බජෝ නුවෝ ඉවුර
 ජාත්‍යන්තර අභ්‍යාවකාශ මධ්‍යස්ථානයෙන් ගහ් බජෝ නුවෝ හි ඡායාරූපය | |
  බජෝ නුවෝ ඉවුර  බජෝ නුවෝ ඉවුර  බජෝ නුවෝ ඉවුර | |
| භූගෝල විද්‍යාව | |
|---|---|
| පිහිටීම | කැරිබියන් මුහුද |
| ඛණ්ඩාංක | 15°53′N 78°38′W / 15.883°N 78.633°W |
| දිග | 26 කිමී (16.2 සැත) |
| පළල | 9 කිමී (5.6 සැත) |
| ඉහළම උන්නතාංශය | 2 මී (7 අඩි) |
| උසම ස්ථානය | Low Cay හි නම් නොකළ ස්ථානය |
| පරිපාලනය | |
| දෙපාර්තුමේන්තුව | සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් සහ ප්‍රොවිඩෙන්සියාව |
| භූමිය | සංස්ථාගත නොකළ |
| ජනවිකාසනය | |
| ජනගහනය | 0 |
බජෝ නුවෝ ඉවුර, පෙට්රල් දූපත් (ස්පාඤ්ඤ: Bajo Nuevo, Islas Petrel) ලෙසද හඳුන්වනු ලබන අතර, 15°53′N 78°38′ හි බටහිර කැරිබියන් මුහුදේ පිහිටා ඇති කුඩා තණකොළවලින් වැසී ගිය කුඩා දූපත් සහිත කුඩා, ජනාවාස නොවූ ගල්පරයකි. ආසන්නතම අසල්වැසි ගොඩබිම් ලක්ෂණය වන්නේ බටහිරට කිලෝමීටර් 110 (සැතපුම් 68) දුරින් පිහිටි සෙරනිලා ඉවුරයි.
ගල්පරය ප්‍රථම වරට 1634 දක්වා දිවෙන ලන්දේසි සිතියම්වල පෙන්වන නමුත් එහි වර්තමාන නම 1654 දී ලබා දී ඇත. 1660 දී ඉංග්‍රීසි මුහුදු කොල්ලකරුවෙකු වන ජෝන් ග්ලෝවර් විසින් බජෝ නුවෝ නැවත සොයා ගන්නා ලදී. මෙම ගල්පරය දැන් කොලොම්බියාව සහ එක්සත් ජනපදය සම්බන්ධ ස්වෛරීත්ව ආරවුලකට යටත් වේ. 2012 නොවැම්බර් 19 වන දින, නිකරගුවාවේ දූපත් වලට ඇති හිමිකම් සම්බන්ධයෙන්, ජාත්‍යන්තර අධිකරණය (ICJ) ඒකමතිකව, කොලොම්බියා ජනරජයට බජෝ නුවෝ සහ සෙරනිලා ඉවුරු දෙකෙහිම ස්වෛරීභාවය ඇති බව සොයා ගන්නා ලදී, නමුත් තීන්දුව විශ්ලේෂණය හෝ හොන්ඩුරාස් හෝ එක්සත් ජනපදයේ තරඟකාරී හිමිකම් සඳහන් කර නැත. [1]
භූගෝලය[සංස්කරණය]
බජෝ නුවෝ ඉවුර දිග කිලෝමීටර් 26 (සැතපුම් 16) පමණ වන අතර පළල කිලෝමීටර 9 (සැතපුම් 5.6) කි. චන්ද්‍රිකා රූපයේ දැක්වෙන්නේ එහි පටුම ස්ථානයේ කිලෝමීටර් 1.4 (සැතපුම් 0.87) පළල ගැඹුරු නාලිකාවකින් වෙන් වූ ව්‍යුහයන් දෙකකි. විශාල නිරිතදිග ගල්පර සංකීර්ණය කිලෝමීටර් 15.4 (සැතපුම් 9.6) ඊසාන-නිරිත දෙසින් වන අතර, කිලෝමීටර් 9.4 (සැතපුම් 5.8) දක්වා පළල, වර්ග කිලෝමීටර් 100 (වර්ග සැතපුම් 39) ප්‍රදේශයක් ආවරණය කරයි. දකුණු හා නැගෙනහිර පැතිවලින් ගල්පරය අර්ධ වශයෙන් වියළී යයි. කුඩා ඊසානදිග ගල්පර සංකීර්ණය කිලෝමීටර් 10.5 (සැතපුම් 6.5) නැගෙනහිර-බටහිර වන අතර කිලෝමීටර් 5.5 (සැතපුම් 3.4) දක්වා පළල, වර්ග කිලෝමීටර් 45 (වර්ග සැතපුම් 17) ප්‍රදේශයක් ආවරණය කරයි. සංසන්දනය කිරීමේදී භූමි ප්‍රදේශය කුඩා වේ.
