නින්දෙන් ඇවිදීම
| නින්දෙන් ඇවිදීම | |
|---|---|
| වර්ගීකරණය සහ බාහිර මූලාශ්‍ර | |
 | |
| ICD-10 කේතය | F51.3[1] |
| ICD-9 කේතය | 307.4 |
| MedlinePlus | 000808 |
| eMedicine | article/1188854 |
| MeSH | D013009 |
නිද්‍රාචරණය හෝ නක්තචරණය ලෙසින්ද හැඳින්වෙන, නින්දෙන් ඇවිදීම යනු, පාරනිද්‍රාව පවුලට අයත් වන නිද්‍රා ව්‍යාබාධයකි. [2] ලැසි තරංග නින්ද අවස්ථාවෙන් නැගී සිටින නින්දෙන් ඇවිදින්නෝ, අව විඥාන තත්ත්වයක සිටින අතර, පූර්ණ විඥාන තත්ත්වයෙන් සිටින විට සිදු කරණ ක්‍රියාකාරකම් සිදු කරති. මෙම ක්‍රියාකාරකම් අතර, ඇඳ මත වාඩිවී සිටීම, නාන කාමරය වෙත ඇවිදගෙන යෑම සහ, පිරිසිදු කිරීම වැනි නිරුප්‍රදව දේ මෙන්ම, පිසීම, රිය පැදවීම,[3] චණ්ඩ අංගහාරයන්, සිතින් මවා ගත් වස්තූන් අල්වා ගැනීමට යෑම,[4] හෝ මිනීමැරීම වැනි අන්තරායකර දේවල්ද විය හැක. [5] [6] [7]
සාමාන්‍යයෙන් නින්දෙන් ඇවිදීමෙහිදී වන්නේ සරල ක්‍රියාකාරකම් යළි යළිත් සිදු කිරීම වුවද, නින්දෙ පසුවෙද්දීම සංකීර්ණ චර්යාවන්හී යෙදුනු පුද්ගලයන් පිළිබඳ වාර්තා විටින්විට පළ වන අතර ඒවායේ නීත්‍යානුකූල භාවය බොහෝ විටවිවාදාත්මකය. [8] 2004දී, ඕස්ට්‍රේලියාවේ නිද්‍රා ඖෂධ විශේෂඥයින් කියාසිටියේ, ඇයගේ නින්දෙහිදී ආගන්තුකයන් හා සමග ලිංගික ක්‍රියාවන්හීදී යෙදුනු කාන්තාවකට ඔවුහූ සාර්ථක ලෙසින් පිළියම් කළ බවයි. [8] 2008 දෙසැම්බරයේදී වාර්තා පළවූයේ, නින්දෙන් ඇවිදිමින් අර්ධ-සංගත විද්‍යුත්-තැපැල් පණිවුඩ යැවූ කාන්තාවක් පිළිබඳ වන අතර, මිතුරතු හට රාත්‍රි භෝජනයකට හා මත් පැන් සාදයකට කළ ආරාධනාද ඒවා අතර විය. [9] මතකය අවදි කිරීම අසීරු වන තරමකට ඔවුන්ගේ සංඥතාව වෙනස් වී ඇති බැවින්, සිද්ධිය පිළිබඳ කුඩා මතකයක් හෝ මතකය නොමැති බවක් නින්දෙන් ඇවිදින්නන් අතර දක්නට ලැබේ. ඔවුන්ගේ ඇස් විවෘතව තිබුණද, ඔවුන්ගේ අභිනය අඳුරු හා නොපැහැදිලි වෙයි. [10] නින්දෙන් ඇවිදීම පැවතීම, තත්පර 30 ක් පමණ සුළු කාලයක් හෝ විනාඩි 30 ක් පමණ දිගු කාලයක් විය හැක. [4]
නාමකරණය, වර්ගීකරණය, සහ කේතකරණය
[සංස්කරණය]![[icon]](/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%9C%E0%B6%B1%E0%B7%94%E0%B7%80:%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%92_%E0%B6%85%E0%B6%9A%E0%B7%94%E0%B6%BB_%E0%B7%80%E0%B7%92.svg){kind=small} | මෙම ඡේදය පුළුල් කිරීම අවශ්යයි. කරුණු එකතු කර ඔබට ද සහාය විය හැකිය. (2010 මැයි) |
