ජර්මනිය
මෙම ලිපිය වැඩිදියුණු කළයුතුව ඇත. ඔබ මෙම මාතෘකාව පිලිබඳව දැනුවත්නම්, නව කරුණු එක්කිරීමට දායකවන්න. |
මෙම ලිපියට හෝ ඡේදයට අදාල රූපමය, ශබ්දමය හෝ මීට අදාල අනෙකුත් මාධ්යයන් ඇතුලත් කරන්න.
|
ජර්මානු ෆෙඩරල් සමූහාණ්ඩුව Bundesrepublik Deutschland | |
---|---|
ජාතික ගීය: The third stanza of [Das Lied der Deutschen] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) The Song of the Germans | |
Location of ජර්මනිය (dark green) – in Europe (green & dark grey) | |
අගනුවර | බර්ලින් |
විශාලතම නගරය | අගනගරය |
නිල භාෂා(ව) | ජර්මානු[1] |
ජාති නාම(ය) | ජර්මානු |
රජය | ෆෙඩරල් පාර්ලිමේන්තු ව්යවස්ථාදායක සමූහාණ්ඩුව |
• ජනාධිපති | Frank-Walter Steinmeier |
Olaf Scholz | |
Formation | |
2 February 962 | |
18 January 1871 | |
23 May 1949 | |
3 October 1990 | |
වර්ග ප්රමාණය | |
• සම්පූර්ණ | 357,021 km2 (137,847 sq mi) (63rd) |
• ජලය (%) | 2.416 |
ජනගහණය | |
• 2010 ඇස්තමේන්තුව | 81,799,600[1] (15th) |
• ඝණත්වය | 229/km2 (593.1/sq mi) (55th) |
දදේනි (ක්රශසා) | 2011 ඇස්තමේන්තුව |
• සම්පූර්ණ | $3.089 trillion[2] (5th) |
• ඒක පුද්ගල | $37,935[2] (18th) |
දදේනි (නාමික) | 2011 ඇස්තමේන්තුව |
• සම්පූර්ණ | $3.628 trillion[2] (4th) |
• ඒක පුද්ගල | $44,555[2] (19th) |
ගිනි (2006) | 27 පහළ |
මාසද (2011) | 0.905[3] දෝෂය: අනීතික HDI අගය · 9th |
ව්යවහාර මුදල | Euro (€)[2](2002 – present) (EUR) |
වේලා කලාපය | UTC+1 (CET) |
• ගිම්හාන (DST) | UTC+2 (CEST) |
රිය ධාවන මං තීරුව | right |
ඇමතුම් කේතය | 49 |
ISO 3166 code | DE |
අන්තර්ජාල TLD | .de [3] |
|
ජර්මනියේ නිල නාමය වනුයේ ජර්මන් ෆෙඩරල් සමුහාණ්ඩුව යන්නයි. මෙය මධ්යම යුරෝපයේ පිහිටා ඇති රටකි. උතුරින් උතුරු මුහුද, ඩෙන්මාර්කය හා බෝල්ටික් මුහුද, නැගෙනහිරින් පෝලන්තය සහ චෙක් සමූහාණ්ඩුවද, දකුණින් ඕස්ට්රියාව සහ ස්විට්සර්ලන්තයද, බස්නාහිරින් ප්රංශය, ලක්සමිබර්ග්, බෙල්ජියම සහ නෙදර්ලන්තය යන දේශ සීමාවන්ගෙන්ද ජර්මනිය වට වී තිබේ. ජර්මනිය සන්තක ප්රදේශ වර්ග කිලෝමීටර් 35,7021 ක් (වර්ග සැතපුම් 137,847 ක් ) පුරා පැතිර පවතී. මෙරට සමශිකෝෂ්ණ සෘතුමය දේශගුණයෙන් බලපෑමක් ලබයි. 2010 ජනවාරි මස දී ජනගහනය මිලියන 81.8 ක් වාර්තා වී ඇත. යුරෝපා සංගමයේ සාමාජික රටවල් අතරින් වැඩිම ජනගහනයක් සහිත සාමාජික රට වන්නේ ජර්මනියයි. ලොව නන්දෙසින් එන අන්තර් ජාතික සංක්රමණිකයන් වැඩිම සංඛ්යාවකට නිවහන සපයන රටවල් අතුරින් තෙවනි තැන ලැබෙන්නේ ජර්මනියටයි.
ක්රි.ව. 100 පෙරාතුව ජර්මේනියාව නම් වූ ප්රදේශයෙහි ජර්මානු ගති ලක්ෂණ ඇති බොහෝ ජනයා වාසය කර ඇති බැව් දැනගන්නට ලැබී ඇතිවා පමණක් නොව, ලේඛනවලින් ඒ බව ඔප්පු කර ද තිබේ. 10 වන ශත වර්ෂය ආරම්භයේ දී, ජර්මන් සන්තක ප්රදේශ සියල්ලෙන් ශුද්ධ රෝමන් අධිරාජ්යයේ මධ්ය කොට්ඨාශය සැකසිණි. මෙය වර්ෂ 1806 දක්වා වූ දිගු කාලයක් පුරා පැවතියේ ය. 16 වන ශතවර්ෂය තුළදී උතුරු ජර්මනිය 'ප්රොතෙස්තන්ත ප්රතිසංස්කරණවාදී’ නිකායේ මධ්යස්ථානය බවට පත් විය. 1871 පැවති ප්රංශ - ප්රසියන් යුද්ධය මධ්යයේ ජර්මනිය නූතන ජාතික රාජ්යයක් වශයෙන් එක්සත් කරන ලදි. 1949 දී දෙවන ලෝක සංග්රාමයෙන් පසුව, ජර්මනිය වෙනම රාජ්ය දෙකක් ලෙස, එනම් නැගෙනහිර ජර්මනිය හා බටහිර ජර්මනිය යනුවෙන් බෙදා වෙන් කරන ලදි. බර්ලින් සහ සාර් යනුවෙන් තවදුරටත් මිත්ර පාක්ෂික රටවල් රුදී සිටි ආකාරය මත දේශපාලනමය විශේෂ තත්ත්වයන් සහිත කොටස් දෙකකට බෙදන ලදි.
වර්ෂ 1990 දී ජර්මනිය නැවත ඒකාබද්ධ කරන ලදි. 1957 දී පිහිටුවන ලද 'යුරෝපීය ප්රජාව' නමින් වූ සංවිධානයේ ජර්මනිය ද ආරම්භක සාමාජිකයෙක් වුයේය. මෙම සංවිධානය 1993 දී 'යුරෝපා සංගමය ' බවට පත්විය. ජර්මනිය 'ෂෙනගන්' කලාපයේ කොටස්කරුවකු වන අතර, 1999 දී යුරෝ (euro) නමින් හඳුන්වන යුරෝපා මුදල් භාවිතය පිළිගත්තේය.
ජර්මනිය ජනපද දහසකින් සෑදුනු ෆෙඩරල් පාර්ලිමේන්තු සමූහාණ්ඩුවකි. මෙහි අගනුවර ද, විශාලතම නගරයද බර්ලින් පුරවරය වන්නේය. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය, නේටෝ 8 කණ්ඩායම (G8), කණ්ඩායම (G20), ආර්ථික සහයෝගීතාව හා සංවර්ධනය පිළිබඳ සංවිධානය (O E C D) සහ ලෝක වෙළඳ සංවිධානය යන(W TO) ජාත්යන්තර සංවිධානයන් හි ජර්මනිය ද සාමාජිකත්වය උසුලයි. ජර්මනියේ දළ දේශිය නිෂ්පාදිතයේ නාමික අගය සලකා බැලූ විට එරට සතුව ඇත්තේ ලොව සිව්වන ස්ථානය ගන්නා ප්රබල ආර්ථිකයක් බැව් පෙනි යයි. ඒ හැර එරට සතු 'මිලදී ගැනීමේ හැකියාවේ අනුපාතය' ( Parchasing Power Parity) අනුව බැලූ විට එය පස්වන ස්ථානයේ පසුවේ. ජර්මනිය දෙවන විශාලතම භාණ්ඩ අපනයනකරුවා ද, තුන්වන විශාලතම ආනයනකරුවා ද වන්නේය. සංවර්ධන ආධාර සඳහා මුදල් පිරිනමන ලෝකයේ රටවල් අතුරින් ස්වකීය වාර්ෂික අයවැයෙන් ඒ සඳහා වෙන්කරන අරමුදල ලෝකයේ දෙවන විශාලතම අරමුදල් ප්රමාණය වේ.එමෙන්ම ජර්මනියේ යුධ හමුදාව සඳහා කෙරෙන වියදම අනෙක් රටවල් අතර හයවන ස්ථානය ගනී.
ජර්මනිය උසස් ජීවන මට්ටමක් වර්ධනය කරගෙන තිබේ. තවද පරිපූර්ණ සමාජ ආරක්ෂණ ක්රියාවලියක් ස්ථාපිත කර ඇත. යුරෝපිය කටයුතු පිළිබඳව ප්රධාන තැනක් හිමිව සිටින ජර්මනිය, ගෝලීය මට්ටමින් සමීප සබඳතා රාශියක් පවත්වාගෙන යයි. ජර්මනිය පිළිගනු ලබන්නේ විවිධ කේෂේත්රයන්හිලා විද්යාත්මක හා තාක්ෂණික නායකයා ලෙසය.
ජර්මනිය නිර්මාණය කිරීම |
නැපෝලියන්ට පෙර යුරෝපය
මධ්යම යුරෝපයේ විසූ ජර්මන් බස වහරන ජනකොටස් වල නායකත්වය අරබයා ඔස්ට්රියාවේ හැබ්ස්බර්ග් හා ප්රසියාවේ හෝහන්සෝර්ලන් රජ පෙළපත් අතර වූ හබයේ අග මුල ලංකාවේ කන්ද උඩරට ශ්රී විජය රාජසිංහ රජ දවස දක්වා දිව යයි. වත්මන් ජර්මන් ශිෂ්ඨාචාරයේ න්යෂ්ඨිය ලෙස සැලකිය හැකි ප්රසියාවේ රජු ලෙස 1740 දී කිරුළු පලන් දෙවන ෆෙඩ්රික් සිය මූලික කාර්යය ලෙස සැලකුවේ සම්ප්රදායික ජර්මන් වාස භූමි වෙනුවෙන් අසල්වාසී ඔස්ට්රිියාව හා සටන්වැදීමය. මේ නිසා හටගත් ආදී සයිලේසියානු යුද්ධ වලින් බරපතල පරාජයක් ලද ඔස්ට්රියාවේ හැබ්ස්බර්ග් වරු උදවු පතා රුසියාවේ එළිසෙබෙත් අධිරාජිණියට හසුන් යැව්වෝය. ප්රසියාවේ දෙවන ෆෙඩ්රික් ගේ යුද කාමී පිළිවෙත එළිසෙබෙත් සාර් තුමියද රිසි නැත. ඈ විපතට පත් ඔස්ට්රියාවට උදවු පිණිස විශාල හමුදාවක් මධ්යම යුරෝපයට යැව්වාය. ඕඩර් නදිය තරණය කල රුසියානුවෝ ප්රසියාවේ අගනුවර වූ බර්ලිනය කරා ගමන් ගත්හ. දෙවන ෆෙඩ්රික් පරාජය අභිමුව සිටියේය. කිසිදු බලාපොරොත්තුවක් ඔහුට ඉතිරිව නොතිබිණ. එක් ලක්ෂ විසිදහසක් වූ නගර වැසියෝ සංත්රාසයෙන් ඇලැලී ගියෝය. කොසෑකයෝ පැමිණෙති! 1762 ජනවාරියේ සිය අගමැතියා වූ ඩි’අර්ගන්සන් සිටු තැන කැඳවූ මහා රණ ශූරයා මෙසේ කීවේලු. “පෙබරවාරි 15 වෙන කම් බලමු. තත්වයේ වෙනසක් ඇති නොවුනොත් මම වස බොන්නම්. නුඹලා කැමති නම් යටත් වෙලා සාකච්ඡා කරපල්ලා…” දෛවය විටෙක ඇදහිය නොහෙන පෙළහර පාන්නේ සිය සැලසුම මිනිස් මැදිහත් වීම් තුලින් වියවුල් නොවනු පිණිස මෙනි. වසපානය කිරීමට සූදානම් වෙමින් සිටි දෙවන ෆෙඩ්රි ක්ට පෙබරවාරි මස 12 දා අසන්නට ලැබුනේ තම පරම සැතිරිය වූ රුසියාවේ එළිසෙබෙත් සාර් තුමිය මියගොස් ඇති බවය. ඇගේ බෑනා මෙන්ම රොමොනොව් පෙළපතේ ඊලඟ උරුමක්කාරයා වූ තුන්වන පීටර් ජර්මන් සම්භවයක් ඇත්තෙකි. නව සාර් තුල ප්රසියාවේ ෆෙඩ්රික් කෙරේ විශාල ගෞරවයක් තිබිණ. බර්ලිනයේ ගේට්ටු අසලට ලඟාවී සිටි රුසියානු හමුදාවට නවතින ලෙස අණ කල ඔහු ෆෙඩ්රිික්ට සහාය පල කොට සිටියේය. මෙය ‘බ්රැේන්ඩන්බර්ග් හි හාස්කම’ ලෙස ඉතිහාසයේ ලියැවී ඇත. දෙපාර්ශ්වය සමඟි වීමේ ගිවිසුම මැයි 5 දා රුසියාවේ ශාන්ත පීටර්ස්බර්ග් නුවරදී අත්සන් තබන ලදී. එහි ප්රතිඵලය වූයේ දෙවන ෆෙඩ්රික් ලෙස මිය යාමට නියමිතව සිටි රණ දෙටුවා ‘මහා ෆෙඩ්රික් රජු’ ලෙස පූජනීයත්වයට පත් වීමය. යුද බිමේ තනිවූ ඔස්ට්රිීයාව උකටලීව පසු බැස ගිය අතර කුඩා ප්රසියාව සිය සම්ප්රදායික වාස භූමි ඈඳා ගනිමින් පස්වන යුරෝපීය බලවතකු බවට පත් වූවාය. එසේ වුවදු තමා මුහුණ පෑ ඒ බිහිසුණු අත්දැකීම බර්ලින් නුවරුන්ගේ මතකයේ නොමැකී රැඳිණ. “ඔන්න, කොසෑක් වරු එනවා!” අනාගත ජර්මන් මවුවරු තම අකීකරු දරුවන් බියගැන්වීම සඳහා නිතර යොදාගත් ඒ මුර පදයේ සම්භවය වූයේ මේ අතීත වෘත්තාන්තයයි. බොහෝ අතීත සිංහල රජුන් මෙන්ම කන්ද උඩරට කීර්ති ශ්රී රාජසිංහ ද සතුරාගේ සතුරා මිතුරාය යන පිළිවතෙහි පිහිටා කටයුතු කල අයෙකි. යුරෝපයේ දේශපාලනය පිළිබඳ යම් අවබොධයකින් පසුවූ බව පෙනෙන නායක්කර් වාංශික නරපතියා බැහැ දැකීමට ඉංග්රීබසි නියෝජිත ජෝන් පයිබස් සෙංකඩගල රාජධානියට සැපත් වන විට ශාන්ත පීටර්ස්බර්ග් ගිවිසුම අත්සන් කොට තෙසතියක් ගතවූවා පමණි. දෛවය විසින් අකලට වස පානය කිරීමෙන් වලක්වන ලද ප්රසියාවේ මහා ෆෙඩ්රික් රජ්ජුරුවෝ දේශය ධනයෙන් ධාන්යයෙන් යෙන් සරු සාරකොට 1786 දී සිය ඇඳි පුටුව මතම සාමාකාමීව අවසන් හුස්ම හෙලූහ. අනතුරුව කිරුළු පැලඳි ඔහුගේ බෑනා වූ දෙවන ෆෙඩ්රික් විලියම් විනෝදයට කැමති සැහැල්ලු සිතැති පුද්ගලයෙකි. හේ කලා ශිල්පයේ දියුණුව උදෙසා මහත් සේ කැපවී කටයුතු කලද යුරෝපය තුල ප්රසියාව දැරූ කිත් යසස එතැන් පටන් කෙමෙන් පිරිහී යන්නට විය. වැඩවසම් ක්රමයේ අවසන් යදම් බිඳ දමමින් 1789 වසරේ ප්රංශයේ හටගත් විප්ලවය යුරෝපයේ සියළු රාජාණ්ඩු වෙත කෙරුන අනතුරු ඇඟවීමක් වැන්න. හෝහන්සෝර්ලන්, හැබ්ස්බර්ග්, රොමොනොව් හා වේල්ස් රජ පෙළපත් භූ දේශපාලන මතභේද මොහොතකට අමතක කොට දමමින් දහසය වන ලුයිස් රජුට සහාය පල කලේ එය රාජකීයයන්ගේ පැවැත්ම පිළිබඳ ගැටළුවක් වූ නිසාය. එහෙත් ප්රංශ විප්ලවවාදීහූ ජනරජයක් පිහිටුවාගෙන රාජාණ්ඩුව යලි පිහිටුවීමට තැත් කල විදෙස් බලවතුන්ට එරෙහිව යුද වැදුනෝය. ඔවුනට නායකත්වය දුන්නේ නැපෝලියන් බොනපාර්ට් නැමති විසි හතර වියැති ජනරාල් වරයෙකි. ප්රංශ විප්ලවවාදී හමුදා 1795 දී ඕලන්දයට පහර දුන් අතර ඇම්ස්ටර්ඩෑම් හි පස්වන විලියම් රජු සරණාගතයකු සේ බ්රිතාන්යයට පලා ගියේය. කලදුටු කල වල ඉහගත් ඉංග්රීසීහූ ඊලඟ වසරේ ලංකාව ඇතුළු පෙරදිග ලන්දේසි යටත් විජිත තමාට නතු කොටගත්හ.
Chamara Siriwardene
2. නැපෝලියන්ට පසු යුරෝපය (1796-1862)
කුමන්ත්රණයකින් පැරිසියේ බලය අල්ලා ගත් ජනරාල් නැපෝලියන් බොනපාර්ට් 1804 දී ප්රංශ අධිරාජයා ලෙස තෙමේම කිරුළු පැලැන්දේය. ඔහුගේ අරමුණ වූයේ පුරාණ රෝමන් යුගයට සමාන පාලනයක් ස්ථාපිත කිරීමයි. රාජාණ්ඩුවාදී සෙසු යුරෝපීය බලවත්තු ඔහුට එරෙහිව අවි අමෝරා ගත්හ. එහෙත් වාසනාව නැපෝලියන් හැර නොගියේය. ඩැනියුබ් ගඟ අසබඩ උල්ම් නගරයේදී ඔස්ට්රියන් හමුදා පරාජය කල ඔහු 1806 දී සැක්සනි පලාතේ ජෙනාහි දී ප්රසියානු හමුදාවකට පහරදී විනාශ කොට දැමීය. හෝහෙන්සෝර්ලන් රජ පවුල බර්ලිනය හැරදමා පලා ගියහ. දෛවෝපගත එක් සිදුවීමක් නොවන්නට යුරෝපයේ අපරාජිත බලයක් ලෙස ප්රංශ අධිරාජ්යය තවදුරටත් වැජඹීමට ඉඩ තිබිණ. එහෙත් ජයෙන් උදම්ව සිටි නැපෝලියන් 1812 දී රුසියාවට පහරදීමට තීරණය කලේය. මොස්කොව් හිදී දරුණු සිසිරයට හසුවූ ඔහුගේ හාර ලක්ෂයක හමුදාවෙන් ඉතිරිවූයේ දහයෙන් පංගුවක් පමණි. එය ඔහුගේ අභාග්යමත් ඇදවැටීම පිළිබඳ කෙරුන සංඥාවක් වැන්න. 1815 දී කන්ද උඩරට රාජධානිය අත්පත් කොටගත් ඉංග්රීසීහූ යුරෝපයේදී ප්රසියාව, ඔස්ට්රියාව හා රුසියාව සමඟ එක්ව ප්රංශය ආක්රමණය කොට රාජාණ්ඩුව යලි බලයේ පිහිටවූහ. වෝටර්ලූ සටනින් පැරදී සිරභාරයට ගනු ලැබූ නැපෝලියන් බොනපාර්ට් බටහිර අප්රිකානු වෙරලට සැතපුම් දහසක් ඔබ්බෙන් පිහිටි ශාන්ත හෙලේනා දූපතේ පිටිවහලෙකු ලෙස මිය ගියේය. කෙසේ වුවද යුරෝපයට ලිබරල්වාදය මෙන්ම නව නෛතික රටාවක් හඳුන්වාදීමේ ගෞරවය හිමිවන්නේ නැපෝලියන්ටයි. ඔහු විසින් ස්ථාපිත කරන ලද සිවිල් නීති සංග්රහයේ (Napoleonic Code) ආභාසය ලොව පුරා රටවල් හැත්තෑවක පමණ අධිකරණ පද්ධති තුල තවමත් දැකිය හැක. 1815 වසරේදී පස් මහ බලවතුන්ගේ සහභාගීත්වයෙන් ඔස්ට්රියාවේ වියානා නුවර පැවති සමුළුවේ අරමුණ වූයේ යුරෝපයේ ප්රංශ විප්ලවයට පෙර පැවති බලතුලනය යලි ස්ථාපිත කිරීමය. කලබගෑනියට වගකිවයුතුවූ ප්රංශය පැරණි මායිම් වලට කොටු කෙරුන අතර පෙරදිග යටත්විජිත සඳහා බ්රිතාන්යය කී අයිතිවාසිකම් සමුළුවේදී නිල වශයෙන් පිළි ගැණින. ප්රසියාවට සැක්සනියද රුසියාවට පෝලන්ත රාජධානියද හිමි විය. කුඩා ජර්මන් පලාත් රාජ්යයන්ගේ සංගමයේ නායකත්වය තවදුරටත් රැක ගැනීමට ඔස්ට්රිියාව සමත් වූවාය. නැපෝලියන් බොනපාර්ට් පරාජය කරනු ලැබුවද යුරෝපය කෙරේ ප්රංශ විප්ලවයේ බලපෑම ඉන් අවසන් වූයේ නැත. ස්පාඥ්ඥයේ රාජාණ්ඩුවට එරෙහිවත්, ග්රීසියේ හා රොමේනියාවේ තුර්කි ඔටෝමන් පාලනය එරෙහිවත්, පෝලන්තයේ සාර්ට එරෙහිවත් ඇතිවූ මහජන නැඟිටීම් මැඩපවත්වන ලැබුවද 1848 යුරෝපය පුරා පැතිර ගිය තවත් මහා විප්ලව රැල්ලකි. ප්රංශයේ රාජණ්ඩුව යලි පෙරලා දැමුන අතර නැපෝලියන් බොනපාර්ට්ගේ බෑනා තුන්වන නැපෝලියන් ලෙස අධිරාජ්යයක් ප්රකාශයට පත් කලේය. වර්ග සැතපුම් දෙලක්ෂ හතලිස් දාහක් වූ ඔස්ට්රියන් අධිරාජ්යය තුල වාසය කල දුසිමක් පමණවූ සුළු ජාතීහූ මින් නොසන්සුන් වූවෝ, නිදහස පතා තුමුද කැරලි ගැසීමට වන්හ. හංගේරියානු ඈපා වසමේ හටගත් මැග්යාර් වරුන්ගේ නිදහස් සටන මැඩලීමට රුසියාවේ සාර්ගේ සහාය පැතීමට පවා හැබ්ස්බර්ග් වරුනට සිදුවිය. අපරාදේ නොකියන්නට ගොන්ගාලේගොඩ බණ්ඬා හා පුරන් අප්පු ඇතුළු සිංහලයෝද මෙහිදී කිසිසේත් යුරෝපීයයන්ට දෙවැනි නුවූහ. ඒ වසරේ ලංකාවේ උඩරට නැගිටීම විජිත පාලකයන් විසින් මැඩලන ලද්දේ යුද නීතිය පණවමිනි. මේ අතර ප්රසියාව ක්රමයෙන් සිය යුද වැදීමේ හැකියාව වර්ධනය කොටගනිමින් සිටියාය. යුරෝපයේ සෙසු බලවතුන් හා සසඳන පූර්ණ කාලීන සෙනෙවි මණ්ඩලයක් (General Staff) යටතේ සංවිධානාත්මකව පාලනය වූ හමුදාවක් තිබුනේ ඈ සතුව පමණි. ඔවුහු උදා විය හැකි මෙන්ම නොහැකි යැයි සැලකුන තත්වයන් සඳහාද නිති සූදානමින් පසු වූහ. යුරෝපයේ ඕනෑම බලවතෙකු හා යුද වැදීමේ මූලික සැලැස්මක් ප්රසියානු සෙනෙවි මණ්ඩලය සතුව තිබිණ. 1857 දී එහි ප්රධානියා ලෙස පත්වූ හෙල්මුත් වොන් මෝල්ට්කේ සෙනෙවියා බොහෝ ඇසූ පිරූ තැන් ඇත්තෙකි. රටේ පුළුල් දුම්රිය මාර්ග පද්ධතිය හා ටෙලිග්රැසපික් සන්නිවේදනය හමුදාමය කටයුතු වෙනුවෙන් යොදා ගැනීමට ඔහු සැලසුම් කලේය. ඊලඟ දශකය තුල ප්රසියාව යුරෝපයේ බලවතුන් අතර ලා සැලකීමට හේතුවූයේ මෝල්ට්කේගේ සෙනෙවි මණ්ඩලය සිය ප්රතිවාදීන් අභිභවා දැක්වූ විශිෂ්ඨ සංවිධාන හැකියාවය.
Chamara Siriwardene
3. බිස්මාර්ක් ගේ එක්සත්කරණය (1862-1871)
1862 දී ඔටෝ වොන් බිස්මාර්ක් කුමාරයා ප්රසියාවේ චාන්ස්ලර් ලෙස පත් වූයේය. නැගෙනහිර ප්රසියානු ‘ජුන්කර් ’ වරයකු වූ ඔහු ජාතිවාදියෙකු මෙන්ම අති දක්ෂ රාජ්යතාන්ත්රිකයෙකි. මහාද්වීපය තුල ප්රසියාව හා ඔස්ට්රියාව අතර වූ ඓතිහාසික වැයික්කි ගැටළුව යලි උත්සන්න විය. 1864 ඩෙන්මාර්කය පරාජය කොට හොල්ස්ටයින් නැමති උතුරු දිග පලාත් අත්පත් කොටගත් බිස්මාර්ක් අනතුරුව භූමි කොල්ලයේ තනි අයිතිය වෙනුවෙන් 1866 දි ඔස්ට්රිඅයාව සමඟද පුරා සත් සතියක් සටන් වැදුනේය.සොස්ට්රියාව ඩිවිෂන 12ක් රැස් කිරීමට සති හතක් ගත කරන විට තෙසතියක් ඇතුලත ඩිවිෂන 16ක් පෙරමුණට යැවීමට හෙල්මුත් වොන් මෝල්ට්කේගේ සෙනෙවි මණ්ඩලයට හැකිවිය. මේ සටනින් පහසු ජයක් ලද ප්රසියාව1867 දී ජර්මන් පලාත් 22ක් හා එක්ව තමාගේ නායකත්වයෙන් උතුරු ජර්මන් ඒකාබද්ධ සංගමය ස්ථාපිත කලාය. පරාජයෙන් හා අවමානයෙන් දුර්මුඛ වූ ඔස්ට්රියාව මධ්යම යුරෝපයේ ජර්මන් නායකත්වය වෙනුවෙන් තරඟ වැදීමේ අදහස සදහටම හැර දැමුවාය. හැබ්ස්බර්ග් පාලනය යටතේ විසූ සුළු ජාතික ජන කොටස් අතර නොසන්සුන්තාව වර්ධනය වෙමින් තිබිණ. යුරෝපීය බලවතකු ලෙස පැවතීමට නම් 1848 දී මැඩලන ලද හංගේරියානු ඈපා වසමේ මැග්යාර් වරු සමඟ යලි සහජීවනයක් ඇතිකොට ගතයුතු බව ඈට වැටහිණ. මේ තත්වය මත හංගේරියානු රාජධානියට පරිපාලන හා ආර්ථික නිදහස පිරිනැමීමට හැබ්ස්බර්ග් වරු කැමැති වූහ. එහෙත් දෙරට තවදුරටත් පොදු විදෙස් පිළිවෙතක් හා ඒකාබද්ධ හමුදා අණදෙන අධිකාරියක් පවත්වාගෙන යනු ඇත. මෙතැන් පටන් ඈ ඔස්ට්රි යා-හංගේරිය නම් වූවාය. දේශපාලන ශාස්ත්ර යේදී මෙය ද්විත්ව-රාජාණ්ඩුවක් ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. ගරා වැටෙමින් පැවති බහු ජාතික අධිරාජ්යසයේ භෞමික ඒකාග්රයතාවය තවත් කෙටි කලකට රැක ගැනීමට හැබ්ස්බර්ග් වරුනට හැකි විය. ඔස්ට්රියාව සමඟ සත් සතියේ යුද්ධයෙන් ප්රසියන් සෙනෙවි මණ්ඩලයද අනාගතයට බොහෝ වැදගත් පාඩම් රැසක් උගත්තේය. අසරු හමුදා හා රයිෆල් භටයන් පෙරමුණූ සටන් වල යෙදවීමට තීරණය කල ඔවුහු අණදෙන නිළධාරීන් හා පෙරමුණ අතර සන්නිවේදනය වැඩි දියුණු කිරීම කෙරේ විශේෂ අවධානයක් යොමු කලහ. “අප විසින්ම කලින් තෝරාගන්නා ලද ස්ථානයකට සතුරා ලවා පහර දීමට සැලැස්වීමට අපට හැකි විය යුතුය. අපගේ උපක්ටමය ආරක්ෂාව විය හැකි මුත් උපාය වන්නේ ප්රහාරයයි.” හෙල්මුත් වොන් මෝල්ට්කේ තම නිළධාරීන්ට කීය. මධ්යම යුරෝපයේ ජර්මන් ආධිපත්යය ඔස්ට්රියන් හැබ්ස්බර්ග් වරුන් අතින් ප්රසියන් හෝහන්සෝර්ලන් වරු අතට පත්වීමෙන් වඩාත්ම කලබලයට පත්වූයේ ප්රංශයයි. නිවාරණය යුද්ධයක් හරහා යුද කාමී ප්රසියාව කල් ඇතිවම මැඩලීමට බොනපාර්ට්ගේ බෑනා වූ තුන්වන නැපෝලියන් අධිරාජයා අදහස් කලේය. නියපොත්තෙන් කැඩිය හැකි දේ පොරොවෙන් කැපිය යුත්තේ මන්ද? එහෙත් ඒ සඳහා යුක්ති යුක්ත හේතුවක් ඔහුට නොතිබිණ. හෝහන්සෝර්ලන් රාජ වාංශිකයෙක් වූ ලියෝපෝල්ඩ් කුමරා ස්පාඥ්ඥයේ කිරුලට නම් කෙරුනේ ඔය අතරේය. ප්රංශය ඒ පිළිබඳ සිය දැඩි විරෝධය පලකොට සිටියාය. මහාද්වීපය තුල ඒ වනවිටත් පමණට වඩා බලවත් ව සිටි ප්රසියාව හා ස්පාඥඥය අතර හවුලක් ගොඩ නැඟෙනු ඇතැයි පැරිසිය බියෙන් පසුවේ. නිකරුණේ ආරවුලක් ඇති වීම වකල්වනු වස් අපේක්ෂකත්වයෙන් ඉවත් වන මෙන් සිය ඥාති වරයාට උපදෙස් දුන් ප්රසියාව ආණ්ඩු කල පළමුවන විල්හෙල්ම් කාරණාව එතැකින් සමාප්ත වූ ලෙස සැලකීය. රජු අනුගමනය ලිහිල් පිළිවෙත ගැන අමනාපයෙන් සිටි බිස්මාර්ක් පසුවූයේ ඉල්ලා අස්වීමට සූදානමිනි. 1870 ජුලි 13 දා ප්රසියාවේ යුද ඇමති ඇල්බර්ච්ට් වොන් රූන් හා සෙනෙවි මණ්ඩල ප්රධානී මෝල්ට්කේ සමඟ රෑ කෑම ගනිමින් සිටි ඔහුට අසන්නට ලැබුනේ ලද විසඳුමෙන් සෑහීමකට පත් නොවී මතු කිසිදා හෝහන්සෝර්ලන් වරයෙක් ස්පාඥ්ඥ කිරුලට හිමිකම් නොකියන බවට අතිරේක සහතියක් ඉල්ලාගෙන ප්රංසශ තානාපතියා නැවත පැමිණියද රජු විසින් හරවා යවා ඇති බවයි. සුළු තුලින් එම පුවතේ අර්ථය මුළුමනින්ම වෙනස් කොට පැරිසිය තවදුරටත් ප්රයකෝප කොට හැකි බව ඔහුට පෙණින. ප්රංශයේ නුසුදුසු ඉල්ලීම් ප්රසියාවේ රජු විසින් කොටින් ප්රතික්ෂෙප කොට ඇතැයි හැඟෙන ලෙසය ඔහු නිවේදනය නිකුත් කලේ. පසුවදා යුරෝපය පුරා පුවත්පත් සිරස්තල වලට පාදක වූයේ හෝහෙන්සෝර්ලන් මැදුරේදී පැරිස් නියෝජිතයා අවමානයට පත්වීමයි. සිය ගෞරවය කෙලෙසනු ලැබී යැයි උරණ වූ ප්රංශය පස් දිනකින් ප්රසියාවට එරෙහිව යුද ප්රකාශ කලාය. මේ බව ඇසූ බැවේරියාව, බේඩ්න් හා හැසේ ඇතුළු උතුරු ජර්මන් ඒකාබද්ධ සංගමයට අයත් නුවූ දකුණු දිග පලාත්ද ප්රේසියාව යටතේ එක්සත් වූහ. බිස්මාර්ක් ඉතා සූක්ෂම ලෙස තමාට අවැසිව තිබූ වාතාවරණය සකසා ගත්තේ ආක්රමණීකයා ප්රංශය යැයි ලොවට හැඟෙන ආකාරයටය. යුද්ධයට තමා සූදානම් යැයි තුන්වන නැපෝලියන්ට පම්පෝරි ගැසූ ප්රංශ ජනරාල් වරු ප්ර්සියන් සෙනෙවි මණඩලයේ උපා උපක්ර ම හඳුනා ගැනීමෙහිලා අපොහොසත් වූහ. අවසන් මිනිත්තුව දක්වා කලින් නිර්ණය කල නිශ්චිත සැලැස්මකට අනුව යුද්ධයට එලැඹි ප්රසියන් ඩිවිෂන 30කට එරෙහිව ඔවුනට කැඳවිය හැකි වූයේ ප්රංශ ඩිවිෂණ 16 ක් පමණි. පෙරමුණු සටන් වල යෙදෙනු වෙනුවට මෝල්ට්කේ විසින් හඳුන්වාදුන් සතුරා දෙපසින් වැටලීමේ උපාය බෙහෙවින් සාර්ථක විය. සේඩන් හි සිදුවූ මහ සටනකට පසු ප්රංශයේ තුන්වන නැපෝලියන් අධිරාජයා සිරභාරයට පත් වූයේ ඔහුගේ බොනපාර්ට් මාමා මෙන් තනිව නොව භටයින් ලක්ෂයක්ද සමඟය. දෙවන ප්රංශ අධිරාජ්යවය ඇද වැටිණ. බිස්මාර්ක්ට සාමය උවමනා වුවද ඊට හරහට හිටියේ සාම සාකච්ඡා පැවැත්වීම සඳහා පැරිසියේ පිළිගත හැකි රජයක් නොතිබීමයි. 1871 ජනවාරි 18 දා ජර්මන් පලාත් රාජ්ය නියෝජිතයන් පරාජිත ප්රංශයේ වර්සෙල්ස් මැදුරේ ‘දර්පන ශාලාවට’ රැස් කරවූ බිස්මාර්ක් ප්රසියාවේ පළමුවන විල්හෙල්ම් රජු ‘කයිසර් ’ (ජර්මන් අධිරාජයා) ලෙස කිරුළු පැලඳවීය. ඔස්ට්රියාව හිතාමතාම බැහැර කරමින් යුරෝපයේ මහා ජර්මන් අධිරාජ්යපය ප්ර කාශයට පත් කරන ලදී. බිස්මාර්ක් ‘අයෝමය චාන්ස්ලර්’ ලෙස විරුදාවලි ලැබීය. නැගී එන නව යුරෝපීය බලවතා තම යටත්විජිත කෙරේ බැල්ම හෙලනු ඇතැයි සැකයෙන් බ්රිතාන්යය නොසන්සුන් වූවාය. වාණිජ බෝග වගාව සඳහා අතිශය යෝග්ය වූ කුඩා ලංකාව මෙකල ලොව විශාලතම කෝපි නිෂ්පාදකයන් තිදෙනා අතර ලා ගැනුන අතර මහනුවර ‘ලූල්කඳුර’ වතුයායේ සාර්ථක ලෙස තේ වගාව අත්හදා බැලෙමින් තිබිණ. ප්රංශ-ප්රසියන් යුද්ධය අවසන් කරමින් ෆ්රැන්ක්ෆර්ට් හිදී අත්සන් කෙරුන ගිවිසුම මඟින් වර්ග සැතපුම් 5000 ක්වූ ඇල්සාස් හා ලෝරේන් කලාපය අභිනව ජර්මනියට පවරා දීමටද ප්රංශයට සිදුවිය. අප්රිකාවේ, ඉන්දු චීනයේ හා දකුණු පැසිෆික් කලාපයේ වර්ග සැතපුම් තිස් ලක්ෂයක් පුරා පැතිරුන යටත් විජිත පද්ධතියක් ආණ්ඩු කල ඈට දැරිය නොහැකිවූයේ පාඩුව නොව අවමානයයි.
Chamara Siriwardene
4. අයෝමය චාන්ස්ලර් හා ඔස්ට්රියන් රේගු නිළධාරියා (1871- 1888)
බෝල්කන් කලාපයේ පැන නැඟුන ස්ලාව් නිදහස් සටන් කෲර ලෙස මර්ධනය කිරීම නිසා උරණ වූ රුසියානුවෝ 1877 දී තුර්කියට පහර දුන්හ. රොමේනියාව හා සර්බියාව ස්වාධීනත්වය දිනා ගත් අතර බල්ගේරියාව අර්ධ ස්වතන්ත්ර රාජ්යයක් බවට පත්වූවාය. පරාජයට පත් ඔටෝමන් තුර්කි දේශය තව දුරටත් කැඩී බිඳී ගියේ ‘යුරෝපයේ රෝගියා’ යන අනවර්ථ නාමය ද සමඟය. පරිහාණිය කරා යමින් සිටි ඔස්ට්රි්යා-හංගේරි බහු ජාතික අධිරාජ්ය ය දැන් කඩදාසි ගෙයකට සමාන විය. ජනගහනයෙන් 64% ක් නියෝජනය කල චෙක්, ස්ලෝවැක්, පෝල්, රුතෙනියන්, සර්බ්, ක්රෝලට් යනාදී දුසිමක් පමණ එකී නොකී සුළු ජාතීන් තුල ස්වාධීනත්වය සඳහා වූ උද්වේගය හේතුකොටගෙන එය ද ඕනෑම මොහොතක ඉරිතලා යාමට ඉඩ තිබිණ. යුරෝපීය බලවතුන් ගේ ප්රධානත්වයෙන් 1878 බර්ලින් සමුළුව කැඳවීමේ අරමුණ වූයේ බෝල්කන් කලාපය තුල පෙර නොවිරූ ලෙස ඉහල ගිය රුසියානු බලය සමනය කිරීමය. නැගී එන සර්ව ස්ලාව් බෙදුම් වාදය විසින් යුරෝපය අස්ථාවර කරනු ඇතයි බ්රිතාන්යය හා ප්රංශය බියෙන් පසුවූහ. රුසියාව ලද භූමි ලාභයන්ට හිලව් වනසේ බෝල්කන් කලාපය තුල පිහිටි බොස්නියාව අත්පත් කොට ගැනීමට ඔස්ට්රියා-හංගේරියට එහිදී අවසර ලැබිණ. සමුළුවේ සත්කාරක රට වූ ජර්මනිය මධ්ය-ස්ථ පිළිවෙතක් අනුගමනය කලාය. බිස්මාර්ක්ගේ අරමුණ වූයේ තමාට අහිතකර නුවූ පැවති බලතුලනය ඒ ආකරයෙන්ම පවත්වා ගැනීමයි. බර්ලින් චාන්ස්ලර් මන්දිරයේ කෙරුන ද්විපාර්ශ්වික සාකච්ඡාවක් අතරතුරදී ටයිරස් නැමති බිස්මාර්ක්ගේ දැවැන්ත සුනඛයා රුසියානු අගමැති ඇලෙක්සැන්ඩර් ගොර්චෙකොව් කුමාරයා වෙත හදිසියේ කඩා පැන්නේ ඔහුගේ අංග චලනයන් තම ස්වාමියාට එල්ලවිය හැකි ශාරීරික ප්රැහාරයක පෙර ලකුණු ලෙස සැක කරමිනි. දෙරට අතර සබඳතා තර වීමට සිද්ධිය උපකාරී නුවුනද කලිසම ඉරීයාම හැරුන කොට වෙනත් හානියක් රාජ්යදතාන්ත්රිුකයාට සිදු නුවූයෙන් යුරෝපයේ සාමය තවදුරටත් ආරක්ෂා විය. 1878 බර්ලින් සමුළුවෙදී කැපී පෙනුනේ සියළුම බලවතුන් එකිනෙකා කෙරේ දැක්වූ සැකමුසු ආකල්පයයි. උද්ගතව තිබූ නව වාතාවරණය තුල පැරණි කෝන්තර යම්තාක් දුරකට නොතකා හරිමින් සිය අභිවෘද්ධිය තකා යම් සීමාසහිත එකඟත්වයන්ට එළඹීමට ඔවුන් තුල සූදානමක් ඇති බවද පෙණින. මෙය යථාර්ථයක් බවට පත් කරමින් ඊලඟ වසරේ ජර්මනිය හා ඔස්ට්රි යා-හංගේරිය මහත් ආන්දෝලනාත්මක ද්විත්ව සන්ධානයකට එළඹුනෝය. රුසියානු ආක්ර.මණයකදී එකිනෙකාට උපකාර කිරීමටත් වෙනත් බලවතෙකු සමඟ ඇති වන යුද්ධයකදී අනිත් පාර්ශ්වය මධ්යණස්ථව සිටීමටත් එමඟින් දෙරට ගිවිස ගත්හ. ද්විත්ව-රාජාණ්ඩු මර උගුලින් ගැලවී මහා ජර්මනිය හා භෞතික වශයෙන් සුසංයෝග වීමට ඔස්ට්රියයාවේ විසූ 36% වූ ජර්මන් බස වහරන්නන් අතර වූ අශාව මේ හේතුවෙන් වඩාත් දැඩි විය. මේ සඳහා වැඩිම උද්යෝගගයක් පලකලෝ ජර්මනියට වඩාත් ආසන්නව පිහිටි ඔස්ට්රිියාවේ වයඹ දිග පලාත් වල වැසියෝය. ප්රමාණයෙන් වර්ග සැතපුම් දහයක් වූ බෲනෝ-ඈම් යනු වාර්ගික ජර්මන්වරු බහුල කුඩා දේශසීමා නගරයකි. අසලින් ගලා යන ‘ඉන්’ නදිය හරහා ඔස්ට්රියාව හා අසල්වැසි ජර්මනියේ බැවේරියානු පලාත යාකෙරෙන දැවැන්ත යකඩ පාලම ඇත. ඒ අසලම වූ සැල්ස්බර්ගර් පෙදෙසේ පිහිටි පැරණි තට්ටු ගොඩනැගිල්ලක ඉහල මාලයේ කැරකැවූ උඩු රැවුලක් සහිත මැදිවියේ බේබදු රේගු මුළාදෑනියෙක් පදිංචිව සිටියේය. වාර්ගික ජර්මානුවෙකු වූ ඔහු ඇලොයිස් හිට්ලර් නම් විය. හමුදා කපිතන් වරයකුට සමාන තම නිළය නිසා බොහෝ හිස උදුම්මවාගෙන සිටි හේ සැර පරුෂය. සුළු දෙයකට පවා වහා කිපුනේය. පෞද්ගලිකව ලිබරල්වාදී අදහස් දැරුවද හැබ්ස්බර්ග් රජ පෙළපතට ඉමහත් ලැදිව සේවය කල මේ රේගු නිළධාරියා සිය ස්වාමියා වූ ෆ්රාන්ස් ජොසොෆ් අධිරාජයාගේ උපන්දිනය දාට දවස ගත කලේ පූර්ණ නිළ ඇඳුමිනි. රාජකීය රැවුල් විලාසිතාව අනුකරණය කිරීමෙහිලා විශාල ආශාවක් ද ඔහු තුල තිබිණ. ජීවීතයේ නිරන්තර වෙනස් කම් පැතීම මේ ඇලොයිස් තුල වූ එක්තරා උමතුවක් වැන්න. බොහෝ වාර ගණාවක් තම පදිංචිය වෙනස් කල ඔහු සිය පවුල් සංස්ථාවද වරක් දෙවරක් හෙම නොව තෙවරක්ම 'ප්රතිව්යුහගත' කළේය. කලින් බිරින්දෑවරු දෙදෙනාම අකාලයේ රෝගාතුර වී මලෝය. විසිතුන් අවුරුද්දක් ඔහුට වඩා වයසින් බාල ක්ලාරා, දෙවැනි බිරිඳ වූ ෆ්රැන්සිස්කා අසනීපව සිටියදී ගේ දොර වැඩපලට උදවු පදවු දීම පිණිස නිවසේ නතර වූ සිටි නෑ කමට ඔහුගේ ලේලියක් වූවාය. එහෙයින් ෆ්රැන්සිස්කා මරණයෙන් මාස කිහිපයකට අනතුරුව ලියා පදිංචි කෙරුන මේ තෙවැනි කසාදය සඳහා පල්ලියෙ විශේෂ අවසරය පැතීමට පවා ඇලොයිස්ට සිදුවිය. බවලතුන්ට මනාප රේගු නිලධාරියා සිය නිදහසට ඉදිරිපත් කල කරුණ වූයේ දරුවන් දෙදෙනා කලක් පුරා ක්ලාරා ඇසුරේ ඇති දැඩි වූ බැවින් ක්ලාරාට වඩා සුදුසු සුළු මවක් අපේක්ෂා කොට නොහෙන බවයි. දරුවන්ට සිදුවෙන යහපත කෙසේ වෙතත් ඈ වැනි අසරණ තරුණියකගේ අනාගතය සුරක්ෂිත වීමට හෝ මේ විවාහය හේතු වාසනා වනු ඇතැයි පැතූ මීසම භාර යහපත් බිෂොප් තුමා වතිකානුවෙන් ද වැඩිදුර උපදෙස් ගෙන සිය අනුමැතිය පල කලේ ඒ වන විටත් දරුවෙකු ඇගේ කුස පිළිසිඳගෙන සිටි බව නොදැනය. 1885 ජනවාරියේ දිනෙක වරුවක නිවාඩුවක් ගත් රේගු නිළධාරී ඇලොයිස් හිට්ලර් සිය තෙවැනි විවාහය ද ලියාපදිංචි කලේය. එහෙත් පස් මසකට පසු ඔවුන් ලද පිරිමි දරුවා වූ ගුස්තාව් මෙන්ම ඊලඟ වසරේ උපත ලද දියණිය අයිඩා ද ඩිප්තීරියා වසංගතයට ගොදුරුවී අකාලයේ මිය ගියහ. සැල්ස්බර්ගර් පෙදෙසේ පිහිටි ‘හිට්ලර්’ නිවස එකම මළ ගෙයක් විය. 1887 මෙළොව එලිය දුටු ඔටෝ ජීවත් වීමට වරම් ලද්දේ දින තුනක් පමණි. වැඩිමහල් දරුවන් තිදෙනාම අත දරු වියේදීම අකාලයේ මිය ගියේ දස පණතේ හත්වැන්න කඩකොට තමා කල පාපයට දඬුවම් වශයෙනැයි භක්තිමත් කතෝලිකයකු වූ ක්ලාරා හිට්ලර්ගේ වැටහීම විය. එහෙයින්දෝ ඈ නිතර යාඥා කරමින් පසුතැවිලි වූවාය. දෙමාපියන් සමීප ලේ ඥාතීන් වීම මෙම ළදරු මරණ වලට තුඩු දෙන්නට ඇතැයි ඇතැම් ඉතිහාසඥයෝ සැක පහල කරති. දෙවියන් හෝ වෙදුන් කෙරේ විශ්වාසයක් නුවූ ක්ලාරාගේ වැඩිමහළු සැමියා ඒ කිසිවක් ගණනකට නොගත්තේය. රාජකාරි ස්ථානයේ හෝ තැබෑරුමේ වැඩි කාලයක් ගත කල ඔහු තුල යම් භක්තියක් වී නම් ඒ ෆ්රානන්ස් ජෝසොෆ් අධිරාජයා කෙරේ පමණි. හැබ්ස්බර්ග් සුළු නිළධාරී පැළැන්තියට ඇලොයිස් හිට්ලර් නිදසුනකි. ඔස්ට්රිියානුවන්ගේ පක්ෂපාතීත්වය හිමිවූයේ පාලකයන්ට මිස වර්ගයාට නොවේ. බිස්මාර්ක්ගේ මතය වූයේ පොදුවේ ගත් කල ඔස්ට්රිායානු යුද හා සිවිල් සේවා සාමාජිකයන් සාමුහිකව වගකීම් ඉටු කරන වෘත්තිකයන් සමූහයකට වඩා පටු නීති රීති මාලාවක් ක්රිමයාත්මක කරන ලිපිකරුවන් රොත්තකට සමාන බවය.
