නසරවා ප්‍රාන්තය (නයිජීරියාව)
නසරාවා ප්‍රාන්තය යනු නයිජීරියාවේ උතුරු මැද ප්‍රදේශයේ පිහිටි ප්‍රාන්තයක් වන අතර, නැගෙනහිරින් ටරාබා සහ සානුව ප්‍රාන්තවලින් ද, උතුරින් කඩුනා ප්‍රාන්තයෙන් ද, දකුණින් බෙනූ සහ කොගි ප්‍රාන්තවලින් ද, බටහිරින් ෆෙඩරල් ප්‍රාන්තවලින් ද මායිම් වේ. අගනුවර . ඓතිහාසික නසරාවා එමීර් රාජ්‍යය සඳහා නම් කරන ලද මෙම ප්‍රාන්තය 1996 ඔක්තෝම්බර් 1 වන දින සානුව ප්‍රාන්තයේ බටහිර දෙසින් පිහිටුවන ලදී.[1] ප්‍රාන්තයට පළාත් පාලන ප්‍රදේශ දහතුනක් ඇති අතර එහි අගනුවර ප්‍රාන්තයේ නැගෙනහිරින් පිහිටා ඇති ලාෆියා වන අතර ප්‍රාන්තයේ ප්‍රධාන ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයක් වන්නේ කරු නාගරික ප්‍රදේශය - අබුජා උප නගර - එෆ්සීටී සමඟ බටහිර මායිම දිගේ ය.[2]
නයිජීරියාවේ ප්‍රාන්ත 36 න්, නසාරාවා ප්‍රදේශයෙන් පහළොස්වන විශාලතම වන අතර 2016 වන විට මිලියන 2.5 ක් පමණ වන ඇස්තමේන්තුගත ජනගහනය සහිත දෙවන අඩුම ජනගහනය වේ.[3] භූගෝලීය වශයෙන්, රාජ්‍යය බොහෝ දුරට නිවර්තන ගිනියානු වනාන්තරය-සැවානා මොසෙයික් පරිසර කලාපය තුළ පවතී. වැදගත් භූගෝලීය ලක්ෂණ වන්නේ නසාරාවා ප්‍රාන්තයේ දකුණු මායිම්වලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් සාදන බෙනූ ගඟ සහ ජෝස් සානුවේ කුඩා කොටසක් අඩංගු ප්‍රාන්තයේ ඈත ඊසාන දෙසින්ය. ප්‍රාන්තයේ ජනගහනයෙන් 61% ක් පමණ මුස්ලිම්වරුන් වන අතර ඉතිරි 39% ක්‍රිස්තියානි සහ සම්ප්‍රදායික වාර්ගික ආගම් අනුගාමිකයින් වන බැවින් නසාරාවා ආගමික වශයෙන් ද විවිධ වේ.[4][5]
පූර්ව යටත් විජිත යුගයේදී, වර්තමානයේ නසරාවා ප්‍රාන්තය ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රදේශය විවිධ ප්‍රාන්ත අතර බෙදී ගිය අතර සමහර ප්‍රාන්ත කුඩා සහ ගම් පදනම් වූ අතර අනෙක් ඒවා 1800 ගණන්වල මුල් භාගය වන තෙක් විශාල අධිරාජ්‍යවල කොටසක් වූ අතර ෆුලානි ජිහාඩ් කලාපය ඈඳා ගෙන එය පිහිටුවන ලදී. කෙෆී, ලෆියා සහ නසාරාවා යන යටත් රාජ්‍යයන් ලෙස සොකෝටෝ කැලිෆේට් යටතේ ඇති ප්‍රදේශය. 1890 සහ 1900 ගණන් වලදී, බ්‍රිතාන්‍ය ගවේෂණ කණ්ඩායම් මෙම ප්‍රදේශය අත්පත් කරගෙන එය උතුරු නයිජීරියාවේ ආරක්ෂක ප්‍රදේශයට ඇතුළත් කරන ලදී. ආරක්ෂක ප්‍රදේශය පසුව 1960 දී නයිජීරියාව ලෙස ස්වාධීන වීමට පෙර 1914 දී බ්‍රිතාන්‍ය නයිජීරියාවට ඒකාබද්ධ විය. මුලදී, නූතන නසරාවා ප්‍රාන්තය 1967 වර්ෂය දක්වා නිදහසින් පසු උතුරු ප්‍රදේශයේ කොටසක් වූ අතර එම ප්‍රදේශය බෙනු-සානුව ප්‍රාන්තයේ කොටසක් බවට පත් විය. 1976 දී බෙනු-සානුව දෙකඩ වීමෙන් පසුව, දැන් නසරාවා ප්‍රාන්තය නව සානු රාජ්‍යයේ කොටසක් බවට පත් වූ අතර 1996 දී බටහිර සානුව කැඩී නව නසාරාවා ප්‍රාන්තය පිහිටුවන ලදී.
