමාන ආර්ථික ප්‍රමිතික අනුව තරයේ අවතක්සේරු කර ඇති අතර සත්‍ය / පූර්ණ පිරිවැය ගිණුම්කරණය මගින් කාර්මික මස් මිල විශාල ලෙස ඉහළ නංවනු ඇති බවයි.
පශු සම්පත් සේවකයන්ට බලපෑම්
[සංස්කරණය]ඇමරිකානු ඝාතකාගාර සේවකයින් සාමාන්‍ය ඇමරිකානු කම්කරුවාට වඩා තුන් ගුණයකින් බරපතල තුවාල වලට ගොදුරු වීමේ ඉඩකඩක් ඇත. NPR වාර්තා කරන්නේ ඌරු හා ගව ඝාතකාගාර සේවකයින් පුනරාවර්තන වික්‍රියා තුවාල වලට ගොදුරු වීමේ අවදානම සාමාන්‍යයට වඩාහත් ගුණයකින් වැඩි බවයි. එක්සත් ජනපදයේ ඝාතකාගාර සේවකයින් සම්බන්ධව සතියකට සැත්කම් දෙකක් සිදුවන බව ද ගාඩියන් වාර්තා කරයි. ඇමරිකාවේ විශාලතම මස් නිෂ්පාදකයා වන ටයිසන් ෆුඩ්ස් හි එක් සේවකයෙකු තුවාල ලබා මසකට සාමාන්‍යයෙන් ඇඟිල්ලක් හෝ අවයවයක් කපා දමයි. 2018 දී ඉතාලි ආහාර සුරක්ෂිතතාව පිළිබඳ ජර්නලයක කරන ලද අධ්‍යයනයක දී සත්වයින්ගේ නිරන්තරයෙන් කෑගැසීමෙන් ඝාතකාගාර සේවකයින්ට ඔවුන්ගේ ශ්‍රවණය ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා කන් ආරක්ෂණ පැළඳීමට උපදෙස් දෙනු ලැබේ. 2004 දී වෘත්තීය හා පාරිසරික වෛද්‍ය සඟරාවේ කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වූයේ “සියලු හේතූන්, සියලු පිළිකා සහ පෙනහළු පිළිකා වලින් සිදුවන මරණ සඳහා නවසීලන්තයේ මස් සැකසුම් කර්මාන්තයේ නියුතු කම්කරුවන් තුළ අතිරික්ත අවදානම් නිරීක්ෂණය කර ඇති” බවයි.
"නරකම දෙය නම්, භෞතික හානියට වඩා චිත්තවේගීය හානියයි. ඔබ යම් කාල පරිච්ඡේදයක් තුල ඌරන් මරා දමන ලද ස්ථානයක වැඩ කරන්නේ නම් - එමඟින් ඔබ දේවල් මරා දැමිය හැකි නමුත් ඔබට එය ගණන් ගැනීමට ඉඩ නොදේ. ඔබ සමඟ ලේ වළේ ඇවිදිමින් සිටින ඇසෙහි ඌරෙකු දෙස බලා, ‘දෙවියනේ, එය ඇත්තෙන්ම නරක පෙනුමක් ඇති සතෙකු නොවේ’ යැයි සිතිය හැකිය. ඔබට එය සුරතල් කිරීමට අවශ්‍ය විය හැකිය. එය මා වෙත පැමිණියේ බලු පැටියෙකු මෙන් නටන්නටය. මිනිත්තු දෙකකට පසු මට ඔවුන්ව මරා දැමීමට සිදු විය - පයිප්පයකින් ඔවුන්ට පහර දී . එය මට සාමාන්‍ය දෙයකි." -— Gail A. Eisnitz,
සතුන් ඝාතනය කිරීම හෝ සතුන් ඝාතනය කිරීම හෝ ප්‍රවාහනය කිරීම් සිදු කරන පුද්ගලයින් මානසික ආතතිය හෝ කම්පනය වැනි දෑට ගොදුරු විය හැක. 2016 දී වෘත්තීන් 44 ක් පුරා ඩෙන්මාර්ක් කම්කරුවන් 10,605 දෙනෙකුගේ දත්ත ප්‍රතිගාමී විශ්ලේෂණයන් පෙන්වා දෙන්නේ ඝාතකාගාර සේවකයින් නිරන්තරයෙන් අඩු ශාරීරික හා මානසික යහපැවැත්මක් අත්විඳින බවද ඍණාත්මක ලෙස හැසිරීම් ඔවුන් තුල සුලබ බවයි.” කොලරාඩෝ විශ්ව විද්‍යාලය විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද සහ අනුමත කරන ලද ඇනා ඩොරොව්ස්කික්ගේ නිබන්ධනයේ පවසන්නේ ඝාතකාගාර සේවකයින්ට “පීඩාකාරී මානසික ආතතියේ අවදානමක් ඇති