Chamara Siriwardene
පළමු ලෝක යුද්ධයේ පෙර තනුව නොහොත්
බිස්මාර්ක්ගේ නික්ම යාම
1871 ජර්මන් එක්සත්කරණය සෙසු ජාතීන් වෙතද සිය අනන්යතාවයන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම සඳහා කෙරුණ නිහඬ දිරි ගැන්වීමකි. එය මුලින්ම ග්රහණය කොටගෙන පෙරමුණ ගත්තෝ ඔටෝමන් අධිරාජ්යය තුල විසූ ස්ලාව් වරුය. බල්ගේරියාවේ හටගත් කැරැල්ල මැඩලන ලද්දේ සුල්තාන්ගේ හමුදා විසින් බෝල්කන් වාසී ටටාර් වරු මරා දමනු ලැබීමෙනි. මින් උරණ වූ රුසියානුවෝ 1877 දී තුර්කියට පහර දුන්හ. ගෝත්රයේ වැඩිමලා වූ ඈ සහෝදර ස්ලාව් ජාතීන්ගේ අයිතිවාසිකම් රැකීම සිය යුතුකම කොට සැලකුවාය. කොකේසස් කඳු තරණය කොට බෝල්කන් පෙදෙසට කඩා වැදුන කොසෑක් අසරුවන් හමුවේ පසු බැසීමට තුර්කි භටයන්ට සිදු විය. රොමේනියාව හා සර්බියාව ස්වාධීනත්වය දිනා ගත් අතර බල්ගේරියාව අර්ධ ස්වතන්ත්ර රාජ්යයක් බවට පත් වූවාය. පරාජයට පත් ඔටෝමන් අධිරාජ්යය තව දුරටත් කැඩී බිඳී ගියේ ‘යුරෝපයේ රෝගියා’ යන අනවර්ථ නාමය ද සමඟිනි. මේ තත්වය වඩාත් තදින් බලපෑවේ ඔස්ට්රියා-හංගේරියටයි. ජනගහනයෙන් 76% ක් නියෝජනය කල චෙක්, ස්ලෝවැක්, පෝල්, රුතෙනියන්, සර්බ්, ක්රෝට් යනාදී දුසිමක් පමණ එකී නොකී ජාතීන් නැවතත් නොසන්සුන් වීම හේතුවෙන් බහු ජාතික අධිරාජ්යය ඕනෑම මොහොතක ඉරිතලා යාමට ඉඩ තිබිණ. හැප්ස්බර්ග් වරුන් හමුවේ වූ එකම විකල්පය නම් වඩාත් බලය විමධ්යගත කිරීමේ වඩාත් නම්යශීලී පිළිවෙතකට යොමු වීමයි. එය පහසු කටයුත්තක් නුවූයේ ස්ලාව් වරුන්ට වැඩි බලතල ලබා දීමේ සෑම යෝජනාවකටම සර්ව ජර්මන් වාදීන් තීරණාත්මක ලෙස එරෙහි වූ බැවිණි.
යුරෝපීය බලවතුන් ගේ ප්රධානත්වයෙන් 1878 බර්ලින් නුවරදී කැඳවුන සමුළුවේ අරමුණ වූයේ බෝල්කන් කලාපය තුල පෙර නොවිරූ ලෙස ඉහල ගිය රුසියානු බලය සමනය කිරීමය. නැගී එන සර්ව ස්ලාව් බෙදුම් වාදය විසින් යුරෝපය අස්ථාවර කරනු ඇතයි බ්රිතාන්යය හා ප්රංශය බියෙන් පසුවූහ. රුසියාව ලද භූමි ලාභයන්ට හිලව් වනසේ ඔටෝමන් පාලනයෙන් ගිලිහී ගිය බෝල්කන් කලාපයේ වාර්ගික ස්ලාව් වරු විසූ බොස්නියාව හා හෙර්සගොවිනාව අත්පත් කොට ගැනීමට ඔස්ට්රියා-හංගේරියට එහිදී අවසර ලැබිණ. සමුළුවේ සත්කාරක රට වූ ජර්මනිය මධ්යස්ථ පිළිවෙතක් අනුගමනය කලාය. බිස්මාර්ක්ගේ අරමුණ වූයේ තමාට ඒ හැටි අහිතකර නුවූ පැවති බලතුලනය ඒ ආකරයෙන්ම පවත්වා ගැනීමයි. ඒ අරමුණ සාර්ථක වුවද සාකච්ඡා අතරතුරදී හටගත් අනපේක්ෂිත සිදුවීමක් නිසා මහ යුද්ධයක් හට ගැනීම වැලකී ගියේද අනූ නවයෙනි. ද්විපාර්ශ්වික සාකච්ඡා අතරතුරදී බිස්මාර්ක් සුරතලයට ඇතිදැඩි කල ‘ග්රේට් ඩෑන්ස්’ වර්ගයට අයත් ටයිරස් නැමති දැවැන්ත සුනඛයා රුසියානු අගමැති ඇලෙක්සැන්ඩර් ගොර්චෙකොව් කුමාරයා වෙත හදිසියේ කඩා පිනුවේය. ඒ සඳහා රාජ්යතාන්ත්රික පැහැදිලි කිරීම වූයේ කුමාරයාගේ අංග චලනයන් තම ස්වාමියාට එල්ලවිය හැකි ශාරීරික ප්රහාරයක පෙර ලකුණු ලෙස සැක කරමින් සුනඛයා මෙලෙස හැසිරෙන්නට ඇති බවයි. කලිසම ඉරීයාම හැරුන කොට වෙනත් හානියක් රුසියානු අගමැතියාට සිදු නුවූයෙන් යුරෝපයේ සාමය තවදුරටත් ආරක්ෂා විය.
සියළුම බලවතුන් එකිනෙකා කෙරේ දැක්වූ සැකමුසු ආකල්පය බර්ලින් සමුළුවෙදී කැපී පෙනුන මූලික ලක්ෂණයයි. උද්ගතව තිබූ නව වාතාවරණය තුල පැරණි කෝන්තර යම්තාක් දුරකට නොතකා හරිමින් සිය අභිවෘද්ධිය තකා යම් යම් සීමාසහිත එකඟත්වයන්ට එළඹීමට ඔවුන් තුල පෙර නොතිබූ සූදානමක් ඇති බවද පෙණින. මෙය යථාර්ථයක් බවට පත් කරමින් ඊලඟ වසරේ පැරණි ප්රතිවාදීන් වූ ජර්මනිය හා ඔස්ට්රියා-හංගේරිය මහත් ආන්දෝලනාත්මක ද්විත්ව සන්ධානයකට එළඹුනෝය. රුසියානු ආක්රමණයකදී එකිනෙකාට උපකාර කිරීමටත් වෙනත් බලවතෙකු සමඟ ඇති වන යුද්ධයකදී අනිත් පාර්ශ්වය මධ්යස්ථව සිටීමටත් එමඟින් දෙරට ගිවිස ගත්හ. මෙය හුදෙක්ම උපාය මාර්ගික සන්ධානයක් වුවද අධිරාජ්යය තුල විසූ 24% වූ ජර්මන් බස වහරන්නන්ට හැඟුනේ එතුලින් ජාතික එකමුතුවක් සඳහා මුල් පියවර තබා ඇති සැටියකි. ද්විත්ව-රාජාණ්ඩු මර උගුලින් ගැලවී මහා ජර්මනිය හා භෞතික වශයෙන් සුසංයෝග වීමට ඔවුන් තුල වූ පැරණි අශාව මේ හේතුවෙන් වඩාත් දැඩි විය.
බිස්මාර්ක්ගේ න්යාය වූයේ යුරෝපයේ පස් මහා බලවතුන් අතර පිල් බෙදීමකදී වඩා වැඩදායී වන්නේ ඕනෑම පිලක තුන්වන සාමාජිකයා වීම බවයි. යම්හෙයකින් රුසියාව තම සම්ප්රදායික සතුරා වූ ප්රංශය හා කල්ලි වැදුනහොත් ජර්මනියට පෙරමුණු දෙකක යුද්ධයකට මුහුණ පෑමට සිදුවනු ඇතැයි බිස්මාර්ක් තුල විශාල බියක් තිබිණ. එම අවදානම සමනය කොටගනු වස් 1887 ඔහු දී රුසියාව සමඟ ප්රතිආරක්ෂණ ගිවිසුමකට එළඹුනේය. රුසියාව හා ඔස්ට්රියාව අතර හෝ ජර්මනිය හා ප්රංශය අතර හෝ ඇතිවන ගැටුමකදී හැර, අන් විටෙකදී එක් පාර්ශ්වයක් යුරෝපීය බලවතෙකු සමඟ යුද වැදුනහොත් අනෙත් පාර්ශ්වය මධ්යස්ථව සිටීමට එමගින් ගිවිස ගනු ලැබීය. ගිවිසුමේ වැඩිම ප්රතිලාභ ලද්දී ඔස්ට්රියාවය. බෝල්කන් ආරවුලක් මත ඈට එල්ල විය හැකි හදිසි රුසියන් ප්රහාරයක අවදානම එමඟින් අවම කරවනු ලැබ තිබිණ. එහි විලෝමය වූයේ සර්ව ස්ලාව් වාදයට එරෙහිව හිතුවක්කාර යුද්ධයකට එළැඹීමෙන් ඈද වලක්වන ලද බවය. බෙහෙවින් තෘතිමත්ව සිටි බිස්මාර්ක් පැවති ශමථය බිඳ වැටිය හැකි ඕනෑම යුද්ධයක් පිටු දැකීමට දැන් උත්සහ කලේය. ප්රසියන් සම්ප්රදායට අනුව කයිසර් තුමා චාන්ස්ලර්ගේ විදෙස් පිළිවෙතට අත පෙවීම් නොකලද කණගාටුවට කරුණ වූයේ තමා අපරාජිතය යන ආකල්පය තුල හැදුන වැදුන ජර්මන් අධිරාජ්යයේ නව පරපුර ඔහුගේ උපායමාර්ගය වටහා ගැනීමට අපොහොසත් වීමයි. ඔවුන් නියෝජනය කල දෙවන විල්හෙල්ම් කුමාරයා සිය පියාගේ ඇවෑමෙන් 1888 දී ‘කයිසාර්’ ලෙස කිරුළු පැළඳීම බිස්මාර්ක් ස්ථාපිත කොට තිබූ ඒ සියුම් සමතුලිතතාව උඩු යටිකුරු වීමට හේතු විය.
අභිනව දෙවන විල්හෙල්ම් කයිසර් තැනගේ පිය රජතුමා විවාහ වී සිටියේද බ්රිතාන්යයේ වික්ටෝරියා රැජිනගේ වැඩිමහල් දියණිය සමඟය. සෙසු රටවල රාජ වාංශිකයන් සමඟ අවාහ විවාහ ගණුදෙණු කිරිම ලංකාවට පමණක් සීමාවූ සම්ප්රදායක් නොවේ. විසි නව හැවිරිදි දෙවන විල්හෙල්ම් ස්වහාවයෙන්ම නොඉවසිලිමත්ය. නාහෙට නාහන හේ ඔවදන් උපදෙස් නොතකයි. උපතේ දී සිදුවූ තෙරපීමක් නිසා ඔහුගේ වමත පණ නැත.
“මගේ අත කැඩුවෙත් ඉංග්රීසි දොස්තරෙක්! මේව අපෙ අම්මගෙ වැරදි” කයිසර් නිතර දෙවේලේ ආඩපාලි කීය. මේ හේතුව නිසාදෝ මවගේ ඥාතී සනුහරය ඔහුට නයාට අඳුකොල මෙනි. ජර්මන් බෑනා තමාට ‘නාකි මොණරා’ ලෙස අවමන් කරන බව ඇගේ සොයුරා වූ වේල්ස් හි කිරුල හිමි එඩ්වඩ් කුමරුද සක් සුදක් සේ දැන සිටියේය. ‘නාකි මොණරා’ සරණපාවා ගෙන සිටි ඩෙන්මාර්ක් රජ කුමරියගේ සොයුරිය ශාන්ත පීටර්ස්බර්ග් නුවර රොමනොව් රජ පෙලපතට කරකාර බන්දවා දෙනු ලැබ සිටිම හේතුවෙන් රුසියාවේ නිකොලස් සාර් හා ජර්මනියේ කයිසාර්ද ඥාති සහෝදරයෝ වූහ. ඒ නෑකම් කුමක් වුවද රුසියාව සමඟ රාජ්යතාන්ත්රික එකඟත්වකින් යුතුව කටයුතුකිරීමේ බිස්මාර්ක්ගේ උපාය දෙවන විල්හෙල්ම්ට රිසි රිසි නැත. ඔහුගේ සිහිනය වූයේ තනි ජර්මන් ආධිපත්යයට නතුවූ යුරෝපයකි.
“පේන විදියට ‘රාජකීය කොල්ලට’ දැන් ඕන වෙලා තියෙන්නෙ රුසියාවත් එක්ක යුද්දෙක පැටලෙන්න වගේ. හැබැයි මම නම් ඕවට නෑ ,” බිස්මාර්ක් කෙඳිරුවේ තම ඇජුටන්ට් තැන සමඟය. එතැන් පටන් ඔහු හැකි උපරිම වෙරදරා දෙවන විල්හෙල්ම්ට අකුල් හෙලීය. දක්ෂ රාජ්යතාන්ත්රිකයකු වුවද බිස්මාර්ක් තරමක් කුඩුකේඩු මහල්ලෙකි. ‘රාජකීය කොල්ලා’ගේ සීයා වූ සාමකාමී පළමුවන විල්හෙල්ම් හිටපු කයිසර් තැන පවා එකල සිය හිතවතුන් හා උපහාසාත්මක ලෙස පවසා තිබුනේ ‘බිස්මාර්ක් යටතේ කයිසාර් තනතුරක් දැරීම’ ලෙහෙසි කටයුත්තක් නොවන බවය. ස්නායු දුර්වලත්වයෙන් පෙළුන මහළු ‘ජුන්කර්’ වරයා දැන් නිතර කිපෙන හෙයින් බිරිඳ හැර අන් කිසිවෙකු ඔහු හා පයිරු පාසානමට කැමැති නැත. 1889 වසරේ අප්රේල් මස යාබද ඔස්ට්රියාවේ බෲනෝ ඈම්නැමති දේශසීමා නගරයේ විසූ මධ්යම පාන්තික වාර්ගික ජර්මන් පවුලක සිවු වන දරුවා ලෙස ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් මෙලොව එළිය දකින විට චාන්ස්ලර් වරයා හා අධිරාජයා අතර මතගැටුම් උච්චාවස්ථාවට ලඟාවී තිබිණ..
1890 මාර්තුවේදී බිස්මාර්ක් දෙවන විල්හෙල්ම් සමඟද සණ්ඩු කළේය. දබරයට මුල්වූයේ අධිරාජයාට නොදන්වා කතෝලික පක්ෂය සමඟ සන්ධානයකට එළැඹීමට බිස්මාර්ක් විසින් දැරූ උත්සාහයකි. පාර්ලිමේන්තු බහුතරය සඳහා ඕනෑම කණ්ඩායමක් සමඟ එකඟත්වයකට එලැඹීමට තමාට බලයක් ඇතැයි තර්ක කල බිස්මාර්ක් එහිදී කයිසාර්ට එරෙහිව ඉතා අනුචිත පෞද්ගලික අවලාද නැඟුවේ ගරුසරු නැති අන්දමයට. රුසියාවේ හිටපු සාර් වූ තුන්වන ඇලෙක්සැන්ඩර් විසින් තමාට එවන ලද ලිපියක් ද එහිදී ඔහු සාක්ෂි වශයෙන් ඉදිරිපත් කිරීමට සූදානම් විය. “ඔබවහන්සෙව පොඩි කාලෙ හරියට හදල නැහැ කියල සාර්තුමාත් කියනවා… !”
එබස් අසා නොසෑහෙන උදහස් වූ කයිසාර් තැන තනතුරින් ඉල්ලා අස්වන ලෙස බිස්මාර්ක්ට අණ කලේය. ජර්මන් අධිරාජ්යයේ චාන්ස්ලර් ගේ බලය මුළුමනින් රඳා පැවතියේ පාර්ලිමේන්තු බහුතරය නොව අධිරාජයාගේ විශ්වාසය මතය. පැවැත්ම බ්රිතාන්යයේ ‘පන්ච්’ සඟරාව සිද්ධිය අර්ථ දක්වමින් කියා සිටියේ කප්පිත්තා නැව හැර ගිය බවයි. තෙමසකින් රුසියාව සමඟ ඇතිකොට ගෙන තිබූ ප්රතිආරක්ෂණ ගිවිසුම කල් ඉකුත් වුවද කයිසාර් නොවේ එය අළුත් කිරීමට කැමති උනේ. බිස්මාර්ක්ගේ අවවාද අනුශාසනා තවදුරටත් කිසිවෙකු නොපැතූහ.
බලවත් සිත් වේදනාවට පත් ජුන්කරයා දේශපාලනයෙන් විශ්රාම ගෙන වත්මන් උතුරු පෝලන්තයේ වර්සින් හි පිහිටි තම වතුයාය බලා යන්නට ගියේය. ඔහුගේ ස්වභාවය වඩාත් තිත්ත පරුෂ විය. වරක් තම මාලිගයේ අමුත්තන් ලෙස රැය ගත කල මිතුරන් දෙදෙනෙක් හිමිදිරියේ කතිකා කොටගත් පරිදි දඩයමේ යනු පිණිස අවදි නොවීම නිසා උරණ වූ බිස්මාර්ක් දොරගුළු ලූ කාමරය තුලට ජනේලයකින් වෙඩි තැබීමට වන. අමුත්තෝ ඇඳන් වලින් පැන බිම දිගා වූහ. එදිරිවාදී කම් අත්හිටවුනේ ලීයක අමුණන ලද සුදු ලේන්සුවක් වහා ජනේලයෙන් ඉහලට එසවීමෙන් අනතුරුවයි.
මිනිස් ඇසුරින් වඩාත් ඈත්වූ බිස්මාර්ක් තම සුනඛයන් දෙදෙනා සමඟ වතුයාය තුල හුදෙකලා වෙද්දී ඔහු අනුමාන කල පරිදිම රුසියාව හා ප්රංශය ද්විත්ව සන්ධානයක් ඇති කොට ගත්හ. බලවතුන් දෙදෙනා 1894 අත්සන් කල ගිවිසුමේ එකඟතාව වූයේ ජර්මන් ආක්රමණයකදී එකිනෙකාට උපකාර කිරීමයි. ඒ සමඟ යුරෝපය බල කඳවුරු දෙකකට බෙදී ගියේය. ඊලඟ යුද්ධයේදී පෙරමුණු දෙකක සටන් කිරීමට මේ තත්වය යටතේ ජර්මනියට සිදුවනු ඇති බව කිසිදු සැකයක් නොවීය.
නහින දෙහින කාලයේ තම සමීපයන් කෙරේ උමතු ලෙස අණසක පැතිරවීම ජර්මන් සම්භවයෙන් පැවතෙන සියළු විශ්රාමික සිවිල් නිළධාරීන්ට වැළඳෙන රෝගයක් වැන්න. සිය වතුයායට වී ජීවිතයේ සැඳෑ සමය හුදෙකලාවේ පසුවූ බිස්මාර්ක් ඉහත රෝගයට අමතරව දෙපා කෝඨයට ද ගොදුරුව සිටියේය. නොබෝ දිනෙකින් එක්තැන් වුවද ඔහු නොවේ වෙදෙක් කැඳවීමට කැමැති වූයේ. මරණ මංචකයේ ඔහුගේ පසුතැවිල්ල වූයේ විසි වසරකට පෙර මිය ගොස් සිටි සුල්තාන් නැමති සුනඛයාට වඩාත් හොඳින් සැලකීමට තමාට නොහැකිවීමය. 1898 දී ඔහු මිය ගියේ මහ භයානක අනාවැකියක් ද පල කරමිනි.
“මහා ෆෙඩ්රික් රජු මැරිල විසි අවුරුද්දකින් ප්රසියාව ජෙනා සටනින් පරාජය උනා. මේ විදියට තව විසි අවුරුද්දක් ගියොත් ජර්මනියට ආපහු වෙන්නෙත් ඒ සන්තෑසියම තමයි.…”
බිස්මාර්ක් මරුවිකල්ලෙන් කොරහේ කිඹුලන් දකින්නට ඇතැයි කයිසර් තුමා හා සෙනෙවි මණ්ඩලය අනුමාන කලහ. කාලය හා සූදානම අතින් ප්රතිවාදීන් පරයා ජර්මනිය සතුව තිබූ තීරණාත්මක හමුදාමය වාසිය වියැකී යාමට පෙර යුද්ධයක් ඇරඹීම ඔවුන්ගේ අදිටන විය. ප්රංශය හා රුසියාව සමඟ පෙරමුණු දෙකක යුද්ධයක් සඳහා මැලි නොවූ අධිරාජයා ජර්මන් නාවුක හමුදාවට බර යුද නැව් 19 ක් හා සන්නාහ සන්නද්ධ කෲසර් යාත්රා 50 ක් අළුතින් තැනීමට අණ කලේය. ඔහු සැබෑ අභියෝගය ලෙස සැලකුවේ බ්රිතාන්යයේ නාවුක බලයට මුහුණ දීමය. පරාජිතයන්ගෙන් අය කෙරෙන වන්දි හා සයුරින් එතෙර යටත් විජිත දිනා ගැනීම තුලින් යුද්ධයේ පිරිවැය පියවා ගැනීමට කයිසර් කල්පනා කල සැටියකි. - චාමර සිරිවර්ධන
5. නැව හැර ගිය කප්පිත්තා (1888-1896)
මහාද්වීපික දේශපාලනයේදී ඔස්ට්රිියා-හංගේරිය විශ්වාසනීය සහකරුවෙකු ලෙස නොසැලකූ බිස්මාර්ක් ඒ හේතුවෙන් රුසියාව කුපිත කරවීමෙන් වැලකී සිටීමටද පරෙස්සම් වූයේය. ඔහුගේ මූලධර්මය වූයේ යුරෝපයේ පස් මහා බලවතුන් අතර පිල් බෙදීමකදී වඩා වැඩදායී වන්නේ ඕනෑම පිලක තුන්වන සාමාජිකයා වීම බවයි. යම්හෙයකින් රුසියාව තම සම්ප්රදායික සතුරා වූ ප්රංශය හා කල්ලි වැදුනහොත් ජර්මනියට පෙරමුණු දෙකක යුද්ධයකට මුහුණ පෑමට සිදුවනු ඇතැයි ඔහු තුල විශාල බියක් තිබිණ. එම අවදානම සමනය කොටගනු වස් ජර්මනිය 1887 දී රුසියාව සමඟ ප්රතිරක්ෂණ ගිවිසුමකට එලඹුනාය. රුසියාව හා ඔස්ට්රි යාව අතර හෝ ජර්මනිය හා ප්රංශය අතර හෝ ඇතිවන ගැටුමකදී හැර, අන් විටෙකදී එක් පාර්ශ්වයක් යුරෝපීය බලවතෙකු සමඟ යුද වැදුනහොත් අනෙත් පාර්ශ්වය මධ්යස්ථව සිටීමට එමගින් ගිවිස ගනු ලැබීය. ගිවිසුමේ වැඩිම ප්රතිලාභ ලද්දී ඔස්ට්රියා-හංගේරියයි. බෝල්කන් ආරවුලක් මත ඈට එල්ල විය හැකි හදිසි රුසියන් ප්රඩහාරයක අවදානම එමඟින් අවම කරවනු ලැබ තිබිණ. එහි විලෝමය වූයේ සර්ව ස්ලාව් වාදයට එරෙහිව හිතුවක්කාර යුද්ධයකට එළැඹීමෙන් ඈද වලක්වන ලද බවය. බිස්මාර්ක් මේ අයුරින් යුරෝපය තුල අසීරුවෙන් පවත්වාගෙන ගිය වාසිදායක සමතුලිතතාව නොසිතූ විරූ ලෙස උඩු යටිකුරු වූයේ 1888 දී දෙවන විල්හෙල්ම් කුමාරයා ‘කයිසාර්’ ලෙස කිරුළු පැළඳීමත් සමගයි. ලංකාවේ රජවරු දකුණු ඉන්දියාවෙන් බිසවුන් ගෙන්වූවාක් මෙන් දෙවන විල්හෙල්ම් කයිසර් තැනගේ පිය රජතුමා විවාහ වී සිටියේ වූයේද බ්රිතාන්යයේ වික්ටෝරියා රැජිනගේ වැඩිමහල් දියණිය සමඟය. වාංශිකයන් අතර අවාහ ගණුදෙණු සිදුවීම එකල පිළිගත් සිරිතකි. දෙවන විල්හෙල්ම් ස්වහාවයෙන්ම නොඉවසිලිමත්ය. ඔවදන් උපදෙස් නොතකයි. උපතේ දී සිදුවූ තෙරපීමක් නිසා ඔහුගේ වමත පණ නැත. “මගේ අත කැඩුවෙත් ඉංග්රීීසි දොස්තරෙක්! මේව අපෙ අම්මගෙ වැරදි” කයිසර් නිතර දෙවේලේ ආඩපාලි කීය. මවගේ ඥාතී සනුහරය ඔහුට නයාට අඳුකොල මෙනි. බ්රිතාන්යයේ වික්ටෝරියා රැජිනියට ලිපියක් ලියූ බර්ලිනයේ සිටි ඇගේ දියණිය තම විල්හෙල්ම් පුතා රජකම දැරීමට තරම් මුහුකුරා ගොස් නැතැයි බිය පලකොට සිටියාය. ජර්මන් බෑනා තමා ‘නාකි මොණරා’ ලෙස හඳුන්වමින් අවමන් කරන බව ඇගේ සොයුරා වූ කිරුල හිමි එඩ්වඩ් කුමරුද සක් සුදක් සේ දනී.
ලංකාවේද මීලඟ රජු වීමට නියමිතව සිටි ‘නාකි මොණරා’ සරණපාවා ගෙන සිටියේ ඩෙන්මාර්ක් රජ කුමරියකි. ඇගේ සොයුරිය කරකාර බන්දවා දෙනු ලැබ සිටියේ ශාන්ත පීටර්ස්බර්ග් නුවර රොමනොව් රජ පෙලපතටයි. මේ හේතුවෙන් රුසියාවේ නිකොලස් සාර් හා ජර්මනියේ කයිසාර්ද ඥාති සහෝදරයෝ වූහ. එසේ වුවද හුදෙක්ම හමුදාමය හේතූන් මත රුසියාව හා රාජ්යතාන්ත්රික එකඟත්වයක් මත පිහිටා කටයුතු කිරීමේ බිස්මාර්ක් පිළිවෙතටද දෙවන විල්හෙල්ම් තරයේ විරුද්ධ විය. නැගෙනහිර යුරෝපයේ ආධිපත්යර පිළිබඳ ගැටළුවේදී ජර්මනිය හා රුසියාව තරඟ කරුවෝ වෙත්. පන්ති අරගලය තුල අනුකම්පා විරහිත ඉඩම් හිමියෙකු වූ බිස්මාර්ක් කුමාරයා මහාද්වීපික දේශපාලනයේදී උත්සුක වූයේ සෙසු බලවතුන් සමඟ ගැටුම් මඟ හරිමින් පැවති සමතුලිතතාව රැක ගැනීමටයි. වත්මන් ශමථය ගැන අතෘප්තියෙන් පසුවූ තරුණ හෝහන්සෝර්ලන් අධිරාජයා ජර්මන් ආධිපත්යශයට නතුවූ යුරෝපයක් දැකීමට පෙරුම් පිරුවේය.
“පේන විදියට නම් රාජකීය කොල්ලට දැන් ඕන වෙලා තියෙන්නෙ රුසියාවත් එක්ක යුද්දෙක පැටලෙන්න වගේ. හැබැයි මම ඕවට නෑ,” බිස්මාර්ක් කෙඳිරුවේ තම ඇජුටන්ට් තැන සමඟය. එතැන් පටන් ඔහු හැකි උපරිම වෙරදරා දෙවන විල්හෙල්ම්ට අකුල් හෙලීය. දක්ෂ රාජ්යතාන්ත්රිකයකු මෙන්ම බිස්මාර්ක් තරමක් කුඩුකේඩු මහල්ලෙකි. ‘රාජකීය කොල්ලා’ ගේ සීයා වූ පළමුවන විල්හෙල්ම් හිටපු කයිසර් තැන පවා එකල හිතවතුන් හා පවසා තිබුනේ ‘බිස්මාර්ක් යටතේ කයිසාර් තනතුරක් දැරීම’ ලෙහෙසි වැඩක් නොවන බවයි. වික්ටෝරියා රැජිනගේ වැඩිමහල් දියණිය බර්ලිනයේ සිට සිත් වේදනාවෙන් යුතුව සිය මවට එවන ලද ලිපිය ලන්ඩනයේ බකින්ග්හැම් මාලිගයට ලඟාවූ 1889 අප්රේල් 20 දා වයඹ දිග ඔස්ට්රියයාවේ බෲනෝ-ඈම් නුවරට වැහිබර සෙනසුරාදාවකි. නගර වැසියන් පසුවදාට යෙදුන පාස්කු උළෙලට ලහි ලහියේ සූදානම් වෙමින් සිටියෝය. ගර්භනීව සිටි රේගු නිළධාරී ඇලොයිස් ගේ තෙවැනි බිරිඳ ක්ලාරා එදා ගොම්මන් යාමයේ තවත් පුතකු මෙලොවට දායාද කලාය. දුර්වල සිරුරකින් යුත් ඔහුගේද උපත් බර බොහෝ අඩුවූයෙන් ප්රසූතිය සඳහා කැඳවූ ෆ්රැන්සිස්කා පොයින්ටෙකර් නැමති වින්නඹුව ‘හිට්ලර් නිවසේ’ තවත් ළදරු මරණයක් නොවැලැක්විය හැකි බවට නිකරුනේ සැක පහළ කලේ එතැන් පටන් තුන් සාලිස් වසක් ගතවූ තැන බිළිඳා විසින් රට ආණ්ඩු කරනු ලැබීමට දෛවය විසින් නියැම කොට තිබූ වගක් නොදැනයි. මවගේ සුනිල් වන් ගැඹුරු දෑස් උපතින්ම උරුම කොටගෙන සිටි දරුවාගේ නම කතෝලික පල්ලියේ බෞතීස්ම ලේඛණයේ ‘ඇඩොල්ෆස් හිට්ලර්’ ලෙස ලියාපදිංචිව තිබිණ. උප්පැන්නයේදී ඔහු ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් විය. යාබද ජර්මන්-බැවේරියාව මෙන්ම ඔස්ට්රිේයාවේ විසූ අති බහුතරයද කතෝලිකයෝ වෙති. බර්ලිනයට සැතපුම් තුන් සියයක් දකුණින් දේශ සීමාවේ පිහිටි බෲනෝ-ඈම් හි ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් මෙලොව එළිය දකින විට ජර්මන් අධිරාජ්යයේ නිර්මාතෘ බිස්මාර්ක්ගේ වයස හැත්තෑ පහකි. ස්නායු දුර්වලත්වයෙන් පෙළුන ඔහු දැන් නිතර නිතර කිපෙයි. බිරිඳ හැර අන් කිසිවෙකු මහළු කුමාරයා හා පයිරු පාසානමට කැමැති නැත. 1890 මාර්තුවේදී බිස්මාර්ක් දෙවන විල්හෙල්ම් සමඟද සණ්ඩු කළේය. දබරයට මුල්වූයේ අධිරාජයාට නොදන්වා කතෝලික පක්ෂය සමඟ සන්ධානයකට එළැඹීමට දැරුන උත්සාහයකි. පාර්ලිමේන්තු බහුතරය සඳහා ඕනෑම කණ්ඩායමක් සමඟ එකඟත්වයකට එලැඹීමට තමාට බලයක් ඇතැයි තර්ක කල බිස්මාර්ක් එහිදී කයිසාර්ට එරෙහිව ඉතා අනුචිත පෞද්ගලික අවලාද නැඟුවේ ගරුසරු නැති අන්දමයට. රුසියාවේ හිටපු සාර් වූ තුන්වන ඇලෙක්සැන්ඩර් විසින් තමාට එවන ලද ලිපියක් ද එහිදී ඔහු සාක්ෂි වශයෙන් ඉදිරිපත් කිරීමට සූදානම් විය.
“ඔබවහන්සෙ පොඩි කාලෙ හරියට හදල නැහැ!” එබස් අසා නොසෑහෙන උදහස් වූ කයිසාර් තැන තනතුරින් ඉල්ලා අස්වන ලෙස බිස්මාර්ක්ට අණ කලේය. ජර්මන් අධිරාාජ්යයේ චාන්ස්ලර් ගේ බලය මුළුමනින් රඳා පැවතියේ පාර්ලිමේන්තු බහුතරය නොව අධිරාජයාගේ විශ්වාසය මතය. ලන්ඩනයේ ‘පන්ච්’ සඟරාව සිද්ධිය අර්ථ දක්වමින් කියා සිටියේ කප්පිත්තා නැව හැර ගිය බවයි. තෙමසකින් රුසියාව සමඟ ඇතිකොට ගෙන තිබූ ප්රතිආරක්ෂණ ගිවිසුම කල් ඉකුත් වුවද කයිසාර් නොවේ එය අළුත් කිරීමට කැමති උනේ. බිස්මාර්ක්ගේ අවවාද අනුශාසනා තවදුරටත් කිසිවෙකු නොපැතූහ.
බලවත් සිත් වේදනාවට පත් ජුන්කරයා දේශපාලනයෙන් විශ්රාම ගෙන වත්මන් උතුරු පෝලන්තයේ වර්සින් හි පිහිටි තම වතුයාය බලා යන්නට ගියේය. ඔහුගේ ස්වභාවය වඩාත් තිත්ත පරුෂ විය. වරක් තම මාලිගයේ අමුත්තන් ලෙස රැය ගත කල මිතුරන් දෙදෙනෙක් හිමිදිරියේ කතිකා කොටගත් පරිදි දඩයමේ යනු පිණිස අවදි නොවීම නිසා උරණ වූ බිස්මාර්ක් දොරගුළු ලූ කාමරය තුලට ජනේලයකින් වෙඩි තැබීමට වන. අමුත්තෝ ඇඳන් වලින් පැන බිම දිගා වූහ. එදිරිවාදී කම් අත්හිටවුනේ ලීයක අමුණන ලද සුදු ලේන්සුවක් වහා ජනේලයෙන් ඉහලට එසවීමෙන් අනතුරුවයි. මිනිස් ඇසුරින් වඩාත් ඈත්වූ බිස්මාර්ක් තම සුනඛයන් දෙදෙනා සමඟ වතුයාය තුල හුදෙකලා වෙද්දී ඔහු අනුමාන කල පරිදිම රුසියාව හා ප්රංශය අතර ද්විත්ව සන්ධානයක් ඇති විය. හදිසි ජර්මන් ආක්රමණයකදී එකිනෙකාට උපකාර කිරීමට 1894 දී බලවතුන් දෙදෙනා ගිවිස ගත්හ. ඒ සමඟ යුරෝපය බල කඳවුරු දෙකකට බෙදී ගියේය. ඊලඟ යුද්ධයේදී ජර්මනියට පෙරමුණු දෙකක සටන් කිරීමට සිදුවනු ඇති බව කිසිදු සැකයක් නොවීය. ජර්මන්ය පෙරදිගින් හා බටහිරින් සතුරන් විසින් වටකරනු ලැබ සිටි අතර ඇගේ අස්ථිර සගයා වූ ඔස්ට්රියා-හංගේරිය වාර්ගික ගැටළුවෙන් පීඩා විඳිමින් සිටියාය. හය වන සියවසේ පටන් බොහිමියානු ඈපා වසමේ විසූ චෙක් බස වහරන්නෝ ජර්මන් හා හන්ගේරියන් රාජ්ය භාෂා අතර සමතැන ඉල්ලා උද්ඝෝෂණය කරති. දුසිමක් වූ සෙසු ජාතීන්ටද තමාගේ බසින් උගෙනුම ලැබීමට මෙන්ම එදිනෙදා කටයුතු වෙල යෙදීමට ආශාවක් ඇති වීම ස්වභාවිකය. මීට එක හෙලා විරුද්ධ වූ ජර්මන් ජාතිවාදීහූ හැබ්ස්බර්ග් වරු සිය පැවැත්ම තකා ජාතික උරුමය සුළු ජාතීන්ට පාවාදෙන්නේ යැයි චෝදනා නැඟූහ. මේ හේතුවෙන් පරිපාලනමය අවුල්ජාලයක් වූ බහුජාතික අධිරාජ්ය ය දේශපාලන වශයෙන් සමාන වූයේ පිපිරී යාමට ආසන්න යමහලකටය. ජර්මන්, හංගේරියන් හා චෙක් භාෂා චතුර ලෙස වැහැරූ ඔස්ට්රියාවේ අසරණ ෆ්රාන්ස් ජෝසොෆ් අධිරාජයාට මේ වන විට පෝලිෂ්, ක්රෝට්, සර්බ් හා ඉතාලි භාෂා ද උගෙනීමට සිදුව තිබිණ. කිසියම් ජන කොටසක් පාලනය කිරීමට නම් පළමුව ඔවුන්ගේ බස වැහැරිය යුතු බව හේ සිතයි. හැබ්ස්බර්ග් වරුන්ට සේවය කිරීම සඳහා සිය ජීවිතයෙන් අඩකට වඩා කැපකල සුළු රේගු මුළාදෑනී ඇලොයිස් හිට්ලර් ද 1895 දී විශ්රාම ලැබීය. හය හැවිරිදි ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් මව සමඟ පල්ලියේ ඉරිදා මෙහෙයට සහභාගී වූ කාලයයි ඒ.
Chamara Siriwardene
ජර්මන් අධිරාජ්යය නිර්මාණය කල මහා රාජ්යතාන්ත්රිකයා -ඔටෝ වොන් බිස්මාර්ක්
යුරෝපයේ නැපෝලියන් ගේ බොනපාර්ට් ගේ පසුබෑමෙන් ධෛර්යමත් ව සිටි ඉංග්රීසීහූ 1815 ආරම්භයේ සෙංකඩගල රාජධානිය ආක්රමණය කලහ. ඉංග්රීසීන්ගේ උපකාරයෙන් මලබාර් රජු පන්නා දමා සිංහල රාජාණ්ඩුවක් පිහිටුවීම උඩරට අධිපතීන්ගේ අරමුණ වුවද මාර්තු 02 දා අත්සන් කල ගිවිසුමේ කොන්දේසි අනුව පෙනී ගියේ යටත් විජිත තත්වයක් විනා සිංහලයන්ට ස්වයං පාලනයක් ලබා දීමේ කිසිදු අදහසක් බ්රිතාන්යයන් තුල නුවූ බවයි. විශාලතම යුරෝපීය බලවතා විසින් භේදබින්නව සිටි කුඩා ආසියාතික ජාතිකයක් නින්දිත ලෙස රවටනු ලැබ තිබිණ. ඉතිහාසයේ තවත් වරක් ඉඟුරු දී මිරිස් ගත් බව පසක් කොටගත් ලංකාවේ උඩරට අධිපතීන් කල මෝඩකම ගැන පසුතැවෙමින් සිටි ඒ වසරේ අප්රේල් 01 දා ප්රසියාවේ සැක්සනි පලාතේදී වංචනික ඉංග්රීසීන්ගේ අනාගත ප්රතිවාදියාවූ ඔටෝ වොන් බිස්මාර්ක් උපත ලැබීය. නැගෙනහිර ප්රසියානු ඉඩම්හිමි ප්රභූ පෙලැන්තියෙන් නොහොත් ජුන්කර් පෙලපතකින් පැවතෙන බිස්මාර්ක්, කුඩා කල පටන්ම වචනයේ පරිසමාප්ති අර්ථයෙන්ම රදලයෙකි. ඔහු හොඳින් කෑවේය බීවේය, ඇඳ පැලඳ සිටියේය. මනා අධ්යාපනයක් ලද ඔහු සියබසට අමතරව ඉංග්රීසි, ප්රංශ, ඉතාලි, පෝලිෂ්, හා රුසියන් භාෂා ද ව්යක්ත ලෙස හැසිරවීය. අනතුරුව නීතිය හැදෑරූ බිස්මාර්ක් කිසිදිනෙක නීතීඥයකු වීමට අදහස් නොකලෙය. ජුන්කර් චින්තනයට අනුව පෙරකදෝරු කම යනු ප්රභූ වරුනට කොහෙත්ම නොහොබිනා සුළු ධනපති වෘත්තියකි. අනතුරුව අධිකරණ කාර්යාලයක පරිපාලන තනතුරක් දැරූ ඔහු නොබෝ කලෙකින් එයිනුදු ඉවත් විය. “මම සංගීතය සපයන්නෙ මට පෙරමුණු වයලීනය වයන්න හම්බවෙනව නම් විතරයි. නැත්නම් මම වයන්නෙ නෑ…” එ ඔහු තම තීරනය මිතුරකුට පැහැදිලි කල ආකාරයයි. වයස 30 දී බිස්මාර්ක් පෙනුනේ බලාපොරොත්තු සුන් වූවකු ලෙසටය. ඔහුට හරිහමන් සැලැස්මක් හෝ ඉලක්කයක් නොවීය. හේ තරමක් බීමටද ඇබ්බැහි විය. මෙම තත්වය වෙනස් කලේ ඔහුගේ විවාහයයි. මනාලිය වූ ජොහානා පුට්කැමර් ඉහල පසුබිමකින් පැමිනෙන ප්රීතිමත් තරුණියක් වූවාය. ඈ ඇදහූ ඉහල පන්තියේ ක්රිස්තියානි කිකායකට ඉමහත් කැමැත්තෙන් එක්වූ ඔහුට ඒ හරහා රාජකීයයන් හා රාජ්යතාන්ත්රිකයන් රැසක් දැන හදුනාගැනීමට ලද අවස්ථාව බිස්මාර්ක්ගේ අනාගත දේශපාලන් අජීවිතයේ ආරම්භය ලෙස සැලකිය හැක. නිකායේ ඉහල සබඳතා වලට පින්සිදු වන්නට මෙ තාක් හුදෙකලා ජුන්කරයකු වූ බිස්මාර්ක්ට 1847 වසරේ දී ප්රසියානු පාර්ලිමේන්තුවේ අසුනක් පිරි නමන ලදී. එවිට ඔහුගේ වයස 32කි. කුඩා කල පටන් තිබූ කථන හැකියාව මෙහිදී ඔහුට ඉමහත් පිටිවහලක් වූවාට නිසැකය. එහෙත් බිස්මාර්ක් ජනප්රිය දේශපාලඥයෙකු නොවීය. සෑම ලිබරල් වාදී යෝජනාවකටම නිර්දය විරුද්ධවූ ඔහු ප්රතිගාමියෙකු ලෙස ප්රසිද්ධියක් ඉසිලීය. සභාවේ කොන්සර්වෙටිව් පිල පවා බිස්මාර්ක් කෙරේ සැකයෙන් පසුවූහ. ඔවුන්ගේ මතය වූයේ ස්ථිර පිළිවෙතක් නුවූ බිස්මාර්ක් අවශ්යතාව අනුව තම මාර්ගය තෝරා ගන්නා බවය. මේ 1740 මහා ෆෙඩ්රික් රජු අනුගමනය කල උපායයි. 1848 ප්රසියාවේ මහා විප්ලවයක් ඇතිවිය. බර්ලිනයේ බලය අල්ලාගත් ලිබරල් වාදීහූ ප්රතිසංස්කරණ ඉල්ලා වීථි දෙවනත් කල අතර බිස්මාර්ක් සෘජුවම රජුට සහාය පල කලේය. නොබෝ දිනකින් ප්රතිසංවිධානය වූ කොන්සර්වේටිව් වරු විසින් විපල්වය මැඩලූ අතර බිස්මාර්ක් මේ වන විට හෝහන්සෝර්ලන් රජවාසලේ අවධානයට ලක්ව සිටියේය. අනතුරුව ඔහු පාර්ලිමෙන්තු අසුනින් ඉල්ලා අස්වූයේ රාජ්යතාන්ත්රික නිලයක් භාර ගනු සඳහාය. මෙ වනවිටත් ප්රසියාව යුරෝපයේ එතරම් වැදගත් නොවන කුඩා රාජ්යයකි. ක්රිමියානු යුද්දයෙන් අනතුරු ව පැවති ශමථ සාකච්ඡා සඳහා බර්ලිනයට ආරාදනා පවා ලැබී නොතිබිණ. ප්රසියාව, බැවේරියාව, සැක්සනිය, රයින්ලන්තය හැනොවරය යනාදී වූ ජර්මන් රාජ්ය සමූහයේ නායකත්වය මෙ වනවිට දැරුවේ ඔස්ට්රියාවයි. බිස්මාර්ක්ගේ උපාය වූයේ පළමුව ප්රංශය හා රුසියාව සමඟ සබදතා තරකොට ගැනීමය. එමඟින් එ දෙරට අතර ස්අන්දානයක් ඇතිවීම වැලැක්වීමට ඔහු අපෙක්ෂා කලේය. 1858 ඔහු රුසියාවේ තානාපති ලෙස පත් කොට යවන ලදී. එහෙත් සක්රිය හමුදා සෙවයේ නොසිටීම නිසා නිළයට අදාල මෙජර්-ජනරාල් තනතුර ඔහුට ලැබුනෙ නැත. බොහෝ විට ප්රසියානු හා රුසියානු රජවරු තානාපති මාර්ග වෙනුවට යුද මුලාදෑනීන් හරහා සෘජු පණිවුඩ හුවමාරුවට හුරුව සිටි බැවින් මෙය බිස්මාර්ක්ට මහ මදිකමක් විය. ප්රසියාව මෙ වන විට ලහි ලහියේ සිය හමුදා ප්රතිසංවිධානය කරමින් සිටියාය. සෙනෙවි ම්ණ්ඩල ප්රධානි හෙල්මුත් වොන් මෝල්ට්කේ ගේ ඉලක්කය වූයේ හමුදා සන්නිවෙදනය සදහා ටෙලිග්රපික් තාක්ස්ෂණයද ප්රවාහනය සඳහා පුළුල්ක් දුම්රිය මාර්ග පද්ධතියද යොදා ගෙනීම තුලින් මීලඟ යුද්ධය ජය ගැනීමයි. එහෙත් පාර්ලිමේන්තුවේ ලිබරල් වදීහූආතිරේක යුද අයවැය අනුමත කිරීම ප්රතික්ෂේප කලහ. රජු බෙහෙවින් කෝප වුවද ඔහුට කල හැකි දෙයක්ද නොවීය. යුද ඇමති ඇල්බර්ච්ට් වොන් රූන් කියා සිටියේ මෙම ආරවුල විසඳීමට හැකි එකම පුද්ගලයා බිස්මාර්ක් පමණක් බවය. එ අසා ජුන්කරයා රුසියාවේ සිට යලි කැඳවූ රජු ඔහු රාජකීය චාන්ස්ලර් ධුරයට පත් කලේය. ප්රසියානු ව්යවස්ථාව අනුව යම් අණ පණත සම්මත වීම සඳහා ව්යවස්ථාදායකයේ මෙන්ම කිරීටයේද අනුමැතිය අවශ්යය. යුද අයවැය සඳහා ලිබරල් වරුන් අසුපස යාමට නොසිතූ බිස්මාර්ක් ඔවුන් පණතට එරෙහිවීම නිසා අනුමත වී නොමැත යන පදනම මත කලින් වසරේ අයවැය ඉදිරි වසර සඳහාද යොදා ගන්නා බව කීවේය. නීතියෙන් ඒ සඳහ ඉඩකඩ තිබිණ. රජු බිස්මාර්ක් කෙරේ ඇතිකොටගත්තේ පැහැදීමකි. එහෙත් ඔහු ඉතිහසගත වීමට හේතුවූයේ චාන්ස්ලර් ධුරයට පත්ව අට දිනකින් ඔහු ව්යවස්ථාදායකය අමතා කල කථාවයි. “ප්රසියාව අද දවසෙ මුහුන පාන ගැටළු විසඳිය හැක්කෙ ලෙයින් හා යකඩින් මිස දේශන හෝ විවාද තුලින් නොවේ. 1848 දී අපිට වැරදුනේද මෙතෙනය…” ලිබරල් වරු දුර්මුඛ වූ අතර බිස්මාර්ක් ‘අයෝමය චාන්ස්ලර්’ යන විරුදාවලි ලැබීය.