ඌනිත නිවේධනයක් සහිත අලිංග වර්ණදේහමය ප්‍රමුඛ ව්‍යාබාධයක් ලෙසින්, නින්දෙන් ඇවිදීම ප්‍රවේණිගත විය හැකි බව, වොෂිංටන් විශ්වවිද්‍යාලයයීය වෛද්‍ය විද්‍යා ශාස්ත්‍රාලයෙහි, ස්නායු විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවෙහි, ආචාර්ය. ක්‍රිස්ටියානා ඒ. ගර්නට් විසින් සිදු කළ අධ්‍යයනයකට අනුව පෙනී ගොස් ඇත. නින්දෙන් ඇවිදීම සඳහා ජිනෝම-ව්‍යාප්ත බහුලක්ෂ්‍යය පරාමිතික ප්‍රතිබද්ධ විශ්ලේෂණය අනාවරණය කළේ 55.6 සහ 61.4 cM අතර වර්ණදේහ 20q12-q13.12 හිදී වාසි අවාසි ලකුණේ ලඝුගණකය සඳහා 3.44 ක උපරිම අගයකි. [11]
පැහැදිලි කිරීම
[සංස්කරණය]නින්දෙහි අවස්ථා
[සංස්කරණය]REM නින්ද සහ NREM නින්ද අතර චක්‍රයක අවස්ථා ලෙසට නින්ද ප්‍රවර්ගීකරණය කොට ඇත. අවස්ථා සතර: අවස්ථාව 1 (සැහැල්ලු නින්ද අවදියක්), අවස්ථාව 2 (තහවුරුකළ නින්ද අවස්ථාවත්), සහ අවස්ථා 3 සහ 4 (ලැසි තරංග නින්ද අවස්ථාවන්) ලෙසින් NREM නින්ද තවදුරටත් බෙදා ඇත. මෙයින් පසුව වන්නේ අවස්ථාව 3, අවස්ථාව 2, අවස්ථාව 1, සහ REM අවධියකි. සාමාන්‍ය වැඩිහිටියන් විෂයයෙහි, එක් චක්‍රයක් සඳහා පැය 1.5 පමණ ගත වේ. [12] ලාවී, මැල්හෝත්‍රා සහ පිලර් පරිදී, "නින්ද චක්‍රයෙහි දිග හා අන්තර්ගතය රාත්‍රිය පුරාවටම සහ වයස අනුව වෙනස් වෙයි." නින්දෙන් ඇවිදීම සාමාන්‍යයෙන් සිදුවන්නේ රාත්‍රියෙහි පළමු තුනෙන් පංගුව (11 ප.ව. සහ 1 පෙ.ව. අතර) තුලදී [10] ලැසි තරංග NREM නින්ද අවස්ථාවෙහිදීය. උච්ච ඩෙල්ටා ක්‍රියාකාරිත්වය මොළය තුල සාමාන්‍යයෙන් සිදුවන්නේ ලැසි තරංග NREM නින්ද තුලදී වන අතර, සමස්ත ක්‍රියාකාරිත්වයෙන් 20–50% පමණ ඩෙල්ටා ක්‍රියාකාරිත්වය වන විට, අවස්ථාව 3 ඇතිවෙයි. ඩෙල්ටා ක්‍රියාකාරිත්වය 50% හෝ ඉහළ වූ විට, අවස්ථාව 4 ඇතිවෙයි. [12] සාමන්‍යයෙන්, නින්දෙන් ඇවිදීම සිදුවන්නේ නම්, එය සිදු වන්නේ රාත්‍රියකට එක් වරක් පමණි.[4]
ස්වයංක්‍රීයතාව
[සංස්කරණය]ස්වයංක්‍රියතාවක් ලෙසින් නින්දෙන් ඇවිදීම වර්ගීකරණය කිරීම පිළිබඳව පර්යේෂකයෝ සමහරවිට එකඟ නොවෙති. මෙම පුනර්වර්තී ක්‍රියාකාරකම් අතර සැපීම, තලු -මැරීම, ඇඳුම් වලින් ඇදීම, හෝ වික්ෂිප්ත බවකින් ඉබාගාතේ යෑම අඩංගු විය හැක. අපස්මාර ස්වයංක්‍රියතා හා සමගද " සුළු අපස්මාර අපච ප්‍රහාර" ඇතිවෙයි. [13]
නින්දෙන් ඇවිදීමේදී සිදුවන සමහර ක්‍රියාකාරකම් "ස්වයංක්‍රීයතා" ලෙසින් වර්ගීකරණය කළ හැක. "නො-උමතු ස්වයංක්‍රීයතාව" සහ "උමතු ස්වයංක්‍රීයතාව " පිළිබඳ වෙනස නීතිමය සන්දර්භයෙහිදී වැදගත් විය හැක (පහත අපරාධ බලන්න).