ආර්ථික වශයෙන්, නසාරාවා ප්‍රාන්තය බොහෝ දුරට කෘෂිකර්මාන්තය වටා පදනම් වී ඇත, ප්‍රධාන වශයෙන් තල, සෝයා බෝංචි, රටකජු, මෙනේරි, බඩ ඉරිඟු සහ අල භෝග. අනෙකුත් ප්‍රධාන කර්මාන්ත වන්නේ සේවා, විශේෂයෙන් නාගරික ප්‍රදේශවල, සහ ගවයන්, එළුවන් සහ බැටළුවන් පශු සම්පත් පාලනය සහ රංචුව පාලනය කිරීමයි . රාජ්‍යය එහි ඉතිහාසය පුරා විවිධ අවස්ථා වලදී ප්‍රචණ්ඩත්වයට ගොදුරු වී ඇත, විශේෂයෙන් ම එඬේරුන් සහ ගොවීන් අතර මූලික වශයෙන් ඉඩම් අයිතිය සම්බන්ධයෙන් පවතින ගැටුම.[6] ගැටුම නොතකා, නසාරාවට රටේ දහනව වැනි ඉහළම මානව සංවර්ධන දර්ශකය සහ තෘතීයික අධ්‍යාපන ආයතන ගණනාවක් ඇත.[7]
පළාත් පාලන ප්‍රදේශ[සංස්කරණය]
නසරාවා ප්‍රාන්තය පළාත් පාලන ප්‍රදේශ 13කින් සමන්විත වේ.[8]
- කරු
- කෙෆී
- කොකෝනා
- නසාරාව
- ටොටෝ
- අක්වංග
- එග්ගොන්
- වම්බා
- ආවේ
- ඩොමා
- කීනා
- ලාෆියා
- ඔබි
යොමු කිරීම්[සංස්කරණය]
- ↑ "This is how the 36 states were created". Pulse.ng. 24 October 2017. සම්ප්‍රවේශය 22 December 2021.
- ↑ "Nasarawa | Nasarawa State, Lafia, Akwanga | Britannica". www.britannica.com (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2023-08-21.
- ↑ "Population 2006-2016". National Bureau of Statistics. සම්ප්‍රවේශය 21 December 2021.
- ↑ Hassan Liman, Sa’adatu; Wakawa, Abubakar Sadiq Idris (January 2012). "Muslims of Nasarawa State: A Survey" (PDF). Oxford Department of International Development. සම්ප්‍රවේශය 3 March 2022.
- ↑ (English බසින්). Kaduna. p. 45.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help)CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Tade, Oludayo. "What's triggered new conflict between farmers and herders in Nigeria". The Conversation. ReliefWeb. සම්ප්‍රවේශය 18 January 2022.
- ↑ "Human Development Indices". Global Data Lab. සම්ප්‍රවේශය 15 December 2021.
- ↑ 2006 Population Census, Federal Republic of Nigeria, National Bureau of Statistics.