1863 දී ඩෙන්මාර්කට ෂ්ලෙස්විග් ගා හොල්ස්ටයින් යන ජර්මන් ඈපා වසම් ඈඳා ගත්තාය. ජර්මන් සංසදයේ නායකත්වය දැරූ ඔස්ට්රියාව යුද්දය සදහා පොළොඹවා ගැනීමට මබිස්මාර්ක් සමත්විය. ඩෙන්මාර්කය පරාජය කෙරුන අතර ඈපා වසම් දෙක ඔස්ට්රියන්-ප්රසිය දෙබෑයන් අතර බෙදා ගන්නා ලදී. 1866 දී ඔහු ඔස්ට්රියාව හා යුද වෙඅදීමට හෙතුවක් කොටගත්තේ දෙවැන්නා විසින් මෙම ශමථය එකපාර්ෂ්විකව ඉරා දැමීමයි. ජර්මන් ස්අංසදයේ රටවල සහාය ඔස්ට්රියාවට හිමි වුවද වොන් මෝල්ට්කේ විසින් විද්යානුකූලව පුහුණු කොට තිබූ ප්රසියන් හමුදාවේ සංවිධාන ශක්තියත්, සෙනෙවි මන්ඩලයේ විශිෂ්ඨ මෙහෙයවීමත්, දුම්රිය මාර්ග පද්දතියේ ජංගමශීලී තාවයත්, ටෙලෙග්රපික් සන්නිවේදනයේ වාසියත් මත ක්ෂණිකබ ඔස්ට්රියාව පරාජය කිරීමට ප්රසියාවට හැකිවිය. අනතුරුව වෙනත් බලවේග මැදිහත් කිරීමට පෙර පරාජිතයා හා ලිහිල් කොන්ද්සි මත සාමය ඇතිකොටගත් හේ ඔස්ට්රියාව නායකත්වය දැරූ ජර්මන් රාජ්ය සංසදය විසුරුවා හැර ඒ වෙනුවට ප්රසියානු නායකත්වයෙන් උතුරු ජර්මන් රාජ්ය සංසදය පිහිටුවීය. මින් මත්තට ප්රසියාවේ කටයුතුවලට මැදිහත් නොවීමට ඔස්ට්රියාව පොරොන්දු වූවාය. මෙ වන විට කඩදාසි ගෙයක් බඳුවූ සිය බහු ජාතික අධිරාජ්යයේ ස්ථාවරත්වය පවත්වාගෙන යාම සඳහා යාබද හංන්ගේරියානු රාජදානිය සමඟ ද්විත්ව-රාජාණ්ඩුවක් පිහිටවූ ඈ ජර්මන් වාසභූමි මත ප්රසියාවේ අධිකාරිය පිළි ගත්තාය. වඩාත් වැඩගත් වූයේ බිස්මාර්ක් මෙම තීරණාත්මක ජය ප්රසියාවට ගෙන දුන්නේ තමා පසුපස දේශපාලන හෝ හමුදාමය හෝ වෙනත් බලස්වෙගයක් නොමැතිඉ හුදකලා රාජ්යතාන්ත්රිකයකු ලෙස වීමය. යුද්දයෙන් පසු ඔහුට මේජර් ජනරාල් තනතුර ද ප්රදානය කරන ලදී. අනතුරුව ඔහු බොහෝ විට පෙනී සිටියේ හමුදා ඇඳුමිනි.
මධ්යම යුරෝපයේ ජර්මන් ආධිපත්යය ඔස්ට්රියන් හැබ්ස්බර්ග් වරුන් අතින් ප්රසියන් හෝහන්සෝර්ලන් වරු අතට පත්වීමෙන් වඩාත්ම කලබලයට පත්වූයේ ප්රංශයයි. නිවාරණය යුද්ධයක් හරහා යුද කාමී ප්රසියාව කල් ඇතිවම මැඩලීමට බොනපාර්ට්ගේ බෑනා වූ තුන්වන නැපෝලියන් අධිරාජයා අදහස් කලේය. නියපොත්තෙන් කැඩිය හැකි දේ පොරොවෙන් කැපිය යුත්තේ මන්ද? එහෙත් ඒ සඳහා යුක්ති යුක්ත හේතුවක් ඔහුට නොතිබිණ. හෝහන්සෝර්ලන් රාජ වාංශිකයෙක් වූ ලියෝපෝල්ඩ් කුමරා ස්පාඥ්ඥයේ කිරුලට නම් කෙරුනේ ඔය අතරේය. ප්රංශය ඒ පිළිබඳ සිය දැඩි විරෝධය පලකොට සිටියාය. මහාද්වීපය තුල ඒ වනවිටත් පමණට වඩා බලවත් ව සිටි ප්රසියාව හා ස්පාඥඥය අතර හවුලක් ගොඩ නැඟෙනු ඇතැයි පැරිසිය බියෙන් පසුවේ. නිකරුණේ ආරවුලක් ඇති වීම වලක්වනු වස් අපේක්ෂකත්වයෙන් ඉවත් වන මෙන් සිය ඥාති වරයාට උපදෙස් දුන් ප්රසියාවේ පළමුවන විල්හෙල්ම් කාරණාව එතැකින් සමාප්ත වූ ලෙස සැලකීය. රජු අනුගමනය ලිහිල් පිළිවෙත ගැන අමනාපයෙන් සිටි බිස්මාර්ක් පසුවූයේ ඉල්ලා අස්වීමට සූදානමිනි. 1870 ජුලි 13 දා ප්ර සියාවේ යුද ඇමති ඇල්බර්ච්ට් වොන් රූන් හා සෙනෙවි මණ්ඩල ප්රතධානී මෝල්ට්කේ සමඟ රෑ කෑම ගනිමින් සිටි ඔහුට අසන්නට ලැබුනේ ලද විසඳුමෙන් සෑහීමකට පත් නොවී මතු කිසිදා හෝහන්සෝර්ලන් වරයෙක් ස්පාඥ්ඥ කිරුලට හිමිකම් නොකියන බවට අතිරේක සහතියක් ඉල්ලාගෙන ප්රංනශ තානාපතියා නැවත පැමිණියද රජු විසින් හරවා යවා ඇති බවයි. සුළු තුලින් එම පුවතේ අර්ථය මුළුමනින්ම වෙනස් කොට පැරිසිය තවදුරටත් ප්ර කෝප කොට හැකි බව ඔහුට පෙණින. ප්රං.ශයේ නුසුදුසු ඉල්ලීම් ප්රථසියාවේ රජු විසින් කොටින් ප්රවතික්ෂෙප කොට ඇතැයි ඔහු නිවේදනය කලේය. පසුවදා යුරෝපය පුරා පුවත්පත් සිරස්තල වලට පාදක වූයේ හෝහෙන්සෝර්ලන් මැදුරේදී පැරිස් නියෝජිතයා අවමානයට පත්වීමයි. සිය ගෞරවය කෙලෙසනු ලැබී යැයි උරණ වූ ප්රංයශය පස් දිනකින් ප්ර සියාවට එරෙහිව යුද ප්රීකාශ කලාය. මේ බව ඇසූ බැවේරියාව, බෑඩ්න් හා හැසේ ඇතුළු උතුරු ජර්මන් ඒකාබද්ධ සංගමයට අයත් නුවූ දකුණු දිග පලාත්ද ප්රවසියාව යටතේ එක්සත් වූහ. බිස්මාර්ක් ඉතා සූක්ෂම ලෙස තමාට අවැසිව තිබූ වාතාවරණය සකසා ගත්තේ ආක්ර මණිකයා ප්රංරශය යැයි ලොවට හැඟෙන ආකාරයටය. යුද්ධයට තමා සූදානම් යැයි තුන්වන නැපෝලියන් හමුවේ කාබී නිතර පම්පෝරි ගැසූ ප්රංාශ ජනරාල් වරු ප්ර සියන් සෙනෙවි මණඩලයේ උපා උපක්රනම හඳුනා ගැනීමෙහිලා අපොහොසත් වූහ. අවසන් මිනිත්තුව දක්වා කලින් නිර්ණය කල නිශ්චිත සැලැස්මකට අනුව යුද්ධයට එලැඹි ප්ර සියන් ඩිවිෂන 30කට එරෙහිව ඔවුනට කැඳවිය හැකි වූයේ ප්රංයශ ඩිවිෂණ 16 ක් පමණි. පෙරමුණු සටන් වල යෙදෙනු වෙනුවට මෝල්ට්කේ විසින් හඳුන්වාදුන් සතුරා දෙපසින් වැටලීමේ උපාය බෙහෙවින් සාර්ථක විය. සේඩන් හි සිදුවූ මහ සටනකට පසු ප්රංිශයේ තුන්වන නැපෝලියන් අධිරාජයා සිරභාරයට පත් වූයේ මාමා මෙන් තනිව නොව භටයින් ලක්ෂයක්ද සමඟය. දෙවන ප්රංසශ අධිරාජ්ය ය ඇද වැටිණ. බිස්මාර්ක්ට සාමය උවමනා වුවද ඊට හරහට හිටියේ සාම සාකච්ඡා පැවැත්වීම සඳහා හෝ පැරිසියේ පිළිගත හැකි රජයක් ඒ වන විට නොතිබීමයි. 1871 ජනවාරි 18 දා ජර්මන් පලාත් රාජ්ය නියෝජිතයන් පරාජිත ප්රංශයේ වර්සෙල්ස් මැදුරේ ‘දර්පන ශාලාවට’ රැස් කරවූ බිස්මාර්ක් ප්රසියාවේ පළමුවන විල්හෙල්ම් රජු ‘කයිසර් ’ ලෙස කිරුළු පැලඳවීය. ඔස්ට්රියාව හිතාමතාම බැහැර කරමින් යුරෝපයේ මහා ජර්මන් අධිරාජ්යය ප්රකාශයට පත් කරන ලදී. යුරෝපීය බලවතුන් ගේ ප්රධානත්වයෙන් 1878 බර්ලින් නුවරදී කැඳවුන සමුළුවේ අරමුණ වූයේ තුර්කිය පරාජය කිරීමෙන් පසු බෝල්කන් කලාපය තුල පෙර නොවිරූ ලෙස ඉහල ගිය රුසියානු බලය සමනය කිරීමය. නැගී එන සර්ව ස්ලාව් බෙදුම් වාදය විසින් යුරෝපය අස්ථාවර කරනු ඇතයි බ්රිතාන්යය හා ප්රංශය බියෙන් පසුවූහ. සමුළුවේ සත්කාරක රට වූ අහිනව ජර්මනිය මධ්යස්ථ පිළිවෙතක් අනුගමනය කලාය. බිස්මාර්ක්ගේ අරමුණ වූයේ තමාට අහිතකර නුවූ පැවති බලතුලනය ඒ ආකරයෙන්ම පවත්වා ගැනීමයි. ඒ අරමුණ සාර්ථක වුවද ටයිරස් නැමති බිස්මාර්ක්ගේ සුනඛයා ගේ හැසිරීම හේතුවෙන් තව පොඩ්ඩෙන් එම වෑයම මුළුමනින්ම කඩකප්පල් වීමටද ඉඩ තිබිණ. ද්විපාර්ශ්වික සාකච්ඡා අතරතුරදී ‘ඩෑන්ස්’ වර්ගයට අයත් දැවැන්ත සුනඛයා රුසියානු අගමැති ඇලෙක්සැන්ඩර් ගොර්චෙකොව් කුමාරයා වෙත හදිසියේ පිනුවේ ඔහු පල කල අංග චලනයන් තම ස්වාමියාට එල්ලවිය හැකි ශාරීරික ප්රහාරයක පෙර ලකුණු ලෙස සැක කරමිනි. කලිසම ඉරීයාම හැරුන කොට වෙනත් හානියක් රාජ්යතාන්ත්රිකයාට සිදු නුවූයෙන් යුරෝපයේ සාමය තවදුරටත් ආරක්ෂා විය. බිස්මාර්ක්ගේ රීතිය වූයේ බලවතුන් පස් දෙනෙකු අතර පිල් බෙදීමකදී ඕනෑම පිලක තුන්වන සාමාජිකයා ලෙස එක් වීමය. 1879 දී බිස්මාර්ක් ඔස්ට්රිුයා-හංගේරිය සමඟ දිවිත්ව සන්ධානයකට එලැඹි හේ රුසියාව සමඟ ද ප්රුති ආරක්ෂණ ගිවිසුමකට එලැඹියේ රුසියව හා තම පරම සතුරා වූ ප්රංශය අතර එකඟත්වයක් ඇති වීමේ ඉඩකඩ අවහිර කරනු පිණිසය. රුසියාව හා ඔස්ට්රි යාව අතර හෝ ජර්මනිය හා ප්රංපශය අතර හෝ ඇතිවන ගැටුමකදී හැර, අන් විටෙකදී එක් පාර්ශ්වයක් යුරෝපීය බලවතෙකු සමඟ යුද වැදුනහොත් අනෙත් පාර්ශ්වය මධ්ය්ස්ථව සිටීමට එමගින් ගිවිස ගනු ලැබීය. නො එසෙ වී නම් ජර්මනියට පෙරමුණු දෙකක යුද්ධයකට මුහුණ දීමට සිදුවනු ඇතැයි බිස්මාර්ක් තුල විශාල බියක් තිබිණ. මෙ වන විට ජර්මන් විදෙස් පිළිවෙත මුළුමනින්ම මෙහෙයවන ලද්දේ ඔහු විසිනි. තමා කෙන්ද්රාකොටගත් දැඩි නිලදාරිවාදයක් ගොඩ නැංවූ අයෝමය චාන්ස්ලර් තැන දැන් අධිරාජයා නොතකා කටයුතු කලේය. “බිස්මාර්ක් යටතෙ රජකම් කරන එකත් ලෙසි වැඩක් නෙවෙයි,” අදිරාජයා සිය හිතවතුන් හා එකල මැසිවිලි කී බව ප්රකටය. සියල්ල උඩු යටිකුරු වූයේ 1888 දී දෙවන විල්හෙල්ම් කුමාරයා ‘කයිසාර්’ ලෙස කිරුළු පැළඳීමත් සමගයි. රුසියාව හා රාජ්යලතාන්ත්රිටක එකඟත්වයක් මත පිහිටා කටයුතු කිරීමේ බිස්මාර්ක් පිළිවෙත තරයේ විරුද්ධ වූ තරුණ හෝහන්සෝර්ලන් අධිරාජයා තනි ජර්මන් ආධිපත්යමයට නතුවූ යුරෝපයක් දැකීමට පෙරුම් පිරුවේය. “පේන විදියට නම් රාජකීය කොල්ලට දැන් ඕන වෙලා තියෙන්නෙ රුසියාවත් එක්ක යුද්දෙක පැටලෙන්න වගේ. හැබැයි මම ඕවට නෑ,” බිස්මාර්ක් කෙඳිරුවේ තම ඇජුටන්ට් තැන සමඟය. එතැන් පටන් ඔහු හැකි උපරිම වෙරදරා දෙවන විල්හෙල්ම්ට අකුල් හෙලීය. දක්ෂ රාජ්යතාන්ත්රිකයකු වුවද බිස්මාර්ක් තරමක් කුඩුකේඩු මහල්ලෙකි. බර්ලිනයට සැතපුම් තුන් සියයක් දකුණින් දේශ සීමාවේ පිහිටි බෲනෝ-ඈම් හි ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් මෙලොව එළිය දකින විට ජර්මන් අධිරාජ්ය්යේ නිර්මාතෘ බිස්මාර්ක්ගේ වයස හැත්තෑ පහකි. ස්නායු දුර්වලත්වයෙන් පෙළුන ඔහු දැන් නිතර නිතර කිපෙයි. බිරිඳ හැර අන් කිසිවෙකු මහළු කුමාරයා හා පයිරු පාසානමට කැමැති නැත. 1890 මාර්තුවේදී බිස්මාර්ක් දෙවන විල්හෙල්ම් සමඟද සණ්ඩු කළේය. දබරයට මුල්වූයේ අධිරාජයාට නොදන්වා කතෝලික පක්ෂය සමඟ සන්ධානයකට එළැඹීමට දැරුන උත්සාහයකි. පාර්ලිමේන්තු බහුතරය සඳහා ඕනෑම කණ්ඩායමක් සමඟ එකඟත්වයකට එලැඹීමට තමාට බලයක් ඇතැයි තර්ක කල බිස්මාර්ක් එහිදී කයිසාර්ට එරෙහිව ඉතා අනුචිත පෞද්ගලික අවලාද නැඟුවේ ගරුසරු නැති අන්දමයට. රුසියාවේ හිටපු සාර් වූ තුන්වන ඇලෙක්සැන්ඩර් විසින් තමාට එවන ලද ලිපියක් ද එහිදී ඔහු සාක්ෂි වශයෙන් ඉදිරිපත් කිරීමට සූදානම් විය. “ඔබවහන්සෙ පොඩි කාලෙ හරියට හදල නැහැ!” එබස් අසා නොසෑහෙන උදහස් වූ තරුණ කයිසාර් තැන තනතුරින් ඉල්ලා අස්වන ලෙස බිස්මාර්ක්ට අණ කලේය. ජර්මන් අධිරාජ්ය්යේ චාන්ස්ලර් ගේ බලය මුළුමනින් රඳා පැවතියේ පාර්ලිමේන්තු බහුතරය නොව අධිරාජයාගේ විශ්වාසය මතය. බ්රි තාන්ය්යේ ‘පන්ච්’ සඟරාව සිද්ධිය අර්ථ දක්වමින් කියා සිටියේ කප්පිත්තා නැව හැර ගිය බවයි. තෙමසකින් රුසියාව සමඟ ඇතිකොට ගෙන තිබූ ප්රසතිආරක්ෂණ ගිවිසුම කල් ඉකුත් වුවද කයිසාර් නොවේ එය අළුත් කිරීමට කැමති උනේ. බිස්මාර්ක්ගේ අවවාද අනුශාසනා තවදුරටත් කිසිවෙකු නොපැතූහ. බලවත් සිත් වේදනාවට පත් ජුන්කරයා දේශපාලනයෙන් විශ්රාවම ගෙන වත්මන් උතුරු පෝලන්තයේ වර්සින් හි පිහිටි තම වතුයාය බලා යන්නට ගියේය. ඔහුගේ ස්වභාවය වඩාත් තිත්ත පරුෂ විය. වරක් තම මාලිගයේ අමුත්තන් ලෙස රැය ගත කල මිතුරන් දෙදෙනෙක් කලින් කතිකා කොටගත් පරිදි හිමිදිරියේ දඩයමේ යනු පිණිස අවදි නොවීම නිසා උරණ වූ බිස්මාර්ක් ඔවුන් නිදා සිටි දොරගුළු ලූ කාමරය තුලට ජනේලයකින් වෙඩි තැබීමට වන. අමුත්තෝ පණ බේරාගනු වස් ඇඳන් වලින් පැන බිම දිගා වූහ. එදිරිවාදී කම් අත්හිටවුනේ ලීයක අමුණන ලද සුදු ලේන්සුවක් වහා ජනේලයෙන් ඉහලට එසවීමෙන් අනතුරුවයි. මිනිස් ඇසුරින් වඩාත් ඈත්වූ බිස්මාර්ක් තම සුනඛයන් දෙදෙනා සමඟ වතුයාය තුල හුදෙකලා වෙද්දී ඔහු අනුමාන කල පරිදිම රුසියාව හා ප්රංශය අතර ද්විත්ව සන්ධානයක් ඇති විය. ජර්මන් ආක්රවමණයකදී එකිනෙකාට උපකාර කිරීමට 1894 දී බලවතුන් දෙදෙනා ගිවිස ගත්හ. ඒ සමඟ යුරෝපය බල කඳවුරු දෙකකට බෙදී ගියේය. ඊලඟ යුද්ධයේදී ජර්මනියට පෙරමුණු දෙකක සටන් කිරීමට සිදුවනු ඇති බව කිසිදු සැකයක් නොවීය. සිය වතුයායට වී සුනඛයන් හා හුදෙකලාවේ පසුවූ හිටපු ‘අයෝමය චාන්ස්ලර්’ බිස්මාර්ක් දෙපා කෝඨයට ගොදුරුව සිටියේය. මේ හේතුවෙන් එක්තැන් වුවද ඔහු නොවේ වෙදෙක් කැඳවීමට කැමති උනේ. මරණ මංචකයේ ඔහුගේ පසුතැවිල්ල වූයේ විසි වසරකට පෙර මිය ගොස් සිටි සුල්තාන් නැමති සුනඛයාට වඩාත් හොඳින් සැලකීමට තමාට නොහැකිවීම ගැනය. 1898 දී ඔහු මිය ගියේ මහ භයානක අනාවැකියක් ද පල කරමිනි. “මහා ෆෙඩ්රික් රජු මැරිල විසි අවුරුද්දකින් ප්රසියාව ජෙනා සටනින් පරාජය උනා වගේ මේ විදියට තව විසි අවුරුද්දක් ගියොත් ජර්මනියට ආපහු වෙන්නෙත් ඒ සන්තෑසියම තමයි.…” බිස්මාර්ක්ගේ ඒ අනුමානය නිවැරදි බව ඉතිහාසය විසින් ඔප්පු කොට හමාරය. Chamara Siriwardene
thumb|වම|Prince von Bismarck - the Iron Chancellor
thumb|මධ්යය|Bismarck on deathbed thumb|මධ්යය|Dropping the Pilot - Bismarck's resignation
හිට්ලර්
හිට්ලර් ගේ ළමා කාලය (1889-1903)
Chamara Siriwardene
බෲනෝ-ඈම්-ඉන් නැමති වයඹ දිග ඔස්ට්රියාවේ ජර්මන් දේශසීමාව මත වූ කුඩා නගරයට 1889 අප්රේල් 20 වැනි දා වැහිබර සෙනසුරාදාවකි. වර්ග සැතපුම් දහයක් වූ එහි බහුලව වෙසෙන වාර්ගික ජර්මන් වරු සූදානම් වෙමින් සිටියේ පසු දිනට එලැඹෙන පාස්කු මංගල්යය සඳහාය. ‘ඉන්’ නදිය හරහා ඔස්ට්රියාව හා අසල්වැසි ජර්මනියේ බැවේරියානු ප්රාන්තය යාකෙරෙන දැවැන්ත යකඩ පාලමක් ඇත. අසල වූ වොර්ස්ටැඩ් වීථියේ තට්ටු ගොඩනැගිල්ලක ඉහල මාලයේ කැරකැවූ උඩු රැවුලක් සහිත මැදිවියේ බේබදු රේගු මුළාදෑනියෙක් පදිංචිව සිටී. ඔහුගේ නම ඇලොයිස් හිට්ලර්ය. ලෙඩ රෝග වලට ගොදුරු වීම නිසා වැඩිමහල් දරුවන් තිදෙනාම ඔවුන් කුඩා කලම අහිමිව සිටි ඔහුගේ තරුණ තෙවැනි බිරිඳ එදින සවස් යාමයේ තවත් පුතකු වැදුවාය. අඩු බරින් යුත් දරුවා දුර්වලය. ප්රසූතියට අධාර පිණිස ගෙන්වාගත් තරමක් අඥාන වින්නඹුව අළුත උපන් බිළිඳා උපන්ගෙයිම මිය යනු ඇතැයි නිකරුනේ සැක පහළ කළේ එතැන් පටන් සතලිස් වසක් ගතවූ තැන ඔහු රට ආණ්ඩු කරන වග නොදැනයි. කතෝලික පල්ලියේ බෞතීස්ම ලේඛණයට අනුව ඔහුගේ නම ලියාපදිංචි වූයේ ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් ලෙසය. දරුවා සිය මවගේ නිල් පැහැති ගැඹුරු දෑස උරුම කොටගෙන සිටියේය.
නොබෝ කලකින්ම රේගු නිළධාරී ඇලොයිස් හිට්ලර් සිය පවුල සමඟ ඩැනියුබ් ගඟ අසබඩ පිහිටි රමණීය නගරයක් වූ ලින්ස් හි පදිංචියට පැමිණියේය. ඔවුන් පදිංචි වූයේ හැම්බෝල්ඩ්ට් වීථියේ අංක 31 දරණ ස්ථානයේ වූ නිවසක තෙවැනි මහලේය. ජීවීතයේ නිරන්තර වෙනස් කම් සඳහා වූ ආශාව ඇලොයිස් හිට්ලර් තුල වූ උමතුවක් වැන්න. හේ සිය පවුල් සංස්ථාව තෙවරක්ම යලි හැඩගැන්වීය. තමාට වඩා විසිතුන් අවුරුද්දක් වයසින් බාල තෙවැනි මනාලිය නෑ කමින් ලේලියක් වූ බැවින් විවාහය සඳහාමැවර පල්ලියේ විශේෂ අවසරය පැතීමටද ඔහුට සිදු විය. හමුදා කපිතන් වරයකුට සමාන තම නිළය නිසා බොහෝ හිස උදුම්මවාගෙන සිටි ඔහු සැර පරුෂය; කිපෙන සුළුය. 1896 ඔහුගේ බිරිඳ දියණියක් ද වැදුවාය. නිහඬ ලස්සන දැරියක් ඇගේ නම වූයේ පෝලාය. පසු කළෙක හිට්ලර් තමාගේ උපන් ගම ලෙස සැලකුවේ බෲනෝ-ඈම්-ඉන් නොව ලින්ස් නගරයයි. තම එකම පුත් ඇඩොල්ෆ් අනාගත සිවිල් සේවකයකු වනු දැකීමට මහල්ලා තරයේ අදිටන් කොට ගෙන සිටියේය. හැබ්ස්බර්ග් පාලනයට ඉමහත් ලැදිව සේවය කල ඔහුගේ උඩු රවුළද ෆ්රාන්ස් ජොසොෆ් අධිරාජයා මෙන් ඉහලට කරකවා ඇත. ජීවිතයේදී මිනිසෙකුට මෙළොව ලැබිය හැකි ඉහලම සැපත සිවිල් සේවයට ඇතුල්වීමේ වාසනාව යැයි ඔහු විශ්වාස කළ අතර පරළොව ගැන සිතීමට කොහෙත්ම කරදර නොවීය. ඔහුගේ විනෝදාංශ වූයේ වයින් පානය කිරීම හා මීමැසි පාලනයයි.
පියාගේ නොනිමි කන්දොස්කිරියාවට පින්සිදු වෙන්නදෝ යන්තම් කරදඬු උස්මහත් වන විටම පුතාට සිවිල් සේවය ගැන ඇසීම පවා අරහංය. සුදු කරපටි රැකියා පිළිකුල් කල හිට්ලර්ගේ අදහස වූයේ සිවිල් සේවකයන් යනු කිසිදු වැදගැම්මකට නැති මුග්ධයන් පිරිසක් බවය. ඔහු ගේ සිහිනය චිත්ර ශිල්පියෙකු වීමය. “මොනවා? සිත්තරෙක් වෙන්න? උඹ මගෙ මූනෙ දැලි ගාන්නද හදන්නෙ? ඒවා හරියන්නෙ නෑ පුතෝ මම ඉන්නකම්…” ඒ ඇසූ පියා වියරුවෙන් මෙන් ගර්ජනා කළේ වැරෙන් අඩි පොළොවේ හප්පමිනි. මව හා කුඩා නැගණිය බියෙන් සලිත වූහ. ඔහුගේ දොළොස් හැවිරිදි පුතා ඒ කිසිවක් ගණනකට නොගත්තේය. මවගේ දෑස් පමණක් නොව පියාගේ චරිතයේ වූ දැඩි බවද එමෙන් සිය දහස් වාරයක් බලවත්ව පුතා තුල පිහිටා ඇති සැටියකි. පියාගේ ගෝරනාඩු නෑසූ කනින් ඔහු කිසියම් වෙනත් නොවැදගත් වැඩක යෙදී සිටී. නිදහස ප්රිය කල හිට්ලර්ට සිප්හල මෙන්ම දිසාපාමොක්වරුද වහ කදුරු මෙන් තිත්තය. දුර්වල පාසැල් වාර්තාවක් සහිත ඔහු කෙරේ ගුරුවරුද පැහැදීමකින් පසු නොවූහ; හේ නාහෙට නාහන දඩබ්බර කොල්ලෙකි. සෙස්සන් ගෙන් වෙන්ව හුදෙකලාවේ සිටීමට කැමැත්තක් දැක්වූ ඔහුගේ ප්රියතම විෂය වූයේ ඉතිහාසයයි. එක්දහස් අටසිය හැත්තෑවේ ප්රංශ-ප්රසියන් යුද්ධය ගැන ලියැවුන බරැති වෙළුම් ගණනාවක් ඒ වන විටත් ඔහු කියවා හමාර කොට සිටියේය. තම සිත තුල ජාත්යානුරාගයේ ගිණි සිළුව දැල්වූයේ ලින්ස් හි තාක්ෂණික පාසලේ ඉතිහාස ගුරුවරයා වූ ආචාර්ය ලියෝපොල්ඩ් පෝට්ෂ් විසිනැයි හිට්ලර් නොයෙක් විට පවසා ඇත. සර්ව-ජර්මන් වාදියකු වූ පොට්ෂ් ඔස්ට්රියව හා ජර්මනිය හා එක්විය යුතු යැයි දැඩිව ඇදහූවෙකි. හිට්ලර් සිය ජීවිත කාලය මුළුල්ලේ පොට්ෂ් ට කෘතඥ විය. නවසිය තිස් අටේ යුද්ධයට ලක ලැහැස්තිවෙමින් සිටියදී සිය ඇදුරා දැක බලා ගැනීමේ සිතක් හදිසියේම ඔහුට උපන. විශ්රාමික ගුරුවරයා ගේ ක්ලැගන්ෆර්ට් හි කුඩා නිවසට පැමිණෙන විට නිවෙස් හිමියා පසුවූයේ අසනීපයෙනි. තනිව කාමරයට ඇතුළුවී දොර වසාගත් විධායක-චාන්ස්ලර් තැන අසූපස් හැවිරිදි මහල්ලා සමඟ වී පුරා පැයක් හිඳ සැනසුම් බස් තෙපලේය. ආපසු එන ගමනේ දී මේ අවදානම් සහගත ක්රියාව පිළිබඳ නොසතුට පළකල එස්. එස්. නිළධාරියෙකුට ඔහු දුන්නේ අපූරු පිළිතුරකි. “ඒ වයසක මනුස්සයට මම මොනතරම් ණයගැතිද? තමුසෙලට ඒ ගැන හිතා ගන්නවත් බැහැ.”
1903 දුරුතු මස 03 දින හරියට උදේ දහයට සුපුරුදු ලෙස තැබෑරුමට ගොඩ වැදුන හිටපු රේගු නිළධාරී ඇලොයිස් හිට්ලර් වයින් වීදුරුවක් පානය කිරීමෙන් අනතුරුව මුර්ඡා වී හුනස්නෙන් බිම ඇද වැටුනේ කපා හෙළූ කඳක් මෙනි. වෙදෙකු හෝ පූජකයකු කැඳවීමට පොරොතුවම හේ මියගොස් සිටියේය. ඒ වනවිට ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් ගේ වයස දහ හතරකි. සිය පියාගේ සිරුර දුටු ඔහු කදුළු සලමින් වැලපුනේය.
හිට්ලර්ගේ තරුණ විය (1904-1908)
ලූලා නැති වලට කණයා පණ්ඩිතයා වූවා සේ් පියාගේ ඇවෑමෙන් නිවසේ එකම පිරිමියා වූයේ හිට්ලර්ය. නොපමාව සිය මව හා හත් හැවිරිදි නැගනිය වූ පෝලා කෙරේ අධිපති කම් පෑමට ගත් ඔහු වහා ගත් එක් තීරණයක් වූයේ සිය පාසල් ගමන අත් හිටුවීමයි. ඉන් කිසිදු ඵලක් නොමැත. ‘වේල සරි කොට ගැනීමේ’ අරමුණින් රැකියාවක් කිරීමේ සූදානමක් තමා තුල නැතැයි හේ නිවේදනය කළේය. ශෝකයට පත් මව හඬා වැලපෙන්නට වූවාය. එහෙත් තමා ඒ වෙනුවට අගනුවර චිත්ර කලා ඇකඩමියට ඇතුල් වීමට අදහස් කරන බවත් එය පාසැල් ගමනට වඩා බොහෝ ඵලදායී බවත් ඒත්තු ගන්වා ඈ සැනසීමට ඔහුට අපහසු නොවීය. මෙසේ තමා අතිශය ආශා කළ පරිදි කාලයේ ස්වාමිත්වය දිනාගත් හිට්ලර් එතැන් පටන් කල් ගත කළේ මායාකාරී සිතිවිලි ලෝකයක් තුලය. තමා කවදත් ආදරය කල චිත්ර කලාව හා ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය තුල මිඩංගු වීම සඳහා ඔහුට දැන් ඉස්පාසුවක් ඇත. ඊට බාධා කිරීමට පියා හෝ ගුරුවරු නොවීම පිළිබඳ හේ බොහෝ ප්රීති විය. සිය කාමරය තුල වැදී දොර වසා ගන්නා ඔහු ලින්ස් නගරය සඳහා දැවැන්ත නව ගොඩනැගිලි හා පාලම් ඉමහත් සැලකිල්ලෙන් සැලසුම් කරන්නේ වහා වැඩ නිම කරන ලෙස රජයෙන් තමාට පෞද්ගලිකවම නියෝග ලැබී ඇතිවාක් මෙනි. දැවැන්ත චිත්ර කඩදාසි මත තීන්තෙන් ඇඳි ඒ සැලසුම් ඉතා පැහැදිලිය; විස්තරාත්මක බවින් අනූනය. හිට්ලර් සවස් කාලය ගත කරන්නේ නුවර සිරි නරඹමින් වීථි සක්මනේ යෙදෙමිනි. එහෙත් මහා සංගීතඥ රිචඩ් වැග්නර්ගේ සංගීත නාට්යකින් රඟ දැක්වෙන්නේ නම් එදාට ඔහු නොවැරදීම ඔපෙරා ශාලාවේය. කථාංගය හා සංගීතය පමණක් නොව වේදිකා සැකැස්ම හා වාදකයන්ගේ ඇඳුම් පැළඳුම් ගැන පවා ඔහු උනන්දු විය. වේදිකාව මත දිග හැරෙන වීරයන් හා අසුරයන්, පරිත්යාග හා පාවාදීම්, මහිමාවින්ත ජය හා වීරෝදාර මරණය වැනි සංවේදී තේමා මගින් ඇති කල උත්තේජනය ඔහු තුල ප්රබල හැඟීම් දැනවූ බවට නිසැකය. ඔපෙරා නාටකයේ වීරයා වෙසෙසින්ම ප්රිය කළේය. හේ මහා කලා ශූරීය; ආගන්තුක විප්ලවවාදීයෙකි; සතුරා සමඟ ගනුදෙනු පිලිකෙව් කරයි; මරණය තෙක් සටන් වැදීමට සූදානම්ය... බඩ වියත රැක ගැනීමට රැකියාවක නොයෙදෙන ඔහුගේ ජීවිතයේ පරමාදර්ශය සිවිල් සේවකයකු ලෙස හැබ්ස්බර්ග් වරුනට දීන ලෙස බැලමෙහෙවරකම් කිරීමට වඩා බොහෝ උසස්ය. වැන්දඹු විශ්රාම වටුපකට හිමිකම් කිවූ මව මුළුතැගෙයි තනන රසමසවුළු භුක්ති විඳිමින්ද, කුඩා නැගනිය ලවා අතට පයට ආවතේව කරවා ගනිමින් ද, සම්භාව්ය කලාව රස විඳිමින්ද සුවපහසු ලෙස කල්ගත කල හිට්ලර් ගේ ජීවිතයේ එක් තීරණාත්මක සන්ධිස්ථානයක් ලෙස ලින්ස් හි ඔපෙරා ශාලාව සැලකිය හැක්කේ එය වර්ධනය වෙමින් පැවති ඔහුගේ පෞරුෂයට ඇති කළ ප්රබල බලපෑම නිසාම පමණක්ම නොවේ. තරුණ වියේ ඔහුගේ කළණ මිතුරා වූ ඕගස්ට් කුබිසෙක් හමුවූයේද ප්රසංගයක් අතරතුරදී වීම නිසාය. මෙට්ට සාදන්නෙකුගේ පුතෙකු වූ කුබිසෙක් ද සංගීත ලෝලියෙකි. එහෙත් මිත්රත්වය දළුලා යාමට හේතු වූයේ එය නොව තමා හිට්ලර් වයසින් වසරක් වැඩිමහළු වග නොතකමින් ඔහුගේ නායකත්වය පිළි ගැනීමට කුබිසෙක් කැමැති වීම යැයි සිතිය හැක. යුගයේ ශ්රේෂ්ඨතම චිත්රම ශිල්පියා වීම එකල ඔහුගේ සිහිනය වූ බවත්, තම සිත්ගත් ඕනෑම දෙයක් සීමාන්තිකව හැදෑරීමේ ආශාවෙන් ඔහු පෙළුන බවත් පසුකලෙක කුබිසෙක් විසින් රචිත ‘මා දත් තරුණ හිට්ලර්’ [Young Hitler I Knew] යන කෘතියේ සඳහන් කොට ඇත. කුබිසෙක් දුටු හිට්ලර් හීන්දෑරි ගැටවරයෙකි. ඔහුගේ ඇඳුම චාම් ය; ඉතා පිරිසිදුය. පාසැලෙන් කට්ටි පැන්නද, කිසිදු කර්මාන්තයක් ඉගනීම ප්රතික්ෂේප කළද, හේ සියළු දුසිරිතෙන් තොරය. ඔහු බොහෝ පොත පත කියවීය. සෞන්දර්යට ආශා කළේය. “පුතාගෙ යාළුවට තියෙන්නෙ මහ පුදුම ඇස් දෙකක් නොවැ!” කුබිසෙක්ගේ අළුත් මිතුරා දුටු ඔහුගේ මව කීවාය. හිට්ලර්ගේ සිතුම් පැතුම් අතිශය බරපතලය; අවංකය. පවතින ලෝකයේ අඩු පාඩු කටුක ලෙස විවේචනය කරයි. විසඳුම් ලෙස ඔහු ඉදිරිපත් කළ යෝජනා අතිශය රැඩිකල් වාදීය. සකස් කල සැලසුම් ඉතා සවිස්තරාත්මකය. ඒ පිළිබඳ ඔහු කරන විස්තරයට සවන් දෙන ඕනෑම අයෙකුට හැඟෙනු ඇත්තේ මෙම ව්යාපෘතිය අත හෙටම ඇරඹෙනු ඇති බවයි. මහත් පරිශ්රමකින් ඉතා විස්තරාත්මකව ඇඳ තිබූ දැවැන්ත ගොඩනැගිලි හා පාලම් ඉදිකිරීමේ සැලසුම් වෙනුවෙන් මුදල් වියදම් කවුදැයි කුබිසෙක් වරක් ඇසුවේ නිකමට මෙනි. හිට්ලර් කෝපවිය. “සල්ලි? බල්ලොත් නොකන සල්ලි! සල්ලි යකාට යද්දෙන්!” පිළිතුර එපමණකි.
වරක් දෙමිතුරෝ අත ඉතිරිව තිබූ මුදලින් හවුලේ ලොතරැයියක් මිලදී ගැනීමට තීරණය කලහ. දින ගණනාවක් මුළුල්ලේ දිනුම් ඇදීමේ කොන්දේසි හා නීති රීති හැදෑරූ හිට්ලර් තවත් පැය ගණනක් ලොතරැයි හලේ එකල මෙකල වී අවසානයේ එක් ටිකට් පතක් තෝරා ගත්තේය. එම අංකයට මුල් දිනුම හිමි වන බවට ඔහුට කිසිම සැකයක් නොවීය. තම විශ්වාසයට හේතුව මේ යැයි ඔහු කුබිසෙක්ට කිසි විටෙකත් විස්තර නොකළේය. දැන් ගැටළුව වූයේ එය නොව තෑගි වශයෙන් ලැබීමට නියමිත මේ සා විශාල මුදල වියදම් කරන්නේ කෙසේද යන්නයි. හිට්ලර්ගේ මූලික අරමුණ වන ලින්ස් නගරය යලි ගොඩ නැගීමට නම් එය ප්රමාණවත් නොවන බව මුල සිටම ඉතා පැහැදිලි විය. එහෙයින් නිවසක් මිලදී ගැනීම මැනවයි ඔහු තීරණය කළේය. අතිශය කලාත්මක ලෙස නිමැවෙන පරිසරයක් තුල ඔහු හා කුබිසෙක් අධ්යයන කටයුතු හා නිර්මාණ වල යෙදෙමින් ජීවත් වනු ඇත. කුබිසෙක් ගේ සංගීත පුහුණු කටයුතු වලින් සිය නිර්මාණකරණයට බාධා නොවනු පිණිස දෙදෙනා ගේ කාමර හැකිතාක් දුරින් පිහිටා තිබිය යුතු යැයි හිට්ලර් විශේෂයෙන් කියා සිටියේය. සහෝදරයන් මෙන් එකම ආකාරයෙන් හැඳ පැලඳ කලා කටයුතු වල යෙදෙන දෙදෙනාගේ ආවතේව කරනු ඇත්තේ වැදගත් පෙනුමැති මැදි වියේ ගෘහ පාලිකාවක් විසිනි…කෙතරම් සුන්දර සිහිනයක්ද? අනාගත නිවසේ ගෘහ භාණ්ඩ, බිම් පලස් හා බිත්ති සැරසිලි එකි නොකී සියල්ල හිට්ලර් විසින්ම සැලසුම් කළ අතර ජනෙල් තිර රෙදි ගැන තීරණය කිරීම පමණක් කුබිසෙක්ට පැවරිණ. සියල්ල යහතින් සිදු වීමට ඉඩ තිබිණ. එහෙත් එසේ නොවූයේ ඔවුන්ගේ ටිකට් පතට සැනසිලි ත්යාදගයක් හෝ ඉතිරි නොකොට ලොතරැයි දිනුම් ඇදීම අවසන් වීම නිසාය. වියරු වැටුන හිට්ලර් ප්රථිඵල ලැයිස්තුවත් අතැතිව කුබිසෙක් සොයා දිව ගියේය. සිය මිතුරා එතරම් කෝපවී සිටිනු කුබිසෙක් ඊට පෙර දැක තිබුනේ නැත. මිනිස් දුර්වලකම් වලින් නින්දිත ලෙස ගසා කෑම සඳහා නිළ වශයෙන් සංවිධානය වී පුරවසියන් ගේ මුදල් වංචා කරන රාජ්ය ලොතරැයි කාර්යාලයට ඔහු දස අතේ දෙස් දෙවොල් තැබීය. “අහේතුක විදියට බලාපොරොත්තු තබා ගැනීම ගැන පළමුව දොස් කියා ගන්න ඕන තමාට කියල ඇඩොල්ෆ් ට කවදාවත් හිතුනෙ නෑ... ඒ ඒයාගෙ හැටි” කුබිසෙක් පවසයි. රජයටද පවතින ක්රමයටද තවත් බොහෝ වේලාවක් තිස්සේ බැන වැදුන ඔහුගේ අවසන් නිගමනය වූයේ මේ සියල්ලට මුල හැබ්ස්බර්ග් රජ පෙළපත අනේක විවා මඟුල් හරහා ජාතීන් දහයක් හෝ දොළහක්-හරියටම කීයක් දැයි දන්නේ දෙවියන් පමණි-එක් කොට අටවා ගත් කාලකන්නි අධිරාජ්යය බවයි!
සිය මව සමඟ පුරුද්දක් ලෙස සවස් කාලයේ වීථි සක්මනෙහි යෙදුන ලින්ස් නුවර විසූ ඉහල පංතියේ තරුණියක් වූ ස්ටෙෆනි අයිසැක් හිට්ලර්ගේ ඇස ගැටෙන විට ඔහුගේ වයස දහසයකි. දුටු පළමු දිනයේ ඈ කෙරේ බැඳුන සිතැති ඔහු ඈ දුටුවේ නිර්මල බවේ සංකේතයක් ලෙසය. එය සතුටුදායක ලෙස අවසන් වී නම් ඉන් මහත් සෙතක් සැලසීමට ද ඉඩ තිබිණ. විශාලතම ගැටළුව වූයේ හිට්ලර්ගේ අදහස් පිළිබඳ ඔහු තෝරාගත් පෙම්වතිය හාංකවිසියක් හෝ නොදැන සිටීමය. දැන ගත්තද ඉන් එතරම් යහපතක් අපෙක්ෂා කිරීම උගහට වූයේ රැකියාවක් නැති තරුණයකුට දියණියක කරකාර බන්දවා දීමට කිසිදු මවක් ඉදිරිපත් නොවීමයි. ස්ටෙෆනි සිය මව සමඟ සවසට වීථි බසින වේලාව බලමින් හොර ගල් අහුලන හිට්ලර් ඔවුන් මුහුණට මුහුණ ලා හමුවන සේ අහම්බයෙන් මෙන් ඉදිරියට ඇවිද එන්නේ කුබිසෙක් ද සමඟය. ඇතැම් දිනක ස්ටෙෆනි ඔවුන් හා යන්තම් සිනාසෙන්නීය. එදිනෙදා මහමඟ දකින සහෝදර නගර වාසීන් දෙදෙනෙකු වෙත පල කෙරන හිතවත් කමේ ලකුණක් හැර අන් කිසිවක් කුබිසෙක් එහි නුදුටුවද හිට්ලර්ගේ අපේක්ෂා පුබුදුවාලීමට එය සෑහේ . ඔහුගේ මතය වූයේ එය ඈ සිය හැඟීම් තේරුම් ගෙන ඇති වගට පළකල ඉඟියක් බවයි.