හේතු
[සංස්කරණය]පරිණත වීමෙහි පමාව නිසා ළමා කාලයේ නින්දෙන් ඇවිදීම ප්‍රවර්ධනය වන බව සමහර ප්‍රවිණයෝ අනුමාන වශයෙන් සිතති. නිද්‍රාචරකයන් වෙතෙහි, වයස අවුරුදු 17 දක්වා, අධි -වෝල්ටීයතා ඩෙල්ටා තරංගය පවතියි. මෙම පැවතීම විසින් ඉඟි කරනුයේ, නින්දෙන් ඇවිදීමට හේතුවක් විය හැකි, මධ්‍ය ස්නායු පද්ධතියෙහි අපරිණතභාවයයි. [4] නින්දෙන් ඇවිදීම, පවුල්වල පර්ෂදගතව පවතින අතර, එක් දෙමව්පියෙක් නින්දෙන් ඇවිදීම වෙතින් පෙලෙන්නේ නම් දරුවන්ගේ කුඩාකල නින්දෙන් ඇවිදීම 45% දක්වා වැඩි වන අතර, දෙමව්පිය දෙදෙනාම නින්දෙන් ඇවිදීමෙන් පෙළෙන්නේ නම් එය 60% දක්වා වෙයි. කෙසේවෙතත්, පිරිමි හෝ ගැහැණු පුද්ගලයන්ට විශේෂිත අභිරුචියක් සහිතව මෙය සිදු වන බවට වාර්තාවී නොමැත. [10] මේ අනුව, ජන්මයෙන් උරුම වන හේතූන් විසින් යම් පුද්ගලයෙකු නින්දෙන් ඇවිදීම කෙරෙහි නැඹුරු කරවන නමුදු, ගති ලක්ෂණය ප්‍රකාශනය වීම කෙරෙහි පාරිසරික හේතූන් බලපෑම් ඇති කරයි. [14] නින්දෙන් ඇවිදීම සඳහා හේතු කාරක වන අනෙකුත් කාරණා වන්නේ ලැසි තරංග නින්ද අවස්ථා දිගු කිරීමට වන හේතූන්ම වෙති. [15] දැක්විය හැකි ප්‍රචලිත හේතූන් අතර, නින්ද අහිමි වීම, උණ, සහ අධික විඩාව වෙති. සමහරක් ප්‍රතිගැස්ම හෝ නිද්‍රාජනක භාවිතයද නින්දෙන් ඇවිදීමට හේතු කාරක විය හැක. [16]
ප්‍රතිකාරය
[සංස්කරණය]ක්ලොනෑසෆෑම් වැනි බෙන්සෝඩයෑසෆීන් අඩු මාත්‍රාවක්, සහ ට්‍රයිසයික්ලික් විෂාදනාශක වැනි ඖෂධ නින්දෙන් ඇවිදින්නන් හට නියම කළ හැක. [4] බොහෝ විශේෂඥයින් විසින් අවවාද කරන්නේ අන්තරාදායක දේවල් ඉවත දමා නින්දට පෙර දොරවල් හා ජනේල අගුළු දැමීමෙන් නින්දෙන් ඇවිදීමේ හානි දායක ක්‍රියාකාරකම් පිළිබඳ අවදානම් අඩු කර ගත හැකි බවයි. හොඳ නිදි ස්වස්ථතාව සහ නින්ද අහිමි වීමෙන් වැලකීමද නිර්දේශ කරනු ලැබේ.[10]