වඩාත් ප්‍රමුඛතම කයි යනු නිරිතදිග කොටසේ පිහිටි ලෝ කේයි. එය මීටර් 300 (යාර 330) දිග සහ මීටර් 40 (යාර 44) පළල (හෙක්ටයාර 1 ක් හෝ අක්කර 2.5 ක් පමණ), උස මීටර් 2 (අඩි 6.6) ට නොඅඩු සහ නිසරු ය. එය කැඩුණු කොරල්, ප්ලාවිත දැව සහ වැලි වලින් සමන්විත වේ. ලෝ කේ හි ආලෝක ප්‍රදීපාගාරය මීටර් 21 (අඩි 69) ලෝහ කුළුණකි, රතු මුදුනකින් සුදු පැහැයෙන් වර්ණාලේප කර ඇත. එය සෑම තත්පර 15 කට වරක් සුදු ආලෝක දෙකක් ලෙස නාභිගත තල ආලෝක කදම්භයක් නිකුත් කරයි. ප්‍රදීපාගාරය 1982 දී පිහිටුවන ලදී,[2] සහ 2008 පෙබරවාරි මාසයේදී කොලොම්බියානු ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය විසින් ප්‍රතිනිර්මාණය කරන ලදී. එය දැනට කොලොම්බියානු නාවික හමුදාව විසින් නඩත්තු කරනු ලබන අතර ප්‍රාන්තයේ සමුද්‍රීය අධිකාරිය විසින් අධීක්ෂණය කරනු ලැබේ.[3][4]
භෞමික ආරවුල[සංස්කරණය]
බජෝ නුවෝ ඉවුර ස්වෛරී රාජ්‍ය ගණනාවක් විසින් කරන ලද පරස්පර හිමිකම්වලට විෂය වේ. බොහෝ අවස්ථාවන්හිදී, ආරවුල පැන නගින්නේ අවට මුහුද හරහා තම සුවිශේෂී ආර්ථික කලාපය පුළුල් කිරීමට රාජ්‍යයක් විසින් දරන උත්සාහයන් මගිනි.