එපමණකින් උණුසුම් වූ සිතැති හිට්ලර් ඇගේ හා තමාගේ ඉදිරි අනාගතය සැලසුම් කිරීමට පටන් ගත්තේය. නුදුරේදීම ඔහු යුගයේ ශ්රේෂ්ඨතම සිත්තරා වනු ඇති; එතෙක් ඈ බලා සිටින බවට කවර සැකයක් ද? අනතුරුව විවාපත් වන යුවල පදිංචි වනු ඇත්තේ ඈ වෙනුවෙන්ම ඉදිකෙරෙන දැවෙන්ත ‘විලා’ ගෘහයකය. සියළු ගෘහ භාණ්ඩ ඇගේ රුචියට අනුව තෝරා ගැනෙනු ඇත. එම අගනා ගොඩනැගිල්ලේ සවිස්තරාත්මක සැලසුමක් ඔහු නොපමාව ඇන්දේය. මේ දිනවල නිතර සතුටින් පසුවූ ඔහුගේ අහාර රුචියද ඉතා යහපත් ය. ස්ටෙෆනි පිළිබඳ එදිනෙදා තොරතුරු විශ්වාසවත් කුබිසෙක් විසින් වාර්තා කරනු ලැබේ. දෙදෙනා අතර දැන් රහසක් නැති තරම්ය. ජීවිතය මෙතරම් සොඳුරු අත්දැකීමක් විය හැකි බව මීට පෙර කිසිදා ඔහු නොදැන සිටියේය. එහෙත් අව්යාජ ප්රාර්ථනා බියකරු සිහිනයක් බවට පෙරළීමට ඒ හැටි කළක් ගතවූයේ නැත. දිනක් ඔහු හමුවීමට පැමිණි කුබිසෙක් සැල කොට සිටියේ දින කිහිපයකට පොරොතුව ඉහල සමාජයේ සාදයක සහභාගී වූ ස්ටෙෆනි තරුණ හමුදා නිළධාරීයෙකු සමඟ බාල් නැටුමකට සහභාගී වී ඇති බවයි. මෙය ඈ සහභාගී වූ පළමු සන්ධ්යා නැටුම විය නොහැකි වගද වාර්තාවෙන් වැඩි දුරටත් කියැවිණ. මේ අසා ඊර්ෂ්යාවෙන් වියරු වැටුන හිට්ලර් දින ගණනාවක්ම මූසල කපුටුවෙකු සේ නොකා නොබී කාමරය තුලට වැද හොත්තේය. අසරණ ඔහු කුමක් කරන්නද? ඇගේ අත පැතීමට ඔහුට වඩා බොහෝ සුදුස්සෝ නගරයේ වෙත්. සිය පුතුගේ හදිසි වෙනස නිසා බියට පත් ක්ලාරා හිට්ලර් ඔහුගේ කලණ මිතුරු කැඳවා කරුණු විචාල මුත් කුබිසෙක් ගෙන් හරි හමන් වචනයක් ගැනීමෙහිලා අපොහොසත් වූවාය. හෙණ ගෙඩියක් මෙන් කඩා පාත් වූ අසුභ පුවත ඇසීමෙන් හටගත් කම්පනය වියැකීමෙන් ඉක්බිතිව තරමක් සන්සුන්වූ හිට්ලර් සතියක් පමණ ගතවන විට යමක් තේරුම් බේරුම් ඇතිව සාකච්ඡා කළ හැකි මට්ටමක සිටියේය. මේ අතර කුබිසෙක් ට දීප්තිමත් අදහසක් පහළ විය. හිට්ලර්ද ජෝඩු නැටුම් උගෙන ඈ හා සාද වලට සහභාගී නොවන්නේ මන්ද? හිට්ලර් ඊට අකැමති විය; මධ්යම පාංතික අරුමෝසම් ඔහු පිළිකුල් කරයි. ඒ නැතත් ඔහුට සාද වලට ආරාධනා කිරීමට මිතුරෝ නොවෙති. එහෙයින් ඔහු කෙල්ල පැහැරගෙන යාමට අර ඇන්දේය. ඒ සැලැස්ම ඉතා සරල විය. ස්ටෙෆනි සිය මව සමඟ වීථියේ ඇවිද එන විට කුබිසෙක් ඔවුන් ඉදිරියට ගොස් ආචාර කොට මැහැල්ල සමඟ කිසියම් කතා බහක් පටන් ගත යුතුය. ඒ අවසරයෙන් හිට්ලර් තරුණියද රැගෙන පලා යනු ඇත. “හරි, ඒක කරා කියමුකො. ඊට පස්සෙ කොහේද යන්නෙ? ගිහින් ජීවත් වෙන්නෙ කොහොමද?” යහපත් කුබිසෙක් ප්රායෝගික කරුණු ගැන නිරන්තරයෙන් ඔහුගේ අවධානය යොමු කරවීය.යැහෙත් හිට්ලර් නිරුත්තරය. බොහෝ වේලාවක් තිස්සේ ඔහු සිතිවිල්ලේ පසුවිය. ප්රෙශ්නයේ බරපතකල කම ඔහුට වටහා ගත්තා විය යුතුය. ව්යාසපෘතිය එතෙකින් අත් හිටුවන ලදී. එසේ වුවදු මේ කාලය මුළුල්ලේම හිට්ලර් තම කුඩා සොයුරිය පෝලා සමඟ හොර රහසේ ‘වොල්ට්ස්’ පියවර කිහිපයක් නිසැකවම පුහුණු වන්නට ඇතැයි කුබිසෙක් අනුමාන කළේය.
තමා ඉදිරියේ ඇති උභතෝකෝටික ගැටළුවට අන් විසඳුමක් නුදුටු හිට්ලර් ස්ටෙෆනි ද සමඟ නගරයේ පාලම මතින් ඩැනියුබ් ගඟට පැන නාට්යමයමය ලෙස දිවි නසා ගැනීමට අදහස් කළේය. සමස්ත ලින්ස් පුරවරයම නිසැකවම කළඹනු ඇති මේ මහා ශෝකාන්තයේ එකම සාක්ෂි කරුවා ලෙස තෝරා ගැනුනේ අසරණ කුබිසෙක්ය. එහි සෑම පියවරක්ම නාට්ය මය ලෙස සැලසුම් කෙරුන අතර ඛේදජනක පුවත නගරයට සැල කල යුතු ආකාරය පිලීබඳ කුබිසෙක්ට විස්තරාත්මක උපදෙස් නිකුත් කෙරිණ. තමා මුහුණ පෑමට නියමිත බිහිසුනු අත්දැකීමේ පීඩනය දරා ගත නුහුනු කුබිසෙක් රෑ කිහිපයක් ගත කළේ නිදි වර්ජිතවය. මේවා කාට කියන්නද? ඔහුගේ බලවත් සහනය හේතු වෙමින් නොබෝ දිනක් ගත වෙත්ම දිවි නසා ගැනීම පිළිබඳ කතා බහ කෙමෙන් අඩු වී ගියේය. එයද විකාර අදහසක් බව හිට්ලර් වටහා ගත්තා විය යුතුය. අනතුරුව ඔහු සන්සුන් විය. නොබෝ දිනකට පසු සවස් යාමයේ කුබිසෙක් දැකීමට පැමිණි හිට්ලර් තමා සියල්ල අතහැර චිත්ර ශිල්පය වැඩි දුර හැදෑරීම පිණිස වියානාව බලා යන බව අඹ යහළුවාට පැවසීය. හේතූන් කවරක් වුවද ස්ටෙෆනි විවාහ කොට ගැනීමට හිට්ලර් ට අවස්ථාව අහිමි වීම ඔහුගේ පමණක් නොව ලෝකයේම අවාසනාවකි. නො එසේ නම් දෙවන ලෝක යුද්ධයක් ඇති නොවීමට බෙහෙවින් ඉඩ කඩ තිබිණ.
ශිල්පය මනා උගෙන යුගයේ මහා සිත්තරා වී ස්ටෙෆනි ගේ මවට උජාරුව පෙන්නන්නෙමැයි අදිටනින් දහසකුත් එකක් බලපොරොත්තු පොදි බැඳගෙන ගිය ඔස්ට්රිනයාවේ වියානා නගරය බලා හිට්ලර්ට මුහුණදීමට සිදුවූයේ නොසිතූ අකරතැබ්බකටය. චිත්ර කලා ඇකඩමිය මූලික පරීක්ෂණයෙන් ඔහු අසමත් කළේය. මේ පිළිබඳ කරුණු විමසීමට ඔහු ආයතනයේ අධිපතීන් හමු වුවද ඵලක් වූයේ නැත. “ඔය ළමයගේ හැකියාව තියෙන්නෙ චිත්ර කලාවට නෙවෙයි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය පැත්තට. මේ පේන්නෙ නැද්ද ඇඳපුවගෙ විදිය? වැඩි අවධානය තියෙන්නෙ ගොඩනැගිලි වලට. මිනිස් රූප බොහොම අඩුයි. ඒ හන්ද නරකද වාස්තු විදුහල පැත්තෙ ගිහින් කතා කරල බැළුවොත්?” විටෙක අවාසනාව පසුපස හඹා එන්නේ වීථි වල අයාලේ යන දඩෝරියන් මෙනි. වාස්තු විද්යා ආයතනයේ දොරටුවද ඔහුට වැසින! හිට්ලර් සතුව පාසලෙන් අස්වීමේ කඩදාසියක් නොමැත.
බලවත් සේ සිතින් කම්පාවට පත් වුවද හිට්ලර් තමාට මුහුණ දීමට සිදුවූ විපත ගැන කිසිවෙකුටත් නොකීවේය. ඒ වන විට ඔහුගේ මව පිළිකා රෝගයෙන් ඔත්පොල ව සිටියාය. පුතා සිත්තරෙකු වී ගමට එනු දැකීමට තරම් කල් තමා ජීවත් වීමට තමාට නොලැබෙතයි සිතමින් ඈ දැනටමත් ලතවන්නීය. එහෙයින් චිත්ර කලාව හදාරන සිසුවෙක් බව රටට ලෝකයට හඟවමින් තවදුරටත් ඔහු අරමුණකින් තොරව වියානා නුවරම රැඳී සිටියේය. ඔහුගේ තාවකාලික නවාතැන වූයේ මැල්ඩමාන් වීථියේ අංක විසි හත දරණ පිරිමි නේවාසිකාගාරයයි. අඩු තරමින් සිය කළණ මිතුරා වූ කුබිසෙක්ට පවා හිට්ලර් තමාට සිදුවූ අබැද්දිය හෙලි කිරීමට නොසිතූ හිට්ලර් වියානා නුවරට වී ගත කලේ දුක්ඛිත ජීවිතයක් ගත කළේය. අගහිඟ කම් වලින් මිරිකුන ඔහු ගේ දෛනික ආහාරය වූයේ පාන් ගෙඩියක් හා කිරි බෝතලයකි; නැතහොත් හාමතේ පසු විය. සිය දයාබර පුතු වියානා චිත්ර කලා ඇකඩමියේ දීප්තිමත් සිසුවෙක්ය යන අචල විශ්වාසයෙන් පහන් වූ සිතැති හිට්ලර්ගේ මව එක්දහස් නවසිය හතේ නත්තලට දින කිහිපයකට පොරොතුව අවසන් හුස්ම හෙළුවාය. මිය යාමට කලින් කුබිසෙක් සිය මරණමංඡකය අසලට කැඳවූ ඈ සිය පුතා ගැන සොයා බලන ලෙස ඉල්ලා සිටියේ හිට්ලර්ට වෙනත් මිතුරන් නොසිටි බව දැන සිටි නිසා විය යුතුය. යහපත් කුබිසෙක් ද කඳුළු සලමින් එය ඉටු කරන වගට ඈට පොරොන්දු විය. අවමඟුලින් දින කිහිපයකට පසු නිවෙස හා දෙමාපියන්ගේ ගෘහ භාණ්ඩ එකොලොස් හැවිරිදි නැගනියට පවරා දුන් හිට්ලර් ඈ ඥාතීන්ට භාර කළේය. ඔවුනතර වූ වයස් පරතරය නිසාදෝ ඔහු පෝලාට එතරම් සමීප නැත. අනතුරුව ඔහු නැවත වියානාව බලා යාමට සූදානම් වූයේ තමා සිසුවෙක් බව තවදුරටත් හඟවමිනි. සංගීතය ඉගනීම සඳහා තමා සමඟ වියානාවට පැමිණෙන්නයි සමුගැනීමට පැමිණි කුබිසෙක් ගෙන් හේ උදක්ම ඉල්ලා සිටියේය. මවගේ මරණයත් සමඟ හටගත් අධ්යාෙත්මික රික්තය තුල සිටි ඔහුට ඕනෑ කළේ සමාගම් පැවැත්වීම සඳහා මිතුරා තමා අසලක සිටීමයි. වැඩිදුර ශිල්පය හදාරා සංගීතඥයකු වීම බොහෝ කලෙක පටන් කුබිසෙක් ද දුටු සිහිනයකි. සිය සගයා ගැන සොයා බලන වගට ඔහුගේ මවට දුන් ඉටු කළ යුතු පොරොන්දුවක් ද ඇත. එහෙයින් ඔහු අදහසට එක පයින් කැමති විය. ගැටළුව වූයේ කුබිසෙක් ගේ පියා ගෙන් එල්ලවූ දැඩි විරෝධයයි. පාරම්පරික කර්මාන්තය අතහැර වියානාවට ගොස් සංගීතය හැදෑරීමට මහළු මෙට්ට සාදන්නා අවසර නුදුන්නේය.
අවසානයේ ගැටළුව නිරාකරණය කිරීමට හිට්ලර් ඉදිරිපත් විය. ඔහු මේ පිළිබඳ කතා බහ කළේ එය ඉතා නොවැදගත් ගැටළුවක් බවත්, එහි අවසන් තීරණය මුළුමනින්ම පියා සතු බවත් ඒත්තු යන ආකාරයටය. කෙසේ වුවද සංගීතය තවදුරටත් හැදෑරීමේ වාසිද බොහෝය. කුබිසෙක් වැනි සංගීතයට උපන් හපන් කම් ඇත්තෝ සුලබව නොවෙත්. “කව්ද දන්නෙ?” හිට්ලර් දෙඋර සොලවමින් තමාටම මුමුණයි. “බාග වෙලාවට යුගයේ ශ්රේෂ්ඨතම සංගීතඥයා වෙන්නත් බැරි නැහැ. මොකද බැරි? වෙන්න පුළුවනි.” දෙනෙතට නැඟුන කඳුල කුබිසෙක් ගේ මව පිසලා ගත්තාය. “ඕව කවද වෙන දේවල්ද?” පියා බී අවසන් කල තේ කෝප්පය බේසය මත තැබුවේ මහ හඬිනි. එහෙත් ඔහු පසුබසිමින් සිටි වග පැහැදිලිය. දුර්මුඛව සිටි මහල්ලා තවත් සුළු විරෝධතා කිහිපයක් දැක්වීමෙන් පසු සුසුම් හෙලා ගමනට අවසර දුන්නේය. “යන තැනක අවංකව නම තියාගෙන ඉඳපන්.” අවසානයේ ඔහු කීවේ එපමණකි. කුබිසෙක් පැවසුවේ සිය දරදඬු පියා මෙලෙස නම්මා ගත හැකි වීම තරුණ හිට්ලර්ගේ කතා බහ හා ඉරියව් තුල වූ අසාමන්ය ඒත්තු ගැන්වීමේ ශක්තිය ගෙන හැර පෑමට ඇති අගනාම උදාහරණය බවයි. කුබිසෙක් වියානාව බලා පැමිණි නවසිය අටේ පෙබරවාරියේදීය. කලින්ම පැමිණ සිටි හිට්ලර් කතිකා කොටගත් පරිදි දුම්රිය පොලට පැමිණ සිටියේය. ස්ටම්පර්ගැසේ වීථියේ අංක විසි නවය දරණ ස්ථානයේ වූ ගෘහ භාණ්ඩ සහිත හිට්ලර්ගේ කාමරයේ දෙදෙනාම නවාතැන් ගත්හ. කුලිය දෙදෙනා අතර බෙදී යනු ඇත. කුබිසෙක් ගේ පැමිණීම වෙනුවෙන් හිට්ලර් තම සුපුරුදු පාන් ගෙඩිය හා කිරි බෝතලයට අමතරව පත්තර පිටුවක එතූ සොසෙජස් කරල් කිහිපයක් ද ඔහු ඉදිරියේ දිග හැරියේය. කෑමෙන් පසු හති ඇරීමට පවා ඉඩක් නොලද කුබිසෙක් බලාත්කාරයෙන්ම ඔපෙරා ශාලාව නැඹීමට රැගෙන යන ලදී. “වියානාවට පය ගහපු මනුස්සයෙකුට ඔපෙරා ශාලාව නොදැක නිදා ගන්න පුළුවන්ද?” අනාගත අඥාදායකයා සමඟ කුබිසෙක් දුක සැප බෙදාගත් අමතක නොවන සුළු දහ අට මසක ආරම්භයයි ඒ. සංගීත විදුහලේ ඇතුලත් වීමේ පරීක්ෂණය කුබිසෙක් අපේක්ෂා කලාට වඩා බොහෝ පහසු විය. වාදක කණ්ඩායමට පවා තෝරා ගනු ලැබූ ඔහු නොබෝ කලකින්ම එහි දීප්තිමත් සිසුවෙකි. දිනපතා උදෑසන ඔහු පිටව යන විට හිට්ලර් පසු වූයේ තද නින්දේය; සවසට එන විට සුපුරුදු ලෙස වීථි සංචාරයේ ගොසිනි. ගොම්මන් කරුවල වැටෙන විට කාමරය සොයා එන ඔහු එක්කෝ රෑ බෝ වන තුරු පොත් කියවයි; නොඑසේනම් වියානා නගරයේ ගොඩනැගිලි හා පාලම් ප්රනතිනිර්මාණය කිරීම සඳහා විස්තරාත්මක සැලසුම් සකසයි. නාට්ය හෝ කාව්ය ප්රබන්ධයේ යෙදෙන ඔහු පුරාණ ජර්මන් වෘත්තාන්ත ඇසුරින් වරක් ඔපෙරාවක් සම්පාදනය කිරීමට පවා අදහස් කළේය.
බොහෝ වෙහෙසට පත්ව සිටින කුබිසෙක්ට නින්දට යාමට ඉඩක් නොදෙන හිට්ලර් අනතුරුව මැදියම් රැය පසු වන තුරුත් රටේ තොටේ අඩුපාඩු හා ඒවා නිවැරදි කලයුතු අන්දම විස්තර කරයි. මේ පල් හෑලි වලට කන්දෙමින් හෝ කන් දෙන වග අඟවමින් වැතිරී සිටින කුබිසෙක් චිත්ර ඇකඩමියේ ඉගෙන ගන්නා හිට්ලර්ට මෙතරම් විවේකයක් ලැබෙන්නේ කෙසේදැයි කිරා වැටෙමින් මවිත විය; පුද්ගලයාගේ හැටි දන්නා හෙයින් අනවශ්ය ප්රශ්න නැඟීමට නොසිතූ ඔහු හිට්ලර් මුහුණ පා සිටි අබැද්දිය පිළිබඳ හාංකවිසියක් නොදත්තේය.
බළලා මල්ලෙන් එළියට පැන්නේ නොසිතූ ලෙසය. එය නා කපන වැසි සහිත දවසකි. හිට්ලර් කාමරය තුලට වැදී පොතක් කියැවමින් සිටියේ අයහපත් කාලගුණය නිසාය. කුබිසෙක් සුපුරුදු ලෙස පියානෝ වාදන පුහුණුව ඇරඹීය. මේ දිනවල ඔහු සංගීත විභාගයකට සූදානම් වේ. එහෙත් ඔහුට ස්වර කිහිපයකට වඩා හැඬවීමට ඉඩක් ලැබුනේ නැත. හිට්ලර් බෝම්බයක් මෙන් පුපුරා හැලුනේය. “මේ මොන කරච්චලයක්ද? කණක් ඇහිල පොතක් කියවගන්නවත් නැද්ද…?” කලෙක පටන් හිට්ලර්ට හොස්ස ලඟින් මැස්සා යන්න බැරි බව කුබිසෙක්ටද වැටහී නොතිබුනා නොවේ. දෙමාපියන් හෝ රැකියාවක් නැති තම අවාසනාවත් මිතුරාට ඔහු අනුකම්පා කරයි. කවදත් සාමකාමී ඔහු තම කාල සටහන බිත්තියේ එල්ලුවේය. එය දෙදෙනාටම කාලය බෙදා ගැනීමට උපකාරී වනු ඇත. එහෙත් හිට්ලර්ට උවමනා වූයේ විසඳුමක් නොව ප්රශ්නයක් ඔස්සේ තම කෝපය පිට කිරීමටයි. කාල සටහන පිළිබඳ ඇසූ ඔහු වඩාත් කුපිත විය. “කාල සටහන එල්ල ගන්නවා තමුසෙගෙ බෙල්ලෙ” හිට්ලර් කෑගෑවේය. “කරන්න තියෙන්නෙ ඔය ඇකඩමි වලට ඩයිනමයිට් දාල පුපුරවලා දාන එකයි. නියම කලාකාමීත්වය කියන්නෙ මොකද්ද කියලවත් දන්නෙ නැති මෝඩ ගුරුවරු රොත්තක් ඕවැයි ඉන්නෙ…” හිට්ලර් එක්වරම කලායතන වලට බැණ වදින්නේ මන්දැයි කුබිසෙක්ට නොවැටහේ. “මොනව උනත් ගුරුවරුන්ට ඔහොම කතා කරන එක වැරදියි නේද? විශේෂයෙන් තමනුත් ශිෂ්යායෙක් වෙලා ඉන්න කොට...” කුබිසෙක් සියළු විදුහල් ඇදුරන් වෙනුවෙන් යමක් කීමට කට ඇරියා පමණි; එකෙණෙහිම ඔහු නිහඬ කරවනු ලැබීය. “කථා කරන්න එපා ඔය නීචයො ගැන. උන් මාව ඇකඩමියට ගත්තෙ නෑ. ඒ හණමිටි නිළධාරීවාදී ඌරුමීයො මාව දොට්ට දැම්මා! චිත්ර කලාව ගැන ඕකුන් දන්න කෙහෙල් මලක් නෑ. ඔය මොට්ටයොන්ගෙ ඇකඩමි නැතුවට මට තනියම ඉගෙන ගන්න පුළුවන් මම උන්ට කරල පෙන්වන්නම්...තමුසෙට තේරෙනවද ගස්ට්ල් ? මේක මුන් මගේ අනාගතය විනාස කරන්න හිතාගෙනම කරපු අන්තිම තුච්ඡ වැඩක්....” කුබිසෙක් මැනෙවින් තේරුම් ගත්තේය; ඒ සිය ඉගැන්වීම් තුලින් ඇති කොට හැකිව තිබූ ශක්තිය මෙන් සිය දහස් ගුණයක් බලවත් ජවයක් ප්රතික්ෂේප කිරීම මගින් වියානා චිත්ර කලා ඇකඩමියේ ගරු කටයුතු ඇදුරන් විසින් ඔහු තුල ජනිත කොට තිබූ බවයි. කරුණු එසේ නොවන්නට දෙවැනි ලෝක යුද්ධයක් ඇති නොවෙන්නට තවදුරටත් ඕනෑ තරම් ඉඩ කඩ තිබිණ
thumb|වම|හිට්ලර් විසින් අදින ලහ දිය සායම් චිත්රයක් 1908-1909 (දිනය අපැහැදිලිය) |
thumb|මධ්යය|හිට්ලර් විසින් පැන්සලෙන් අඳින ලද වොක්ස්වැගන් රථයේ මුල් ආකෘතිය (1932) |
හිට්ලර් නම් ජාතිවාදියා (1908-1912)
චිත්ර කලා ඇකඩමියට ඇතුලත් වීමේ සිහිනය බොද වීමෙන් අනතුරුව පැහැදිලි හේතුවකින් තොරව වියානා නගරයේ තව දුරටත් රැදීසිටි හිට්ලර් ගේ අග හිඟකම් දිනෙන් දින ඉහල ගියේය. විටෙක පාන් ගෙඩියක් ගැනීමටවත් අත මුදල් නොවූ ඔහු නිතර කුසගින්නේ පසු වේ. හාමතින් ක්ලාන්ත වුවද සිය මිතුරාගෙන් හෝ පාන් පෙත්තක් වත් ගැනීමට ඔහු සූදානම් නැත. කුබිසෙක්ට මෙය තව දුරටත් බලා සිටිය නොහැකි විය. සිය මිතුරා හාමතින් සිටියදී තමා පමණක් කන්නේ බොන්නේ කෙසේද? මීට පිළිතුරු සොයමින් සිත වෙහෙසවූ ඔහුට සංගීත විදුහලේ කැන්ටිම ඉතා සහන මිලකට සිසුන්ට ආහාර පාන සපයන වග සිහි වූයේ හදිසියේය. තමා හා එහි යාමට එන ලෙස ඔහු කළ යෝජනාවට හිට්ලර් ද අකැමති නොවීය. කැන්ටිමේ කොනක අසුන් ගත් හිට්ලර් වටපිට බැලීමට ඉස්පාසුවක් ලද්දේ තමා ඉතා ආශා කල කජු කේක් කැබලි කිහිපයක් ඉතා ගිජු ලෙස ගිල දැමීමෙන් අනතුරුවයි. ඉක්බිතිව ඔහුගේ මුහුණ අමනාපයෙන් අඳුරු විය. බහු වාර්ගික අධිරාජ්ය යේ සියළු ජාතීන්ට අයත් සිසු සිසුවියෝ අවට ඔබ මොබ සරති. ඔවුනතර යුදෙව්, චෙක්, පෝලිෂ්, මැග්යාර්, ස්ලෝවැක්, බොස්නියන්, රුතේනියන් ආදී එකී නොකී සියල්ලෝය. “මේ වගේ තැනක ඉඳගෙන මනුස්සයෙකුට කන්න පුළුවන්ද?” තොල කට ලෙවකමින් ඔහු කෝපයෙන් පිම්බේය. යුදෙව්වන් හා ස්ලාව් ජාතිකයන් හිට්ලර්ට නයාට අඳුකොල මෙනි. ඔහු නැවත කිසි දිනෙක එහි ගියේ නැත.
කුබිසෙක් පවසන පරිදි හිට්ලර්ගේ දේශපාලන පිබිදීමේ ආරම්භය වූයේ මේ යුගයයි. සමාජ විෂමතා වඩාත් නිර්දය ලෙස විවේචනය කල හේ කල් යත්ම පාර්ලිමේන්තු මහජන ගැලරියේ නිත්ය ප්රේක්ෂකයෙක් බවට පත් විය. ඔහුගේ සිත තුලින් නැගී එන අදහස් මුදාලීමේ එකම මාධ්යය වූයේද අහිංසක කුබිසෙක්මය. දිනපතා නින්දට පෙර දේශනයකට සවන් දීම ඔහුගේ දින චර්යාවේ එක් අනිවාර්ය අංගයකි. “මියැදෙමින් පවතින පාර්ලිමේන්තු ක්රමයේ වියැකී යන නාඩි ස්ඵන්දනය හඟිමින් ඇඩොල්ෆ් සතුටු උනා...” මේ අතරතුර ඔහුට අළුත් අදහසක් පහල විය. ඒ රට පුරා නගර ගම් දනව් ඔස්සේ සංචාරය කරමින් මහජන රසාස්වාදය පිණිස ප්රසංග පවත්වන ජංගම වාදක කණ්ඩායමක් සැලසුම් කිරිමයි. එය මුළුමනින්ම සෛද්ධාන්තික අභ්යාසයකි. එහි වාදකයෝ සිය දෙනෙකුගෙන් සමන් විතය.. මෙය කුබිසෙක් පරිණත දැනුමක් ඇති ක්ෂේත්රයක් වූ හෙයින් ඔහුගේ අදහස් වලට වැඩි ඉඩ කඩක් තිබිණ. එහෙත් තිබිය යුතු සංගීත භාණ්ඩ හා වාදකයන්ගේ ඇඳුම පිළිබඳ එකඟත්වයකට ඒම අපහසු විය. මනඃකල්පිත අදහස වෙනුවෙන් ගැටවරයෝ දෙදෙනා තියුණු ලෙස අදහස් හුවමාරු කොට ගත්හ. සෑම නගරයකම රඟහල් නොමැති බැවින් මෙම ප්රසංගය හිට්ලර් පවැත්වීමට අදහස් කළේ පල්ලි තුලය. ඒ සඳහා අවසර දෙනු ඇත්දැයි පවා ඔහු රදගුරු කාර්යාලයෙන් විපරම් කොට බැළුවේය. ඒ කුබිසෙක් සම්බන්ධවූ හිට්ලර්ගේ අවසන් ‘මනෝ රාජික’ වැඩසටහන විය. එක් දහස් නවසිය නවයේ නොවැම්බරයේ ඔස්ට්රියන් හමුදාවේ අනිවාර්ය යුද පුහුණුව අවසන් කොට යලි වියානාවට පැමිණි කුබිසෙක් දුටුවේ සිය මිතුරා තවදුරටත් ස්ටම්පර්ගැසේ වීථියේ අංක විසි නවය දරණ ස්ථානයේ නොමැති බවයි. ‘හර් හිට්ලර්’ නියමිත පරිදි කුලිය ගෙවා බඩුබාහිරාදිය රැගෙන නික්ම ගියද ලිපිනයක් නුදුන් වග නිවෙස් හිමි කාරිය කීවාය. ඔහු ගැවසෙන්නේ යැයි සිතිය හැකි සුපුරුදු ස්ථාන වල කුබිසෙක් දින ගණනාවක් සැරිසැරුවද ඉන් ඵලක් වූයේ නැත. විසි ලක්ෂයක් ජීවත් වූ වියානා නගරය තුල හිට්ලර් පිදුරු ගොඩක ඉඳිකටුවක් මෙන් අතුරුදන්ව සිටියේය. “කාමර කුලිය ගෙවා ගැනීමට වත් වත්කමක් නැති හෙයින් මගේ මිතුරා මට වත් නොකියා මහ මඟට බැසීමට තීරණය කොට තිබූ වග මා දැනගත්තේ තවත් තිස් අවුරුද්දකට පසුවය…” කුබිසෙක් තම කෘතියේ සඳහන් කරයි. එහෙත් ඒ මොහොතේ පැදුරටත් නොකියා යන්නට ගියේ අත මිට හිඟවූ හෙයින් යැයි ඔහු පසුව කල හේතු දැක්වීම හුදෙක්ම ‘දේශපාලන’ නිදහසට කරුණකි. මෙම ‘නික්ම යාම’ ට වඩාත්ම හේතුවූයේ මේ වනවිට ඔහු ඔස්ට්රියන් හමුදාවේ අනිවාර්ය යුද පුහුණුව මඟ හැරීම නිසා හමුදා බලධාරීන් තමා සොයා එනු ඇතැයි ඔහු සැකයක් ඇති කොටගෙන තිබීම විය හැක. ස්ටම්පර්ගැසේ වීථියේ අංක විසි නවය දරණ ලිපිනය ලින්ස් නගරයේ ඥාතීන් මෙන්ම කුබිසෙක්ගේ දෙමාපියෝද දනිති. බොහෝ ජර්මන් ජාතිවාදීන් මෙන් හිට්ලර් ද හැබ්ස්බර්ග් වරුන්ට සේවය කිරීම පිළිකුල් කළේය.
අනතුරුව ගතවූ සිව් වසර තම ජීවිතයේ දුෂ්කරම සමය බව හිට්ලර් ‘මගේ සටන’ කෘතියේ කළ සඳහන අතිශයෝක්තියක් නොවේ. “කුසගින්න හා සීතල මාගේ සමීප සගයෝ වූහ…” බොහෝ විට ඔහු රැය පහන් කළේ තාවකාලික ලැගුම් හල් තුලය. නැතහොත් එළිමහනේ රැය පහන් කළේය. එය සැබෑ ‘බොහිමියානු’ ජීවිතයකි. මේ කාලය අතරතුර වරින් වර ඔහු මැල්ඩමාන් වීථියේ අංක විසි හත දරණ පිරිමි නේවාසිකාගාරයක විසූ බවට සාක්ෂි ඇත. දිවි ගැට ගසාගැනීමට හිට්ලර් කළේ ගොඩනැගිලි හා භූමි දර්ශන සිතුවම් තැපැල් පත් වල දිය සායමෙන් කොට විකිණිමලු! සxචාරකයන් නොපැමිණි ශීත කාලයේ තමාට කම්කරුවකු ලෙස හිම ශුද්ධ කිරීමට සිදුවූ වග ඔහු ‘මගේ සටන’ කෘතියේ ආවර්ජනය කරයි.
මැල්ඩමාන් වීථියේ පිරිමි නේවාසිකාගාරයේ දී මේ කාලයේ හිට්ලර් දැන හැඳින සිටි බව කියැවුන තවත් පුද්ගලයෙකු වූයේ රයින්හෝල්ඩ් හැනිෂ් නැමති සංක්රමමණික නගරංකාරයාය. කලක් ඔහු හිට්ලර් අඳින සිත්තම් හා පින්තූර තැපැල්පත් ඔහු වෙනුවෙන් විකුණා දුන්නද හැනිෂ් විසින් මුදල් වංචා කිරීමේ සැකයක් මත පසුව දෙදෙනා පසුව අමනාප වූහ. විවිධ චෝදනා ලබා කිහිප වතාවක්ම සිර ගතව සිටි හැනිෂ් තමා දුටු හිට්ලර් අලසයකු බවත් කිසි දිනෙක කම්කරුවකු ලෙස වැඩ නොකල බවත් පවසයි. එහෙත් ඔහුගේ ප්රසකාශයන් බොහොමයක් සාවද්යබ බවත් සද්භාවයෙන් තොර බවත් දැන් හෙලිවී ඇත. චිත්ර් ශිල්පය ගැන යම් හැකියාවක් තිබූ හැනිෂ් නව සිය තිස් ගණන්වල දී තමා විසින්ම දිය සායමින් කළ සිතුවම් ජර්මන් චාන්ස්ලර් තරුණ කාලයේ අඳින ලද චිත්රම ලෙස පවසා වියානා නුවර අලෙවි කොට හසුවී සිර දඬුවම් ලැබ ඔස්ට්රිඳයාවේ බන්ධනාගාරයකදී හෘදයාබාධයකින් මියගියේය. බොහෝ දෙනා සැක කළේ මරණය පසුපස වූයේ හිට්ලර්ගේ අදිසි හස්තය බවයි. ඔස්ට්රියයන් බලධාරීන් දිගින් දිගටම තමා පසුපස හඹා එතැයි පෙනීගිය නිසාදෝ එක්දහස් නවසිය දහතුනේ මැයි මස හිට්ලර් ජර්මනිය බලා නික්ම යාමට තීරණය කළේය. සොයුරිය ඥාතීන් යටතේ ඇති දැඩි වූ හෙයින් ඔහුට අන් වගකීම් හෝ බැදීම්ද නොවීය. ඒ වන විට ටිකට් පතක් ගැනීමට වත් අත මුදල් නොතිබූ ඔහු රාත්රී දුම්රියට පස්සා දොරකින් ඇතුළු වූ බවටත් සැල්ස්බර්ග් දේශ සීමා කපොල්ලේදී රේගු නිළධාරීන් බලපත්රු පරීක්ෂා කරන විට වැසිකිලිය තුල සැඟවුන බවටත් මතයක් ඇතත්, මේ වන විට ඔහුට පිය උරුමයෙන් කිසියම් මුදලක් හිමිව තිබූ බවට ලිපි ලේඛණ වලින් තහවුරු වී ඇති හෙයින් ඔහු ඔය කියන තරම් අග හිඟ කම් වලින් පෙළුනේ යැයි සිතීම අසීරුය. ටිකට් පතක් ඇතිව හෝ නැතිව හෝ ඔහු පසු දින දකුණු දිග ජර්මන් ප්රාන්ත රාජ්යයක් වූ බැවේරියාවේ මියුනික් නුවරට සේන්දු වීය. ඒ ඔහු නිතර සිහිනෙන් පවා දුටු සුන්දර ජර්මන් නගරයයි. ඒ පොළොවේ ඇවිදීම වඩාත් පහසුය; හමන මඳ නල ගතට සිසිලස ගා සිතට සුවය ගෙන දේ. හිරු එළියෙන් ආලෝකමත් වූ වීථි ඔස්සේ නිදහස් ලෙස මිනිස්සු ඇවිද යති. මියුනික් හි ෂ්ලයිස්හයිමර් වීථියේ අංක තිස් හතර දරණ ස්ථානයේ වූ නිවෙසක තෙවැනි තට්ටුවේ කාමරයක් කුලියට ගත් හිට්ලර් දිය සායම් චිත්රස ඇඳීම තවදුරටත් සිය ජීවනෝපාය කොට ගත්තේය. ජෝසෙෆ් පොප් නැමති නිවෙස් හිමිකරුවා සන්නාලියෙකි. විනීත ගති පැවතුන් ඇති නව කුලී නිවැසියා ඔහුගේ බිරිඳට හා දරු දෙන්නාටද බොහෝ ප්රිතයය. තම කාමරය තුලට වී ලියමින්, කියවමින්, අඳිමින්, දවස ගත කරන ඔහු ගෙහිමි පවුල සමඟ රෑ කෑමට කරන ආරාධනය පමණක් නොපිළිගනී. නිශ්චිත අරමුණකින් තොර වුවද හිට්ලර්ගේ ජීවිතය දැන් වඩාත් සුව පහසුය. එවකට ජර්මනියේ පිටුවහල් ජීවිතයක් ගත කල ව්ලැදිමීර් ඉල්යීච් ලෙනින් නැමති රුසියන් ජාතික විප්ලවාදියාද එම වීථියේම මඳක් ඔබ්බෙන් වූ ගොඩනැගිල්ලක පදිංචිව සිටි වගක් ඔහු ඒ වන විට දැන නොසිටියේය. ෂ්ලයිස්හයිමර් වීථිය අඥාදායකයන්ට විපතේදී සෙවණ දුන් ක්ෂෙම භූමියකි! ගතවූයේ එකොලොස් මසකි. අවාසනාවකට මෙන් ඔස්ට්රියන් බලධාරීහූ හිට්ලර්ගේ මියුනික් නුවර ලිපිනය අනාවරණය කොට ගත්හ. දිනක් සවස ෂ්ලයිස්හයිමර් වීථියට ඔහු සොයා ආ මූසල පෙනුමක් ඇති පොළිස් භටයෙක් වහා කොන්සල් කාර්යාලයට වාර්තා කරන මෙන් නියෝගයක් අත්පත් කොට ඔහු අත්ඩංගුවට ගත්තේය. යුද සේවය මඟ හැරීමේ වරදට දඩයක් හා සිර දඬුවමක් ඔහුට හිමි වීමට බොහෝ දුරට ඉඩ තිබිණ. එහෙත් දෛවය නීති රීති හෝ රෙගුලසි මගින් වෙනස් කොට නොහේ. වාර්තා කිරීමේ නියෝගය බොහෝ පමා වී භාරදීම හේතුවෙන් එය ඉටු කිරීම සඳහා හිට්ලර්ට ප්රමාණවත් කාලයක් ඉතිරිව තිබුණෙ නැත. යුද සේවය පැහැර හැරීම වෙනුවෙන් ඔහු ඉදිරිපත් කල බැගෑපත් පෞද්ගලික නිදහසට කරුණු අසා අනුකම්පා කල කාරුණික කොන්සල්-ජනරාල් තැන අවාසනාවත් තරුණයා දඬුවමකින් තොරව යුද පුහුණුව සඳහා යොමුකරවන මෙන් ඔස්ට්රිනයන් බළධාරීන්ට රෙකමදාරුවක් ලියා යැවීය. එහෙත් හමුදා පාසලේ පරීක්ෂණයේදී ඔහු යුද සේවයට නුසුදුස්සෙක් සලකා ලෙස අසමත් කරන ලදී; හරියටම ඉබ්බා දියේ දමන විට ඇන්නෑවේ කීවාක් මෙනි. මියුනික් නගරය බලා හිට්ලර් යලි පැමිණියේ නිදහස් ඔස්ට්රියන් පුරවැසියෙකු ලෙසය. ඔහු ‘චිත්ර ශිල්පියකු හා ලේඛකයකු’ ලෙස ෂ්ලයිස්හයිමර් වීථියේ ලියාපදිංචි ව සිටියේය. වෙලාවට කලාවට ගෙවල් කුලී ගෙවන ඔහු පොප් පවුලේ සාමාජිකයකු මෙනි. ඔහුට වෙනත් මිතුරන් නොවීය. ඉඳහිට ඔහු ලිපියක් ලැබුන බව පොප් මහත්මිය සිහිපත් කළාය. ඒ ලින්ස් නගරයේ විසූ මේ වනවිට දහඅට හැවිරිදි එකම සොයුරිය වූ පෝලා ගෙන් විය හැක. එහෙත් ඔහුගේ දෛවය කණපිට හැරවූයේ ඊලඟ වසරේ හටගත් පලමු ලෝක යුද්ධයයි...
thumb|මධ්යය|හිට්ලර් - 1905 (අදින ලද්දේ කවරකු විසින්දයි පැහැදිලි නත) |
thumb|දකුණ|හිට්ලර්ගේ සොයුරිය පෝලා. විවාහ නුවූ ඇය 1960 මිය යන තුරුම අප්රකටව සිටියාය. |
හිට්ලර් නම් සොල්දාදුවා (1914-1919)
පලමු ලෝක යුද්ධයට තුඩු දුන් අරුම හේතුව වූයේ 1914 ජුනි 28 දා බොස්නියාවේ සංචාරයක යෙදී සිටි ඔස්ට්රියාවේ ඔටුන්න හිමි ෆ්රාන්ස් ෆර්ඩිනන්ඩ් කුමාරයා සහ එම දේවිය සරාජිවෝ අගනුවරදී සර්බ් අන්තවාදියෙකු විසින් වෙඩි තබා ඝාතනය කරනු ලැබීමයි. කලක් මුලුල්ලේ සර්බියාවට පහර දීමට හේතුවක් හොයමින් සිටි ඔස්ට්රියාවට මෙම සිදිධිය අඬන්න හිටි මිනිහාගේ ඇසට ඇඟිල්ලෙන් ඇනීමකට සමාන විය. ජුලි 28 දා ඔස්ට්රියන් හමුදා බෙල්ග්රේඩ් නුවරට කාලතුවක්කු වලින් පහර දුන් අතර මින් කුපිත වූ රුසියාව සර්බියාවට පක්ෂව හමුදා රැස් කිරිමට නියෝග කලාය. ස්ලාව් වරුන්ගේ හිරිහැර වලින් මිදීමට ඔස්ට්රියාවට ඇති අවශ්යතාව තමාට හොදින් වැටහෙන බව පැවසූ ජර්මනියේ දෙවන කයිසර් විල්හෙම් තුමා රුසියාවටත් ඇගේ මිතුරා වූ වරදට ප්රංශයටත්, ප්රංශය ආක්රමණය කිරීම සඳහා කොරිඩෝරයක් ඉල්ලා මධ්යස්ථ රටක් වූ බෙල්ජියමටත් අවසන් නිවේදන යැවීය. බෙල්ජියමේ මධ්යස්ථ භාවය උල්ලංඝනය කිරීම මත මහා බ්රිතාන්යයද යුද්ධයට සම්බන්ධ විය. ප්රංශයේ හා බෙල්ජියමේ ස්වාදධීනත්වය ඈ තම ජාතික ආරක්ෂාවේ මුදුන් මල් කඩ කොට තැකුවාය. බ්රිතාන්ය විදේශ ඇමති සර් එඩ්වඩ් ග්රේ සොබා දමට දැඩි ලෙස ආදරය කල ගැමියෙකි. එදින සවස ලන්ඩන් නුවර විදේශ කාර්යාලයේ කවුළුව අසලට වී දුක්මුසු ලෙස කල්පනාවේ යෙදුන හේ දුක්මුසු ලෙස මෙසේ මුමුණනු ඇසිණ... “යුරෝපය පුරා පහන් නිවී යමින් පවතී. ඒවා අපේ ජීවිත කාලය තුල යලි නොදැල්වෙනු ඇත...”
මියුනික් නුවර ෂ්ලයිස්හයිමර් වීථියේ සිට මේ සියල්ල ඇසූ හිට්ලර් උදම් ඇනුවේද ග්රේ පශ්චත්තාපයට පත් වීමට හේතු වූ කරුණම අරබයාය. ජර්මනිය විසින් යුද්ධයකදී ප්රංශය පරාජය කරනු දැකීම ඔහුගේ එකම පැතුමය. කුඩා සන්දියේ පවා 1870 ප්රසියන්-ප්රංශ යුද්ධය පිළිබධ ඉතා ආශාවෙන් කියැවූ ඔහු ලොරේනයට කඩා වදින ප්රසියන් අසරුවන් කෙතෙක් මනැසින් දුටුවේද? අනික මෙම යුද්ධය තවදුරටත් ඔස්ට්රියාව හා සර්බියාව අතර එදිරිවාදි කම් පිරිමසාගැනීමක් නොව ජර්මනියේ අනාගතය වෙනුවෙන් කෙරෙන අරගලයකි. එහෙයින් ඊට සභාභාගි වී සියැසින් දැක ඇත්නම් නම් එය වඩාත් මැනවයි හිට්ලර් කල්පනා කලා විය හැක. ගෙයක් දොරක් ලමා ලපටි හෝ නෑ හිත මිතුරෙක් නැති තනි ඔහුට කවර බැදීමක් ද? යුද්ධයට සහාය පළකරමින් ඕඩියොන්ස් පෙදෙසේ පැවති දැවැන්ත උද්ඝෝෂණ රැළියකට සහභාගී වූ ඔහු තමා ජර්මන් හමුදාවේ බැවේරියන් රෙජිමේන්තුවට බඳවා ගන්න මෙන් ඉල්ලා පසුදිනම පෙත්සමක් ඔප්පු කළේය.
ස්වේච්ඡා භටයෙක් ලෙස ජර්මන් හමුදාවට එක් කොට ගනු ලැබූ ඔස්ට්රියන් පුරවැසි හිට්ලර් කෙටි යුද පුහුණුවකින් අනතුරුව 16 වැනි බැවේරියානු සංචිත රෙජිමේන්තුවේ දූත-සෙබළෙකු ලෙස බටහිර පෙරමුණට අනුයුක්ත කෙරිණ. ඔහු ගේ කාර්යය වූයේ ඉංග්රීසි-ප්රංශ හමුදාවන්ට එරෙහිව සටන් වැදුන උතුරු බෙල්ජියමේ ෆ්ලැන්ඩර්ස් පෙදෙසේ මූලස්ථානය හා ජර්මන් පෙරමුණ අතර සම්බන්ධීකරණයයි. පියාඹන වෙඩි උණ්ඩ මැද බඩගා යමින් තමා කල අන්තරාකාරී මෙහෙය ඔහු පසුව සිහි කලේ ආඩම්බරයෙනි. ජර්මනියේ සෙසු දස ලක්ෂ සංඛ්යාත පිරිසක් මේ වනවිට ඇදහූවාක් මෙන් ඔහු තුලද ජයග්රහණය පිළිබඳ අබමල් රේණුවක හෝ සැක සංකාවක් නොවීය.