නින්දෙන් ඇවිදින්නෙකු අවදි කිරීම අනර්ථකාරීද යන බව පිළිබඳ පරස්පර අදහස් පවතියි. සමහර විශේෂඥයින් පවසන්නේ නින්දෙන් ඇවිදින්නන් අවදි නොකොට සෙමින් ඇඳ වෙත කැඳවාගෙන යා යුතු බවයි. අනෙකුන් එම අදහසට විරුද්ධ වෙමින් පවසන්නේ නින්දෙන් ඇවිදින්නකු අවදිකිරීම විසින් එවැන්නකු අවුල් සහගත තත්ත්වයකට පත් කළද එය අනර්ථකාරී නොවන බවයි.[17]
වසංගත විද්‍යාව
[සංස්කරණය]එ.ජ. හී ජාතික නින්ද පදනම පරිදී, සාමාන්‍ය ජනගහණයෙන් 1–15% දක්වා ප්‍රමාණයක් නින්දෙන් ඇවිදීමෙන් පෙලෙති. [18] නින්දෙන් ඇවිදීම වඩාත්ම පවතින්නේ දරුවන් අතර වන අතර, වැඩිහිටියන් බවට පත් වෙත්ම සාමාන්‍යයෙන් එය නැතිව යයි. වැඩිහිටියන් අතර නින්දෙන් ඇවිදීම එතරම් බහුල ලෙසින් සිදුවන්නක් නොවන අතර වුවත්, එය සිදුවන විට, දරුවන් අතර වසරකට සිදුවනවා මෙන් තුන් ගුණයක ප්‍රමාණයක් වැඩිහිටියන් අතර සිදු වෙයි. මහළු වයසෙහිදී නින්දෙන් ඇවිදීම විරල වන අතර එය සාමාන්‍යයෙන් වෙනත් ව්‍යාබාධයක් දක්වයි. මහළු වයස් ව්‍යාබාධ අතර විභ්‍රාන්තිය (සිහිවිකලතාව), ඖෂධ විෂ වීම හෝ ගැස්ම ව්‍යාබාධයක් විය හැක.[4]
දරුවෝ
[සංස්කරණය]ළමා කාලයෙහිදී නින්දෙන් ඇවිදීම බහුල සිදුවීමක් වන අතර වයස වැඩිවත්ම එය අඩුව යයි. ලාවී, මැල්හෝත්‍රා සහ පිලර් පවසන පරිදී, උච්චතම වයස වන්නේ අවුරුදු 4–8 වන අතර, මෙහිදී නින්දෙන් ඇවිදීමේ සිදු වීම් අතුරින් 20% පමණ සිදු වෙයි. [10]. තවත් වාර්තාවක් පවසන්නේ උච්චතම වයස වන්නේ වයස එකොළහ සිට දොළහ දක්වා බවත් මෙම වයස් වල දරුවන්ගෙන් ඇස්තමේන්තුගත 25% ක් අවම වශයෙන් එක් වතාවක්වත් නින්දෙන් ඇවිද ඇති බවත්ය. [19] "නිද්‍රාචරකයන්ගෙන් 25–33% නිශාගත ආමුත්‍රලයෙන් " (නින්දෙන්-මුත්‍රා යෑමෙන්) පෙලෙන බවද දන්නා තවත් කරුණකි. නින්සෙන් ඇවිදීම මෙන්ම, ආමුත්‍රලයද කුඩා දරුවන් අතර බහුල වුවද දරුවන් වියපත් වත්ම කෙමෙන් නැතිවී යයි. නින්දෙන් ඇවිදින සමහර දරුවන් නින්දෙන් බිය වීමෙන්ද පෙලෙති. කෙසේවෙතත්, වැඩිහිටි නින්දෙන් ඇවිදින්නන් අතර නින්දෙන් බියවීම් බෙහෙවින් බහුල වන