කොලොම්බියාව දැනට මෙම ප්‍රදේශයට හිමිකම් කියන්නේ සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස්, ප්‍රොවිඩෙන්සියා සහ සැන්ටා කැටලිනාදූපත් සමූහයේ දෙපාර්තමේන්තුවේ කොටසක් ලෙසය.[5][6] ප්‍රදේශයේ නාවික මුර සංචාර කොලොම්බියානු නාවික හමුදාවේ සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් බලඇණිය විසින් සිදු කරනු ලැබේ.[7] කොලොම්බියාව 1886 සිට මෙම භූමි ප්‍රදේශ වලට හිමිකම් කියන බව, සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් සහ ප්‍රොවිඩෙන්සියා හි භූගෝලීය දූපත් සමූහයේ කොටසක් ලෙස පවත්වාගෙන යයි.[2] කොලොම්බියාව මෑතක් වන තුරුම එම ප්‍රදේශයට නමින් හිමිකම් නොකියන බවට තර්ක කර ඇති නිකරගුවාව, ඒවා අතර ප්‍රමුඛස්ථානයක් ගන්නා අනෙකුත් හිමිකම් ප්‍රකාශ කරන රාජ්‍යයන් විසින්ද මතභේදයට ලක්ව ඇත.[8]
කොලොම්බියාව සමඟ ද්විපාර්ශ්වික ගිවිසුම් ගණනාවකට එළැඹීමෙන් පසු ජැමෙයිකාවේ ප්‍රකාශය බොහෝ දුරට නිද්‍රාශීලී විය. 1982 සහ 1986 අතර, රාජ්‍යයන් දෙක බජෝ නුවෝ සහ ඒ ආසන්නයේ පිහිටි සෙරනිලා ඉවුර හි භෞමික ජලය තුළ ජැමෙයිකානු යාත්‍රා සඳහා නියාමනය කරන ලද මසුන් ඇල්ලීමේ අයිතිය ලබා දෙන විධිමත් ගිවිසුමක් පවත්වා ගෙන ගියහ.[9][10] ජැමෙයිකාව මෙම ගිවිසුම අත්සන් කිරීම ඉවුරු දෙක කෙරෙහි කොලොම්බියානු ස්වෛරීභාවය තථ්‍ය පිළිගැනීමක් ලෙස විවේචකයින් විසින් සලකනු ලැබීය.[10] කෙසේ වෙතත්, 1986 අගෝස්තුවේ කල් ඉකුත් වූ පසු කොලොම්බියාව එය අලුත් කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කළ බැවින්, දැන් ගිවිසුම වසා දමා ඇත.[10]
1993 නොවැම්බරයේදී, කොලොම්බියාව සහ ජැමෙයිකාව ඉහත සඳහන් කළ ඉවුරු දෙක අතර නම් කරන ලද ජලයෙහි ජීව හා අජීවී සම්පත් සහයෝගීව කළමනාකරණය කිරීම සහ සූරාකෑම සඳහා ඒකාබද්ධ පාලන ප්‍රදේශය පිහිටුවීමේ සමුද්‍රීය සීමා නිර්ණය ගිවිසුමකට එකඟ විය.[11] කෙසේ වෙතත්, කොලොම්බියාව මෙම ප්‍රදේශ තම වෙරළබඩ ජලයේ කොටසක් ලෙස සලකන බැවින්, කේස් අවට ඇති භෞමික ජලය ඒකාබද්ධ පාලන කලාපයෙන් බැහැර කරන ලදී.[12][13] ගිවිසුමට අනුයුක්ත කර ඇති ප්‍රස්ථාරයේ බැහැර කව "සෙරනිලා සහ බජෝ නුවෝ හි කොලොම්බියාවේ භෞමික මුහුද" ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.[10] ගිවිසුම බලාත්මක වූයේ 1994 මාර්තු මාසයේදීය.[10]
නිකරගුවාව, බජෝ නුවෝ ඉවුර සහ සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් සහ ප්‍රොවිඩෙන්සියා දූපත් ආශ්‍රිත සියලුම දූපත් ඇතුළුව කැරිබියන් මුහුදේ වර්ග කිලෝමීටර් 50,000 ප්‍රදේශයක් ආවරණය කරමින් එහි මහාද්වීපික තටාකයේ ඇති සියලුම දූපත් වලට හිමිකම් කියයි. එය කොලොම්බියාවට එරෙහිව ජාත්‍යන්තර අධිකරණයේ (ICJ) මෙම ඉල්ලීම නොකඩවා කරගෙන ගොස් 2001 සහ 2007 යන වර්ෂ දෙකේදීම නඩු ගොනු කර ඇත.[8][14] ආරවුලට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ 1928 මාර්තු මාසයේදී කොලොම්බියාව සමඟ හුවමාරු වූ එස්ගුර්ර්-බාර්සිනාස් ගිවිසුමේ විවාදාත්මක වලංගුභාවය සහ අදාළත්වයයි.[8]