එහෙත් සිතුවක් නොසිදුවේ; නොසිතුවක්ම සිදුවේ. ජර්මන් යුද සලැසුම පිලියල කල හිටපු සෙනෙවි මණ්ඩල ප්රධානී දිවංගත ඇල්ෆ්රවඩ් වොන් ශ්ලීෆන් සිටුවරයාගේ අභිප්රාය වූයේ බෙල්ජියම හරහා ප්රංශයේ හිසට ‘මිටි පරහක්’ එල්ල කොට පැරිසිය අල්ලා ගැනීමය. අනතුරුව ආපිට නැගෙනහිර බලා ගොස් රුසියානුවන් පැරදවිය හැකි වනු ඇතයි සිතූ ඔහු එතෙක් රුසියානුවන් මෙල්ල කොට ගෙන සිටීමට ජර්මනියේ මිතුරා වූ ඔස්ට්රියාව සමත් වනු ඇතයි කල අවදානම් සහගත උපකල්පනය මත සමස්ත සැලැස්මේ සාර්ථකත්වර රැඳිණ. එහෙත් බෙල්ජියමේදී මුහුණ පෑමට සිදුවූ අනපේක්ෂිත ප්රතිරෝධනය හේතුවෙන් ජර්මන් ආක්රමණය කාලසටහනට වඩා බොහෝ පමා වූ අතර අගෝස්තු අවසානයේ ගැලීෂියාවේ ඔස්ට්රියන් ගැරිසනය පරාජය කල රුසියානුවෝ නැගෙනහිර ප්රසියාව දෙසට ගමන් ගත්හ. ජර්මන් සෙනෙවි මණ්ඩලයේ නව ප්රධානී ජනරාල් හෙල්මුත් වොන් මෝල්ට්කේ ‘ජුන්කර්’ (නැගෙනහිර ප්රසියන් ඉඩම්හිමි ප්රභූ) වරයෙකි. යුද පෙරමුණ තම උපන් බිමෙන් ඈත් කොට තැබීමෙහි ලා විශාල ආශාවක් ඔහු තුල විය. බටහිර සටනේ ඉලක්ක සපුරා ගැනීමට පෙර විශාල වශයෙන් බළඇණි ඉවත් කරමින් නැගෙනහිර පෙරමුණට යැවීමට ඔහු උත්සුක වූයේ මේ නිසාය. අවසන් ප්රතිඵලය වූයේ වොන් ශ්ලීෆන් සිටුතුමා අපේක්ෂා කල ක්ෂණික ජයක් වෙනුවට යුද අගල් තුල දීර්ඝ කාලයෙක් පුරා ඇදී ගිය අතිශය වෙහෙසකර යුද්ධයකි. මහා බ්රිතාන්ය විසින් පණවා තිබූ නාවුක අවහිරය තුල ආයත සීමාවීම හේතුවෙන් ඉහල යමින් පැවති ආහාර හිඟය මඟ හැරවීම පිණිස සලාකයක් හඳුන්වා දීමෙන් නොනැවතී ගොවිපොළවල් සිටි ඌරන් පණස් ලක්ෂයක් මස් කිරීමට පවා ජර්මනියට සිදු වීමෙන් පෙනී යන්නේ ජර්මන් ආර්ථිකය සතුව දීර්ඝ යුද්ධයක් සඳහා අවැසි පෙර සූදානමක් නොතිබූ බවය. විසිවන සියවසේ තාක්ෂණික පුනරුදයත් සමඟ ප්රහාරක හා ආරක්ෂක උපක්රම වල හටගෙන තිබූ දියුණුව යුද්ධය වඩාත් අසීරු හා හිංසාකාරී වීමට ඉවහල් වූ තවත් හේතුවකි. කටු කම්බි බාධක හා මැෂින් තුවක්කු පාබල හමුදා වල ඉදිරි ගමන සීමා කල අතර වාර්තා වූ ජීවිත හා දේපොල හානිය අන් කවරදාටත් වඩාත් වැඩි වූයේ දෙපාර්ශ්වයම විනාශකාරී අවි නිපදවීම හා භාවිත කිරීම නිසාය. මෙවන් යුද්ධයක වැඩි වාසිය අත්වූයේ සූරා කෑම සඳහා ඇති තරම් යටත් විජිත ඇති මහා බ්රිතාන්යට හා ප්රංශයට වීම අරුමයක් නොවේ.
මුලින්ම යුද්ධයෙන් හති වැටුනේ රුසියාවය. 1916 කොකේසස් කඳුකරයේදී ඔටෝමන් තුර්කිවරු පරාජය කිරීමෙන් අනතුරුව ඈ සතු අවසන් ශක්තිය ද සිඳීණ. සෙබළුන් පන්ලක්ෂයක් මිය යාමෙන් අනතුරුවද ලද ප්රතිලාභයක් දැක්විය නොහැකි වූ නොකොලස් සාර් තුමා ගෙන් බලය පැහැර ගත් සෝවියට් වරු සාමය ඉල්ලා සිටියද, අවසන් මොහොතේ ජර්මනිය ඉන් ලද වාසියක්ද නැත. 1918 ආරම්භ විට ජර්මනිය පුරා යුද විරෝධි වැඩ වර්ජන හා හර්තාල් හට ගත්තේය. කයිසර් තුමා සිහසුන හැර යා යුතු යයි විරෝධතා කරුවෝ උද්ඝෝෂණය කලහ. රට තුල ‘සෝවියට්’ පන්නයේ විප්ලවයකින් රාජ්ය බලය පැහැරගනු ඇතයි බියවූ ‘ජුන්කර්’ පෙලපතට නියෝජනය කරන ජර්මන් හමුදා ජනරාල් වරු වහා යුද්ධය අවසන් කිරීම මැනවයි කයිසාර් තුමාගෙන් උදක්ම ඉල්ලා සිටියහ. 1918 නොවැම්බරයේදී ජර්මනිය අවිබිම තබා යටත් විය. කයිසර් තුමා සිහසුන හැර රටින් පලා ගියේය. ජර්මනිය ජනරජයක් බවට පත් විය. දින කිහිපයකට පෙර බ්රිතාන්ය විෂ වායු ප්රහාරයකට ලක්වූ හිට්ලර් ඒ වන විට සිටියේ හමුදා රෝහලක ප්රතිකාර ලබමිනි. ජර්මනිය යටත් වූ බව ඇසූ ඔහු හඬා වැලපුනේය. හමුදාවේ නිල නොලත් නිලධාරියෙක් ලෙස ඔහුට හැඟුනේ නියත වශයෙන් ජයගත හැකිව තිබූ යුද්ධ ව්යායාපාරය යුදෙව්-කොමියුනිස්ට් බලවේග විසින් විරෝධතා හා වර්ජන තුලින් අඩපණ කොට පරාජය කරවූ බවය.හමුදාවේ පිටට පිහියෙන් අනින ලද්දේ දේශපාලඥයන් විසිනයි ඔහු කේවේ එබැවිණි. බිස්මාර්ක්ගේ මහා දෙවන ජර්මන් රයික් අධි රාජ්යය ඇද වැටුනේ කඩදාසි ගෙයක් ලෙසය. ජාතීවාදීන් අඩ සියවසක් කුල්මත් කල සර්ව-ජර්මන් සිහිනය බොඳ විය. එමපණක් නම් මදෑ! ජයග්රාහී මිත්ර බලවතුන් විසින් ලෙස ‘වර්සෙල්ස්’ හිදී අත්සන් කිරීමට බල කෙරුන දුෂ්ඨ ශමත ගිවිසුම ගහෙන් වැටුන ජර්මනියට ගොනා ඇනීමකි. නිරායුධ කොට අවමන් කරන ලදුව ඈට තවත් තහංචි බොහෝ පැනවන ලදී. දුර්භාග්ය කදී පාලකයන්ට දොස් නැඟීම මිනිස් වර්ගයාට පොදු ස්වභාවයක් විය යුතුය. හිට්ලර් ඇතුළු ජාතිවාදීහූ මෙහිදීද ජනරජයෙහි දොස්ම දුටූහ. සේවය කල හමුදා ඒකකයේ අණ දෙන නිළධාරියා දිනක් හිට්ලර් මියුනික් නුවර අඳුරු බීර හලකට පිටත් කොට හැරියේ එහි රැස් වන බවට තොරතුරු ලත් ජර්මන් කම්කරු පක්ෂ නම් කල්ලියක් පිලිබද සොයා බලා කරුණු වාර්තා කිරීමටය. පරාජයේ අපේක්ෂාභංගත්වය තුලින් හටගත් දැවැන්ත දේශපාලන රික්තය තුල හතු පිපෙන්නාක් මෙන් බිහිවූ අන්තවාදී කණ්ඩායම් ගැන හමුදාව ඇස ගසාගෙන සිටියේය. පමණට වඩා වමට බර ජනරජය කොන්සර්වේටිව් වාදී හමුදා නායකත්වයටද රුචි නැත.
කල්ලියේ නායකයා වූයේ යතුරු ශිල්පියෙකු වූ ඇන්ටන් ඩ්රෙක්ස්ලර් ය. ඇල්ෆ්රඩ් රොසෙන්බර්ග් නම් උපාධිධාරී වාර්ගික බෝල්ටික්-ජර්මන් සංක්ර්මණිකයකු ඇතුළු සාමාජිකයන් හතලිස් දෙනෙකුගෙන් සමන්විත ජර්මන් කම්කරු පක්ෂයේ මුළු අරමුදල මාර්ක් හතයි ශත පණහකට සීමා විය. කමිටු සාමාජිකයන් හය දෙනා රැස්වූ කුඩා බීර හල අපවිත්රය. දැලි වැකුන බිත්ති සහිත ශාලාව අඳුරුය. ඈතින් වූ බංකුවක් මත හිඳගත් බේබද්දන් කිහිප දෙනෙක් ද සංවාදයට කන් දෙති. ඔවුහු අන්ත දක්ෂිණාංශිකයෝ වූහ; සර්ව-ජර්මන් වාදය පරමාදර්ශ කොට ගත්තෝ, යුදෙව්වන්ටත්, කොමියුනිස්ට් වාදයටත්, ජනරජයටත්, වර්සෙල්ස් ගිවිසුමටත් එක සේ වෛර කළෝය. හිට්ලර්ට තමා පෙර අත් නොවිඳි හුරු පුරුදු බවක් හා පහසුවක් දැණින. ඒ අඳුරු බීරහල තුලින් නැගුනේ ඔහුගේ අධ්යාත්මයේ දෝංකාරයයි. ආ කාරණය ගැන දැනටමත් නිනව් නැතිව සිටි හිට්ලර් ගේ දැහැන බිඳී ගියේ ඒ වාග් මාලාවේ මාධුර්යය සුණු විසුනු කරමින් සෘතියෙන් එපිට ගැයුන පිටස්තර ස්වරයක් නිසාය. කට ගොන්නක් බීගෙන එතැනට කඩා වැදී තමා මහාචාර්ය වරයෙක් ලෙස හඳුන්වාගත් එක්තරා අන්තවාදියෙක් බැවේරියාව ජර්මනියෙන් වෙන්වී ඔස්ට්රියාව හා එක්විය යුතු යැයි උදක්ම කියා සිටියේය. මේ ඇසූ ඔත්තු බලන හමුදා කෝප්රල් තැනට උන් හිටි තැන් අමතක විය. වහා අසලවූ මේසයක් මත නැගගෙන ඔහු වේගවත් පිළිතුරු කථාවක් කළේ ජර්මනියෙන් තොර දෛවයක් බැවේරියාවට නොමැති බව අවධාරණය කරමිනි. කට උත්තර නැති වූ අන්තවාදී මහාචාර්ය තැනට බීර හලේ ආලින්දය දක්වා පසුබැසීමට සිදු විය. කථාව අවසානයේ ඉමහත් සේ පැහැදුන ඩ්රෙක්ක්ස්ලර් තම කණ්ඩායම හා එක්වන ලෙස හිට්ලර්ට විවෘතව ආරාධනාවක් කරමින් තමා විසින් ලියන ලද පොත් පිංචක්ද තෑගි කලේය. ජර්මන් කම්කරු පක්ෂය හිට්ලර්ගේ සිත් ගත්තේය. මියුනික් නගරයේ බීර හල් තුල ගැවසුන බේබද්දන් අතලොස්සක් හා හමුදාවේ දේශපාලන ඔත්තු ඒකකය හැරුන කොට සෙස්සෝ තවමත් මෙම අපූරු දේශපාලන පක්ෂය පිලිබඳ හාංකවිසියක් නොදැන සිටීයහ. පැවති සියළු දේශපාලන කණ්ඩායම් අතුරින් ජර්මනියට වඩාත්ම හිතකර ව්යාපාරය විය හැක්කේ ජර්මන් කම්කරු පක්ෂයට බව හමුදා ඔත්තු සේවා ඒජන්ත තැන්පත් ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් සිය වාර්තාවේ සඳහන් කළේ එහෙයිනි. ඔවුන් හා එක්වන මෙන් ඩ්රෙක්ස්ලර් තමා ලද ආරාධනය පිළිබඳවද සිය ඉහල නිළධරයා නොවලහා දැනුවත් කල ඔහු පොත් පිංච ද ඇමුණුමක් ලෙස ඉදිරිපත් කළේය. හිට්ලර්ගේ ප්රධානියා වූ කපිතන් කාර්ල් මේයර් ද උග්ර ජර්මන් ජාතිවාදියෙකි. යුදෙව්වන් ද වහ කදුරු මෙන් තිත්තය. ඩ්රෙක්ස්ලර් ගේ ආරාධනය පිළිගෙන ජර්මන් කම්කරු පක්ෂයේ සාමාජිකත්වය ලබා ගැනීමට තම සහායකයා ධෛර්යමත් කළේ ඔහු විසින් බව පැවසේ. පසු කලෙක මේයර් කියා සිටියේ හිට්ලර් ඒජන්තයකු ලෙස මියුනික් නුවර දක්ෂිණාංශය තුලට ඇතුළු කරවීම හමුදා ඔත්තු සේවයේ උපාය මාර්ගික පියවරක් වූ බවත් එහිදී තමා ඉහල නිළධාරීන්ගේ උපදෙස් අනුව කටයුතු කළ බවත් ය. එහි සත්යාතවතාව අපි නොදනිමු. එහෙත් දින කිහිපයකට පසු හිට්ලර් හත් වැනි කොමිටි සාමජිකයා ලෙස ජර්මන් කම්කරු පක්ෂයට එක් වූ බවට නම් සාක්ෂි ඕනෑ තරම් ඇත .
ඒ 1919 සැප්තැම්බර් මාසයයි.
thumb|මධ්යය|හිට්ලර් 1920 (පෞද්ගලික ඡායාරූප ශිල්පී හයින්රිච් හොෆ්මන් ගේ එකතුවෙනි) thumb|දකුණ|හිට්ලර් 1915-1916 (දිනය නිශ්චිත නැත) thumb|මධ්යය|කුමාරයා හා දේවිය මරා දැමීම ගැන පලවූ සිරස්තලයක් (29.06.1914
හිට්ලර් නම් විප්ලව වාදියා (1920-1924)
1919 හිට්ලර් හත්වැනි කමිටු සාමාජිකයා ලෙස ජර්මන් කම්කරු පක්ෂයට එක් වන විට රාජාණ්ඩුව බිඳ වැටීමෙන් හටගත් අභිනව ‘වයිමර්’ ජනරජය තිබුනේ මධ්යස්ථ වාමාංශය අතය. එහෙත් 1920 අන්ත වාමාංශය බැවෙරියාවේ බලය පැහැර ගැනීමට දැරූ අසාර්ථක උත්සහය නිසා බිය වූ ආණ්ඩුව දක්ශිනාංශයට සන්නද්ධ වීමට ඉඩ හලේ වර්සෙල්ස් ගිවිසුම මගින් දුර්වල වී සිටි හමුදාවට විප්ලවයකට මුහුණ දීමේ නොතිබූ බැවිනි. හිට්ලර් ජර්මන් කම්කරු පක්ෂය අඳුරු බීරහල් වලින් එලියට මහ ජනයා අතරට ගෙන ගියේය. මෙතෙක් සෛද්ධාන්තික සැලසුම් වලට සීමා වූ ඔහුගේ අදහස් රඟ දැක්වීම සඳහා එය අගනා අවස්ථාවක් විය. උද්යෝගයෙන් ඔද වැඩුන හිටපු කෝප්රල් වරයා බෙහෙවින් කඩිසරය. පවුලක් පන්සලක් නැති ඔහුට වැඩ කිරීමේ දී වෙලාවක් කලාවක් නැත. වසර ගනනාවක් කුබිසෙක්ට හුදෙකලා දේශන පවත්මනින් සිටි ඔහු තමා අති දක්ෂ කථිකයෙකු වග ද නොපමාව අවබෝධ කොට ගත්තේය. ඔහුගේ දේශන වලට සවන්දී පක්ෂයට එක්වූවන් අතර අනාගත න්යාචාර්ය හා නියෝජ්ය නායක රුඩොල්ෆ් හෙස් ද, හමුදා කපිතන් වරයකු වූ අර්න්ස්ට් රොම් ද වූහ. පක්ෂයේ පුවත් පත සඳහා බංකොලොත් මුද්රණාලයක් මිලදී ගැනීමට හමුදාවේ රහස් අයවැයකින් මුදල් සපයා දුන්නේද පක්ෂයේ ජිම්නාස්ටික් අංශය තුල එස්. ඒ. (කඩාපනින භටයන් යන අර්ථය දේ) නම් සටන් කාමී කල්ලියක් ගොඩ නැංවීමට මුල් වූයේ ද, රාජ්යතන්ත්රයේ ඉහල තනතුරු හෙබවූ දක්ෂිණාංශිකයන් හිට්ලර්ට අඳුන්වා දුන්නේද රොම්ය. දිනෙක ජර්මනිය තුල හමුදාවට විකල්ප යුද සංවිධානයක් ගොඩ නැඟීමට සිහින දුරු ඔහු නාසි පක්ෂය ඒ සඳහා කදිම තෝතැන්නක් ලෙස දුටුවේය. පක්ෂය පුර්ණ ප්රතිසංවිධානයට ලක් කල හිට්ලර් යුදෙව්-කොමියුනිස්ට් විරෝධී විසි පස් වැදෑරුම් වැඩපිළිවලක් යටතේ ‘ජාතික සමාජවාදී ජර්මන් කම්කරු (නාසි) පක්ෂය ලෙස යලි නම් කලේය. වර්සෙල්ස් ගිවිසුම අහෝසි කිරීම, යලි සන්නද්ධ වීම හා ජර්මනියේ අහිමි වූ ප්රෞඬත්වය යලි ලබා ගැනීම එහි මූලික ඉලක්ක විය. අනතුරුව පක්ෂයේ පූර්ණ බලතල සියතට ගත් හිට්ලර් නොහොත් ‘නායක තුමා’ විසින් ඒ වනවිටත් අකර්මන්ය සිටි ඩ්රෙක්ස්ලර් ඇතුළු විධායක කමිටුව විසුරුවා හරින ලදී. 1922 වන විට බැවෙරියාවේ දක්ෂිණාංශ්ක ඉහල සමාජයේ එක් සන්ධ්යා විලාසිතාවක් වූයේ දේශපලන සංවාද වලට සහභාගී වීමයි. පලමු ලෝක යුද්ධයේ පදක්කම් ගැසූ ගුවන් නියමුවෙක් වූ විසි නව හැවිරිදි කපිතාන් හර්මන් ගෝරින් දිනක් ‘හර් හිට්ලර්’ ගේ දේශනයකට සවන් දීමට පැමිණියේ තම ස්විඩන් ජාතික බිරිය වූ සුරූපී කැරින් ද සමඟය. වර්සෙල්ස් ගිවිසුම මගින් ජර්මනියට යුද ගුවන් යානා නිපදවීම තහනම් කිරීම ගැන ඔහු පසුවූයේ තද කේන්තියෙනි. ගෝරින් ට සිය සවන් අදහා ගත නොහැකි විය... ඒ නාඳුනන මිනිසාගේ කටින් පිටවූයේ ඔහුගේම අධ්යාත්මයේම දෝංකාරය බව ඔහුටද වැටහිණ. පසුවදා කෙලින්ම හිට්ලර් හමුවූ ඔහු නාසි පක්ෂයට තම සේවය පිරිනමා සිටි යේය. “වර්සෙල්ස් ගිවිසුම යකාට යද්දෙන් කියල කියන්න හයියක් තියෙන්නෙ ඒ මිහිහට විතරයි,” ගෝරින් සිය බිරිදට පැවසීය. ඔහුගේ සිහිනය වූයේ ජර්මන් අහසේ යලි ගුවන් යානා පැදවීමයි. ගෝරින් ගේ ආගමනය හිට්ලර්ට මහත් ශක්තියකි. කපිතන් වරයාගේ සංවිධාන ශක්තිය හා අණදීමේ හැකියාව ගන බොහෝ පැහැදුන ඔහු ගෝරින්ට එස්. ඒ. සංවිධානය භාර කලේය. එස්. ඒ. භටයන්ට කිසියම් විනයක් ආරෝපනය කොට නිල ඇඳුමක් ලබා දුන්නේ ද, මාණ්ඩලික කාර්යාලයක් යටත පත් කොට වෘත්තිමය භවයක් ලබා දුන්නේද ගෝරින්ය. මාස කිහිපයකට පසු පැවති මහා රැලියකදී දුඹුරු ඇඳුම් හැදි එස්. ඒ. භටයන් අට සියයක ආචාර පෙළපාලියක් පිළිගත් හිට්ලර් ප්රීතිියෙන් ඔකඳවී සිටි ගෝරින් ප්රසිද්ධියේ බදා වැළඳ ගත්තේය. එවන් පෙළපාලියක් අපේක්ෂා කල හැකිවූයේ රාජ්ය නායකයකුට හෝ මහා ජනරාල් වරයෙකුට පමණි. “ මම ගෝරින්ට මීට වඩා ප්රසංශා කරන්නෙ නෑ, එයාගෙ ඔළුව තෝන්තු වන නිසා…” ඔහු අසල වූ කැරින් ගෝරින්ට ඉඟි මැරීය. “මගේ ඔළුවත් තෝන්තු වෙලා වගේ, නායක තුමනි” කැරින් විනීත ලෙස පිළිතුරු දුන්නාය. එහෙත් හිට්ලර් විරුද්ධ විය. “නැහැ. නැහැ. වෙන්න බැහැ. ඔබතුමිය වගේ කාන්තවක ගෙ ඔලුව කවදාවත් තෝන්තු වෙන්න බැහැ.” ඉතා අචාර ශීලී ලෙස සිටුවරිය ගේ අත සිපගත් හිට්ලර් යන්නට ගියේය. හිට්ලර් ලෞකික සැප උසස් කොට තැකූ අයෙකු වී නම් 1923 වන විට ඔහු ලඟා කොටගෙන සිටි තත්වය ගැටවරයකු ලෙස වරක් කුබිසෙක් සමඟ ගොඩ නැඟූ අහිංසක ප්රාර්ථනා හා සසදන කල ඉහටත් උඩින්ය. මියුනිච් හි විශාල පුස්තකාලයක් සහිත කදිම තට්ටු නිවසක් ද ගමනට බිමනට මෝටර් රථයක් ද ඔහුට තිබිණ. ඔහුගේ චිත්ර අගැයීමට රසිකයෝ පක්ෂය තුල පොර කෑහ. බැවේරියාවේ සියලු ලොක්කෝ ඔහු නමින් හඳුනති. ආරක්ෂක ඇමති ගුට්නර් මෑතදී හිට්ලර් කැඳවා ‘කුපිත කරවන සුලු’ කතා පැවැත්වීමෙන් වැලකී සිටින ලෙස අවවාද කලේ ද මේ කදිම තරුණයාට වරදක් වනු දකීමට ඔහු තුල වූ අකමැත්ත වූ නිසා විය යුතුය. එහෙත් විකල්ප හමුදාවක් ගොඩනැගීම අරමුණූ කොට ගත් රොම් හෝ නැවත ගුවනේ පියාසර කිරීමට සිහින දුටු ගෝරින් හා සසඳන කල හිට්ලර් ගේ අපේක්ෂා වඩාත් පුළුල්ය; දුරස්ථය. ඔහු වර්සැල්ස් ගිවිසුම බිඳ දමා ජර්මනිය යලි සන්නද්ධ කිරීමටත්, තුන්වන රයික් අධි රාජ්යයක් ගොඩ නැගීමටත් පෙරුම් පුරමින් සිටියේය.
ඔරොත්තු නොදෙන තරම් විශාල යුද වන්දි ගෙවීමට සිදුවීම නිසා 1923 ජර්මනියේ උත්සන්න වූ උද්ධමනය හේතුවෙන් සමස්තය අර්ථිකය කඩා වැටින. මේ හේතුවෙන් රට තුල ඇතිවූ දැඩි අසහනයට මුවා වී බැවෙරියානු ප්රාන්තය ජර්මනියෙන් වෙන්වී ස්වාධීන රාජ්යක ලෙස ප්රකාශයට පත් කිරීමට දක්ෂිණාංශිකයෝ කුමන්ත්රණය කලෝය. හිට්ලර් මූලිකත්වය ගත් එහි සෙසු හවුල් කරුවන් වූයේ ප්රාදේශීය රජයේ නායකයන් තිදෙනා හා පලමු ලෝක යුද්ධයේ කීර්තිමත් ජනරාල් වරයකු වූ හා ප්රකට ප්රතිගාමී දක්ෂිණාංශිකයකු වූ එරිච් ලුඩොන්ඩොර්ෆ්ය. එහෙත් අවසන් මොහොතේ ප්රාදේශීය නායකයන් තිදෙනා මඟ හැරියේ චකිතය නිසා විය හැක. එහෙත් ඔවුන් තමා මඟ හැර තනිව කුමන්ත්රණය කිරීමට සැරසේ යයි සැක කල හිට්ලර් කලේ වහා ගෝරින් ප්රමුඛ එස්. ඒ බල ඇණියක් සමඟ ප්රාදේශීය නායකයන් රැස් වීමක් පවත්වමින් බීර හලකට කඩා වැදී ඔවුනටද අඩන්තෙට්ටම් කොට බැවෙරියානු ස්වාධීනත්වය ප්රකාශයට පත් කිරීමයි. ලුඩොන්ඩෝර්ෆ් ද එක්වූ මේ කැරැල්ල සදහා ඔහු තෝරා ගත්තේ රාජාණ්ඩුව බිඳ වැටීමේ පස් වන සංවත්සරය යෙදුන නොවැම්බර් 9 දාය. පොලිසිය පෙලපාලි කරුවන්ට අනුකම්පා රහිතව වෙඩි තැබුවේය. ඇද වැටීම නිසා උරහිස විසන්ධිවී සිටි හිට්ලර් වාහනයක නංවාගත් ආරක්ෂකයෝ වහා එතැනින් ඔහු ඉවතට රැගෙන ගියහ. වෙඩි පහරකින් කලවය පසාරු වූ ගෝරින් සිය බිරිඳගේ උදව්වෙන් එදාම දේශ සීමාව හරහා ඔස්ට්රියාවට පලා යාමට සමත් විය. තවත් එස්. ඒ. කණ්ඩායමක් සමඟ යුද යාමාත්යංශ ගොඩ නැගිල්ල අත්පත් කොට ගැනීමට ගිය රොම් යටත් වූ අතර ලුඩොන්ඩොර්ෆ් සිර භාරයට ගන්නා ලදී. දෙදිනක් සැඟවී සිටි හිට්ලර්ද අනතුරුව පොලිසියට භාර විය. රාජද්රෝහී චෝදනා මත යුදඅධිකරණයක් හමුවට ඉදිරිපත් කරනු ලැබූ හිට්ලර් සිද්ධියේ සම්පූර්ණ වගකීම භාර ගත්තේය. සෙස්සන් කලේ තම අණ පිළිපැදීම පමණක් බව හේ පැවසීය. ජනරාල් ලුඩොන්ඩෝර්ෆ් ද සිය අණ යටතේ ක්රියා කල බවට හැඟවීමෙන් ලද අවස්ථව නිසා ඔහු මහත් ප්රමෝදයක් ලද බවට සැක නැත. එහෙත් ප්රාදේශීය නායකයන් තමාම මුල්වූ ‘විප්ලවයට’ ද්රෝහී වූ බවත් ඔවුන් අධිකරණය හමුවට කැඳවිය යුතු බවත් හේ ඉල්ලා සිටියේය. සිනාව මැඩගත් හමුදා විනිසුරෝ එකිනෙකා ලෙස යටැසින් බලමින් ඉඟි මැරූහ. කියන කතාව සැබෑවකි. මෙම කදිම තරුණයාට වරදක් වනු දැකීමට ඔව්න්ද අකැමැතිය. ජනරජය වෙනුවෙන් පැමිණීලි ගොනු කල පොලිසිය ඔස්ට්රියන් පුරවැසියෙකු වන විත්තිකරු රටින් නෙරපන මෙන් ඉල්ලීමක් කලද හිට්ලර් පලමු ලෝක යුද්ධයේ ජර්මනිය වෙනුවෙන් ලේ හලා සටන් කල යකඩ කුරුස පදක්කම් ලාභියකු වන හෙයින් එසේ අකෘතඥ විය නොහැකි බව ඔවුන් පෙන්වා දුන්නෝය. එස්. ඒ සංවිධානය තහනම් කෙරුනද මරණ දඬුවම පවා ලබා දිට හැකි රාජ ද්රෝහී චෝදනාවට හිට්ලර්ට ලබාදෙන ලද්දේ පස් අවුරුදු ලිහිල් සිර දඬුවමකි. ලුඩොන්ඩෝර්ෆ් නිදහස් කරන ලදී. බල කොටුව්ක සුව පහසු කාමරයක සිර කරන ලද ඔහු බැලීමට දවසේ ඕනෑම වේලාවක අමුත්තන්ට පැමිණිය හැකි විය. ඔහුට පුස්තකාල පහසුකම් හා ව්යායාම ගැනීමේ පහසුකම් පවා ලබා දෙන ලදී. පිටිවහලේ කෙමෙන් සුවය ලබමින් සිටි සිය ස්වාමියාගේ සුභ පැතුම් ද රැගෙන කැරින් ගෝරින් සිටුවරිය ද ඔහු බැලීමට පැමිණීයාය. මෙතෙක් සටන්පාඨ ඔස්සේ සමාජ ගත කෙරුන නාසිවාදය න්යායාත්මකව හැඩ ගැන්වීමකට බඳුන් වූයේ මෙම කාලයේදීය. ඊට වැඩිම දායකත්වය සැපයුනේ හිට්ලර් සමඟ දැන් එකට සිරබත් කෑ මියුනික් සරසවියේ හිටපු භූ දේශපාලන සිසු රුඩොල්ෆ් හෙස් විසිනි. ජර්මන් ජාතියේ අනාගත පැවැත්ම සඳහා නැගෙනහිර භූමි අත්පත් කොටගෙන යුතුයයි හිට්ලර් සිර මැදිරියේ සිට රචිත නාසි වාදයේ බයිබලය ලෙස සැලකිය හැකි ‘මගේ සටන’ කෘති මගින් ඉදිරිපත් කල අපූරු න්යායේ මුල් අයිතිකරු වන්නේ විශ්ව විද්යාලයේ හෙස්ගේද ඇදුරාය. ඉහල යන ජනගහනය පෝෂණය කිරීමට අන් මඟක් නොමැති බවත්, උපත් පාලනය තුලින් වන්නේ ජාතිය දුර්වල වීම බවත්, අනිත් විකල්පය වූ යටත් විජිත වෙළඳාම ජර්මනියට තරම් නොවන බවත් හිට්ලර්ගේ මතය විය. “ජර්මනිය කොහොමටත් සාප්පුකාර ජාතියක් නෙවි.” ඔහු ලීවේය. හිට්ලර් සිරගතව සිටියදී නාසි පක්ෂය භේද බින්න විය. ඇතැම්හු සංවිධානයෙන් ඈත් වූහ. තමා නොමැතිව පක්ෂය ඉදිරියට යාමට වඩා දුර්වල වීමට ඉඩ හැර තමා විසින්ම පසුව ප්රතිසංවිධානය කිරීම වඩා ගුණදායක බව හිට්ලර් දැන සිටියේය. හය මසකට පසුව විශේෂ සමාවක් මත ඔහු නිදහස් කරන ලදී. 1924 දෙසැම්බරයේ සිය නායකයා රැගෙන යාම සඳහා හිම කුණාටු අතරින් ලෑඩ්ස්බර්ග් බලකොටුවට ඇදී ආ මෝටර් රථයකි. මහත් ආත්ම විශ්වාසයෙකින් යුතුව ඊට නැඟුනේ නොමේරූ විප්ලවවාදියෙක් නොවේ. තිස් පස් වියේ පසුවූ පරිණත දේශපාලඥයෙකි.
thumb|වම|විශේෂ සමාවක් මත නිදහස ලැබූ හිට්ලර් සිර ගත කොට සිටි බලකොටුවෙන් නික්ම යාමට පෙර (1924 දෙසැම්බර් thumb|මධ්යය|හිට්ලර් හා රුඩොල්ෆ් හෙස් (මැද) සිට මැදිරියේ සිට 'මගේ සටන' කෘතිය ලියන අතරතුර (1924)
හිට්ලර් නම් දේශපාලකයා (1925-1933)
රජයේ වියදමින් ලද ප්රීතිමත් නිවාඩුවකට සම කොට හැකි සිර දඬුවම අතරතුර සිය ගමන් මග ආවර්ජනය කිරීමටද හිට්ලර්ට මහඟු අවස්ථාවක් උදා විය. ඇතමුන් මෙහිදී බොරදියේ මාළු බෑමට තැත් කරනු ඔහු නුදුටුවා නොවේ. තහනම් කරන ලද එස්. ඒ. සංවිධානය වෙනත් නමකින් යලි රැස් කිරීමට රොම් දැරූ උත්සහාය වැලැක්වූ ඔහු, විප්ලවයකින් බලය අත්පත් කොට ගැනීමේ අදහස එපමණකින් අත් හලේය. දීර්ඝ වුවද ප්රජාතන්ත්රවාදී ගමන් මඟ වඩාත් හිතකරය. එදා බීර හලකට කඩා වැදී තමා කරගත්තේ මහ මෝඩ කමකැයි ඔහුට දැන් සිතේ. ඒ සියල්ල නිවරද කොට ගැනීමට කාලය එලඹ ඇත. තමා රජයට විරුද්ධ නැති බවත් තම අරමුණ කොමියුනිස්ට් උවදුරට එරෙහිව බවත් සහතික වෙමින් පක්ෂයට පැනවී තිබූ තහංචි ඉවත් කරවා ගත් හිට්ලර් දෙවනුව ලුඩොන්ඩෝර්ෆ් ප්රමුඛ ජාතිවාදි බලවේග වලින්ද තරමක් දුරස්ථ විය. කටින් බතල කොල හිටවීම ඇර අන් යමක් ඔවුන්ට කල නොහැකි බවද, ඔවුන් තමා කරත්තයෙහි හිඳුවා ලූ බවද ඔහු පසක් කොට ගත්තේය. නාසි පක්ෂය අළුත් ගමනක් යා යුතු බවට ඒත්තු ගත් ඔහු එස්. ඒ. සංවිධානය ද අතේ දුරින් තබා ගැනීමට ඉටා ගත්තේය. දැන් ඔහුට ආරක්ෂාව සැපයූවේ ද එස්. එස්. (ආරක්ෂක කණ්ඩායම යන අරුත දේ) නැමති කළු නිල ඇඳුම් හැඳගත් අළුත පිහිටවූ විශේෂ බල ඇණියක් විසිනි. අමනාපයට පත් කපිතන් රොම් ඉල්ලා අස්විය. “ඉන්න බැරි අය යන එක හොඳයි,” එය ඇසූ හිට්ලර් කීය. පසු දා නාසි පුවත්පත් වල එක් අප්රධාන තීරුවක සඳහන් වූයේ කපිතාන් රොම් සෞඛ්ය හේතූන් මත තනතුරු වලින් මුදා හරින ලෙස නායකතුමාගෙන් ඉල්ලීමක් කොට ඇති බවයි. හිට්ලර් ඇතුළු දකුණේ ජාතිවාදින් සිරගතව සිටි අතරතුර බලවත් වූ ග්රෙගෝ ස්ට්රැසර් ඇතුළු පක්ෂයේ උතුරු දිග කණ්ඩායම ද මහා ඉඩම් හිමියන්ගේ පෞද්ගලික දේපොල අයිතිය පිළිබඳ හිට්ලර්ගේ නව ප්රතිපත්ති නිසා පසු වූයේ නොපහන් සිතිනි. ප්රොතස්තන්ත උතුරු ජර්මනිය කවදත් වමට බරය. එහෙත් ඔවුන්ගේ ප්රධාන කථිකයා වූයේ දර්ශණය පිළිබඳ විශ්ව විද්යාල උපාධිධාරියකු වූ පෝල් ජෝසොප් ගොබ්ල්ස් නම් පුළුල් නලලකින් හා ගිරා ගොටක් බඳු නාසයකින් යුත් කෙසෙඟ තරුණයෙකි. බටහිර රයින්ලන්ත වැසියෙක් වූ ඔහුගෙන් පලවූ ලතින් ශෛලිය අතිශය තියුණුය. සුළු ධනපති හිට්ලර් පක්ෂයෙන් නෙරපා දැමිය යුතු යයි ඔහු තරයේ කියා සිටියේය!
මෙවැනි උඩඟු ගැටවරයන්ට පිළිතුරු බඳින්නෙක් නෙවේ දැන් හිට්ලර්. ඔහු කලබල නොවී සියළු පක්ෂ සංවිධායකයන්ගේ රැස්වීමක් කැඳවූයේ උතුරේ සංවිධායකයන් සහභාගී වීමට අපහසු දිනයකය. ඔවුන්ට මුලින් සංග්රහ කොට අනතුරුව ඔහු තම වැඩපිළිවෙල නිවිහැනහිල්ලේ පැහැදිලි කලේය. ඉඩම් හා කර්මාන්ත හිමියන් අමනාප කොට ගත නොහේ. පක්ෂයට අරමුදල් සපයන්නේ ඔවුන්ය. එහෙත් තමාටද ඒ දිනවල වැන්දඹු ආදිපාදවරියකගෙන් මසකට මාර්ක් එක්දහස් පන්සියයක දීමනාවක් ලැබෙන බවක් ඔහු හෙළි නොකලේය. උතුරේ වාමාංශිකයන්ගේ හඬ හිට්ලර්ට සහය පල කරමින් මොර දුන් දකුණේ ජාතිවාදීන්ගේ සටන් පාඨ හමුවේ යටපත් විය. “නායක තුමා නිවැරදි බව මට තේරුම් ගියා. අපි එතුමාට සහයෝගය දෙමු.” උපාධිධාරී ජෝසොප් ගොබ්ල්ස් ද හදිසියේම පිල් මාරු කළේය. එතැන් පටන් හිට්ලර් අසලින් හෙල්ලුනේ වත් ඔහු නොවේ. බහුතරය හිට්ලර්ගේ පැත්ත ගත්තෝය. එදා ගොබෙල්ස් රැස්වීම අවසන්ව දුම්රිය පොලට හැරලන ලද්දේ හිට්ලර්ගේ මොටෝ රථයෙනි. ආපසු ගොස් නායකතුමා තමාට සැලකූ අන්දම පිළිබඳ පුර සාරම් දොඩමින් සිටි ගොබ්ල්ස්ට තමා පක්ෂයේ ප්රධාන ප්රචාරක නිළධාරියා ලෙස පත් කොට ඇතිබව අසන්නට ලැබිණ ... ඉතිරිය අනවශ්යය. කලවයකට වෙඩි වැදී රටින් පලා ගොස් සුවය ලබා සිටි හර්මන් ගෝරින් රජය විසින් ප්රදානය කෙරුන පොදු සමාවක් යටතේ යලි ජර්මනිය කරා පැමිණ බර්ලින් නුවර තට්ටු නිවෙසක පදිංචි වුනේ මේ අතරය. ඔහුට තම සිටුවර බිරිය හේතුවෙන් ඉහල සමාජය හා බොහෝ දැන හැඳුනුම් කම් තිබිණ. බොහෝ දුරට මඬ්යම හා පහල පංති අතර පමණක් ව්යාප්ත වූ පෙරලිකාරී නාසි පක්ෂයට ප්රභූ සමාජය තුල ශක්තිමත් පදනමක් ගොඩ නැගුනේ ගෝරින්ගේ මෙම සබඳතා ඔස්සේය. සිය දකුණත බඳු සගයාගේ ආගමනය හිට්ලර්ට ලොකු හයියකි. එහෙත් තහනම ඉවත් කරනු ලැබූ එස්. ඒ. සංවිධානය භාර ගැනීමට ගෝරින් මැලි විය. හිට්ලර් සමඟ ගෝරින් ගේ ඇති ඇයි හොඳයියට කැරින් හෝ සිටු පවුල තුල එතරම් මනාපයක් නැත. එහෙව් එකේ විනයක් නැති මැර කල්ලියක නායකයා ලෙස ස්වීඩනයේ තමාට ලැබෙන බිහිසුනු ප්රසිද්ධිය සිය පවුල පවා දෙදරා යාමට හේතු විය හැකි වග නුවණැති ගෝරින් දත්තේය. පක්ෂය පාර්ලිමේන්තු ක්රමයට නැඹුරු වීම නොරිසි එස්. ඒ. භටයන්ට උවමනා කළේ විප්ලවයකි. ඡන්දයට ඔන්න මෙන්න තිබියදී වැඩි වැටුප් ඉල්ලා කලබළ කල ඔවුහු පක්ෂ මූලස්ථානයටද හානි කළහ. එන පොට හොද නැති බව තැරුම් ගත් හිට්ලර් තකහනියක්ම විදුලි පුවතක් යවා බොලිවියාවේ යුද උපදේශකයකු ලෙස සේවය කල සිය පැරණි මිතුරා වන රොම් ආපසු ගෙන්වා ගත්තේය. රොම්ට පැවරුන වගකීම වූයේ එස්. ඒ. බලඇණිය ප්රතිසංවිධානය කිරීමය. මොන ගැටළු තිබුනද රොම් කවදත් හිට්ලර්ගේ හිතවත් මිතුරෙකි. 1928 දී රයික්ස්ටැග් හෙවත් ජර්මන් පාර්ලිමේන්තු ගැබට නාසි සභිකයෝ 12ක් තේරී පත්වූහ. හිට්ලර් පාර්ලිමේන්තු නොගියේය. චාන්ස්ලර් තනතුරින් මෙපිට අසුනක් ඔහුට ඔට්ටු නැත. මංත්රී කණ්ඩායම් නායකත්වය ඔහු ගෝරින් ට භාර කලේය. මේ අතර යුද වන්දි ගැටළුව යලි ඉස්මතු විය. මෙහි පෙරමුණ ගත්තේ දක්ෂිණාංශික ජාතිවාදියෙකු වූ ඇල්ෆ්රඩ් හියුජන්බර්ග් නම් ධන කුවේරයාය. පුවත්පත් ඒජන්සි ගණනාවකට හිමි ඔහුගේ ජාතිකවාදී පක්ෂයට යහමින් මිල මුදල් තිබුනද කථිකයන් හෝ ජනතා සහායක් නැත. නාසි පක්ෂය හරහා සෙනඟ එක් රැකල හැකි බව සිතූ ඔහු උද්ඝෝෂණ මාලාවක් දියත් කිරීම සඳහා තමා හා එක්වන මෙන් හිට්ලර්ට ආරාධනා කළේය. බීර හලේ විප්ලවයෙන් පසු සෙසු පක්ෂ හා වැඩි ඇඟෑළුම් කමට නොයන හිට්ලර් මීට එකඟ වූයේ හියුජන්බර්ග් සතු දැවැන්ත දේශපාලන අරමුදල හා ප්රචාරක ජාලය දුටු නිසාය. අනිත් අතට හිසරදයක් වෙමින් පැවති එස්. ඒ. භටයන් යෙදවිම සඳහා කාර්යයක් හා ඔවුන්ගේ නඩත්තුවද එමගින් ආවරණය විය. ස්වස්තික ධජ සහිත එස්. ඒ. භටයන් පෙරටු කොටගත් විරෝධතා රැලි පුරා හය මසක් පවතිණ. ඒ සෑම ස්ථානයකම ප්රධාන කථිකයා වූයේ හිට්ලර්ය. සිය වියදමින් හා මාධ්ය හරහා හිට්ලර් පුද්ගලික ප්රචාරයක් ලබා ගත් බව හියුජන්බර්ග් අවබෝධ කොට ගන්නා විට බොහෝ ප්රමාද වැඩිය. ආධාර කිරීමට බොහෝ ව්යාපාරිකයන්ද ඉදිරිපත් වීම හේතුවෙන් නාසි පක්ෂයේ අරමුදලද නොසිතූ ලෙස තර විය. පැරණි මාලිගාවක් මියුනික් නුවරින් මිලට ගත් හිට්ලර් එය පිළිසකර කොට (එය සිය පෞද්ගලික නිවස ලෙස යොදා නොගෙන) එහි නව පක්ෂ මූලස්ථානය පිහිටවීය. මින් ඉදිරියට ඔහු අමුත්තන් පිළිගත්තේ මහා ෆෙඩ්රිාක් රජුගේ රුව එල්ලූ විශාල ශාලාවක සිටයි. උද්ඝෝෂණය අවසන් වන විට මෙතෙක් බැවෙරියාවේ ප්රාදේශීය දේශපාලඥයෙක් පමණක් වූ හිට්ලර් දැන් රටම දන්නා ජාතික තලයේ චරිතයකි. 1930 ලෝක ආර්ථික අවපාතය ජර්මනියට තදින් බලපෑවේය. විරැකියාව උත්සන්න විය. කෘෂි මිල පහත වැටිණ. උද්ධමනය ඉහල ගියේය. මධ්යම පංතියට සිය ඉතුරුම් අහිමි විය. දේශපාලන අර්බුද හේතුවෙන් මැතිවරණයක් ද කැඳවා තිබිණ. “ මේ පාර ආසන 50 ක් වත් දිනා ගන්න බැරි උනොත් වැඩක් නැහැ,” හිට්ලර් ගෝරින් සමඟ කීය. නාසි ඡන්ද ව්යාපාරය සෙසු සියළු දේශපාලන පක්ෂ වලට වඩා සිත්ගන්නා සුළුය. යෝධ ස්වස්තික ධජ දසත ලෙළදේ. එස්. ඒ. භටයෝ අචාර පෙළපාලියේ ගමන් කරති. බිත්ති පෝස්ටර් හා සටන් පාඨ වලින් වැසී ගොසිණි. මහජනයාගේ ආකර්ෂණය දිනා ගැනීමට කරුණු පැහැදිලි කිරීමට වඩා ප්රදර්ශනය වැදගත් බව හිට්ලර් දැන සිටියේය. මැතිවරණ ප්රතිඵලය අවසානයේ නිකුත් විය. මොන 50ක් ද? නාසි පක්ෂයට ආසන 107ක් හිමි විය. එහෙත් විටෙක අභාග්ය කඩා පාත්වෙන්නේ වැහි නැති අකුණු මෙනි. හිට්ලර් අතිශය ඇළුම් කල සුළු ලේලියක් වූ විසි හැවිරිදි ගෙලී රවුබාල් මියුනික් නුවර ඔහු නැවතී සිටි මහල් නිවසේ කාමරයක ඔහුගේම පිස්තෝලයෙන් දිවි නසාගෙන සිටියාය. ඉගෙනීමේ කටයුතු සඳහා මියුනික් නුවරට පැමිණ සිටි ඈ කලෙක පටන් නතර වී සිටියේ එම නිවසේය. පසු කාලයේ බොහෝ විට ඈ සිය මාමා සමඟ ප්රසිද්ධ ස්ථාන වල පෙනී සිටියාය. ඔවුන් අළලා කට කතා ඇතිවීමට මෙය එක් හේතුවකි. ඔවුනතර සම්ප්රදායික ඥාති බැම්මෙන් තොර කිසියම් චමත්කාරී සමීප බවක් තිබූ වග පැහැදිලි මුත් එය ඔහුගේ සතුරන් පැවසූ අන්දමේ අසම්මත දීගයක් යැයි නිගමනය කිරීමට තරම් සාධක නොමැත. ගෙලී රවුබාල් විනෝදකාමී හා සමාජශීලී තරුණියක් වූ බවත් ඇගේ නිදහස හිට්ලර් ඉතා නිර්දය ලෙස සීමා කළ බවත් ඇතැම්හු පවසති. මෙය සත්යක් විය හැක. ඈ කොතෙක් ආශා කලද වියානාවේ සංගීත පාසලට යාමට ඔහු ඈට ඉඩ නුදුන්නේය. මරණය සිදුවූ දා දහවල් කිසියම් හේතුවක් මත දෙදෙනා දබර කරනු ඇසුන බව සේවිකාවෝ රහස් දෙඩුවද, එය හුදෙක්ම විනය ගැටළුවක් වීමට ඉඩ තිබේ. නැතහොත් හුදු ඕපාදූපා විය හැක. ඒ කොයි හැටි වෙතත් ගෙලී ගේ මරණය හිට්ලර් තුල දැඩි කම්පනයක් ඇත කල බව සැබෑය. ඇගේ අවමඟුලට පවා සහභාගී නුවූ ඔහු කාමරය තුලට වී දින ගණනාවක් වැලපුනේය. ඔහු ද දිවි නසාගනු ඇතැයි බිය වූ සමීප අනුගාමිකයෝ අසලින් මොහොතකට හෝ නොසෙල්වුනහ.