අතර, දරුවන්ට වඩා 50% වැඩියෙන් බහුල වෙයි. [4] ඔවුන්ගේ දරුවන් නින්දෙන් ඇවිදීම විසින් ඇති කළ හැකි මනෝවිද්‍යාත්මක බලපෑම් පිළිබඳ සමහර දෙමව්පියන් කණස්සල්ලෙන් පසුවන මුත්, කිඩ්ස්හෙල්ත් වෙබ්අඩවියෙහි සංස්කාරක, වෛද්‍යාචාර්ය ලැරිස්සා හර්ෂ් පවසන්නේ, "චිත්තවේගීව හෝ මනෝවිද්‍යාත්මකව හෝ දරුවා තුල පවතින වරදක්, නින්දෙන් ඇවිදීම විසින් නොදක්වයි. ඒ අතර එය විසින් චිත්තවේගී හානියක් දරුවාට ඇති නොකරයි."[17]
"පූර්ව-යෞවන දරුවන් නින්දෙන් ඇවිදීම හා නින්දෙන් බියවීම" පිළිබඳ අධ්‍යයනයකදී ඔවුන් සොයාගත්තේ, අසංයම පාද සින්ඩ්‍රෝමය (RLS) හෝ නිද්‍රා-ව්‍යාබාධ ශ්වසනය (SDB) වැනි තවත් නිද්‍රා ව්‍යාබාධයකින් දරුවෙකු පෙලෙයි නම් ඔවුන් නින්දෙන් ඇවිදීමට වඩාත් ප්‍රවනතාවයක් ඇති බවයි.
ආශ්‍රිත
[සංස්කරණය]- ^ Who.int
- ^ බාර්ලෝ, ඩේවිඩ් එච්. සහ වී. මාර්ක් ඩ්‍යුරන්ඩ්, ඇබ්නෝර්මල් සයිකොලොජි: ඇන් ඉන්ටිග්‍රේටිව් ඇප්රෝච්, සෙන්ගේජ් ලර්නිං, 2008, ISBN 0-495-09556-7, පි. 300.
- ^ ස්ලීප්: සෙක්ස් වයිල් ස්ලීපිං ඊස් රියල්, ඇන්ඩ් මේ බී නෝ ජෝක්, මයිකල් ස්මිත්, මේඩ්පේජ් ටුඩේ කාර්යමණ්ඩල ලේඛක, ප්‍රකාශනය: ජූනි 19, 2006, සම්ප්‍රෙව්ශන දිනය 08-11-2011
- ^ a b c d e f g ස්වොන්සන්, ජෙනිෆර්, සංස්. "ස්ලීප්වෝකිං." ස්ලීප් ඩිස්ඕර්ඩර්ස් සෝර්ස්බුක්. MI: Omnigraphics, 1999. 249–254, 351–352.
- ^ ස්ලීප්වෝක් ටු මර්ඩර්, http://sleepdisorders.about.com/cs/sleepwalktalk/a/sleepmurder.htm, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2013-07-04
- ^ ස්ලීප්වෝකිං, ස්ලීප් මර්ඩර්, ස්ලීප් වෝකිං, ඔටෝමටිසම්, ස්ලීප් ඇෆ්නියා, ඉන්සැනිටි ඩිෆෙන්ස්, ඔබ්ස්ට්‍රක්ටිව් ස්ලීප් ඇෆ්නියා, නාර්කලෙප්සි, ඉන්සෝම්නියා, කැටප්ලෙක්සි, ස්ලීපිනස්, ස්ලීප් වෝකිං, ඩේටයිම් ස්ලීපිනස්, අපර් එයාර්වේ, CPAP, හයිපොක්සීමියා, UVVP, යූවුලා, සොම්නොප්ලාස්ටි, ob...