ගුවානෝ දූපත් පනතේ විධිවිධාන යටතේ ජේම්ස් ඩබ්ලිව්. ජෙනට්[15] විසින් 1869 නොවැම්බර් 22 දින එක්සත් ජනපදයේ හිමිකම් පෑම සිදු කරන ලදී.[16] මෙම කලාපයේ ගුවානෝ දූපත් සම්බන්ධයෙන් එක්සත් ජනපදය විසින් කරන ලද බොහෝ හිමිකම් නිල වශයෙන් ප්‍රතික්ෂේප කරන ලද්දේ 1972 සැප්තැම්බර් දිනැති කොලොම්බියාව සමඟ ඇති කරගත් ගිවිසුමකිනි.[17] කෙසේ වෙතත්, බජෝ නුවෝ ඉවුර ගිවිසුමේ සඳහන් කර නොමැති අතර, ගිවිසුමේ 7 වැනි වගන්තියේ සඳහන් වන්නේ ගිවිසුමේ විශේෂයෙන් සඳහන් නොකළ කරුණු එහි නියමයන්ට යටත් නොවන බවයි. එක්සත් ජනපදය බැංකුව සලකන්නේ සංස්ථාපිත නොවූ අසංවිධානාත්මක ප්‍රදේශයක් ලෙසය.[16][18]
හොන්ඩුරාස්, 1999 දෙසැම්බර් 20 වැනි දින කොලොම්බියාව සමඟ සමුද්‍ර මායිම් ගිවිසුමක් අනුමත කිරීමට පෙර,[19] මීට පෙරද බජෝ නුවෝ සහ ඒ අසල පිහිටි සෙරනිලා ඉවුර වෙත හිමිකම් පෑවේය. 1986 දී ප්‍රාන්ත දෙකම සමුද්‍රීය සීමා නිර්ණයකට එකඟ වූ අතර එමඟින් හොන්ඩුරාස් ඉවුරු හෝ අවට ජලය පිළිබඳ කිසිදු පාලනයකින් බැහැර විය.[20][21][22] මෙම ද්විපාර්ශ්වික ගිවිසුම මගින් හොන්ඩුරාස් විසින් මතභේදයට තුඩුදී ඇති ප්‍රදේශ සම්බන්ධයෙන් කොලොම්බියාවේ ස්වෛරීභාවය ව්‍යංගයෙන් පිළිගන්නා බව සහතික විය. හොන්ඩුරාස් හට මෙම ප්‍රදේශ පැවරීමට ඇති නීත්‍යානුකූල අයිතිය නිකරගුවාව විසින් ICJ ඉදිරියේ මතභේදයට ලක් කරන ලදී.[23]
යොමු කිරීම්[සංස්කරණය]
- ↑ International Court of Justice (2012). "Territorial and maritime dispute (Nicaragua vs Colombia)" (PDF). සම්ප්‍රවේශය 2012-11-27.
- ↑ 2.0 2.1 "Anexo 7" (PDF) (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Colombian Government, Ministry of National Defence. August 1997. 9 October 2011 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2009-12-22. Legal status of the Banks of Serranilla and Bajo Nuevo, page 8.
- ↑ "Contract No. 153" (PDF) (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Colombian Government, Ministry of National Defence. February 2008. 7 July 2011 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2009-10-23. Contract detail between Colombian Defence Ministry and private contractor, Tecnosoluciones Ltda, for the replacement of various metal lighthouse structures, including on Bajo Nuevo Bank.
- ↑ "Grupo de Señalización Marítima del Caribe" (PDF) (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Colombian Government, Ministry of National Defence. May 2008. 7 July 2011 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2009-11-16. Photographs of Colombian lighthouses, with Bajo Nuevo Bank shown, pages 4–5.
- ↑ "Historia del Departamento Archipiélago" (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Government of the San Andrés Department. 2008. 7 July 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2009-12-20. Description and general history of the Department of San Andrés, Providencia and Santa Catalina.