විශේෂ සාකච්ඡාවක් සඳහා ජර්මන් ජනාධිපති පෝල් වොන් හින්ඩන්බර්ග් හමුවීම සඳහා පැමිණෙන්නයි හිට්ලර්ට කැඳවීමක් ලැබුනේ මේ අතර වාරයේදීය. පළමු ලෝක යුද්ධයේ ෆීල්ඩ්-මාෂල් වරයකු හා ඉඩම් හිමි ‘ජුන්කර්’ වරයකු වූ අසූ හතර හැවිරිදි හින්ඩන්බර්ග්ට නාසි පක්ෂය නොරිසි වුවද ඔවුන් සතු පාර්ලිමේන්තු ආසන 107 අගය නොතකා හැරිය නොහැකි වගද, ඔවුන්ගේ සහායෙන් තවත් ජනාධිපතිවරණයකින් තොරව ධුර කාලය දීර්ඝ කොට ගත හැකි බවද ඔහුගේ කපටි උපදේශකයා වූ මේජර් ජනරාල් කර්ට් වොන් ශ්ලයිකර් පෙන්වා දුන්නේය. මේ කැඳවීම ලද හිට්ලර් කලබල විය. ප්රභූ වරුන් හා සාකච්ඡා වලට සහභාගී වීමේදී ගෝරින් ලඟම සිටිය යුතු අත්යවශ්ය පුද්ගලයෙකි. එහෙත් ගෝරින් සිටියේ ස්වීඩනයේ සිය දයාබර බිරිඳට ඇප උපස්ථාන කරමිනි. හිට්ලර් ගේ විදුලි පුවත ගැන ඇසූ නිව්මෝනියා රෝගයෙන් ඔත්පොල ව සිටි කැරින් ගෝරින් සිටුවරිය වහා එහි යන මෙන් සිය ස්වාමියාට බල කොට සිටියාය. ගෝරින් තමා අසලට වී තැවී තැවී සිටීම ඈට දරාගත නොහැක. එහෙත් සාකච්ඡා සාර්ථක වූයේ නැත. හිට්ලර් කෙරේ පැහැදීමක් ඇති කොට නොගත් ජනාධිපති හින්ඩන්බර්ග් ඔහුට හිඳ ගැනීමට පුටුවක් පවා පිරි නොනැමුවේය. හිට්ලර් පිටව ගිය පසු සාකච්ඡාවේ කපුවා වූ මේජර් ජනරාල් ශ්ලයිකර්ට අසන්නට සිදුවූයේ කුණු බැනුම් ය. “ මේ වගේ පිස්සො ගේනවද සාකච්ඡා වලට? අනික කවදාවත් චාන්ස්ලර් වෙන්න පුළුවන් මිහිහෙකුත් නෙවෙයි. වැඩිම උනොත් ඕන නම් තැපැල් ඇමති කම දෙන්න පුළුවන්...” හින්ඩන්බර්ග් කෝප වීමට හේතු වූ අනෙක් කරුණ වූයේ නාසි පක්ෂය දැක්වූ ගරු සරු නැති ආකල්පයයි. දක්ෂිණාංශය තමාට කොන්දේසි පැනවීම ඔහුට නොරිසිය. එහෙයින් ඔහු ජනාධිපතිවරණයකට ඉදිරිපත් වීමේ අභියෝගය භාර ගැනීමට තීරණය කළේය. නාසි පක්ෂයෙන් නාම යෝජනා භාර දුන්නේ හිට්ලර්ය. ගොබ්ල්ස් විසින් මෙහෙයවන ලද ඡන්ද ප්රචාරක ව්යාපාරය එතෙක් මෙතෙක් ජර්මනිය නොදුටූ විරූ අත් දැකීමකි. රට පුරා ජනරැලි සංවිධානය කෙරිණ. හිට්ලර්ගේ කථාවක් ඇතුලත් තැපෑලෙන් යැවිය හැකි ග්රැමෆෝන් තැටියක් පවා නිර්මාණය කරන ලදී. සතියක ප්රචාරක වියදම පමණක් මාර්ක් දෙලක්ෂය ඉක්මවීය. එස්. ඒ. සංවිධානය ද බරටම වැඩ කලේය. පක්ෂය බලයට පත්වීමෙන් තමාටද කලක් යනු ඇති බවට රොම් පොරොන්දු වූවා නොවේද? හිට්ලර්ගේ කොමියුනිස්ට් විරෝධී අදහස් කෙරේ පැහැදුන කර්මාන්ත හිමියෝ ද නොමසුරුව ආධාර කළහ. වෘත්තිය සංගම් හිසරදය හා කම්කරු අරගලට හොඳම බෙහෙත හිට්ලර් බව ඔවුන් සිතයි. මේ අතර ‘පියා සලන හිට්ලර්’ යනුවෙන් ගොබ්ල්ස් නව ප්රචාරක තේමාවක් හඳුන්වා දුන්නේය. හිට්ලර් ජර්මනියේ නගරයක් පාසා ගමන් කලේ ගුවන් යානයකිනි. ඔහු සතියක් තුල යෝධ රැස්වීම් විස්සක් හරහා කෝටියකට වැඩි ජනකායක් ඇමතීය. අයහපත් කාලගුණය නිසා ගුවන් ගමන් අත්හිටවූ එක්තරා දිනෙක පවා ඔහු බටහිර ජර්මනියේ රැස්වීමක් ඇමතීම සඳහා වැහි කුණාටුවක් මැද පියාසර කළේය. ජර්මනියට අවශ්යම පුද්ගලයා පහල වී ඇතැයි නාසි පුවත් පත් මොර දුන්හ. මේ අතර ඔත්පොල වූ කැරින් ගෝරින් සිටුවරිය අවසන් හුස්ම හෙළුවාය. ස්වීඩනයේ පැවති ඇගේ අවසන් කටයුතු වලා සහභාගී වීමට හිට්ලර්ට නොහැකි වූයේ කාර්ය බහුල වූ නිසාය. අසරණ ගෝරින් ඒ දින වල පසුවූයේ ඇඬු කඳුලෙනි. ජනාධිපතිවරණයෙන් පැහැදිලි බහුතරයක් සහිතව හින්ඩන්බර්ග් තේරී පත්විය. හිට්ලර් ගේ ඡන්ද පදනමද විසි ලක්ෂයකින් ඉහල ගොස් තිබිණ. සිය ප්රතිවාදියා සුළු පටු චරිතයක් නොවන වග හින්ඩන්බර්ග්ට දැන් දැන් පෙනේ. එහෙත් එස්. ඒ. හමුදාවේ නොහික්මුන හැසිරීමත් ඔහුට කොහෙත්ම රුචි නැත. හිට්ලර්ට හීන් දාඩිය දැම්මේ හදිසි අවස්ථාවක බලය අල්ලා ගැනීම සඳහා කෙරුන සැලසුමක් එස්. ඒ. කාර්යාලයක තිබී පොලිසිය විසින් සොයා ගත් බව ඇසූ විටය. ඔහු හාංකවිසියක් ඒ ගැන නොදැන සිටියේය. ජනාධිපතිවරණයට දින හතරකට පසු එස්. ඒ. බල ඇණිය නැවතත් තහනම් සංවිධානයක් ලෙස ප්රකාශයට පත් කරන ලදී. මෙවැනි පුද්ගලික හමුදා රටක් තුල පවත්වාගෙන යාමට ඉඩදීම තුලින් සිවිල් යුද්ධයක් හටගත හැකි බව බලධාරීන්ගේ අදහස විය. රජයේ තීරණය පිළිගත් හිට්ලර් සියළු එස්. ඒ. සාමාජිකයන් වීථි වළින් ඉවත් වී පක්ෂ කාර්යාල වලට වාර්තා කළ යුතු යැයි නියම කළේය. මෙය රොම් ගේ සතුටට හේතු නොවුවත් හිට්ලර් එය ගණනකට ගත්තේ නැත. දුඹුරු කමිස කරුවන්ගේ වගකීමෙන් තොර ක්රියා ඔහුට දැන් හිසරදයකි. හිට්ලර්ගේ මතය වූයේ වීථි සටන් වලින් ඉවත් වී පරිණත දේශපාලනයට පිවිසිය යුතු මොහොත එළැඹ ඇති බවයි. මැතිවරණය ක්රමය තුල පැහැදිලි අනාගතයක් දැකිය හැකිව තිබියදීත් නිකරුණේ මහමග චණ්ඩි කම් පා පොළිස් පොතේ නම ලියවා ගන්නේ මන්ද? අවසන් දෝෂාරෝපණය එල්ල වනු ඇත්තේ තමාටය. එහෙත් ඔහු තම ශරීරාරක්ෂක බල ඇණිය වූ එස්. එස්. සංවිධානය වඩාත් පුළුල් කිරීමට අදහස් කලේය. ඒ වගකීම පැවරුනේ උද්යෝගිමත් තරුණ නායකයකු වූ හයින්රිච් හිම්ලර්ටය. රජයේ කම්කරු අණ පණත් හේතුවෙන් ඉඩම් හිමියෝ හා කර්මාන්ත අධිපතීහූ අමනාපයෙන් පසු බන හෙයින් ඉල්ලා අස්වන ලෙස සිය තනතුරින් ඉල්ලා අස්වන ලෙස ජනාධිපති හින්ඩන්බර්ග් විසින් චාන්ස්ලර් බෲනින් ට දැනුම් දුන්නේ 1932 මැයි මාසයේදීය. නව චාන්ස්ලර් ෆ්රාන්ස් වොන් පැපේන් හිටපු අසරු හමුදා නිළධාරියෙකි. කතෝලික වංශාධිපතියකි. හේ ධනවත් කර්මාන්ත හිමියෙකුගේ දුවක් හා විවාහ වී සිටියේය. ඒ හේතුවෙන් ඔහුට ජර්මනියේ පමණක් නොව ප්රංශයේ පවා ඉහල සමාජය සමඟ සම්බන්ධතා තිබිණ. එහෙත් පැපේන්ගේ නව රජයට පාර්ලිමේන්තු බහුතරය ලබා ගැනීමට නාසි පක්ෂයේ සහයෝගය උවමනාය. හිට්ලර් කොන්දේසි ඉදිරිපත් කළේය. එස්. ඒ. හමුදාවේ තහනම ඉවත් කළ යුතුය; නව මැතිවරණයකට යා යුතුය. අන් කළ හැකි දෙයක් නොවූයෙන් වොන් පැපේන් එකඟ විය. නව මැතිවරණය තුලින් තමාට සහාය දෙන පක්ෂ වලට බහුතරය දිනා ගත හැකි වනු ඇතැයි ඔහු විශ්වාස කළේය. හිට්ලර් නැවතත් ජනාධිපතිවරයා හමුවට කැඳවන ලදී. ඔහු ගෝරින් ද පෙරටු කොටගෙන එහි ගියේ හවස් වරුවේය. එය ඉතා කෙටි හමුවකි. සම්පූර්ණ හමුදා නිළ ඇඳුමෙන් සැරසී සිටි යෝධ සිරුරක් සහිත මහල්ලා හදිසි බවක් පළ කළේය. “මම හිතන් ඉන්නෙ චාන්ස්ලර් පදවියට හර් වොන් පැපේන් පත් කරන්න. එයාට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය ගන්න උදව් කරන්න ඔහේ කැමති උනා කියන්නෙ හැබෑද, හර් හිට්ලර්?” “එහෙමයි උතුමාණනි.” හමුව අවසන් විය. නාසි නායකයෝ දෙදෙනා සතුටු සිතින් පෙරළා පැමිණියහ. වීනීත අචාර පැවතුම් ඇති ගෝරින් හින්ඩන්බර්ග්ට ද ප්රියය.
මෙවර ගොබ්ල්ස් ගේ ඡන්ද ප්රචාරක වැඩපිළිවෙල වඩාත් ආකර්ෂණීයය. සුපුරුදු පරිදි හිට්ලර් ජර්මනියේ නගරයක් පාසා පියාසර කළේය. එක් රැස්වීමකට ඔහු පැමිණෙන විට අළුයම දෙකත් පසුවී තිබිණ. එහෙත් ඔහු එනතුරු දහස් ගණනක් මහ වැස්සේ තෙමෙමින් මඟ බලා සිටියහ. මැතිවරණයෙන් නාසි පක්ෂයට ආසන 230ක් හිමිවිය. මෙය බහුතර රජයක් පිහිටුවීම සඳහා ප්රමානවත් නුවුවද ජනවරම අතින් ජර්මනියේ බලවත්ම දේශපාලන නායකයා වූයේ හිට්ලර්ය. චාන්ස්ලර් කමෙන් මෙහා කිසිවකට දැන් ඔහු සූදානම් නැත. “හිට්ලර් අතට බලය දෙන්න? හොඳට හිටී. අනික මේ ඊයෙ පෙරේදා උඩින් පහත් උන විනයක් නැති පක්ෂයකට රටක් භාර දෙන්න පුළුවන්ද?” ඒ ඇසූ හින්ඩන්බර්ග් කෝපයෙන් මොර දුන්නේය. තමාගේ සාමාන්ය පවුල් පසුබිම, අඩුයාධ්යාපන සුදුසු කම් හා පහළ හමුදා නිළය නිසා මේ වංශාධිපති ප්රභූන් තමාට ගරහන බව හිට්ලර් දනී. ඔහු මීට පිළිතුරු දුන්නේ පළමු සැසියේ දීම වොන් පැපේන්ට එරෙහිව විශ්වාසභංග යෝජනාවක් ඉදිරි පත් කොට හදි කිරීමෙනි. ඒම නිසා තවත් මැත්වරණයක් කැඳවීමට සිදු විය. එහිදී නාසි පක්ෂය සතු ආසන ගණන 196 ක් දක්වා අඩු වුවද. හිට්ලර්ගේ සහායෙන් තොරව ආණ්ඩු පිහිටුවීමට කිසිවෙකුට නොහැක.
තකහනියේ පණිවුඩයක් යැවූ ජනාධිපතිවරයා නැවත වරක් හිට්ලර් ගෙන්වා ගත්තේය. මෙවර විශේෂත්වය වූයේ ඔහු නාසි නායකයාට හිඳගැනීමට අසුනක් පැනවීමයි. දැන් හින්ඩන්බර්ග් ගේ සැර මඳක් බාල වී ඇත. “හොඳයි, නාසි ව්යාපාරය තමුන්ගෙ නායකත්වය ඇති ආණ්ඩුවක සේවය සඳහා විතරක් යොදා ගන්නව කියල ඔහේ දෙන පොරොන්දුව මම පිළිගත්ත කියමු. පාර්ලිමේන්තුවේ සහාය ගන්න පුළුවන්ද?” තමාට බහුතරයක් නැති බව කී හිට්ලර් යන්නට ගියේය. ජනාධිපතිවරයා චාන්ස්ලර් ධුරය සිය කපටි උපදේශකයා වූ මේජර් ජනරාල් ශ්ලයිකර්ට පැවරීය. පාර්ලිමේන්තුවේ බලයක් නොවූයෙන් ශ්ලයිකර් ඉඩම් බෙදාදීම හා කම්කරු හිතෛශී අණ පණත් මගින් මහ ජනයා අතර ජනප්රිය වීමට උත්සහ ගත්තේය. ඉන් සිදුවූ එකම සන්තෑසිය නම් ජුන්කර් වරුන් හා කර්මාන්ත හිමියන් උරණ වීමයි. දේශපාලනයේ සදාකාලික සතුරන් නැතැයි යන කියමන යලි ඔප්පු කරමින් 1933 ජනවාරි අග වොන් පැපේන් තම මිතුරෙකු ගේ නිවසේ හිට්ලර් හා රහස් හමුවක් යොදා ගත්තේය. ධනවත් වයින් ව්යාපාරිකයෙකු වූ මිතුරා දා අළුත් නාසි පාක්ෂිකයෙකි. ඔහුගේ නම ජෝකිම් වොන් රිබන්ට්රොප්ය; මෙම හමුවට ජනාධිපති ගේ නිළ ඇජුටන්ට් වරයා වූ ඔහුගේ එකම පුත් කල්නල් ඔස්කා වොන් හින්ඩන්බර්ග් ද පැමිණ සිටියේය. කතා බහ යසට සිදුවිය. හිට්ලර්ට චාන්ස්ලර් ධුරය පිරිනැමීමට ජනාධිපති දැන් විරුද්ධ නැති බව ඔස්කා හින්ඩන්බර්ග් කියා සිටියේය. එහෙත් කැබිනෙට්ටුව පත් කරන්නේ ජනාධිපති ය. අනතුරුව පවැත්වුනේ ඔස්කා හා හිට්ලර් අතර පුද්ගලික සාකච්ඡාවකි. එහි කතාබහ වූයේ කුමක්දැයි දන්නේ ඔවුන් හැරුනු කොට දෙවියන් පමණි. එහෙත් එය අවසන් වූ මොහොතේ පටන් ඔස්කා හැමවිටම හිට්ලර්ගේ පැත්ත ගත් වග නම් සෙස්සෝ මැනවින් දුටූහ. ඔස්කා හින්ඩන්බර්ග් විපතට පත් ඉඩම් හිමියන්ට ආධාර කිරීමේදී වූ එක් අයථා ගණුදෙනුවට පැටලී සිටියේය. සිය පියාගේ අසූවන ජන්ම දිනය වෙනුවෙන් ජුන්කර් වරු විසින් තෑගි කල ඉඩම් අක්කර පන්දහසක් ලියා පදිංචි කොට ඇත්තේ ඔහුගේ නමිනි. එහෙත් ඒ වෙනුවෙන් ශතයක් හෝ ආදායම් බදු ගෙවා නොමැත. පිළිකා රෝගයෙන් පීඩා විඳින ජනාධිපති හින්ඩන්බර්ග් ද මෑතක සිට නිතර නිතර අසනීප වෙයි. කපටි උපදේශක ශ්ලයිකර්ට චාන්ස්ලර් තනතුර පිරිනැමීම වරදක් බව ඔහුට වැටහෙන්නේ දැන්ය. පාර්ලිමේන්තු බලය නැති හෙයින් හමුදාවේ සහායෙන් රජය කරගෙන යාමට ශ්ලයිකර් තැත් කරන වගක් ඔහුටද හැඟී ගොස් ඇත. මෙය සිවිල් යුද්ධයකට පවා තුඩු දිය හැකි තත්වයකි. මෑතදී සේවයෙන් ඉවත් වී ස්විට්සර්ලන්තයේ වාසයට ගිය කීර්තිමත් හමුදා නිළධරයකු වූ ජෙනරල්ෆීල්ඩ්මාෂල් වර්නර් වොන් බ්ලොම්බර්ග්ට පණිවුඩයක් යැවූ ජනාධිපතිවරයා වහා පැමිණ යුද ඇමති තනතුර භාර ගන්නැයි දන්වා සිටියේය. හමුදාව බ්ලොම්බර්ග්ට අවනතය. 1933 ජනවාරි තිස් වැනිදා දහවල් හිට්ලර් නැවත ජනාධිපති මන්දිරයට කැඳවන ලදී. යමන් සිදුවෙන බව ඉවෙන් මැන් හැඟුන පාක්ෂිකයෝ ගොඩනැගිල්ල අවට රැස් කති. සිය අසනීප ගතිය මොහොතකට මැඩගත් හින්ඩන්බර්ග් තේජාන්විත ලෙස උඩු රැවුල නැටවීය. “තේරෙනවනෙ තියන තත්වෙ? චාන්ස්ලර් පදවිය එක්ක ඕන නම් තව කැබිනට් ඇමති කම් දෙකක් දෙන්නම්. ඒකත් ඔය ගෝරින්ල වගේ අයට” කැබිනෙට්ටුවේ ඉතිරි අය තෝරන්නෙ මම. ආරක්ෂක ඇමති දැනටම පත් කරල ඉවරයි. අපේ මේ හර් වොන් පැපේන් උප චාන්ස්ලර් හැටියට ඉඳගෙන වැඩ ටික හෙමින් කියා දේවි...” වොන් පැපේන් ද අසලක සිට වැදගත් ලෙස හිස සලයි. කතාව ඇත්තය; හිට්ලර්ට ගම් සභා මන්ත්රීවරයකු ලෙස හෝ පළ පුරුද්දක් නැත. “ඔබතුමා කැමති විදිහක් …” හිට්ලර් පැවසීය. මොන දේටත් පටන් ගැන්මක් තිබිය යුතුබව ඔහු ද දනී. හිටපු හමුදා කෝප්රල් ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් ජර්මනියේ නව චාන්ස්ලර් වරයා ලෙස දිවුරුම් දුන්නේය. සෙස්සෝ ජනාදධිපති විසින් පත් කරනු ලැබූහ. උප චාන්ස්ලර් හා ප්රසියාවේ සභාපති වොන් පැපේන්ය. ‘ප්රභූ කැබිනෙට්ටුවේ’ විදේශ ඇමති ලෙස කොන්ස්ටන්ටින් වොන් නියුරාත් බැරන් වරයා තෝරා ගැණින. මුදල් ඇමති වූයේ වොන් ක්රොසිග්ක් සිටුවරයාය. හිට්ලර්ගේ පැරණි අනුග්රහාකයා වූ ගුට්නර් අධිකරණ ඇමති ධුරය දරයි. නාසි පක්ෂයෙන් කැබිනට් නියෝජිතයන් දෙදෙනෙකි; කාර්ය නියමයක් නොමැති ඇමති ලෙස ගෝරින් නම් කෙරිණ. හිටපු පොළිස් නිළධාරියෙකු වූ විල්හෙල්ම් ෆ්රික් අභ්යන්තර ඇමති ලෙස දිවුරුම් දුන්නේය. නොවිය හැකි දෙයක් සිදුව ඇත. ඔස්ට්රියාවේ උපත ලබා තරුණ වියේ වියානා නුවර අරමුණකින් තොරව රස්තියාදු වූ සුළු රේගු මුළාදෑණියකුගේ පුතෙක් ජර්මන් චාන්ස්ලර් පුටුවේ හිඳ ගෙන සිටී. එදා බොහෝ දෙනාගේ පැණය වූයේ මහජන චාන්ස්ලර් වරයෙක් හා සිටුවර කැබිනෙට්ටුවකින් සමන්විත මේ අපූරු රජය කොතෙක් කල් අල්ලා සිටිනු ඇත්ද යන්නයි.
thumb|වම|හිට්ලර් ජර්මනියේ චාන්ස්ලර් පදවියට පත් වෙයි (31.01.1933) thumb|මධ්යය|අභ්යන්තර ඇමති ෆ්රික් (වමේ) චාන්ස්ලර් හිට්ලර් (මැද) හා කාර්ය නියමයක් නොමැති ඇමති ගෝරින් thumb|දකුණ|පැරණි ජර්මන් සම්ප්රදායට අනුව ජනාධිපති හින්ඩන්බර්ග් ට ආචාර කරන නව චාන්ස්ලර් හිට්ලර් thumb|මධ්යය|ගෙලී රවුබාල් හ හිට්ලර් (1927)
හිට්ලර් නම් ඒකාධිපතියා (1933-1934)
ඉහල තනතුරකට පත්වන තරුණ වියේ මිතුරෙකුට සුභ පතුම් යැවීම ශිෂ්ඨ සමාජයේ සිරිතකි. එහෙත් එදා මෙදා පත්වූ ජර්මන් චාන්ස්ලර් වරුන්ට සුභ පැතුම් එව්වේ එක්කෝ ඉඩම් හිමි වංශාධිපතියෙකි; නැතහොත් සිටු වරයෙකි; බාග විටෙක විදෙස් ප්රභූ වරයකු වීමටද බැරි නැත. එහෙත් හිට්ලර්ට සුභ පැතුම් එවූ එකම පැරණි මිතුරා වූයේ ඉහල ඔස්ට්රියාවේ නාගරික ලිපිකරුවෙකි. හේ නමින් ඕගස්ට් කුබිසෙක් ය. කලින් ලිපි වලින් විස්තර කැරුන පරිදි 1909 වියානා නගරයේ දී පැදුරටත් නොකියා හිට්ලර් අතුරුදන් වීමෙන් අනතුරුව නැවත සිය මිතුරා කුබිසෙක්ගේ නෙත ගැටුනේ නවසිය විසි ගණන් වලදී කඩ පිලක විකිනීමට තබා තිබූ පොත් පිංචක පිට කවරෙයක් මත වූ ඡායා රූපයක් හරහාය. ‘ජාතික සමාජවාදී දේශක ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර්’ යනුවෙන් එහි සඳහන් විය. තම මිතුරා ජර්මනියට ගිය වගක් හෝ මියුනික් නුවර දේශපාලනයේ යෙදෙන වගක් හෝ ඒ වන දැන නොසිටි ඔහු හිට්ලර් මිය ගොස් නැති බව දැනගැනීමෙන් බොහෝ සැනසීමට පත් විය. අනතුරුව පුවත් පත් හා සඟරා ඇසුරින් ඔහු හිට්ලර්ගේ ඉදිරි දේශපාලන ගමන ගැන කියැවූයේ ඉමහත් අභිරුචියෙන් යුතුවය. හිට්ලර් ජර්මනියේ චාන්ස්ලර් ධුරයට පත් කෙරුන බව කුබිසෙක් දැනගත්තේ ගුවන් විදුලියෙනි. ඔහු කුඩා සුභපැතුම් සටහනක් ලියා තැපැල් කළේය. එහෙත් නැවත වතාවක් ජර්මන් පාර්ලිමේන්තුව විසිරුවා හැර මැතිවරණයකට සූදානම් වෙමින් සිටි හිට්ලර්ට ලියුම් බැලීමට ඉස්පාසුවක් තිබුනේ නැත. සියළු බලතල සියත තබාගෙන හිට්ලර්ට දුන්නේ චාන්ස්ලර් පුටුව පමණක් හෙයින් ඡන්ද ප්රතිඵලය කුමක් වුව ඔහු අල්ලේ නැටවිය හැකි වනු ඇතයි උප චාන්ස්ලර් හා ප්රසියාවේ සභාපති වොන් පැපේන් කල්පනා කළේය. එහෙත් ප්රසියාවේ උප සභාපති පදවියට පත්ව වූයේ ගෝරින් බව පැපේන් ට අමතක විය. ගෝරින් පොලිසියේ ඉහල තනතුරු වලට එස්. ඒ. හා එස්. එස්. නායකයින් රැසක් පත් කළේ වොන් පැපේන් තුට්ටුවකට මායිම් නොකරමිනි. “තමුන් පියවරක් ගන්නකොට හිතන්න ඕන තමුන්ගෙ රාජකාරිය ගැන මිසක් විපාක ගැන නෙවෙයි. එහෙම අය මම ආරක්ෂා කරනව. හැබැයි විපාක නිදහසට කරුණක් කරගෙන රාජකාරිය පැහැර හරින අය අහු උනොත් මම තදින් දඬුවම් කනව…” ඔහු පොළිස් නිළධාරීන් අමතා පැවසීය. ඊලඟ සතියේ ඔහු තවත් එස්. ඒ. හා එස්. එස්. සාමාජිකයන් හතලිස් දහසක් පොළිසියට බඳවා ගත්තේය. පසු කලෙක ‘ගෙස්ටපෝ’ නමින් එස්. එස්. සංවිධානයට අනුයුක්ත කරන ලද්දේ ද ගෝරින් විසින් එදා ප්රසියන් පොලිසිය තුල ගොඩනැඟූ මේ විශේෂ විමර්ෂණ අංශයයි. මේ අතර බර්ලින් නුවර කොමියුනිස්ට් මූලස්ථානය වැටලූ පොළිසිය රජය පෙරළීමේ සැලැස්මක් එහි තිබී හමුවූ බව ගෝරින් ට සැල කල අතර තෙදිනකට පසු ජර්මන් පාර්ලිමේන්තු ගොඩනැගිල්ලේ හදිසි ගින්නක් හට ගත්තේය. මේ පිළිබඳ සැකපිට අත් අඩංගුවට ගනු ලැබූ තරුණයා ද විය යුතු පරිද්දෙන්ම කොමියුනිස්ට්වාදියෙක් විය. තවත් අටුවා ටීකා කුමටද? වහා ගොස් ජනාධිපති හමුවූ හිට්ලර් තත්වය පැහැදිලි කළේය; රත්තෝ කැරල්ලකට සූදානම් වෙති. පාර්ල්මේන්තුවට ගිණි තැබීමට තැත් කොට හසු වූයේ දැන්ය. පෙනෙන අන්දමට නම් මෙම ගින්න කැරලි ගැසීම සඳහා කෙරෙන සංඥාවක් විය හැක. කැරැල්ලක් මැඩ පැවැත්වීමට වඩා කැරැල්ල ඇතිවීම මැඩ පැවත්වීම පහසු නොවේද? හින්ඩන්බර්ග් වහා එකඟ විය. හිට්ලර් මීට පෙර චාන්ස්ලර් ධුරයට පත් නොකලේ මන්දැයි ඔහු දැන් පසු තැවේ. ජනාධිපති විසින් පසු දිනම අත්සන් කොට දුන් නව රෙගුලාසියක් යටතේ පුද්ගලයන් සැක පිට රඳවා ගැනීමේ හා දුරකථන වලට සවන් දීමේ පුළුල් බලතල පොළිසියට පැවරුන අතර පුද්ගල හා පුවත් පත් නිදහස සීමා කෙරුණි. රාජ්ය විරෝධී කුමන්ත්රණ වලට දඬුවම මරණයයි. මෙම නීති ක්රියාත්මක කෙරුනේ ගෝරින් බව අතින් බව ඇසූ ජනාධිපතිගේ හිත තවත් හොඳය! ගෝරින්ට ජනරාල් තනතුරක් ප්රදානය කිරීමට ඔහු කලෙක පටන් සිතාගෙන සිටී. 1933 තීරණාත්මක මාර්තු ඡන්දය අතර තුර ජර්මනියේ පැවතුනේ මෙවන් තත්වයකි. එය වසරක කාලයක් තුල පැවැත්වූ පස් වන මැතිවරණයයි. ඕනෑම නැගිටීමක් උපරිම බලය යොදා මර්දනය කරන බවට ගෝරින් දේශපාලන වේදිකාවේ සිට විවෘතවම කොමියුනිස්ට් වරුන්ට තර්ජනය කළේ සෙසු විරුද්ධවාදීන් ද ඉන් ගම්ය වන ආකාරයටය. හිංසාව හා ප්රචාරණය සඳහා රාජ්ය බලය උපරිම ලෙසින් භාවිතා කළ නාසි පක්ෂය මංත්රී ආසන 288ක් ම ලබා ගත්තේය. මේ සියල්ල ජනාධිපතිතුමාගේ අවබෝධයේ හා දුරදක්නා ඥානයේ ඵල යැයි කියමින් මාර්තු 21 දා නව පාර්ලිමේන්තු සැසිය විවෘත කිරීමේ උලෙලීදී හිට්ලර් සිය කථාවෙන් හින්ඩන්බර්ග් බොහෝ පැසසුවේය. දෙදිනකින් නව පණතක් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් විය. ‘බල ගැන්වීමේ පණත’ නම් එය හරහා යෝජනා කෙරුණේ පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත කොට නොගෙන ඕනෑම අණ පණතක් පැනවීමේ හෝ විදෙස් රටවල් හා ගිවිසුම් වලට එලැඹීමේ අයිතිය රජයට පැවෙරෙන වගයි. එම සියළු අණ පණත් කෙටුම් පත් කළ යුත්තේ චාන්ස්ලර් තුමාය. මීට එරෙහි වීමට කොමියුනිස්ට් පක්ෂ සභිකයන් කිසිවෙක් පාර්ලිමේන්තුවේ නොවූහ. එක්කෝ ඔවුන් සිර මැදිරි වලය; නැතහොත් පොළිස් අත්ඩංගුවට පත් වීමට පෙර තුමුම සැඟව ගියාහ. මෙතෙක් ජනාධිපති අතවූ නීති සම්පාදනය කිරීමේ බලතල ද හිට්ලර් සියතට ගත්තේය. සියළු ප්රාන්ත රාජ්ය වලට ඇතිකෙරුණ පුළුල් බලතල සහිත ආණ්ඩුකාර පදවිය හේතුවෙන් ප්රසියාවේ සභාපති ලෙස වොන් පැපේන් ගේ තනතුර ඉබේම අහෝසි විය. නව ආණ්ඩුකාරයා වූයේ ගෝරින් ය.
ජුලි මාසයේ නිකුත් වූ තවත් අපූරු ආඥාවකි. ඉන් කියැවුනේ මින් ඉදිරියට රටේ එකම හා වලංගු දේශපාලන ව්යාපාරය ජාතික සමාජවාදී ජර්මන් කම්කරු (නාසි) පක්ෂය පමණක් බවයි. සෙසු සියළු වෘත්තිය සමිති හෝ සංවිධාන තහනම් වූ අතර නව පක්ෂ හෝ කණ්ඩායම් ගොඩනැංවීමට තැත් කිරීම සිර දඬුවමකට යටත් විය හැකි වරදක් විය. සියළු දක්ෂිනාංශික සන්නද්ධ කණ්ඩායම්ද විසුරුවා හරින ලදී. දේශපාලන තරඟකාරීත්වය රටේ ස්ථාවරත්වයට බධාවක් බව චාන්ස්ලර් විසින් ජනාධිපතිට කරුණු පැහැදිලි කොට දුන්නේය. උප චාන්ස්ලර් වොන් පැපේන් දැන් නිකම්ම නිකමෙකි. රැකියා ගැටළුව විසඳීමට හිට්ලර් යෙදූ උපායද අපූරුය. යුදෙව් පෙළපතකින් පැවතෙන හෝ කොමියුනිස්ට් දේශපාලනයට සම්බන්ධව සිටි හෝ ජනරජයට හිතවත්ව කටයුතු කළ ඕනෑම පුද්ගලයෙක් රාජ්ය සේවයෙන් පහ කිරීමේ නව නීතියක් ඔහු ගෙන ආවේය. එමඟින් පුරප්පාඩු වූ දස ශහස් ගණනක ඇබෑර්තු වලට පත් කරන ලද්දේ නාසි හිතවතුන්ය. සියළු මුද්රිත මාධ්ය ගුවන් විදුලිය හා සිනමාව ගොබෙල්ස් යටතට පත් කෙරිණ. ඉහල ඔස්ට්රියාවේ නාගරික ලිපිකරු ඕහස්ට් කුබිසෙක් පුදුමයෙනුත් පුදුමයට පත් වූයේ පුවත් පත් වලින් දුටු මෙම වාර්තා නිසා නොවේ. බලාපොරොත්තු රහිත ලෙස දිනක් සීඝ්රගාමී තැපෑලෙන් ඔහු ලද ලිපියක් නිසාය. ‘ඉතා හදිසියි’ දාතම යටතේ ජර්මන් චාන්ස්ලර් කාර්යාලයේ මුද්රාව සටහන් කවරයක් සහිත එහි පහත සඳහන් ලිපිය බාහා තිබිණ; “ඕගස්ට් කුබිසෙක් මහතා වෙත නාගරික ලිපිකරු, එෆර්ඩින් නගරය, ඉහල ඔස්ට්රි්යාව. මගේ දයාබර කුබිසෙක්, පෙබරවාරි 02 දා දාතම දරණ ඔබේ ලිපිය මා හට පෙන්වන ලද්දේ මේ දැන් ය. ජනවාරියේ පටන් ලැබෙමින් ඇති දස දහස් ගණනක් පණිවුඩ නිසා මෙය පුදුමයට කරුණක් ද නොවේ. වසර බොහෝ ගණනකට පසු ඔබ ගෙන අසන්නට මෙන්ම ඔබගේ ලිපිනයද ලැබීම මට මහත් ප්රීතියකි. මාගේ අරගලයේ අසීරුතම දවස් වල මතකයන් ඔබ හා එක්ව අවදි කිරීමට මා අතිශය කැමැත්තෙන් පසුවෙමි. හැකිනම් මා දැකීමට පැමිණෙන්න. ඔබටත් ඔබගේ ගරු කටයුතු මවටත් සුභ පතමි. පැරණි මිතුදමේ මතකයන් සමඟ මින් නවතිමි. ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් 1933 අගොස්තු 04 දා, මියුනික් හි ‘දුඹුරු මැදුරේ’ සිටදීය.”
ලිපිය කියැවූ කුබිසෙක්ට හැඟුනේ සිය පැරණි මිතුරු ඇඩොල්ෆ් මඳකුදු හෝ වෙනස් වී නොමැති බවයි.
එහෙත් දැන් හිට්ලර්ට විශාලම හිසරදය වී ඇත්තේ ඇතැම් අළුත් මිතුරන් ය. බොලිවියාවේ සිට රොම් තකහනියක් ගෙන්වා නොගත්තේ නම් මැනවයි ඔහුට සිතෙන වාර අපමණය. එස්. ඒ. හමුදාව ජාතියේ එකම අවි දරන්නන් විය යුතු යැයි රෝම් කරන ඉල්ලීම හමුදාවට එල්ල කෙරෙන සෘජු අභියෝගයකි. එපමණක් නොවේ. රොම්ගේ බසින් ඇවිස්සුන එස්. ඒ. භටයෝ ‘දෙවන විප්ලවයක්’ ඉල්ලා වීථි බැස කෝලාහල කරති. මිනී මැරුම් පහරදීම් කොල්ලා කෑම් දසත සිදුවේ. හිංසනය කිසිදා නුදුටූ විරූ තරම්ය. මෙය එවන් ඉල්ලීම් සඳහා අවස්ථාව නොවන බවත්, හමුදාව සමඟ ඝට්ටනයක් ඇතිකොට ගැනීම අණුවන කමක් බවත් රොම්ට ඉතා ඉවසීමෙන් කරුණු පැහැදිලි කළ හිට්ලර් ඔහුට කාර්ය නියමයක් නොමැති කැබිනට් ඇමති ධුරයක් ද පිදුවේය. එහෙත් රොම්ට පුද්ගලික හමුදා භාර ඇමති පදවිය ඕනෑවිය. එවන් පදවියක් ඇතිකිරීමෙහි ලා හමුදාව කොහෙත්ම කැමති නැත. එස්. ඒ. සංවිධානයේ නොපණත් කම් නිසා ජනාධිපති, ඔහුගේ ‘සිටුවර කැබිනෙට්ටුව’ හා හමුදාව ඉදිරියේ හිට්ලර් ගේ හා නාසි පක්ෂයේ රෙදි ගැලවී හියේ වරක් දෙවරක් නොවේ. “බලතල ගත්තෙ නම් කොහොමද? නීතිය හා සාමය ඇතිකරන්න කියල. දැන් බලනකොට කළබල කරන්නෙ කොමියුනිස්ට් කාරයො නෙවෙයි එස්. ඒ. කාරයො.” වොන් පැපේන් ජනාධිපතිට ගතු කියයි. කතාව බොරුවක්ද නොවේ. මේ සියළු හැල හැප්පිලි මත හිට්ලර් තකහනියක්ම ඉතාලිය බලා ගියේ මුසෝලිනි හමුවීමටය. ඔස්ට්රියාවේ අනාගතය පිළිබඳ ඉතාලිය දැක්වූ උනන්දුව පිළිබඳ කරුණු කිහිපයක් බේරුම් කර ගැනීමට ද ඔහුට උවමනාය . මහ වැසි ඇද හැළුන 1934 ජුනි මසයේ දිනෙක දෙදෙනා වැනිසියේ දී හමුවූහ. එහෙත් සාකච්ඡා සාර්ථක නොවීය. මනාව ඇඳ ජේත්තුවට සිරියක්ද පැලඳ සිටි මුසෝලිනි කතා කලේ පරණ වැහි කබායක් ලා ගත් හිට්ලර් දෙකේ කොළේට දමමිනි. ජර්මනිය ඔස්ට්රියාවට ඇඟිලි නොගැසිය යුතුයයි ඔහු දැඩිව කීය. අනතුරුව වාමාංශික කණ්ඩායම් මැඩලන අන්දම ගැන විවිධ උපදෙස් දුන්නේය. හිට්ලර් ආපසු ආවේ සඟවා ගත් කේන්තියෙනි. හින්ඩන්බර්ග් මරණාසන්නව සිටින බව පණිවුඩයක් ඔහුට ලැබුණේ ඒ අතරය. කොයි මොහොතේ ජනාධිපති ධුරය පුරප්පාඩු වේ දැයි කිව නොහේ. එහෙයින් හිට්ලර් ආ පයින්ම ලෙඩා බැලීමට ගියේය. ඔහු රෝගියා ගේ සුවදුක් විමසූයේ දේශපාලනය පිළිබඳ වදනකු නොදොඩාය. පිටත ශාලාවේදී යුද ඇමති බ්ලොම්බර්ග් ඔහුට වැදගත් ආරංචියක් දුන්නේය. එනම් හමුදාව රොම් කෙරේ දැඩි අමනාපයෙන් පසු වන බවත් රටේ පවතින නොසන්සුන්තාව ඉදිරි දින කීපය තුල සමනය නොවන්නේ නම් යුද නීතිය පැණවිමට ජනාධිපති තුල අදහසක් ඇති බවත්ය. මෙය ඇසූ හිට්ලර්ට හීන් දාඩිය වැටිණ. හමුදාව මැදිහත් වුවහොත් එය මේසා දුක් විඳ ගොඩ නැඟූ රජයේ අවසානය විය හැකි බව ඔහු දනී. එවන් තත්වයක සෙසු අතුරු ප්රථිඵල මේ යයි කිව නොහැක. සියල්ල කෙළවර වනු ඇත්තේ විනාශයකිනි. වහා ගෝරින් ට පණිවුඩයක් යවා ගෙන්වා ගත් හිට්ලර් ඉතා දුෂ්කර තීරණයකට එලැඹුනේය...
1934 ජුනි 30ට එළි වෙන්නට හිට්ලර් ඇතුළු සන්නද්ධ එස්. එස්. භටයින් පටවාගෙන මියුනික් සිට බෑඩ්-වයිසී කරා පවනට බඳු වේගයෙන් ඉගිල ගිය පොලිස් මෝටර් රථ පහකි. පිස්තෝලයක් අතැතිවය රොම් නැවතී සිටි තානායමට කෙලින්ම කඩා වැදුන හිට්ලර් සිය මිතුරා පුද්ගලිකවම සිර භාරයට ගත්තේය. මේ හා සමගාමීව සෙසු විරුද්ධවාදීන්ගේ නිවෙස් හා කාර්යාල වලට කඩා වැදුන ගෝරින්ගේ ‘ගෙස්ටාපෝ’ භටයෝ ලබා දී තිබූ ලයිස්තු පිළිවෙලට පුද්ගලයන් මරා දැම්මේ කිසිදු වග විභාගයලින් තොරවය. මේ කටයුතු සියල්ල සම්බන්ධීකරණය කලේ කළු නිල ඇදුම් ලා ගත් එස්. එස්. සංවිධානයේ නායක හා නාසි පක්ෂයේ නැග එන තරුව වූ හයින්රිච් හිම්ලර් විසිනි. 'පක්ෂපාතීත්වය මගේ ගෞරවයයි' යන අත් පටිය පැලඳ සිටි ඔහු ඇතුළු එස්. එස්. භටයෝ මරණය දක්වා හිට්ලර් වෙනුවෙන් සටන් වැදීමට දිවුරා ප්රොන්දු වී සිටියහ. ‘දිගු පිහියා රාත්රිය’ [Night of Long Knives] නමින් ඉතිහාසයේ ප්රකට මෙම මහා අභ්යන්තර පවිත්රකරණය අතර තුර මරා දමන ලද පිරිස දෙසීයකට අධික බව විශ්වාස කෙරේ. ඔවුන් අතර බීර හලේ විප්ලවය පාවා දුන් බව හිට්ලර් විසින් චෝදනා කෙරුන ප්රාදේශීය නායකයකුවූ ගුස්තාව් වොන් ක්හාර් ද, ජනාධිපතිගේ කපටි උපදේශක හා හිටපු චාන්ස්ලර් මේජර් ජනරාල් ශ්ලයිකර් මෙන්ම නාසි වාමාංශයේ හිටපු නායක ග්රෙගෝ ස්ට්රැසර් ද වූහ. අත් වැරදීම් ද මේ අතර සිදු නොවුනා නොවේ. සංගීත විචාරකයකු වූ ආචාර්ය විලී ස්මිත්ඩ් ගේ නිවසට කඩා වැදුන සන්නද්ධ එස්. එස්. භටයෝ අඹු දරුවන්ගේ විලාප මැද ඔහු කුදලා ගොස් මරා දැමුවේ චෙලෝව වාදනය කරමින් සිටින අතරතුරදීය. ඒ වැරදි පුද්ගලයා බවත්, එස්. එස්. සංවිධානයට අවශ්යව සිටියේ ඒ නමින් සිටි වෙනත් අයෙක් බව හෙලිවූයේ පසුවය. ඔවුහු ස්මිත්ඩ් මහත්මියගෙන් සමාව අයැද මළ සිරුර භාර දුන්හ. ඈට දුරකථනයෙන් කතා කළ හිම්ලර් වන්දියක් ගෙවීමට සූදානම් වුව ඈ එය ප්රතික්ෂෙප කළාය. එවිට නාසි පක්ෂයේ නියෝජ්ය නායක රුඩොල්ෆ් හෙස් ඈට කථාකොට විශ්රාම වැටුපක් ගෙවීමට සැලැස්වීය. “ඔබේ ස්වාමියාගේ මරණය ශ්රේෂ්ඨ ව්යාපරයක සුභ සිද්ධිය වෙනුවෙන් කළ ජීවිත කැප කිරීමක් කියල අපි හිතමු...” රොම් ගේ අවසානය වඩාත් හැඟුම් බරය. ඔහු රඳවා සිටි සිර කුටියට උණ්ඩ පිරවූ රිවෝල්වරයක් යැවීමට හිට්ලර් නියම කළේය. අතීත සේවාව හා මිතුදම වෙනුවෙන් ගෞරවනීය ලෙස සිය දිවි නසා ගැනීමට අවස්ථාවක් ඔහුට ලබා දීම එහි අදහසයි. එහෙත් රොම් එය ප්රතික්ෂෙප කළේය; “මාව මරන්න ඕන නම් ඇඩොල්ෆ් ම ඒක කරපු දෙන්...” එස්. එස්. නිළධාරියෙක් රිවෝල්වරයේ උණ්ඩ සියල්ල නිම වනතුරු රොම්ට වෙඩි තැබුවේය. රොම් ඇද වැටුනේ සුපුරුශු ලෙස අත ඉහලට ඔසවා ‘හිට්ලර් දිනේවා’ යි කෑ ගසමිනි. මේ වග ඇසූ හිට්ලර් මිතුරා සිහි කරමින් බොහෝ වේළාවක් කඳුළු සැලීය. “රොම් මහ මෝඩයෙක්. මම වෙන මොනවා කරන්නද?” උප චාන්ස්ලර් වොන් පැපේන් ගේ දිවි ගැලවුනේ ද අනූ නමයෙනි. වැඩි පරෙස්සමට හිට්ලර් ඔහු කල් ඇතිවම නිවාස අඩස්සියේ තැබුවේ තම අනුගාමිකයන් අතින් අනතුරක් වෙතැයි සිතා විය යුතුය. ගෝලයාට හිරිහැර කොට ලෙඩ ඇඳේ සිටින ජනාධිපති නිකරුණේ තරහ කොට ගැනීමට ඔහු අකමැතිය. එසේ වුවදු එස්. එස්. භටයෝ පැපේන් ගේ සහායකයින් කිහිප දෙනෙක් මරා දමා කාර්යාලයද කුඩු පට්ටම් කළහ. දින කිහිපයකින් තත්වය සමනය වූ පසු චාන්ස්ලර් මැදුර ගිය වොන් පැපේන් දුටුවේ හිට්ලර් හා සෙසු ඇමතිවරු හිඳගෙන සිටි කැබිනට් මේසයේ තම පුටුව ඉවත්කොට ඇති බවය; මරණාසන්නව සිටින ජනාධිපති මේ කිසිත් නොදනී. වොන් පැපේන් උප චාන්ස්ලර් තනතුරින් ඉල්ලා අස් වී ගෙදර ගියේය. ගතවූ දින කීපයේ සිදුවීම් දෙස බලන විට පණ බේරා ගැනීම තනතුරු වලට වඩා කෙහෙකැයි ඔහු සිතන්නට ඇත.