- ^ "සීඑන්එන් - ස්ලීප්වෝකිං ඩිෆෙන්ස් ඉන් ඇරිසෝනා මර්ඩර් ට්‍රයල් - මැයි 25, 1999". http://www.cnn.com/US/9905/25/sleepwalk.defense. [භින්න වූ සබැඳිය]
- ^ a b රේෂල් නොවක් (2004-10-15). "ස්ලීප්වෝකිං වුමන් හෑඩ් සෙක්ස් විත් ස්ට්‍රේංජර්ස්". නිව් සයන්ටිස්ට්. http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6540. සම්ප්‍රවේශය කෙරුණු දිනය 2007-04-30.
- ^ ටෙලිග්‍රාෆ්, දෙසැම්බර් 17, 2008.
- ^ a b c d e ලාවි, පෙරෙට්ස්, අතුල් මැල්හොත්‍රා, සහ ගියෝරා පිලර්. ස්ලීප් ඩිස්ඕඩර්ස් : ඩයග්නෝසිස්, මැනේජ්මන්ට් ඇන්ඩ් ට්‍රීට්මන්ට් : අ හෑන්ඩ්බුක් ෆෝ ක්ලිනිකීසියන්ස්. ලන්ඩනය: මාටින් ඩුනිට්ස්, 2002. 146–147.
- ^ "නියුරොලජි" ජර්නලය, ජනවාරි 4, 2011 76:12-13 ස්නායු වේදය පිළිබඳ ඇමරිකානු ඇකඩමිය විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරණ ලදි www.Neurology.org
- ^ a b මෙන්ඩල්සන්, වොලස්, ක්‍රිස්ටියන් ගිලින්, සහ රිචර්ඩ් වියට්. "ද ස්ලීප් ස්ටේජස්." හියුමන් ස්ලීප් ඇන්ඩ් ඉට්ස් ඩිස්ඕඩර්ස්. නිව්යෝර්ක්: ප්ලීනම්, 1977. 3–10.
- ^ ඩ්‍රෙයිෆස්, ෆ්‍රිට්ස්, සහ ජේ. පෙන්රි. "ඔටොමැටිසම්ස් ඇසෝසියේටඩ් විත් ද ඇබ්සන්ස් ඔෆ් පෙටි මල් එපිලේප්සි." ආකයිව්ස් ඔෆ් නියුරොලජි 21.2 (1969):142–149.
- ^ කේල්ස්, ඒ. සහ අනෙකුන්. 1980. හෙරඩිට්‍රි ෆැක්ටර්ස් ඉන් ස්ලීප්වෝකිං ඇන්ඩ් නයිට් ටෙරර්ස්. මනෝ විද්‍යාව පිළිබඳ බ්‍රිතාන්‍ය ජර්නලය 137: 111-118.
- ^ ප්‍රේස්මන්. "ෆැක්ටර්ස් දැට් ප්‍රිඩිස්පෝස්, ප්‍රයිම් ඇන්ඩ් ප්‍රෙසිපිටේට් NREM පැරසොම්නියාස් ඉන් ඇඩල්ට්ස්: ක්ලිනිකල් ඇන්ඩ් ෆොරන්සික් ඉම්ප්ලිකේෂන්ස්." Sleep Med Rev 11.1 (2007):5–30.
- ^ කුලේබ්‍රස්, ඇන්ටෝනියෝ. "සොම්නම්බ්‍යුලිස්ම්." කිලිනිකල් හෑන්ඩ්බුක් ඔෆ් ස්ලීප් ඩිසෝඩර්ස්,මැසචූසට්ස්: බටර්වර්ත්-හයිනමාන්, 1996. 317–319.
- ^ a b හර්ෂ්, ලැරිස්සා. "ස්ලීප්වෝකිං". කිඩ්ස්හෙල්ත්, මැයි 2009.
- ^ මහෝවල්ඩ්, මාර්ක්. "ස්ලීප්වෝකිං". ජාතික නින්ද පදනම.
- ^ ෂාක්ටර්, ඩී., ගිල්බට්, ඩී., වෙග්නර්, ඩී. (2011). සයිකොලජි (2වන සංස්.). ඡේදය 5.7. නිව්යෝර්ක්, NY, ඇඑජ: වර්ත් පබ්ලිෂර්ස්