ජෝන් ඩොයිලි
ශ්‍රීමත් ජෝන් ඩොයිලි, 1 වන බැරොනෙට් (1774 ජූනි 6 - 1824 මැයි 25) බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත පරිපාලකයෙකි.
ඔහු හේස්ටිංස්හි අගරදගුරු මතියස් ඩි ඔයිලි සහ ඔහුගේ බිරිඳ මේරිගේ දෙවන පුත්‍රයා විය. වෙස්ට්මිනිස්ටර් පාසලෙන් අධ්‍යාපනය ලැබූ ඔහු 1796 දී කේම්බ්‍රිජ් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් උපාධිය ලබා ගත්තේය.
ඔහු 1801 දී ලංකාවට පැමිණියේය. මුලින් සිවිල් සේවයේ ලේඛකයෙකු ලෙසත් පසුව විවිධ පළාත් අධිකරණවල සභාපති ලෙසත් කටයුතු කළේය. විශාරද බෞද්ධ භික්ෂුවක් වන කරතොට ධම්මාරාම නායක හාමුදුරුවෝ අනුග්‍රහය යටතේ මාතර දී තම ධුර කාලය තුළ ඔහු සිංහල භාෂාව ප්‍රගුණ කළේය. සිංහල මෙම ප්‍රවීණතාවය නිසා ඔහු 1805 දී රජයේ ප්‍රධාන පරිවර්තකයා ලෙස පත් කරන ලදී. ඊළඟ වසරේදී ඔහු කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයේ ආදායම් නියෝජිතයෙකු බවට පත්විය. තව දුරටත් උසස්වීම් ලැබීමෙන් ඔහු සිවිල් හා මිලිටරි යන අංශවලින් උසස් වූ අතර අවසානයේ ඔහු සිවිල් විගණකාධිපති තනතුරට පත් කරන ලදී.
1815 දී උඩරට රාජධානිය බ්‍රිතාන්‍යය අත්පත් කර ගැනීම සඳහා කටයුතු කිරීමේදී ජෝන් ඩොයිලිට ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් පැවරී තිබුණි. සිංහල භාෂාව චතුර ලෙස දැන සිටි ඔහු බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුකාරවරයා සහ රජු “සම්බන්ධතාව” කුතුහලයෙන් සිටි අසතුටට පත් උඩරට ප්‍රධානීන් අතර අතරමැදියා විය. ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ. 1815 මාර්තු 2 වන දින උඩරට සම්මුතිය කෙටුම්පත් කිරීමේ ගෞරවය ඩොයිලිට හිමිවිය.
රාජකාරී ජීවිතය
[සංස්කරණය]අදිකාරම්වරුන් රජතුමාට විරුද්ධබවත් තමන් රජතුමාට උදවුකරන බවත් ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජට පවසා රජතුමාට හොරෙන් අදිකාරම්වරුන් සමග එක්ව රජය පෙරලීම මොහු විසින් සිදුකරන ලදී.
ලිඛිත නොවූ සිංහලේ රාජධානියේ ආණුඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ගැඹුරින් හදාරා A sketch of the constitution of Kandyan Kingdom නමින් ලේඛනගත කරන ලදී.
මොහු උඩරට තොරතුරු ආදිය දැන ගැනීම උදෙසා චරපුරුෂ සේවය යෙදවීමට ක්‍රියා කළේය.
පුද්ගලික ජීවිතය
[සංස්කරණය]ගජමන් නෝනා සමග ආදර සබඳතාවක් පැවතිබවට ජනප්‍රවාදයක් ඇත. ජෝන් ඩොයිලි විසින් ගජමන් නෝනා සමඟ තරඟයට කවි ලිවීම පවා සිදු කර ඇත.