එක ගලෙන් කුරුල්ලන් දෙදෙනා මරන මිනිස්සුන් ගැන අප අසා ඇත; එහෙත් හිට්ලර් පවිත්රමකරණය හරහා එක ගලෙන් කුරුල්ලන් කිහිපදෙනෙක් මැරුවේය. චාන්ස්ලර් ලෙස සිය දේශපාලන අපක්ෂපාතී භාවය ජනාධිපති හමුවේ තහවුරු කෙරිණ; පක්ෂය ද පිරිසුදු විය; බාහිර විරුද්ධ වාදීන් ද මැඩලන ලදී; හමුදාවේ හොඳ හිත ද දිනා ගත්තේය. හමුදාවේ සහාය මේ වේලාවේ ඔහුට නැතුවම බැරිය. ලෙඩ ඇඳේ සිටි ජනාධිපති හින්ඩන්බර්ග් බැරි මරගාතේ පණිවුඩයක් එවමින් චාන්ස්ලර් තැන ගේ නොසැලෙන ශක්තිය මුව නොසෑහෙන පැසසීය. ඔහු දැන් හිට්ලර්ට සිහිනෙනුදු පරිභව නොකරයි. දින කිහිපයකින් පැණවුන ‘රජයේ ආත්මාරක්ෂක පියවර පිළිබඳ නීතිය’ යන නව කෙටුම්පතක් මගින් ‘මහා පවිත්රකරණයට’ පූර්ණ සුජාත භාවය හිමිවිය. ප්රජාතන්ත්රවාදය ගැන කිසිවෙකුටත් නන් දෙඩවිය නොහේ. අණ පණත් සම්මත කර ගැනීම හිට්ලර්ට දැන් කජු කනවාක් මෙන් ලෙහෙසි වැඩකි.
තෙසතියකින් ඔස්ට්රියාවේ ජර්මන් විරෝධී චාන්ස්ලර් වරයා වූ ඩොලෆස් ඝාතනය කරන ලදී. ඔස්ට්රියන් නාසි පක්ෂය බලය පැහැර ගැනීමට කල තැතක් ව්යවර්ථ කල බව එරට රජය කීය. සියළු දෙනා ඇහි බැම රැලි කොට බැළුවේ හිට්ලර් දෙසය. ජර්මන් මැදිහත් වීමක් සිදු කලහොත් ඉතාලි හමුදා එවන බවට මුසෝලිනි අනතුරු ඇඟවීය. තමා මේ ගැන කිසිත් නොදන්නා බව කියා සිටි හිට්ලර් ඇඟ බේරා ගත්තේය. වියානා රජය පෙරළීමේ කිසිදු අදහසක් ජර්මනිය තුල නැත. අනතුරුව ඔහුට කදිම අදහසක් පහල විය. එස්. එස්. කණ්ඩායමක් වොන් පැපේන් ගේ දොරට තඩි බාන විට එදා පාන්දර ජාමේ තුනට ආසන්නය. බියෙන් ගැහෙමින් දොර විවෘත කළ පැපේන් ට තම සැකය හේතු රහිත වග ඉක්මනින්ම පෙනී ගියේය. “සමාවෙන්න පැපේන් මහත්මයා, ඔබේ දුරකථනය වැඩ කරන්නෙ නැහැ. නායකතුමාට ඔබ සමඟ ඉක්මනින්ම කථා කරන්න අවශ්යලු.” නිළධාරියෙක් පැවසුවේ ගරු සරු ඇතිවය. මොහොතකින් හිට්ලර් දුරකථනයෙන් සම්බන්ධ විය. “තමුසෙ දන්නවා නේද වියානාවෙ වෙලා තියන දේ, හර් වොන් පැපේන්? ඉක්මනට එහේ ගිහින් හොයල බලල මේක පිළිවලක් කරල දාන්න.” තමා වියානාවේ සිදුවී ඇති කිසිවක් නොදන්නා බව පැපේන් කීවේය. “මට තේරෙන්නෙ නැහැ එහේ ගිහින් කරන්න තියෙන්නෙ මොනවද කියල” ඔස්ට්රිෙයන් චාන්ස්ලර් ඩොල්ෆස් කිසිවෙකු මරා දමා ඇති බවත්, එරට නාසි පක්ෂයේ නම සිද්ධියට ගෑවී ඇති අන්දමත් හිට්ලර් ලහි ලහියේ විස්තර කළේය. ඔහුගේ කට හඬ වෙව්ලයි. දැන් ශක්තිමත් රාජ්යතාන්ත්රික නියෝජනයක් අවශ්යය. “තමුසෙට තමයි මේ වැඩේට කියාපු මිනිහා. අනෙක තමුසෙත් කතෝලිකයෙක්.. ඔන්න බැහැ කියන්න විතරක් හෙම ලැහැස්ති වෙන්න එපා තේරුනාද?” “තේරුනා!” වොන් පැපේන් තානාපති පදවිය භාර ගත්තේය. ජර්මනියේ හිඳ නිකරුනේ මැරුම් කනවාට වඩා එය දාහෙන් සම්පතකි. අති විශේෂ දූත මෙහෙයක් සඳහා වොන් පැපේන් උප චාන්ස්ලර් ධුරයෙන් ඉවත් වී වියානාව බලා ගිය බව ඇසූ ඔත්පොලව සිටි ජනාධිපති හින්ඩන්බර්ග් සතුටු කඳුළු වැගිරුවාට නිසැකය. දින කිහිපයකින් ඔහු මිය ගියේ චාන්ස්ලර් තැන ගැන උපදවාගත් පහන් සිතිනි. හිස් වූ ජනාධිපති පදවිය චාන්ස්ලර් ධුරය හා ඒකාබද්ධ කිරීමේ විශේෂ ආඥාවක් හිට්ලර් විසින් නිකුත් කරන විට හින්ඩන්බර්ග් ගේ මළ සිරුරේ උණුසුම වත් පහව ගොස් තිබුනේ නැත. හමුදාවද ඊට එරෙහි නොවීය. දෙවසක් තුල ජනාධිපතිවරණ දෙකකට හා පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ තුනකට මුහුණ දී සිටි හිට්ලර් තවත් ජනමත විමසුමක් කැඳවූයේ වැඩි හොදටය. මත විමසුමට පෙර දින දිවංගත ජනාධිපතිවරයාගේ පුත් ඔස්කා වොන් හින්ඩන්බර්ග් ගුවන් විදුලියෙන් රටට කියා සිටියේ ‘නායක තුමා’ කෙරේ සිය පියා තුල විශාල විශ්වාසයක් තිබූ බවයි. නොකියූ හේතු රැසක් ඊට තිබිණ. පවිත්රකරණය අතරතුර දී පරලොව යැවුන කපටි උපදේශක ශ්ලයිකර් පැරණි කුණු ගොඩවල් අවුස්සද්දී, හිට්ලර් අතීතයටද බලපාන පරිදි හින්ඩන්බර්ග් පවුලම බදු ලැයිස්තුවෙන් නිදහස් කලේය. එයම මඳෑ! එපමණක්ද? අවුරුද්දකට පෙර හමුදා කල්නල් වරයකු වූ ඔස්කා වොන් හින්ඩන්බර්ග් දැන් මේජර් ජනරාල් තනතුර දරයි.
ජනමත විචාරණයේදී ඡන්ද දායකයෝ 90% ක් හිට්ලර්ට ජානධිපති ධුරය ද බලතල පැවරීම අනුමත කළහ. විපක්ෂව අදහස් දැක්වීමට කිසිවෙකුත් සිටියේ නැත. ජනාධිපති-චාන්ස්ලර් තැන්පත් ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් හෙවත් ‘නායක තුමා’ එතැන් පටන් ජර්මනියේ ‘ව්යවස්ථානුකූල ඒකාධිපතියා’ ය. නාසි විප්ලවය සම්පූර්ණ විය.
thumb|වම|රෝම් ඝාතනය පිළිබඳ පලවූ බටහිර පුවත් වාර්තාවක් ( 1934 ජුලි ) thumb|මධ්යය|එස්. එස්. සංවිධනයේ නායක හෙයින්රිච් හිම්ලර්. thumb|දකුණ|චාන්ස්ලර් හිට්ලර් සිය දකුණත බඳු ගෝරින් සමඟ. (1934) thumb|මධ්යය|ජනාධිපති හින්ඩන්බර්ග් සහ චාන්ස්ලර් හිට්ලර් (1933 මාර්තු)
හිට්ලර් නම් සැලසුම් ශිල්පියා (1934-1935)
අධිකරණය සිය අභිමතය බල ගන්වන ආයතනයක් බවට පත් කොට ව්යවස්ථාදායකය හා විධායකය සියතට ගත් ජනාධිපති-චාන්ස්ලර් තැන්පත් ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් ගේ සිහිනය බලයෙන් අග තැන්පත් ප්රෞඩ ජර්මනියකි. ගැටවර වියේ ලින්ස් හා වියානා නගර දෙකම කොල මත ප්රතිනිර්මාණය කරමින් තනිව සැලසුම් ශිල්පය ප්රගුණ කල ඔහුට විශේෂඥයන් නොරිසිය. තම පටු ක්ෂෙත්රය හැරුන කොට මෙලෝ හසරක් නොදත් ඔවුන් ප්රායෝගික නැතැයි ඔහු කල්පනා කලේය. එවැන්නෝ නිළධාරිවාදය ආරක්ෂා කිරීම වෙනුවෙන් වෘත්තිය අරමුණු කැප කිරීමට වුව පසුබට නොවෙති. ද්වීතික පාසලෙන් ඔබ්බට ඉගනීමක් ලබා නොතිබුනද පොත පත කියැවීම හා අත් දැකීම් ඇසුරින් පශ්චාත් උපාධි කිහිපයක දැනුම හිට්ලර් සතු විය. තුන්වන රයික් අධිරාජ්යයේ සිහිනය සැබෑ කර ගැනීමට නම් ජර්මනිය දේශපාලන සාධක මෙන්ම ආර්ථික අරමුණු ද ඉලක්ක කොට ගත් යුද්ධයක් තුලින් භූමිය දිනා ගත යුතු බව ඔහු දත්තේය. අභියෝගය වූයේ පැවති සීමාවන් තුල ඉලක්ක සපුරා ගැනීමෙහිලා සමත් සුදුසු උපාය මාර්ග තෝරා ගැනීමත් ඒ සදහා සුදුසු යාන්ත්රණයක් ගොඩ නැගීමත්ය. මෙය ප්රතිපත්ති, ශ්රම බලකාය, නිෂ්පාදනය, කර්මාන්ත හා යටිතල පහසුකම්, සන්නද්ධකරණ හා නඩත්තු පිරිවැය, සිවිල් පරිපාලනය, බලශක්තිය, ආනයන අපනයන හා රාජ්යතාන්ත්රික උපාය උපාය ආදී සියළු අංශ ආවරනය වන සේ පිළියල කෙරුණ යෝධ සැලැස්මක් විය යුතුය. මෙවන් දැවැන්ත වැඩසටහනක් තුල කිසියම් විෂයක් පිළිබඳ තම සෛද්ධාන්තික දැනුමින් ඔබ්බට ගිය සහභාගීත්වයක් හා දායකත්වයක් සැපයීමට ධාරිතාවයෙන් පොහොසත් පුද්ගලයන් ජර්මන් ඉහල නිළධාරී තන්ත්රය තුල දුර්ලභ බවද, වර්සෙල්ස් ගිවිසුම බිඳ දැමීමට ඇවැසි ධෛර්යය විදේශ සේවය තුල හෝ සූදානමක් හමුදාව තුල හෝ නොමැති බවද ඔහු වටහා ගත්තේය. දැනුම් තේරුම් ඇත්තෙකුට සිටියේ ගෝරින් පමණි. එහෙත් ගෝරින් පසුවූයේ තම දයාබර සිටු බිරිඳ වූ කැරින්ගේ අකල් වියෝව ගැන තවමත් සිත් තැවුලිනි. ඈ සිහි වීම පිණිස ‘කැරින් ශාලාව’ නමින් හැඳින් වුන දැවැන්ත ගම්බද මාලිගයක් තැනවූ ඔහු ස්වීඩනයේ සුසාන භූමියක තෙවසරකට පෙර මිහිදන් කොට තිබූ ඇගේ සිරුර ගොඩගෙන විශේෂ දෙනක බහා ගෙනැවිත් මේ ‘ටජ් මහල’ තුල තැනවූ භූගත සමාධියක් තුල තැන්පත් කලේය. ඒ ගරු ගාම්භීර අවමගුල් උත්සවයට හිට්ලර්ද සහභාගී විය. අනතුරුව සැනසුන ගෝරින්ට මාස කිහිපයකින් එමී සොන්මන් නම් සුරූපී නිළිය හා විවාහ වීමේ සිතක් පහල විය. අදහසට හිට්ලර් ද කැමති වූයේ එක පයිනි. ගෝරින්ට ද යන කල දවසක් තිබිය යුතු බව ඔහු නිතර කියයි. කසාදයේ දෙවන මනමාලයා වූයේද යහපත් හිට්ලර් ය!
තුන්වන රයික් රාජ්යයේ මූලික අඩිතාලම ඒ වන විටත් දැමෙමින් තිබිණ. බොහෝ දුරට ශ්රම බලකායෙන් ඉවත් කරන ලද කාන්තාවන් සැමියා දරුවන් සහ නිවෙස සිය ලෝකය කොටගනු දැකිම තම පැතුම බව හිට්ලර් කීය. ඊට අමතරව සියළුම යුදෙව්වන් හා ‘දේශපාලන වශයෙන් අවිශ්වාස’ලෙස වර්ග කෙරුණ පුද්ගලයන් දස දහස් ගණනක් රජයේ සේවයෙන් පහ කිරීම නිසා නව රැකියා අවස්ථා රැසක් ඇතිවිය. යුදෙව්වන් හා ‘අලසයන්’ ලෙස වර්ග කරනු ලැබුවෝ ‘සෝදිසි කඳවුරු’ තුලට අතුරුදන් කරවීම ආර්ථික හා පරිපාලන වශයෙන් වාසිදායකය. මෙම ‘සෝදිසි කඳවුරු’ වල අරමුණ වූයේ තුන්වන රයික් අධිරාජ්යයට අනර්ථකාරී ‘මානව’ සාධක අවම වෑයමක් හා පිරිවැයක් තුලින් විනාශ කර දැමීමයි. ඔවුන් පෝෂණය කිරීමට හා නඩත්තුවට වැය වන මාක් කෝටි ගණනක ධනය මෙන්ම ඔවුන්ගේ රාජසන්තක කල දේපලද ආර්ථිකයේ වඩාත් වැදගත් අංශ තුලට එමගින් යොමු කල හැකි විය. මෙම අතිශය වගකීමකින් හා සැලකිල්ලකින් යුතුව ඉටු කල යුතු වූ භාරධූර කාර්යය සඳහා හිට්ලර් තොරා ගත්තේ තමාට පෞද්ගලිකව පක්ෂපාතීත්වය දිවුරා ඇති එස්. එස්. සංවිධානයයි. ‘විශ්වාසදායක හයින්රිච්’ හෙවත් කවදත් හිතවත් හිම්ලර් කාර්යක්ෂම විධායකයෙක් මෙන්ම දක්ෂ සංවිධායකයකුද විය. ගෝරින් විසින් ඔහුට භාර කටන ලද ‘ගෙස්ටාපෝ’ පොලිසියද දැන් එස්. එස්. ශාඛාවකි. රයින්හාර්ඩ්ට් හයිඩ්රිච් නැමති ඔහුගේ කදිම සහායකයා සිරකරුවන් ගාල් කරවීමේ හා අතුරුදන් කරවීමේ ක්රමෝපාය පිළිබඳ විශේෂඥ මට්ටමේ දැනුමැත්තෙකු වූයේය. නව රැකියා අවස්ථා රැසක්ද සලසමින් සන්නද්ධකරණ වැඩපිළිවෙල සඳහා ආයෝජනය කිරීමට කුවේර කර්මාන්ත හිමියන් ඉදිරිපත් වුවද ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදන මිලදී ගැනීමට ජර්මන් රජයට මුදල් නොවීය. ‘මෙෆෝ’ බිල්පත් නැමති රජයේ පොරොන්දු නොට්ටු විශේෂයක් මගින් ගෙවීම් කල හැකි බව මෙහිදී හිට්ලර්ට කියා දුන්නේ මහ බැංකු අධිපති ජල්මාර් ෂාච්ට් ය. පස් වසරකින් කල් පිරීමට නියමිත එම පොරොන්දු නෝට්ටු මගින් ගෙවීම් ලබන කාර්මාන්ත කරුවන්ට ඔවුනොවුන් අතර ගණුදෙණු කිරීමට හැකිවන සේ සැලසුම් කොට තිබීම එහි විශේෂත්වයකි. සෙසු ජාතීන් ජර්මනියේ මට්ටමට නිරායුධ වීමට සූදානම් නැත්නම් නම් තවත් සාකච්ඡා පැවැත්වීමෙන් ඵලක් නැතැයි කී ජර්මනිය ජාතීන්ගේ සංගමයෙන් හා ජිනීවා නිරවිකරණ සමුළුවෙන් ද ඉවත් වූවාය. තම දෑත් බැඳ තබා ගැනීමට හිට්ලර් අකමැතිය. මේ පිලිබඳ ඔහු ජන මත විමසුමක්ද කැඳවීය. එහි ප්රථිඵලය වර්සෙල්ස් ගිවිසුම කෙරේ ජර්මන් මහජනයාගේ පිළිකුල පිළිබිඹු කෙරුණු කැඩපතක් බඳු විය. ජනතාවගෙන් 95% ක් හිට්ලර්ගේ ප්රතිපත්තිය අනුමත කලහ. සම්පත් හා කාලය යන සාධක අතින් බැලූ කල සිය ඉලක්ක සපුරා ගැනීමට හැක්කේ කෙටි යුද ක්රියා දාමයක් හරහා සතුරා මුළුමනින් විනාශ කිරීමෙහිලා සමත් අතිශය ජංගමශීලී හමුදාවක් ගොඩ නැඟීම තුලින් බව හිට්ලර් අවබෝධ කොට ගත්තේය. සන්නද්ධ කල යුතු වූයේ උපාය උපක්රම වලට අනුකූලවය. එහෙත් මෙම වගකීම භාර දිය හැකි ජනරාල් වරයෙක් හමුදාව තුලද සිටියේ නැත. තවමත් පළමු ලෝක යුද්ධයේ රාමු අතර කොටුවූ පොතේගුරු සෙනෙවි මණ්ඩලය බොහෝ පසුගාමී විය. නව අදහස් සලකා බැලීමේ ධෛර්යයක් හෝ උනන්දුවක් ඔවුන් තුල නොවීය. එහෙයින් සියල්ල සොයා බැලීමට සිදුවූයේ හිට්ලර්ටය. සාම කලය සඳහා ඩිවිෂන විසි එකක් සෑහුන බව පැවසුනද කෝකටත් කියා තිස් හයක්ම ගොඩ නැඟීමට ඔහු නියම කළේ හමුදාවේ වෘත්තිය ඇස්තමේන්තු ගැන ඔහු තුල වූ අවිශ්වාසය පමණක් නොව එහි දි පලලද මැනවින් විදහා දක්වමිනි.
එහෙත් හමුදාවේ කණිෂ්ඨ නිල අතර දක්ෂයන් සිටි බව හිට්ලර් සිය අත්දැකීමෙන් දත්තේය. 1934 අගෝස්තුවේ පැවැත්වූ යුද අභ්යාසයකදී ජර්මන් හමුදාවේ තාක්ෂණික අංශය විසින් නිර්මාණය කල ජර්මන් සන්නද්ධ රථයක මුල් ආකෘතියක් දුටු හිට්ලර් මවිතය්ව්න් කෑ ගැසීය. “ආන්න හරි! මෙන්න මේව තමයි මට ඕන.” එහි නිර්මාතෘ මෙන්ම හමුදාවේ යාන්ත්රික යුද ශිල්පය පිළිබඳ දැනුමැත්තා වූයේ හයින්ස් ගුඩේරියන් නැමති හමුදා කල්නල් වරයෙකි. බර යුද ටැංකි විශාල කණ්ඩායම් ලෙස යෙදවීම වඩාත් ඵලදායී බවත්, එමගින් කුඩා හමුදාවක් යොදා ගනිමින් තීරණාත්මක ලෙස සතුරු පෙරමුණ බිඳ දැමිය හැකි බවත් ගුඩේරියන් එහිදී පෙන්වා දුන්නේය. එම නව සිද්ධාන්තය හිට්ලර්ගේ සිත් ගති. නිළධාරීන් පුහුණු කිරීම හා යුද ටැංකි නඩත්තුව පිළිබඳව ඔහු ගුඩේරියන් ගෙන් බොහෝ කරුණු විමසීය. මේ සියල්ල අතර තුර ජර්මනියේ නුදුරු ප්රතිපත්තිමය වෙනස්කම් සධාරණීකරණය කෙරෙන කිසියම් රාජ්යතාන්ත්රික පෙරහුරුවක් ද තිබිය යුතුය. ගහෙන් ගෙඩි එන්නාක් මෙන් සන්න්ද්ධ කරණ වැඩපිළිවෙලක් දියත් කොට හැකි නොවේ. සිය ආත්මාරක්ෂාව පිණිස ප්රතිසන්නද්ධ වනු හැර වෙනත් විකල්පයක් ජර්මනිය හමුවේ නැතැයි 1935 දී හිට්ලර් ප්රකාශ කොට කොට සිටියේය. ආත්මාරක්ෂාව යනුවෙන් ඔහු අදහස් කළේ කුමක්දැයි පැහැදිලි නැත. ජර්මනියට අඩන්තේට්ටම් කරමින් සටනට කැඳවූ සතුරෝ කිසිවෙක් ද නුවූහ. නව ගුවන් හමුදාවක් ප්රතිෂ්ඨාපනය කළ වග ද නිල වශයෙන් පිළිගත් ඔහු යුද හමුදාව ද භටයන් පන් ලක්ෂයක් දක්වා වැඩි කිරීම තම අපේක්ෂාව බව කීය. වර්සෙල්ස් ගිවිසුම මගින් හමුදාව ලක්ෂයකට සීමා කොට තිබූ අතර ගුවන්යානා, යුද ටැංකි, සබ්මැරීන හෝ බර අවි නිපදවීම තහනම් කොට තිබිණ. නව ගුවන් හමුදාපති වූයේ හිටපු ප්රහාරක නියමු ජනරාල් ගෝරින්ය. අනතුරුව හමුදා සෙනෙවි මණ්ඩලයේ පොතේගුරු වාදීන් මතු කල සැක සංකා අළුයම කෙළ පිඬක් සේ ඉවත ලූ හිට්ලර් කල්නල් ගුඩේරියන්ගේ යුද ටැංකි හෙවත් ‘පැන්සර්’ සටන් න්යාය ඇතුලත් කරමින් ජර්මන් හමුදා අත්පොත සංශෝධනය කිරීමට නියම කළේය. යුද අගල් තුලට වැදී සටන් වදිනු වෙනුවට යාන්ත්රික බලඇණි යොදවා පෙරමුණ දෙපසින් ‘කකුළු අඬු’ හැඩයට ගැඹුරට කාවැදීම මගින් සතුරා වටකොට විනාශ කිරීම ගුඩේරියන්ගේ උපක්රමයයි. කෙටි කලකින් තීරණාත්මක ජයක් අත්පත් කොට ගැනීමෙහිලා සමත් කුඩා ජංගමශීලී හමුදාවක් යෙදවීමේ සංකල්පයටට මෙම උපාය අතිශය සුදුසු විය. 1935 ඔක්තෝබරය වන විට ජර්මන් හමුදාවේ පෙරටු බලය වූයේ පෙර මෙන් පාබල හෝ අශ්වාරෝහක කණ්ඩායම් නොව දැවැන්ත ‘පැන්සර්’ හමුදා තුනකි; දෙවන ලෝක යුද්ධය ආරම්භයේ හිට්ලර් ලද කැපී පෙනෙන ජයග්රහණ මාලාව පිටුපස වූ එක් රහසක් වූයේ ගුඩේරියන්ගේ මේ නව ‘පැන්සර්’ යුද කලාවයි. ප්රතිවාදීන් සතුව යුද ටැංකි තිබුනද ඒවා ඵලදායී ලෙස මෙහෙයවීමට ඔවුහු නොදත්හ. සෙසු සියළු රටවල හමුදා යුද ටැංකිය ඒ දක්වාත් යොදා ගත්තේ හුදෙක් පාබල හමුදාවේ සහයක උපකරණයක් ලෙසටය. මෙම වරද අවබෝධ කොට ගැනීමට ඔවුන්ට බොහෝ කලක් ගතවූ අතර ඒ වෙනුවෙන් ගෙවීමට සිදුවූ වන්දිය අති විශාල විය. එහෙත් ඒ සමඟම ගුඩේරියන් දැරූ සන්නාහ සන්නද්ධ බල ඇණි වල ප්රධාන මාණ්ඩලික නිළධාරී තනතුරින් ඔහු ඉවත් කොට ‘පැන්සර්’ බල ඇණියක අණදීම සඳහා පත් කොට යැවීමට සෙනෙවි මණ්ඩලය කටයුතු කලේය. මෙය ඔහු ප්රතිපත්ති සම්පාදන කටයුතු වලින් බැහැර කරවූ අතර හිට්ලර් ඒ වගක් දැන සිටියේ නැත.
පනින රිළවුන්ට විදුලි සෝපාන තබන්නාක් මෙන් සමස්ථ ටොන් බරින් තමාට වඩා සියයට පණහකට අඩු නැව් කණ්ඩායමක් ජර්මනියට පවත්වාගෙන යාමට ඉඩ දීමට මේ අතර වාරයේ මහා බ්රිතාන්යය ද කැමති වූවාය. ලන්ඩනය මේ වනවිට සිටියේ ජර්මනිය නිරායුධ කොට තැබිය නොහැකි නම් යටත් පිරිසෙයින් ඈ ප්රතිසන්නද්ධ වීම සීමා කිරීමට හෝ උත්සහ දැරිය යුතුය යන ස්ථාවරයේය. පළමු ලෝක යුද්ධයේ අමිහිරි මතකයෙන් හා නවසිය විසි නවයේ ලෝක ආර්ථික අවපාතයේ බලපෑමින් තවදුරටත් පීඩා විඳි මහා බ්රිතාන්යයේ එකම උත්සාහය වූයේ යටත් පිරිසෙයින් නුදුරු අනාගතයේ හෝ යුරෝපයේ තවත් විශාල යුද්ධයක් ඇතිවීම වැලක්වීමයි. හමුදා බලය තර කිරීමේ ජර්මන් වෑයම හමුවේ සංත්රාසයට පත් ප්රංශය තමාට මහා බ්රිතාන්යයේ සහයෙන් තොරව තනිවම ජර්මනිය හා සටන් වැදීමට සිදුවේයැයි බියෙන් පසු වූවාය.
ගැටවරයෙකු ලෙස එදා ලින්ස් හා වියානා නගර වෙනස් කිරීමට දැවැන්ත සැලසුම් පිලියල කල හිට්ලර් අද බර්ලිනය යලි ඉදි කිරීමට නොසිතුවේද? මොහොතකටවත් එසේ නොසිතන්න. මන්ද තවමත් හිට්ලර්ගේ කාලය වඩාත් වැයවූයේ ඔහුගේ පුද්ගලික විනෝදාංශය වූ මෙම කාර්යය සඳහා බැවිණි. ගීසා හි පිරමිඩ පාරාවෝ වරුන්ගේ යසස කියා පාන්නක් මෙන් දහස් වසරක් පවතින ‘මහා ජර්මනියේ’ විභූතිය එහි ජ්යාමිතික මාණයන්ගෙන් නිරූපණය විය යුතු බව හිට්ලර් විශ්වාස කලේය. ඒ සඳහා හරියටම හරියන පුද්ගලයා හමුවීම ඔහුගේ වාසනාවකි . කුබිසෙක්ට පසු හිට්ලර්ට සිටි සමීපතම පුද්ගලික මිතුරා ඇල්බර්ට් ස්පීර් යයි පැවසීම වරදක් නොවේ. උතුරු ජර්මනුවෙකු වූ තිස් හැවිරිදි ස්පීර් මුළින්ම හිට්ලර්ගේ අවධානයට ලක්වුනේ බර්ලින් හි චාන්ස්ලර් භවන අළුත් වැඩියාව භාරව කටයුත් කරන අතරතුරදීය. කොපමන රාජකාරී බහුල වුවද දිනපතා වැඩ බිමට පැමිණෙන හිට්ලර්ට සෑම ඇද කුදයක්ම පෙනේ. ඔහුගේ හිතට නෑල්ලීම නිසා දැවැන්ත කිරිගරුඬ සිවිලිමක් කිහිප වරක්ම ගලවා සවි කිරීමට සිදු විය. තෙමේම නිර්මාණ ශිල්පියෙක් වූ හිට්ලර් මෙම අවස්ථාවන්හි අත්දුටු ස්පීර් ගේ ආකල්ප හා රුචිය කෙරේ විශාල උනන්දුවක් දැක්වූ අතර තමා මෙතෙක් සෙවූ පුද්ගලයා හමුවූ බව ඔහුට වැටහිණ. එතැන් පටන් සියළු යටිතල පහසුකම් ඉදි කිරීමේ වගකීම ස්පීර්ට භාර කල ඔහු මෙම තරුණ නිර්මාණ ශිල්පියා තම පුද්ගලික මිතුරෙකු ලෙස ලා සැලකුවේය. ස්පීර් පසුකාලීනව හෙලි කල ආඥාදායකයා සමඟ සිය අත්දැකීම් හිට්ලර් ගේ තරුණ විය පිළිබද කුබිසෙක් කරන විස්තරය තරම්ම අපට වැදගත්ය.
යුද්ධයට පෙර ඒ සොඳුරු දින වලදී එදිනෙදා දේශපාලනයේ විඩාව වඩාත් දැඩි වූ විට ඔහු කලේ ‘දේශපාලන-නොවන’ හිතවතුන් කිහිපදෙනෙකු හා සමීපතම මිතුරිය වූ ඊවා බ්රෝන් මෙනෙවිය ඇතුළු කණ්ඩායමක් සමඟ ඔබර්සැල්ස්බර්ග් හි ‘බර්ග්හොෆ්’ බංගලාවට වැදී අතුරුදන් වීමයි. මෙම බංගලාව ඔහු විසින් මිලදී ගන්නා ලද්දේ ‘මගේ සටන’ කෘතියෙන් ලද ආදායමෙන් බව පැවසේ. චාන්ස්ලර් මැදුරේ ගාලගෝටිටිය තුල සලකා බැලිය නොහැකි තරම් විශාල ගැටළු කෙරේ ඔහු සිත යොමුකරන්නේ සැහැල්ලු බැවේරියානු ගොවි ඇඳුමක් හැඳගෙන ඇල්ප්ස් කඳුකරයේ ඔබමොබ ඇවිදිමිනි. කුඩා තානායමක් අතරමඟ දුටුවහොත් ඔහු එහි නොවැරදීම ගොඩ වැදෙයි. ‘ලොව හොල්ලන තීරණ’ ගැනීම සඳහා අවශ්යඔ සන්සුන් බව හා ආත්ම විශ්වාසය එවැනි ස්ථානයකදී ඔහු තුල ඇතිවේලු! එමෙන්ම ලද අවසරයකින් සිත්තම් හා ගොඩනැගිලි සැලසුම් නිර්මාණයේ යෙදෙන ඔහු සවස් යාමයේ දොඩමළු වෙයි. එතැනදී ඔහු දේශපාලනයේ වෙහෙසින් මිදේ; දෑස් දීප්තිමත් වී ප්ර තික්රිඔයා ප්රසතිචාර ඉක්මන් වේ; තීරණ ගැනීමේ අශාව යලි පිබිදේ. ජීවිතය පිලිබඳ දැක්ම ලිහිල් ය. සංග්රහශීලි ඔහු දයාබරය. හිට්ලර් ගේ මෙම සරල හැසිරීම හා ඇඳුම තම ජනයා අතර ඔහුට කීර්තිය ගෙන දීමට හේතු විය. ඔහු මස් මාංශ අනුභව නොකළේය; මත්පැන් නෑල්ලීය; ඔහු අසලක දුම් පානය කිරීම කිසිවෙකුට අවසර නැත. විශේෂ උත්සව අවස්ථාවක් නොවී නම් සිය ලේකම් වරියන් හා නිර්මාංශ කෝකියා ඇතුළු පුද්ගලික කාර්ය මණ්ඩලය සමඟ කෑමට වාඩිවීම ඔහුගේ සිරිතය. ඊවා බ්රෝ න් හෝ වෙනත් අමුත්තෙක් සිටී නම් බොජුන් සැසිය වඩාත් දීර්ඝ වේ. බොහෝ විට හිට්ලර්ගේ ආහාරය වූයේ සුප් හා එලවළු සලාදයක් සමග සැන්ඩ්විච් ය; නැතහොත් බත් හෝ වෙනත් ධාන්ය වර්ගයකි. එහෙත් සෙස්සන් වෙනුවෙන් ඕනෑම වර්ගයක මස් මාංශ හා වයින් පිළිගන්වනු ලැබේ. හිට්ලර් අතුරු පසට කෑවේ කේක් හෝ පළතුරු පුඩිමකි; කෙටි ආහාර ලෙස ඔහු වඩාත් ප්රිය කලේ බිස්කට්, චොකලට් රෝල් හෝ නිර්මාංශ පේස්ට්රික වර්ගය. ඉන්පසු ඔහු ඔසු පැන් හෝ පිරිසිදු ආසෘත ජලය පානය කරයි. සුරා සූදුව, අනාචාරය ආදී යනාදී දුසිරිත් ඔහුට නොරිසිය. ඇවිදීමය හිට්ලර් ගේ එකම ව්යායාමයයි. බොහෝ විට ඔහු කල්පනා කරන්නේ හා වැදගත් තීරණ වලට එලඹෙන්නේ නැගෙනහිර ප්රසියාවේ 'ඩෘක ලෙන' නැමති මූලස්ථානය අවට වන ලැහැබක් තුල හෝ බර්ග්හොෆ් බංගලාව අවට වූ කඳු මත සක්මන් කරන අතරතුරය. ස්පීර් එහි සිටී නම් නොවැරදීම ඔහුද තමා හා කැටුව යාම හිට්ලර් ගේ සිරිතකි. එදාට ගමන අවසන් වනතුරු නගර මංමාවත්, ගොඩනැගිලි හෝ පාලම් ඉදි කිරීම පිළිබඳ සැලසුම් පිළිබඳ කතා බහ වේ. තුන්වන රයික් රාජ්යයේ සෑම වැසියෙකුටම මෝටර් රථයක් තිබිය යුතු වග හිට්ලර් තුල බොහෝ කලකට පෙර සිට පැවති අදහසකි. වැඩිහිටියන් දෙදෙනෙක් හා ළමයින් තිදෙනෙකු සහිත පවුලක් පැයට සැතපුම් 60 ක වේගයෙන් ගෙන යායුතු එම රථයේ හැඩය හා ඇතැම් උපාංග ඔහු පෞද්ගලිකවම සැලසුම් කොට තිබිණ. මාර්ක් 990 කට මිල කෙරුන එම රියට ඉතුරුම් සැලැස්මක් හරහා මුදල් ගෙවිය හැකි විය. මෙම උත්සාහයේ අග්ර ඵලය වූයේ ‘මහජන රථය’ යන අරුතැති සුප්රකට ‘වොක්ස්වැගන්’ බීට්ල් මෝටර් රථයයි. එහෙත් මාර්ක් 990 ක මිලකට එම රථය ලබා දීම නිෂ්පාදකයන්ට අපහසු වීම නිසා ව්යාපෘතියේ අපේක්ෂිත අවසන් ඉලක්කයට ලඟ වීමට නොහැකි වුවද, බොහෝ මධ්යම පංතිකයන්ට ඉන් සෙත අත් වූ බව කිව යුතුය. එහෙත් අද ‘වොක්ස්වැගන්’ සමාගම 1950ට කලින් ඉතිහාසය ගැන කථා කිරීමට අකැමතිය.
මෙම දැවැන්ත දේශපාලන, ආර්ථික, රාජ්යතාන්ත්රික හා හමුදාමය ප්රතිසංස්කරණ ක්රියාවලිය තුල සංස්කෘතික අංශය පිළිබඳ වගකීම පැවරුණේ හිට්ලර්ගේ ප්රධාන ප්රචාරක නිළධාරී හා ‘මහජන ප්රබෝධන’ ඇමති ආචාර්ය ජෝසොෆ් ගොබ්ල්ස්ටය. සියළු ජනසන්නිවේදන ආයතන ඔහුගේ සෘජු පාලනයට නතු විය. රජයේ අනුග්රහය නිසා සංගීතය සිනමාව හා කලාවට නම් එය යහපත් කාලයකි. එහෙත් යුදෙව්වෝ තව දුරටත් මඩින ලද්දෝය. පුරවැසි භාවය පවා අහෝසි කෙරුන ඔවුන් හා ආර්යයන් අතර විවාහ බන්ධනද තහනම් කෙරින. නෙසේවීනම් ජර්මන් සංස්කෘතිය විනාශ වනු ඇතැයි ගොබ්ල්ස් බිය විය. නාසි පක්ෂයේ එකම වෘත්තිය ප්රබුද්ධයා ලෙස සැලකිය හැකි ගොබ්ල්ස් බොහෝ දෙනා නොදත් කරුණක් ද අවබෝධ කොට ගත්තේය. එනම් අවස්ථවෝචිතව ස්වාර්ථය තකා සුළු මුසාවකින් තෘප්තිමත් වන පොදු ජනයා මහා පරිමාණයේ බේගල් ඇද බෑමට සිය නායකයන්ට හැකියාවක් ඇතැයි කිසිසේත්ම නොසිතන බවය. එමන්ම නිරන්තරව අසන්නට ලැබෙන යමක් කල් යාමේදී නිතැතින්ම වැඩි දෙනා අතර සැබෑවක් ලෙස පිලි ගැනෙනු ඇත. සත්යය විනිවිද දැකීමෙහිලා සමත් බුද්ධියකින් යුත් ඔහු එය විකෘති කරන අන්දමද මැනවින් දැන සිටියේය. මේ අන්දමින් 1935 අග වන විට ජර්මනිය පූර්ණ පරිවර්තනයක පෙර ලකුණු පල කරමින් සිටියාය. ‘සෝදිසි කඳවුරු’ වලට යවන ලද්දෝ පරිපාලන වශයෙන් පොත්පත් වලින් කපා හරිනු ලැබ තිබීම නිසා සංඛ්යා ලේඛණවල සැලැකිය යුතු ප්රගතියක් දක්නය විය. ගතවූ වසර කිහිපය හා සැසඳීමේදී ජීවන වියදම ද තරමක් අඩුය. ජන ජීවිතය සන්සුන්ය. නව බලාපොරොත්තුවක අරුණලු බොහෝ දෙනා දකිති.... නැතහොත් කරුණු එසේ බව ආචාර්ය ගොබෙල්ස් ඔවුන්ට නිසැක ලෙස ඒත්තු ගැන්වීය... බහුතරය ගොබෙල්ස් හා එකඟ වූහ. ප්රශ්න නැඟූ අමාරුකාරයන් සුළු කොටස බලා කියා ගැනීම හිම්ලර් ප්රමුඛ එස්. එස්. සංවිධානයට පැවරිණ. භාවිතයේ දී කෙතෙක් නරුම වුවද, හිට්ලර්ගේ තුන්වන රයික් අධිරාජ්යය සෛද්ධාන්තිකව ගත් කල විචක්ෂණ සැලැස්මකි. එය අකාරුණික සොබාදහමේම දෝංකාරක් දැයි විටෙක සිතේ. .
හිට්ලර් නම් ඔට්ටු තබන්නා (1935-1936)
වර්සෙල්ස් ගිවිසුම එල්ලා හැලේ. එහි නිර්මාපකයෝ හා ඇප කරුවෝ නිහඬය. මහා බ්රිතාන්යය ඉවසීම ප්රගුණ කිරීමේ ධ්යානයට සම වැදී සිටියදී තමා අනාථ වෙතැයි බියවූ ප්රංශය බොල්ෂෙවික් රුසියාව සමඟ අන්යොන්ය ආරක්ෂක ගිවිසුමකට එලැඹියාය. අනෙත් අතට පංති සතුරා සමඟ තාවකාලික සන්ධානයකට එළැඹීමට සිදුව ඇතයි සෝවියට් ආඥාදායක ජෝසොෆ් ස්ටැලින් කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ මධ්යම කාරක සභාවට පැහැදිලි කලේ ද හිට්ලර්ගේ ‘මගේ සටන’ පොතේ පිටපතක් අතැතිව විය යුතුය. ජර්මන් ජාතිය සඳහා ‘ජීවත් වීමේ ඉඩකඩ’ දිනා ගත යුත්තේ නැගෙනහිර භූමි ප්රදේශ තුලින් බව ‘නාසි බයිබලයේ’ පැහැදිලිවම සඳහන් කොට ඇත. “ඔන්න දැක්ක නේද කට්ටියම අපිට විරුද්ධව එකතු වෙන ලස්සන? හැමෝටම ඕන ජර්මනිය පාගගෙන ඉන්න.” හිට්ලර් කෑ ගෑවේය. මේ අවස්ථාවේ ඔහුගේ අවධානය යොමුව වර්සෙල්ස් ගිවිසුම තුලින් අවි මුක්ත කලපයක් ලෙස ප්රකාශයට පත්කොට තිබූ බටහිර ජර්මනියේ රයින්ලන්තටය. පොලිස් බල ඇණියක මට්ටමට නිරායුධ කරනු ලැබ සිටි ජර්මන් හමුදාවට තම රටේම කොටසකට ඇතුළු වීමට අවසර නොදීම සිතා මතා කෙරුන අවමානයක් නොවේද?
හිට්ලර් ආරක්ෂක ඇමති බ්ලොම්බර්ග් සහ හමුදා ප්රධානීන් තමා හමුවට කැඳවීය; “රයින්ලන්තයට යවන්න පාබල හමුදා කණ්ඩායම් තුනකුයි කාලතුවක්කු කණ්ඩායමකුයි ලේස්ති කරන්න දවස් කීයක් ඕනද?” “දවස් තුනක් හොඳටම ඇති,” හමුදාපති වර්නර් වොන් ෆ්රිට්ෂ් කීය. “ඒත් ප්රංශය හමුදාවක් එව්වොත් මොකද වෙන්නෙ? අපිට යුද්ධයක් කරල දිනන්න නම් බැහැ.” ජර්මන් හමුදා නායකයන් එදා පටන් දේශපාලඥයන් ඉදිරියේ අදහස් දැක්වීමේදී ස්වාධීනය. “ඒක හරි, අපිට තවම සතුරු ප්රහාරයකින් ආරක්ෂා වෙන්න තරම් හයියක් නැහැ.” කුරුළු හොටක් වැනි නහයක් ඇති ප්රධාන මාණ්ඩලීය නිළධාරී ලුඩ්විග් බෙක් හූමිටි තැබුවේය. ඔහුගේ මුහුණ බිත්තරයකට සමානය; මුහුණේ දුෂ්ඨ බැල්මකි. හිට්ලර්ගේ කඩිමුඩිය බෙක්ට නුරුස්සයි. “හරි.එහෙම උනොත් ඒක ඒ වෙලාවට බලාගමු. ඔක්කොම සූදානම් කරලා මට කියන්න...” හිට්ලර් ට කතා කර කර ඉඳීමට වෙලා නැත. ඔහු වෙන මොකද්දෝ වැඩකට යන්නට ගියේය. “ ප්රංශය ඕකට අත දාන්න එන එකක් නෑ,” සියල්ල නිවිසැනසිල්ලේ ඇසූ විදේශ ඇමති කොන්ස්තන්තීන් වොන් නියුරාත් බැරන් වරයා කීය.
1936 මාර්තු 07 වනදා වේලපහින්ම අවදි වූ හිට්ලර් මුහුණ කට සෝදා වර්සෙල්ස් ගිවිසුම දැඩි ලෙස හෙලා දුටුවේය. අනතුරුව ප්රංශ-සෝවියට් ගිවිසුම මඟින් ජර්මනියේ ආරක්ෂාව අනතුරට පත්ව ඇතැයි කියමින් රයින්ලන්තයට ඇතුළු වීමට හමුදාවට නියම කලේය. එය අපේක්ෂාවෙන් ජර්මන් භටයෝ තිස් දහසක් පෙල ගැසී උන්හ. සේනා ශක්තිය වඩාත් ඉස්මතු කොට දක්වනු වස් එක් ඩිවිෂනය කොටස් වලට බෙදා ස්ථාන කිහිපයකින් ඇතුළු කරවන ලෙස ද, ප්රංශ හමුදා මැදිහත් වුවහොත් සටන් නොකර ඉවත් වීමට සූදානමින් සිටින ලෙසද සෙනෙවි මණ්ඩලයට ඔහු දුන් වැඩිදුර මෙහෙයුම් උපදෙස් වල සඳහන් විය. සෙනසුරාදාවක් වූ එදා බ්රිතාන්ය පාර්ලිමේන්තුව රැස් වූයේ නැත. “අපේ ඉංග්රීසි ඉහල සමාජය සති අන්තෙට රට තොට බලන්න ඇවිදිනව. එදාට හිට්ලර් රටවල් අල්ලනව.” ඒ වනවිටත් බ්රිතාන්යයේ අගමැතිව නොසිටි වින්සන්ට් චර්චිල් පැවසුවේ ඉහවහා ගිය කෝපයෙනි. මේ අතර ප්රංශ හමුදා දේශසීමාව අසල රැස් වෙතැයි ආරංචියක් ලැබිණ. එය ඇසූ සැණින් දිව ආ යුද ඇමති වොන් බ්ලොම්බර්ග් ජර්මන් භට කණ්ඩායම් ආපසු කැඳවන්නැයි අයැද සිටියේය. “කලබල නොවී මෙන්න මෙහෙන් ඉඳ ගන්නව. ප්රංශ කාරයො ඉන්නෙ ගඟ එහා පැත්තෙ ඉවුරෙ ලු...” හිට්ලර් ඔහු අස්වසමින් කීය. තත්වය ලිහිල් නොවුවහොත් අතිරේක හමුදා ඩිවිෂන හයක් රයින්ලන්තයට යවන බව පැරිසියට ඇහෙන සේ හඬ ගා කීවද ඔහු සන්තකයේම වූයේ ඩිවිෂන හතරකි. අපේක්ෂා කළ පරිදිම මහා බ්රිතාන්යය නොමැතිව යුද්ධයකට මුල පිරීමට ප්රංශය පසුබට වූවාය. ජර්මන් භටයන් තුන් ලක්ෂකක් රයින්ලන්තයට ඇතුළු වී ඇති බවට ඈට වැරදි තොරතුරු ලැබී තිබිණ. නව ජර්මන් යුද අත්පොතට අනුව දුර්වලතා මඟහැර ගැනීමේ පහසුම විකල්පය වූයේ සතුරා ‘නොමඟ යැවීමේ’ උපායයි. හිට්ලර් සූදුව ජයගත්තේය. රයින්ලන්තයට හමුදා යැවීමෙන් පසු ගතවූ පළමු පැය හතලිස් අට තම ජීවිතයේ පීඩා කාරීම කාලපරිච්ඡේදය වූ බව සිද්ධිය සිහිපත් කරමින් පසුව ඔහු පැවසීය. “හැබැයි වැරදිලවත් එදා ප්රංශ කාරයො සටනට ආව නම් අපිට දුවන්න වෙන්නෙ වලිග පස්ස පැත්තෙ ගහගෙන...” ඔහු මහ හඬින් සිනාසුනේ සිය දනිස්සට අතින් පහරක් ගසමිනි. එහෙත් ඔහු තුල වූ දැඩි ආත්මවිශ්වාසය ඔහුගේ සාර්ථකත්වයට හේතු වූ වග නොකිවයුතු මනාය. ඇතමෙක් එය ඇට්ටර කම ලෙසද හඳුන්වති. ඒ කවරක් වුව තීරණාත්මක සාධකය වූ මහා බ්රිතාන්යයේ ජනමතය තමාට වාසි සහගත බව හිට්ලර් දත්තේය. වර්සෙල්ස් ගිවිසුම තුලින් සීමාව ඉක්මවා කොන්දේසි පනවා ඇතැයි හැඟීමෙන් පසු වූ ඉංග්රීසීහූ හිට්ලර් ජර්මන් භූමියක් වූ රයින්ලන්තයට හමුදාව යැවීමේ ඒ හැටි අරුමයක් නුදුටූහ. රයින්ලන්ත මෙහෙයුම තුලින් හිට්ලර් තේරුම් ගත් වැදගත් කරුණු දෙකකි; පළමුවැන්න නම් යල්පැන ගිය වර්සෙල්ස් කඩදාසිය වෙනුවෙන් යුද්ධයක පැටලීමට අදහසක් බටහිර බලවතුන් තුල නොමැති බවයි. දෙවැන්න නම් ජර්මන් හමුදා නායකත්වය තමා අපේක්ෂා කලාටත් වඩා බොහෝ පසුගාමී බවයි. හිට්ලර් සිය ප්රතිපත්තිය පිළිබඳ තුන් වන වරටද ජනමත විමසුමක් කැඳවීය. සියයට 98% ඡන්දදායකයෝ රයින්ලන්තයට හමුදා යැවීම අනුමත කළහ. “පේන්නෙ නැද්ද? මේක තමයි ජර්මන් ජනතාවගෙ කැමැත්ත. නැතුව මට ඕනැවට කරන දේවල් නෙවෙයි…” හිට්ලර් පැවසීය.