- ↑ "Mapa Oficial Fronteras Terrestriales y Maritima Convenciones" (PDF). Instituto Geográfico Agustín Codazzi. සම්ප්‍රවේශය 2009-10-25.[permanent dead link] An official map of Colombian borders, with treaty dates.
- ↑ (ස්පාඤ්ඤ බසින්) Armada de la República de Colombia: Forces and Commands සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2 සැප්තැම්බර් 2017 at the Wayback Machine – area is under the jurisdiction of Comando Específico de San Andrés y Providencia.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 "Territorial and Maritime Dispute" (PDF). International Court of Justice. December 2007. සම්ප්‍රවේශය 2009-11-17. Nicaragua v. Colombia, Preliminary Objections.
- ↑ "Fishing Agreement Between Jamaica and the Republic of Colombia" (PDF). United Nations. November 1982. සම්ප්‍රවේශය 2009-11-20. Fishing agreement which permits regulated fishing rights to Jamaican vessels around Bajo Nuevo and Serranilla Banks.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 Charney, Jonathan; American Society of International Law (2004). International Maritime Boundaries, Vol. 2–3. Boston, United States: Martinus Nijhoff Publishers. p. 2616. ISBN 978-90-411-0345-1. p2179-2192.
- ↑ Colombia Jamaica Joint Regime Treaty
- ↑ "Sentencia No. C-045/94" (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Government of Colombia, Secretaría del Senado. February 1994. 7 July 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2009-11-22. Review of the 1993 Maritime Delimitation Treaty between Colombia and Jamaica.
- ↑ "Continental, Coastal and Marine Ecosystems of Colombia, 1 of 36" (PDF). José Benito Vives de Andréis Marine and Coastal Research Institute (INVEMAR). 2001. සම්ප්‍රවේශය 2009-12-22. Topographic map of the Colombia-Jamaica Joint-Regime Area, with the two exclusion circles shown.
- ↑ International Court of Justice: Nicaragua v. Colombia – Press Release, 2001.
- ↑ Moore, John Bassett; United States Government, Department of State (1906). A Digest of International Law, Vol. 8. Washington, United States: Government Printing Office. p. 788. ISBN 978-1-4432-8111-9. p77.
- ↑ 16.0 16.1 "Acquisition Process of Insular Areas". United States Government, Department of the Interior. 14 April 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2008-01-13. Lists Bajo Nuevo Bank as an insular area under U.S. sovereignty.
- ↑ (ස්පාඤ්ඤ බසින්) Treaty of exchange between Colombia and the United States, 1972 සංරක්ෂණය කළ පිටපත 24 මැයි 2011 at the Wayback Machine
- ↑ "Application of the U.S. Constitution" (PDF). United States Government, General Accounting Office. November 1997. 16 February 2008 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 2008-01-13. Page 39 states that U.S. sovereignty over Bajo Nuevo is disputed. "Currently, the United States conducts maritime law enforcement operations in and around Serranilla Bank and Bajo Nuevo consistent with U.S. sovereignty claims." This is the only archived document from this source that mentions Bajo Nuevo Bank as an insular area. [භින්න වූ සබැඳිය]
- ↑ (ස්පාඤ්ඤ බසින්) Affirmation of Maritime Delimitation Treaty between Honduras and Colombia, 1999
- ↑ (ස්පාඤ්ඤ බසින්) Treaty between Colombia and Honduras, 1986
- ↑ (ස්පාඤ්ඤ බසින්) Republic of Honduras: Political Constitution of 1982 through 2005 reforms
- ↑ The American Society of International Law සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2 සැප්තැම්බර් 2009 at the Wayback Machine – see map at top of article.
- ↑ The Republic of Nicaragua v. The Republic of Colombia, CCJ Case File සංරක්ෂණය කළ පිටපත 9 ඔක්තෝබර් 2011 at the Wayback Machine