අතර එය පශ්චාත් මානසික ආතති ආබාධයක් වන අතර PTSD රෝගයෙන් පීඩා විඳි අයෙකුගේ කම්පන සහගත තත්වය හේතුවෙන් ඇති වන්නක් බවයි. අපරාධ පිළිබඳ විශේෂඥ ඇමී ෆිට්ස්ජෙරල්ඩ් විසින් 2009 දී කරන ලද අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී ඇත්තේ, “ඝාතකාගාර රැකියාව මගින් අත් අඩංගුවට ගැනීම් වල අනුපාතය, ප්‍රචණ්ඩකාරී අපරාධ සඳහා අත්අඩංගුවට ගැනීම්, ස්ත්‍රී දූෂණ සඳහා අත්අඩංගුවට ගැනීම් වෙනත් රැකියා වලට සාපේක්ෂව වැඩි බවයි". PTSD ජර්නලයේ කතුවරුන් පැහැදිලි කරන පරිදි, “මෙම සේවකයින් බඳවා ගනු ලබන්නේ විශාල වශයෙන් මෘදු ජීවීන් වන ඌරන් සහ එළදෙනුන් වැනි සතුන් ඝාතනය කිරීම සඳහා ය. මෙයින් ඇතිවන චිත්තවේගීය විසංවාදය ඔවුන්ව ගෘහස්ථ හිංසනය, සමාජයෙන් ඉවත්වීම, කාංසාව, මත්ද්‍රව්‍ය සහ මත්පැන් භාවිතය වැනි දෑට පෙළඹවිය හැකිය.
එක්සත් ජනපදයේ ඝාතකාගාර සාමාන්‍යයෙන් බාල වයස්කාර කම්කරුවන් සහ නීති විරෝධී සංක්‍රමණිකයින් නීති විරෝධී ලෙස සේවයට බඳවා ගනියි. 2010 දී හියුමන් රයිට්ස් වොච් විසින් එක්සත් ජනපදයේ ඝාතකාගාර කටයුතු මානව හිමිකම් උල්ලංඝනයක් ලෙස විස්තර කළේය. ඔක්ස්ෆෑම් ඇමරිකාවේ වාර්තාවකට අනුව , ඝාතකාගාර සේවකයින්ට විවේක ගැනීමට ඉඩ නොදෙන අතර ඔවුන්ට බොහෝ විට ඩයපර් පැළඳීමට අවශ්‍ය විය. තවද ඔවුන්ට අවම වැටුපකට වඩා අඩු වැටුපක් ලැබුණි.
වෙනත් විකල්ප
[සංස්කරණය]ව්‍යාජ මස් ("පිරිසිදු මස්") සම්පත් භාවිතයේ කාර්යක්ෂමතාව සහ සත්ව සුභසාධනය අනුව යම් වාසි ලබා දෙයි. කෙසේ වෙතත්, එය තවමත් සංවර්ධනයේ මුල් අවධියේ පවතින අතර එහි වාසි තවමත් තරඟකාරී වේ.
තරබාරුකම හා ආහාර ආශ්‍රිත වෙනත් රෝගවලින් පෙළෙන වයස්ගත ළදරු උත්පාත ජනගහනයක් සඳහා සෞඛ්‍ය සේවා පිරිවැය වැඩි වීම, ළමුන් තුළ තරබාරුකම පිළිබඳ සැලකිලිමත් වීම නිසා, මස් සඳහා අඩු අවධානයක් යොමු කරමින් සෞඛ්‍ය සම්පන්න පෝෂණය පිළිබඳ නව අදහස් ඇති වී තිබේ.
උතුරු ඇමරිකාවේ මුවන් සහ බයිසන් වැනි ස්වදේශික වන සතුන් භාවිතය මිල අඩු වනවා පමණක් නොව එය පරිසරයට අඩු බලපෑමක් ඇති කරයි.. මස් කර්මාන්තය තුල වෙනත් වල් මස් විකල්පයන් හඳුන්වා දීම සහ ඉහළ පිරිවැය සංයෝජනය කිරීම තිරසාර පශු සම්පත් කෘෂිකර්මාන්තය සඳහා ආරම්භයක් විය හැක.
විකල්ප මස් කර්මාන්තය
[සංස්කරණය]නිර්මාංශ හෝ සත්ත්ව ආහාර වලින් තොර ආහාර කෙරෙහි වන ප්‍රවණතාවය සහ මන්දගාමී ආහාර ව්‍යාපාරය බටහිර රටවල වෙනස්වන පාරිභෝගික කැමැත්තක් ඇති කරයි. අනෙක් අතට නිෂ්පාදකයින් පාරිභෝගික ගැටළු වලට ප්‍රතිචාර දක්වා ඇත්තේ සෙමින් පාරිසරික හෝ කාබනික ගොවිතැන දෙසට මාරුවීමෙනි. විකල්ප මස් කර්මාන්තය ඉදිරි වසර 10 තුළ බිලියන 140 ක් වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.