සීමාවන් බිඳ දමා යලි සන්නද්ධවීම හා රයින්ලන්තයට බලාත්කාරයෙන් ඇතුළුවී වාඩි ලා ගැනීම තුලින් වර්සෙල්ස් ගිවිසුම 1919දී ජර්මනියට සිදු වී යැයි හැඟුන අවමානය බොහෝ දුර වියැකී ගියේය. නායකතුමා නිවැරදි බව දැන් දැන් සෙනෙවි මණ්ඩලයටද පෙනේ. එහෙත් නිළධාරිවාදය අවබෝධයට වඩා ලොකුය. සිය වරප්රසාද ලත් පැලැන්තියේ ඕනෑ එපාකම් වලට මැදිහත් නොවන තාක් හිට්ලර්ට සහාය දීමට ඔවුන් සූදානම්ය.
කෙසේ වුවද හිට්ලර් තුන්වන රයික් රාජ්යයේ නිළධාරී පැලැන්තිය තුලින් අපේක්ෂා කලේ උගත් රැඩිකල් ජාතික සමාජවාදීන් මිස බූෂුවා ගතානුගතිකවාදීන් රොත්තක් නොවේ. මේ අතින් ඔහුගේ සිත් දිනා ගත්තේ හිම්ලර් විසින් පුහුණු කල විනය ගරුක, දේශපාලන දැනුමින් පිරිපුන්, නිර්භීත, පක්ෂපාතී හා පෙලපතින් පිරිසිදු එස්. එස්. නිළධාරීන්ය. එස්. එස්. ආදර්ශයව අනුව හැඩගැස්වීම සඳහා සමස්ත ජර්මන් පොලිස් පද්ධතිය හිම්ලර් යටතට පත් කිරීමට හිට්ලර් තීරණය කලේ එහෙයිනි. මේවන විට අධිකරණයට පවා ඉහලි සිටි එස්. එස්. සංවිධානය අතිශය බලවත් විය. රොම් ඝාතනයේ පටන් හිම්ලර් යටතේ දිගින් දිගටම දේශපාලන රාජකාරී වල නියැළුන ගෙස්ටාපෝවට අමතරව සිවිල් අපරාධ මැඩලන ක්රිපෝ නම් රහස් පරීක්ෂක අංශයක්ද, ඔත්තු සේවා ඒජන්සියක්ද පමණක් නොව ආර්ථික දෙපාර්තමේන්තුවක් හා පර්යේෂණ ඒකකයක් පවා එය සතුව තිබිණ. ඔවුන්ගෙන් අපේක්ෂා කෙරුණේ අනාගත පොලිස් රාජ්යය සඳහා ජර්මන් සමාජය සූදානම් කරවීමයි. සියළු ඉදි කිරීම් කටයුතු ඇල්බට් ස්පීර් විසින් බලා කියා ගත් හෙයින් මේ කාලයේ හිට්ලර් ගේ අවධානය වඩාත් යොමුවූයේ විදෙස් පිළිවෙත හා හමුදාව කෙරෙහිය. මේ ආයතන දෙකම ගැන ඔහු තුල වූයේ අඩු විශ්වාසයකි. ඒවායේ නායකත්වය දැරුවෝ සැබෑ පෞරුෂයන්ගෙන් තොර කුහක නිළධාරී වාදීන් යැයි හේ සැක කලේය. යුද්ධයක් සඳහා රට සූදානම් කිරීමේ ‘සිවු අවුරුදු මහා සැලැස්ම’ භාරවූයේ ‘රයික් ආර්ථික පරිපාලක’ ලෙස පත් වූ ගෝරින්ටය. සමස්ත ජර්මන් ආර්ථිකය හැසිරවීමේ පමණක් නොව නීති සම්පාදනය කිරීමේ බලතල පවා ඔහු සතු විය. සිවිල් යුද්ධයක පැටලී සිටි ස්පාඥ්ඥයේ ජනරාල් ෆ්රැන්කෝට අධාර පිණිස ගුවන් බළඇණියක් යැවීමට ද ජර්මනිය ඉදිරිපත් විය. ආඥාදායකයෝ සහෝදරයෝය. දේශපාලන නෑ කම් මොක වුවත් සජීවී යුද අභ්යාස වල යෙදීමටත්, නවක ගුවන් නියමුවන්ට පුහුණු කිරීමටත් එය මහඟු අවස්ථාවක් බව හිට්ලර්ට පෙන්වා දුන්නේ ගෝරින්ය. දෙවන ලෝක යුද්ධය ආරම්භයේ ගෝරින්ට මහත් කීර්තිය අත්කොට දෙමින් ජර්මන් ගුවන් හමුදාව පෑ දස්කම් වලට එක් හේතුවක් වූයේ ස්පාඥ්ඥයේදී ලද මේ අගනා අත්දැකීම් සම්භාරයයි. එදා වැහිකබායක් ඇඳ වැනිසියට ආ හිට්ලර් එසේ මෙසේ පුද්ගලයකු නොවන බව ඉතාලි ආඥාදායක මුසෝලිනිට දැන් දැන් වැටහේ. . එහෙයින් ඔහු අර්බුදයට හේතුව වන ඔස්ට්රියාව අතේ දුරින් තබා ගැනීමට පරෙස්සම් විය. හිට්ලර් තරහ කොට ගැනීමට තරම් බලවත් වැඩි වග ඔහුට මැනවින් පෙනේ. තම විදේශ ඇමති මෙන්ම බෑනා වූ සියානෝ සිටුවරයා හිට්ලර් බැහැ දැකීමට ජර්මනියට පිටත් කොට හැරියේ එහෙයිනි. සාකච්ඡා බොහෝ සාර්ථක විය. නාසි ජර්මනිය හා ෆැසිස්ට් ඉතාලිය අන්යොන්ය යුද ගිවිසුමකට එලැඹුනෝය. ඔස්ට්රියාව ජර්මනියේ කරුණාවට හැර දැමීමට ඩුෂේ තුමා එකඟ වූ අතර මධ්යධරණී පෙදෙසේ ඉතාලියේ අධිරාජ්යවාදී ආශාවන්ට ගරු කිරීමට නායකතුමා කැමති විය. බර්ලින්-රෝම අක්ෂය’ වටා යුරෝපයම කැරකෙනු අතැයි මුසෝලිනී කියා සිටියේය. දේශපාලනයේ හැටි එහෙමය. මේ අතර විදේශ කාර්යාලයට පරිබාහිරව පත් කෙරුන හිට්ලර්ගේ අති විශේෂ ‘පෞද්ගලික’ තානාපති තැන්පත් ජෝකිම් වොන් රිබන්ට්රො‘ප් ජපානය සමඟ කොමියුනිස් විරෝධී ගිවිසුමකට එලැඹියේය. හිට්ලර්ගේ ඉල්ලීම පරිදි ඉතාලිය හා ස්පාඥ්ඥය ද එහි පාර්ශ්වකරුවෝ වූයේ ප්රචාරක වාසිය තකාය. 1936 ඔලිම්පික් උළෙල පැවතියේ ජර්මනියේය. එය හිට්ලර්ට තුන්වන රයික් රාජ්යයේ විභූතිය ලොවය විදහා දැක්විමට මහඟු අවස්ථාවක් විය. දැවැන්ත ඔලිම්පික් ක්රීඩාංගණය අවට සුර පුරයක් මෙනි. එහෙත් මෙය ඉදි කිරීම අති දුෂ්කර කාර්යයක් වූයේ හිට්ලර් ගේ නිමක් නැති ඇඟිලි ගැසීම් නිසාය. පිලිගත් ආයතනයක් විසින් සැලසුම් කෙරුන මුල් ආකෘතිය සිතට නෑල්ලීම නිසා මහත් සේ කේන්ති ගත් ඔහු සම්ස්ථ ඔලිම්පික් උළෙල අවලංගු කරන බවටද තර්ජනය කලද ඇල්බට් ස්පීර් විසින් වහා ඉදිරිපත් කල විකල්ප සැලැස්මක් නිසා යලි සැනසුනේය. ඔලිම්පික් උළෙල අතර තුර වර්ක් ඔහු මෙන්ම ආරක්ෂක නිළධාරීන්ද අන්ද මන්ද වූයේ විශේෂ අමුත්තන්ගේ වෙදිකාවට හදිසියේ දිව ආ අමෙරිකානු ජාතික කතක් විසින් හිට්ලර් සිපගනු ලැබීම නිසාය. ජර්මන් කම්හල් ටොන් 17 බර ‘පැන්සර් 4’ යුද ටැංකි දුසිම් ගනනින් නිපදවූ එම වසරේ අග භාගයේදී එහි නිර්මාතෘ වූ කල්නල් ගුඩේරියන් සිටියේ සිය අත් දැකිම් අලලා පොතක් ලියමිනි. ‘අවවාදයයි ! යුද ටැංකි ඉදිරියෙන් ’ නමින් පල වූ එමගින් ඔහු හිට්ලර් නොඅඩුව වර්ණනා කලේය. එහෙත් පළමු ලෝක යුද්ධයේ පරාජයට හේතුව යුදෙව්-මාක්ස්වාදී බලවේග බව හිට්ලර් ගේ මතය වුවද, ගුඩේරියන් තම කෘතියෙන් කියා සිටියේ බ්රිතාන්ය හා ප්රංශ යුද ටැංකි විසින් ජර්මන් හමුදා පරදවන ලද බවයි. එමෙන්ම ජර්මන් යුද ශිල්පයේ අනාගතය මනා යාන්ත්රික බල ඇණි භාවිතය මත රැඳී බවට ඔහු තර්ක කලේය. ගුඩේරියන් මේ වන විට හිට්ලර්ගේ ‘මගේ සටන’ පොත කියවා තිබුනේදයි පැහැදිලි නැත. එහෙත් සංඛ්යාත්මක දර්ශක අනුව විශාලතම යුද බලය හිමි රුසියානුවන් සතුව යුද ටැංකි 17000 ක පමණ සංචිතයක් තිබිය හැකි බව තම කෘතිය තුලින් ඔහු අනතුරු ඇඟවීය. ප්රකාශක බලධරයා ඔහුට දැනුම් දුන්නේ මුද්රණය කිරීමට පෙර මෙම ඉලක්කම 10000 දක්වා සංශෝධනය කල යුතු බවය. ගුඩේරියන් ද කැමති විය. ජර්මනිය තුල අලෙවි වාර්තා තැබූ මෙම පොතේ කතෘ භාගයෙන් ලද මුදලින් ඔහු මෝටර් රථයක් මිලදී ගත්තේය. 1937 ජනවාරි 30 වැනිදා නාසි රජය බලයට පත්වීමේ හතරවැනි සංවත්සරය සමරමින් හිට්ලර් ලොවට කියා සිටියේ ‘පුදුම සහගත’ සිදුවීම් මින් ඉදිරියට සිදු නොවනු ඇති බවයි. සම තත්වයේ සහකරුවෙක් ලෙස සෙසු රටවල් හා එක්ව යුරෝපීය ගැටළු වලට සාමකාමී විසඳුම් සෙවීම තම අරමුණ බව හේ සහතික කොට කීය. අරුමය වූයේ ඒ අසා වඩාත්ම සැනසීමට පත් වූයේ අන් කිසිවෙකු නොව ජර්මන් හමුදාව හා විදේශ සේවය වීමයි.
thumb|වම|හිට්ලට් විසින් ;ඩේලි මිරර්' පුවත් පතට දුන් සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් (1936) thumb|මධ්යය|හිම්ලර් (මැද) තම බිහිසුනු සහායකයා වූ රයින්හාර්ඩ් හයිඩ්රිච් (දකුණේ හිම්ලර් අසල) thumb|දකුණ|ඔලිම්පික් උළෙල අතරතුර අනපේක්ෂිත ලෙස හිට්ලර් සිපගත් ඇමෙරිකානු ජාතික කත (1936 අගෝස්තු) thumb|වම|ජර්මන් හමුදාවේ යුද ටැංකි විශේෂඥයා වූ හයින්ස් ගුඩේරියන් විසින් රචිත අවවාදයයි යුද ටැංකි ඉදිරියෙන් කෘතිය. (1937) thumb|දකුණ|1936 යුරෝපය
හිට්ලර් නම් පරිපාලකයා (1937-1938)
කරුණු කිහිපයක් හැරුන කොට සිය ප්රධාන ඡන්ද පොරොන්දු සියල්ලම පාහේ 1937 වන විට හිට්ලර් විසින් ඉටු කොට අවසන්ය. අඩු වියදම් මෝටර් රථ ව්යාපෘතිය ක්රියාත්මක කිරීමට පෞද්ගලික අංශය අසමත් බව පෙනුන හෙයින් ඒ සඳහා ‘වොක්ස්වැගන්’ නම් රාජ්ය කර්මාන්ත ආයතනයක් පිහිටුවනු ලැබින. ගොබ්ල්ස් ගේ ප්රචාරණයෙන් වල්මත්ව සිටි නිසාදෝ මහ ජනයාගෙන් පළවූයේ ද තෘප්තිමත් බවකි. අනිත් අතට අසන්තෝෂයෙන් පසුවන්නන් ගැන ගෙස්ටාපෝව ඇස ගසාගෙන සිටියේය. මේවන විට හිට්ලර්ගේ සතුරන් පවා පිළිගත් කරුණක් වූයේ ජර්මනියට නායකත්වය දීම සඳහා ඔහු හැරුණ කොට අන් සුදුස්සෙක් නොමැති බවයි. මේ අතර ප්රධාන ආර්ථික පරිපාලක ගෝරින් සන්නද්ධකරණය සඳහා අත දිගහැර වියදම් කරන්නට ගත්තේය. 1940 වන විට යුද ආර්ථිකයක් දක්වා කෙරෙන පරිවර්තනය සම්පූර්ණ විය යුතු බවට හිට්ලර් විසින් ඔහුට නියැම කොට තිබිණ. ජීවන දර්ශකය පහත හෙලීමෙන් තොරව සන්නද්ධකරණ වැඩපිළිවෙල තව දුරටත් පවත්වාගෙන යා නොහැකි බව ආර්ථික ඇමති ජල්මාර් ෂාච්ට් කිහිප විටක්ම පෙන්වා දුන්නේය. එහෙත් ගෝරින් නිතර මුදල් ඉල්ලා කලහ කරයි. ෂාච්ට් මේ අවනඩුව පිළිබඳ හිට්ලර් ට පැමිණිලි කලද ඉන් ඵලක් වූයේ නැත. “ඕව මට කියන්න එන්න එපා,” හිට්ලර් ඔහු පන්නා ගත්තේය. “ගිහින් ගෝරින් එක්කම බේර ගන්නවා.” ෂාච්ට් ආර්ථික ඇමති තනතුරින් ඉල්ලා අස් විය. “ හ්ම්. කමක් නෑ. හැබැයි කාර්ය නියමයක් නැති ඇමති කෙනෙක් හැටියට රටට ලෝකෙට පේන්න හරි කැබිනට් එකේ ඉන්න ඕන.” ලිපිය අතට ගත් හිට්ලර් කීය. ෂාච්ට් නිවැරදි බව හිට්ලර් මුල සිටම නොදැන සිටියා විය නොහැක. එහෙත් ඔහු මැසිවිලි නුරුස්සයි. භාණ්ඩාගාරයෙන් මුදල් ලබා ගැනීම සඳහා අවශ්ය නම් ෂාට්ච් ට පිස්තෝලය හෝ එල්ල කිරීමට සූදානම් ගෝරින් ට ඔහු කැමති එබැවිනි. . මේ අතර මිත්රත්ව සංචාරයක් සඳහා සැප්තැම්බරයේ ජර්මනියට පැමිණී ඉතාලියේ මුසොලිනී තමා ඇසූ දුටු දෙයින් මවිත විය. දැවැන්ත ගොඩනැගිලි මහා මාර්ග හා පාලම් රැසකි; කර්මාන්ත සංකීර්ණ මී වද මෙන් කඩිසරය. දැවැන්ත හමුදා ආචාර පෙළපාලිය සිත් වසඟ කරවයි. හිට්ලර් හා මුසෝලිනි උරෙනුර ගැටී අට ලක්ෂයක් ජනයා ඇමතූහ. රැස්වීම අවසානයේ හටගත් මහා වැහි කුණාටුව නිසා මුසෝලිනි තෙමී හෙම්බත් විය. 1937 නොවැම්බරයේ එක් අඳුරු සැන්දෑවක තමා හමුවන මෙන් හිට්ලර් ආරක්ෂක ඇමති බ්ලොම්බර්ග් ඇතුළු හමුදා ප්රධානීන්ට දැනුම් දෙන විට ඒ කුමක් සඳහා දැයි කිසිවෙකු දැන සිටියේ නැත. “මේ අවි ආයුධ වියදම අපිට ඔරොත්තු තවත් දෙන්නෙ නෑ. සන්න්ද්ධකරණය නවැත්තුවොත් වෙන්නෙ වැඩි කල් නොගිහින් බ්රිතාන්යයි ප්රංශයයි අපිව පහුකරන එක. තියන එකම විසඳුම කෙටි යුද්ධ මාලාවක් හරහා ඔස්ට්රියාවයි චෙකොස්ලෝවැකියාවයි අත්පත් කර ගන්න එක විතරයි... විශේෂයෙන්ම චෙකොස්ලෝවැකියාවෙදි අපි යුද්ධ කරන විදිහ අනුව තමයි පෝලන්තය එක්ක ජර්මනියෙ අනාගත සම්බන්ධතා කොහොමද කියන එක තීරණය වෙන්නෙ. ශක්තිමත් ජර්මනියක් එක්ක හැප්පෙන්න රුසියාවට උනත් දෙපාරක් හිතල බලන්න වෙනවා ..” “එකඟයි නායක තුමා. බ්රිතාන්යයි ප්රංශයයි අපේ සතුරු පාර්ශ්වයේ නැති තාක් කිසිම ගැටලුවක් නෑ. ඒත් එහෙම නොවුනොත් ?” හමුදාපති ෆ්රිට්ෂ් ඇසුවේය. “අපේ බටහිර පෙරමුණත් යුද්දෙකට තාම කොහෙත්ම සූදානම් නෑ.” යුද ඇමති බ්ලොම්බර්ග් ද කීය. ඔහු කවදත් කොරහේ තුල කිඹුලන් දකින්නෙකි. විදේශ ඇමති කොන්ස්ටන්ටීන් වොන් නියුරාත් බැරන් වරයා ද හිට්ලර්ට දැනමුතු කම් දෙයි. අඥාදායකයාගේ කෝපය ඇවිස්සේ. විරුද්ධ මත ඔහුට රිසි නැත. “නෑ! නෑ!! එංගලන්තෙ මේකට අත දාන්න එන්නෙ නෑ. ප්රංශෙත් තනියම යුද්දෙට එන්න බයයි. කබල ටිකක් රත් වෙන්න ඇරල වෙලාවට රොටිය පුච්ච ගන්න එක අපේ වැඩක්...ඒකට හැමෝම ලේස්ති වෙන්න! ” සම්මන්ත්රණය එතැනින් අවසන් විය. යුද ඇමති බ්ලොම්බර්ග් මෑතක සිට සොඳුරු සිහින ලොවකය. සිය කාර්යාලයේ සේවයට පැමිණි තරුණ ලේකම් වරියක් කෙරේ බැඳුන සිතැති හැටට කිට්ටු වැන්දඹු බ්ලොම්බර්ග්ට ඈ විවාහ කර ගැනීමට සිත් පහල විය. පෙම් සිතින් ඔකඳ වූ ඔහු තමා දත් නොදත් ඇගේ සියළු පෙර වැරදි වලට සමාව දුන්නේය. එහෙත් පරහකට හිටියේ ඇගේ පැරණි ආදරවන්තයා තව දුරටත් ඇගේ අත පැතීමයි. තමාට වඩා සමාජ තත්වයෙන් බොහෝ අඩු කතක් විවාහ කොට ගැනීමෙන් නිළධාරී පැළැන්තිය අතර මහා කළබගෑනියක් ඇති වන බවද බ්ලොම්බර්ග් සක් සුදක් සේ දනී. දින ගණනාවක් දහ අතේ කල්පනා කල ඔහු සහෝදර නිළධාරියෙකු ලෙස පිහිටක් පතා හැරුනේ ගෝරින් වෙතටය.
බ්ලොම්බර්ග් ට උදවු කිරීමට ගෝරින් ඉදිරිපත් වුනේ එක පයිනි. තර්ජනයෙන් හා අල්ලසින් පැරණි ආදරවන්තයා දකුණු ඇමරිකාව බලා නැව් නැංවීමට ලහි ලහියේ කටයුතු පිළියෙල කෙරිණ. මෙවන් ‘විශේෂ ව්යාපෘති’ පිලිබඳ සම්භාවනීය විශේෂඥයකි අපේ ගෝරින්. සිය පෙම්බරිය චාන්ස්ලර් මන්දිරයටද කැටුව පැමිණි බ්ලොම්බර්ග් ඈ හිට්ලර්ට දුන්නේ ‘ජනතාව අතරින් ආ කෙල්ලක්’ ලෙසය. විවාහය සඳහා හිට්ලර් ගේ දේශපාලනඅනුමැතිය හා ගෝරින්ගේ පෞද්ගලික අනුග්රහය හිමිවේ නම් නිළධාරී පැලැන්තිය කටක් නොහොල්ලනු ඇත. 1938 ජනවාරියේ වැඩි හාවක් හූවක් නැතිව කසාදය ලියා පදිංචි කෙරිණ. යහපත් වැඩට කවදත් අත හිත දෙන හිට්ලර් සාක්ෂි කරුවෙක් ලෙසද අත්සන් තැබීමට ඉදිරිපත් විය. යුවතිපතීහූ මධුසමය සඳහා නික්ම ගියා පමණි; හදිසියේම මතුවූ පොලිස් ලිපි ගොණුවක් මගින් හෙලිදරව් කෙරුනේ අර්නා බ්ලොම්බර්ග් මැතිණිය අශෝභන අතීතයක් සහිත කතක් බවයි. අවස්ථා කීපයකදී ඈ අසැබි ඡායා රූප වලට පෙනී සිටීම සම්බන්ධව වැරදි කාරිය වී සිටියාය. මේ වග ඇසූ හිට්ලර් තුෂ්නිම්භූත විය. “මොනවා? එතකොට ජර්මන් ෆීල්ඩ්-මාෂල් කෙනෙක් කසාද බැඳගෙන තියෙන්නෙ නන්නත්තාරෙ ගිය ගෑනියෙක්ද? ඒ මදිවට මේ මිනිහ මගෙනුත් සාක්කියට අත්සන් ගත්ත. දැන් මම කොහොමද රටට ලෝකෙට මූන දෙන්නෙ? ” ඔහුගේ කෝපය නිම්හිම් නැත. කසාදය අවස්ථාවේ මනාලිය ගේ අත සිඹීමෙන් තමාට ඇති වූ කිළුට පහ වනු වස් එදින ඔහු කිහිප වරක්ම ස්නානය කලේය. පසුදාම බ්ලොම්බර්ග් ගෙන්වූ හිට්ලර් පොලිස් ලිපිගොණුව ඔහුට පෙන්වීය. “ඔන්න! පේනව නේද තමුසෙ ජනතාව අතරින් ගෙනාපු කෑල්ලගෙ වැඩ? ආයි නොකිව්වයි කියන්න එපා. අදම මේ කසාදෙ කටුගෑවෙන්න ඕන!” එහෙත් පවු සමා කොට සිටි සිය ප්රිය බිරිඳ එසේ හැර දැමීමට බ්ලොම්බර්ග්ට සිත් නොදේ. “මොනවද අයිසෙ මේ වැඩ? අපරාදෙ නිකම් මාත් ගෑවුනා උදව් කරන්න ගිහින්. හ්ම්, දැන් නායකතුමා කියන විදියට වැඩ කරොත් හොඳයි. නැත්නම් මේව්ව පත්තර වලත් වැටෙන්න පුළුවන්,” ගෝරින් ද බැන වැදුනේය. තනතුරින් ඉල්ලා අස්වූ බ්ලොම්බර්ග් ස්විට්සර්ලන්තය බලා නික්ම ගියේ කුරිරු ලෝකයෙන් මිදී අප්රකට පවුල් ජීවිතයක් ගෙවනු සඳහාය.
1938 ජනවාරියේ පෙර වැරදි චෝදනා එල්ල වූයේ යුද ඇමතිගේ බිරිඳට පමණක් නොවේ. හමුදාපති ජනරාල් වර්නර් වොන් ෆ්රිට්ෂ් සම්බන්ධවද තවත් පොලිස් ඒ හා සමාන ලිපිගොණුවක් ද එස්. එස්. සංවිධානය හිට්ලර් ට ඉදිරිපත් කළේය. එහි කියැවුනේ හමුදාපතිට විරුද්ධව එක්තරා තරුණයකු විසින් බරපතල සමලිංගික චෝදනාවක් එල්ල කොට ඇති බවය. චූදිතයා හා චෝදකයා යන දෙදෙනාම තමා වෙත ගෙන්වූ හිට්ලර් පුද්ගලිකවම කරුණු විමසීය. ෆ්රිට්ෂ් තම නිර්දෝෂී භාවය දිවුරා ප්රකාශ කළද හිට්ලර් සෑහීමකට පත් වූයේ නැත. ඔහුටද ඉල්ලා අස්වීමට සිදු විය. නව හමුදාපති ලෙස පත් වූ ජනරාල් වොල්තර් වොන් බ්රෝචිෂ්ට් මොනවා නැතත් තමාගේ පාඩුවේ වැඩ කරන කරන පුද්ගලයෙකි. එවැන්නන් සමඟ වැඩ කිරීම පහසුය. ගෙස්ටපෝ නිළධාරීන් ගේ බල කිරීම නිසා ෆ්රිට්ෂ්ට අසත්ය චෝදනා එල්ල කිරීමට සිදු වූ වග බව තරුණයා පසුව පැවසුවද ඉන් දෙදෙනාටම සිදුවූ යහපතක් නැති. ඒ වන විට ෆ්රිට්ෂ් ට විය යුතු හානිය සිදුවී හමාරය. තම අවිචාර හෙළිදරව්ව නිසා ජීවිතයෙන් වන්දි ගෙවීමට තරුණයාට ද සිදුවිය.
මේ වනවිට ගෝරින් ගේ නෙත සිත යොමුව තිබුනේ හිස් වූ යුද ඇමති පුටුවටය. එහෙත් තමා හා හමුදාව අතර යුද ඇමති ධුරයක් තිබීම හිට්ලර්ට හිරිහැරයකි. එහෙයින් ගෝරින් ජනරාල්ෆීල්ඩ්මාෂල් තනතුරට උසස් කොට ඔහුගේ සිත සැනසූ හිට්ලර් යුද අමාත්යාංශය මුළුමනින් අහෝසි කළේය. ඒ වෙනුවට සන්නද්ධ හමුදාවන්ගේ සියළු ශාඛා ආවරණය වන සේ ‘මහ සෙනෙවි මණ්ඩලය’ නමින් පිහිටවවූ නව ආයතනයේ ප්රධානියා ලෙස ඔහුගේ හිතෛශියකු ලෙස සැලකුන ජනරාල්ෆීල්ඩ්මාෂල් විල්හෙල්ම් කයිටල් පත් කරන ලදී . තනතුරින් ඉවත් කෙරුන අනිත් පුද්ගලයා වූයේ විදේශ ඇමති වොන් නියුරාත් බැරන් වරයාය. ඔහු අත්දැකීම් ලත් රාජ්යතාන්ත්රිකයකු වුව නායක තුමෝ පණ්ඩිතයන් නොඉවසති. නව විදේශ ඇමති වූයේ හිට්ලර්ගේ ‘අති විශේෂ තානාපති’ තැන්පත් ජෝකිම් වොන් රිබන්ට්රොප් මෑතකදී නාසි පක්ෂයට එක්වී හිට්ලර්ගේ විශ්වාසය දිනාගත් අයෙකි. ධනවත් වයින් ව්යාපාරිකයකු වූ ඔහුට සෙස්සෝ ඊර්ෂ්යා කළහ. රිබන්ට්රොප් ගේ දියුණුවේ රහස වූයේ හිට්ලර් ඇසීමට කැමති දේ සිය අදහස් ලෙස පල කිරීමට ඔහු තුල වූ හැකියාවය. තමාට ඉංග්රීසි ඉහල පන්තිය හා සමීප මිතුදම් ඇති වග ඔහු ආඥායකයාට ඒත්තු ගැන්වීය. ඔහු විදේශ කාර්යාලය නොතකා හිතුවක්කාර ලෙස කටයුතු කරන බවට කොතෙකුත් චෝදනා එල්ල වුවද හිට්ලර් නොවේ ඒ කිසිවක් ගණනකට ගත්තේ. “කවුරු මොනව කිව්වත් රිබන්ට්රොප් මිනිස්සු ටිකක් අඳුනනව,” හිට්ලර් ගෝරින් සමඟ පැවසුවේ නව විදේශ ඇමති දිවුරුම් දීමෙන් අනතුරුවය. . ගෝරින් ගේ පිළිතුර උපහාසාත්මක විය. “මිනිහ මිනිස්සු අඳුනනවා ඇති නායක තුමනි, ඒත් ප්රශ්නෙ තියෙන්නෙ මිනිස්සුත් දන්නවා රිබන්ට්රොප් කවුද කියලා.” හිට්ලර් ඉදිරියේ මෙතරම් නිදහස් ලෙස සිය අදහස් පළකලේ ගෝරින් පමණි. ඒ ඇසූ හිට්ලර් හඬ නඟා සිනාසුනේය.
හෙට අනිද්දාම ඔස්ට්රියාව ඈඳා ගැනීමට හිට්ලර් තීරණය කොට අවසන් වුවද තවමත් හරි හමන් සැලැස්මක් ඔහු සතුව නැත. කෙසේ වුවද මේ මොහොතේ තානාපති සබඳතා තිබීම හිරිහැරයක් බව ඔහුට අවබෝධ විය. රිබන්ට්රොප් දිවුරුම් දුන් රෑ වියානා නුවර ජර්මන් තානාපති කාර්යාලයේ සිටි වොන් පැපේන් ට බර්ලින් විදේශ කාර්යාලයෙන් දුරකථනය පණිවිඩයක් ලැබිණ. එමගින් කියවුනේ ඔහු තානපති ධුරයෙන් පහකොට ඇති බවයි. "සමාවෙන්න හර්, වොන් පැපේන්. හේතුවක් කියන්න අපි දන්නෙ නැහැ" වොන් පැපේන්ට හේතු කියා දිය යුතු නැත. වියානාවේ නාසි කාර්යාලය වටලා බලය අල්ලා ගැනීමේ සැලැස්මක් හා අවි ගබඩාවක් පොළිසිය විසින් අනාවරණය කරගත් බව ඔස්ට්රියන් ආණ්ඩුව කියා සිටියේ මේ ඊයේ පෙරේදාය. හිට්ලර් එන්නේ මොකාටදැයි ඔහුට මැනවින් වැටහේ. “එක පාරට හමුදා යවන්න එපා. සමහර විට කතා කරල බේරුමක් කරගන්න බැරි වෙන එකකුත් නැහැ.” වියානාවේ සිට ආපසු පැමිණි වොන් පැපේන් හිට්ලර් ට කීවේය. මොන දේටත් කාලය උවමනාය; තමාටත් රැකියාවක් තිබිය යුතු නොවේද? “එහෙනම් මෙතන ඉඳන් මොනවද කරන්නෙ? එහෙ ගිහින් කතා කර ගෙන එනව!” පැපේන් නිළයෙන් පහ කොට අත ගත් හැටියේම වග අමතක කල හිට්ලර් මොර දුන්නේය. ඔස්ට්රියන් චාන්ස්ලර් කර්ට් වොන් සුෂ්නිග් ටද අවශ්ය ගැටළුව ගොඩින් විසඳා ගැනීමට මිස වසුරු කිරීමට නොවේ. පෙබරවාරියේ එක් සීතල උදෑසනක ඔහු තම විදේශ ලේකම් අචාර්ය ෂ්මිඩ්ට් සමඟ හොර රහසේම දුම්රියෙන් සැල්ස්බර්ග් කරා පැමිනියේ එහෙයිනි. ඔවුන් පිළිගැනීමට පෙර මගට පැමිණ සිටියේ කපුකම කතා කල වොන් පැපේන් ය. පිරිස කල් වේලා නොයවා හිට්ලර්ගේ ‘බර්ග්හොෆ්’ බංගලාවට සේන්දු වූහ. පඩි පෙල අසල සිටි නායක තුමා තෙමේම අමුත්තන් සාදරයෙන් පිළිගත්තේය. ඒ අසල හමුදා ජනරාල් වරු කිහිප දෙනෙක් ද පෙනී සිටි බව ඔස්ට්රියානුවන් දෙපල නුදුටුවා නොවේ. සකච්ඡාව පැවැත්වුනේ උඩුමහලේ වූ ශාලාවක් තුලයි. පුළුල් වීදුරු ජනේලය හරහා දිස්වූ ඇල්ප්ස් කඳු වැටිය මැනවින් පෙනේ. කථාවට ප්රස්තූතයක් ලෙස සුෂ්නිග් විනීතව සොබා අසිරිය වැනීමට ගත්තා පමණකි; හිට්ලර් අනපේක්ෂිත ලෙස කඩා පැන්නේය. “ඔහෙලව මෙහෙට ගෙන්නුවේ සොබා සෞන්දර්ය වත් කාලගුණය ගැන වත් කතා කරන්න නෙවෙයි...” පැය දෙකක් තිස්සේ කෙරුන ගෝරනාඩුව තුල සුෂ්නිග් ට කටක් හොල්ලන්නට ඉඩක් නැත. “මිත්රශීලී ප්රතිපත්තියකට තිබුන හැම ඉඩ කඩක්ම නැති කරේ ඔහෙලා,” හිට්ලර් ගේ හඬ කෙමෙන් උස්වේ. “ඔස්ට්රියාවේ ඉතිහාසෙ ගත්තත්, ඒක තනිකරම ද්රෝහි කම් මාලාවක් විතරයි. එදත් උනේ ඒක අද වෙන්නෙත් ඒක. මම ඔහේට දැන් කියන්නම් සුෂ්නිග් මහත්තයෝ මේවයි සීමාවක් තියෙන්න ඕන. මම දැන් මේකෙ ඉවරයක් දකින්න හිතලා ඉවරයි. ජර්මනිය මහා බලවතෙක්. අපේ දේශසීමා ගැටළු අපි නිර්ණය කර ගන්න එක කාටවත් ඒක නවත්තන්න බෑ...” විමතියට පත් සුෂ්නිග් සාමකාමී ලෙස සවන් දුන්නේය. “කොහොම උනත් ජර්මන් සංකෘතියෙන් ඔස්ට්රියන් දායකත්වය වෙන්කරන්න බැහැ නේද රයික් චාන්ස්ලර් තුමනි? නිකම් උදාහරණයකට අරන් බලන්න...” “නිකම් උදාහරණ මෙතෙන්ට වැඩක් නෑ. මම කියන්නම්, දායකත්වය බිංදුවයි! ඔස්ට්රියාව අන්තිමට දෙරට අතරෙ සහෝදර ජාතික හැඟීමත් නැති කළා. ඔන්න ඕක තමයි හැස්ප්බර්ග් රජ පවුලයි කතෝලික පල්ලියයි කරේ.” හිට්ලර් කෑ ගෑවේය. “මම අයිමත් කියන්නෙ නෑ. මේ විදියට තවත් වැඩ සිද්ධ වෙන්න බෑ. මට ඉටු කරන්න දෛවයෙන් නියම උන ඓතිහාසික මෙහෙවරක් තියනවා. මම ඒක කරන්න ඕන. ජර්මන් ඉතිහාසෙ වෙන කවුරුවත් නොකරපු දේවල් මම කරා. ඒත් මතක තියා ගන්න, මේ වෙනකම් මම බලය පාවිච්චි කරල නෑ. මම වැඩ කරන්නේ මගේ ජාතිය වෙනුවෙන්. මාව නවත්තන එක කෙසේ වෙතත් එක පැය බාගෙකට පරක්කු කරන්න හරි පුළුවන් වේවි කියල ඔහේ හිතනවද?” රාජ්යතාන්ත්රිකව හුදෙකලාව සිටින ඔස්ට්රියාවට නාසි ආක්රමණයට මුහුණ දීමට නොහැක. “මොකද අනිත් රටවල් උදව්වට එයි කියලද බලන් ඉන්නෙ? ඉතාලිය? මුසෝලිනි කවදාවත් එන්නෙ නෑ මගේ මූන බලාගෙන ඕවට පැටලෙන්න. එංගලන්තෙ? එක ඇඟිල්ලක් හොල්ලන්නෙ නෑ ඔස්ට්රියාව වෙනුවෙන්. එදා අල්ලපු වැටේ රයින්ලන්තෙට තනියම එන්න බය උන ප්රංශය දැන් කොහෙද ජර්මනිය එක්කෙ හැප්පෙන්න එන්නෙ?” අවසානයේ සුෂ්නිග්ගේ ඉවසීම සිඳිණි. “හොඳයි, ඔබතුමාම කිව්ව නම් මොකද්ද දැන් වෙන්න ඕන කියල?” හිට්ලර් අලස ලෙස ඉවත බැලුවේය. “ඒව සප්පායම් වෙලා හෙම කතා කර ගන්න බැරිය. සුෂ්නිග් මහත්තයා මම ඔහෙට එක අවස්ථාවක් දෙන්නම්. හැබැයි හොඳට හිතල බලල තීරණය ගන්න. අද හවස් වෙනකම් විතරයි මම බලන්නෙ.” කෑම මේසයේදී හිට්ලර් යලිත් ඉතා ප්රිය මනාප පුද්ගලයෙකි. එහෙත් හතලිස් එක් හැවිරිදි සුෂ්නිග් දස වසකින් මහළු ව සිටියේය.
දෙපැයකින් යලි සාකච්ඡාව ඇරඹිණ. අභිනව විදේශ ඇමති තැන්පත් වොන් රිබන්ට්රොප් ටයිප් කරන ලද කඩදාසි පිටු දෙකක් ඔස්ට්රියාවනුවන් අතට පත් කලේය. එහි වූ ඉල්ලීම් දුටු සුෂ්නිග් ක්ලාන්ත නොවූවා පමණි. එය අවසාන නිවේදනයක සමාන විය; වැදගත් කැබිනට් තනතුරු රැසක් බර්ලිනය විසින් නම් කෙරෙන නාසි හිතවතුන්ට ලබා දිය යුතුය; ඔස්ට්රියාවේ ආර්ථිකය ජර්මන් ආකෘතියට අනුව යලි සැකසිය යුතුය; නාසි පක්ෂයට පැනවූ තහනම ඉවත් කොට සියළු නාසි සිරකරුවන් නිදහස් කල යුතුය. එහි අරුත වූයේ හිට්ලර් ඔස්ට්රියාවේ ස්වාධිපත්යය පිළිගනු ඇත්තේ ඔස්ට්රියාව ස්වකැමැත්තෙන් සිය ස්වාධීනත්වය අවසන් කිරීමට එකඟ වන්නේ නම් පමණක් බවයි!
මෙයට වඩා යමක් නායකතුමා ගෙන් අපේක්ෂා කළ නොහේ යැයි විදේශ ඇමති රිබන්ට්රොප් කණගාටු විය. සුෂ්නිග් නැවතත් සිය අධ්යනාගාරය තුලට කැඳවන විට හිට්ලර් සිටියේ එහි ඔබමොබ සක්මන් කරමිනි. “මෙතන ආයිමත් කතා කර කර ඉන්න දෙයක් නෑ. මේ ටික කරන්න දවස් තුනක් කල් දෙන්නම්. නැත්නම් ඉතින් මම හමුදාව එවනවා.” සුෂ්නිග් සහනයක් පිලිබඳ සියළු බලාපොරොත්තු අතහැර දැමීය. එහෙත් ඔහු කරුණු පැහැදිලි කිරීමට තැත් කලේය. “මම අකමැතිවට නෙවෙයි, ඔස්ට්රියන් ව්යස්ථාව අනුව මේකට අත්සන් කරන්න බලය තියෙන්නෙ ජනාධිපතිට විතරයි. මික්ලස් මේකට මොනව කියයිද දන්නෙ නැහැ.” හිටපු පාසල් ගුරෙකු වූ ජනාධිපති විල්හෙල්ම් මික්ලස් මීට එරෙහි වනවාට සැක නැත. “ඒ කතා හරි යන්නෙ නෑ. මට මොටද මික්ලස් ගෙ වගක්? වැඩේ කෙරෙනව කියල ඔහේ මෙතන සහතික වෙන්න ඕන.” හිට්ලර් යලිත් පුපුරා ගියේ බෝම්බයක් මෙනි. “ඒක නම් කරන්න අමාරුයි රයික් චාන්ස්ලර් තුමනි!” සුෂ්නිග් ද බැරි වැඩ බාර ගන්නේ නැත. හිට්ලර් කෑගෑවේය; “ෆීල්ඩ්-මාෂල් කයිටල්! මෙහෙට එනවා.” අනතුරුව සුෂ්නිග් වෙන හැරුන ඔහු මෙසේද කීය. “මම කතා කරනකම්ලන්න අරෙහෙට වෙලා ඉන්නවා.” ඔස්ට්රියානුවන් දෙදෙනා තාවකාලිකව යාබද කාමරයට පිටමන් කරන ලදී. සැනෙකින් පෙනී සිටියේ ඊයේ පෙරේදා පිහිටවූ ‘මහ සෙනෙවි මණ්ඩලයේ’ ප්රධානී විල්හෙල්ම් කයිටල් ය. “නියෝග තියනවද නායක තුමනි?” හිට්ලර් විරිත්තුවේය; “නියෝග මොනවත් නෑ. ඔන්න ඔය හරියෙන් පේන්න හිටියම හොඳටෝම ඇති.” “මේ යන විදියට මේ මිනිහ අපිව සිර භාරයට නොගත්තොත් තමයි පුදුමෙ” යාබද කාමරයේ බියෙන් ගැහෙමින් සිටි ඔස්ට්රියානුවන් දෙදෙනා එකිනෙකාට කොඳුරා ගත්හ. පැය බාගයකට පසු හිට්ලර් යලිත් සුෂ්නිග් අධ්යනාගාරය තුලට කැඳවූවේය. “ඔන්න මම ජීවීතේ පළවෙනි පාරට වෙනසක් කරා. හැබැයි මීට වැඩි දෙයක් නම් මගෙන් බලාපොරොත්තු වෙන්න හෙම එපා. මික්ලස් ට කරුණු පහදලා යෝජනා ක්රියාත්මක කරන්න අතිරේක දවස් තුනක් දෙන්නම්.” සුෂ්නිග්ට දැන් උවමනා වී තිබුනේ හිට්ලර් පෙන්වන තැනක අත්සන තබා මේ මර උගුලෙන් ගැලවී යාමටය. ඔවුන් කැටුව දේශ සීමාව දක්වා ආ පැපේන් තුෂ්නිම්භූතව සිටි ඔස්ට්රියානුවන් දෙදෙනා සැනසීමට උත්සාහ කලේය. “ඕව ගනන් ගන්න එපා. නායක තුමා සමහර වෙලාවට ඔහොම තමයි. ඒ වුනාට කෝටියකින් හොයන්න බැරි මනුස්සයා.” පැපේන් බොහෝ දුරට නිවැරදිය. වාසනාවකට මෙන්, හිට්ලර් වැනි පුද්ගලයන් ලොව පහල වන්නේ දස කෝටියකින් එකකි.
සුෂ්නිග් අපේක්ෂා කළ පරිදිම ඔස්ට්රියන් ජනධිපති මික්ලස් සිර කරුවන් මුදා හැරීමට අකැමැත්තෙන් එකඟ වුවද නාසි හිතවාදීන් කැබිනෙට්ටුවට වැද්දා ගැනීමට නම් කොහෙත්ම සූදානම් නැත. එහෙත් ජර්මන් හමුදා දේශ සීමාවට ඉතා සමීපව අභ්යාස වල යෙදෙන වගක් වාර්තා වූ හෙයින් ඔහු ආතර් සෙයිස්-ඉන්ක්වාර්ට් නම් නාසි නීතීඥයාට පොලිස් ඇමතිධුරය පැවරීමටද අවසානයේ හිත අහදා ගත්තේය. ඔස්ට්රියන් නාසි වාදීහූ සිය රට පුරා සිය ප්රචණ්ඩ ක්රියා උත්සන්න කරති. එහෙත් සෙයිස්-ඉන්ක්වාර්ට් ගේ පොලිසිය නොවේ ඔවුන්ට එරෙහිව ඇඟිල්ලක් හෝ එසවූයේ. නිෂ්පාදන ඇණ හිටියේය. කඩ සාප්පු වැසිණ. සංචාරකයෝ නික්ම ගියහ. ජර්මනියේ ඉල්ලීම් වඩාත් දැඩි වේ. ඔස්ට්රියාව නාසි පාලනයට නතු වීම වලැක්වීම සඳහා සුෂ්නිග් අන්තිම උත්සාහයද දැරීය. ජර්මනියෙන් ස්වාධීන ව පැවතිය යුතුද නැද්ද යන කරුණ සඳහා ජන මත විචාරණයක් කැඳවීමට ඔහු තීරණය කලේය. මෙය සෘජු අභියෝගයකි. දණ්ඩෙන් පහර ලත් පොළඟකු සේ කිපුන හිට්ලර් කලේ ජනමත විචාරණයට පෙර ඔස්ට්රියාව ආක්රමණය කිරීමට හමුදාවට අණ කිරීමයි. ඉතිරිව තිබුනේ දින තුනකි. මාර්තු එකොලොස් වන දා ඔහු ඔස්ට්රියාවට අවසන් නිවේදනයක් කලේය. එක්කෝ එදින දවල් දෙකට පෙර සුෂ්නිග් ඉල්ලා අස්වී රජය නාසීන්ට භාර කල යුතුය; පොලිස් ඇමැති සෙයිස්-ඉන්ක්වාට් නව චාන්ස්ලර් ලෙස පත් කල යුතුය. නැතහොත් ජර්මන් ආක්රමණයට මුහුණ දිය යුතුය. ඔස්ට්රියාව පැතූ සහයෝගය බටහිර බලවතුන් ගෙන් ලැබුනේ නැත. මෙම ගැටළුවට මැදිහත් වීමට අදහසක් නැතැයි ඉතාලි ආඥාදායක බෙනිටෝ මුසෝලිනි එදින දහවල් සුෂ්නිග් ට දැනුම් දී තිබිණ. සහාය වීමට හැකියාවක් නොමැති වීම ගැන කණගාටුව පළකරමින් ලන්ඩනයෙන් එවන ලද විදුලි පුවත වියානාවට ලඟා වූයේ පස්වරුවේය. එහෙයින් ජනමත විචාරණය අවලංගු කොට දැමූ සුෂ්නිග් එදින සවස ඉල්ලා අස් විය. එහෙත් ජනාධිපති මික්ලස් පොලිස් ඇමැති සෙයිස්-ඉන්ක්වාට් ට චාන්ස්ලර් පදවිය පැවරීම තවදුරටත් ප්රතික්ෂේප කරයි . හිට්ලර් සමඟ බර්ලිනයේ සිටි ගෝරින් ගෙන් සවස 5.30ට සෙයිස්-ඉන්ක්වාර්ට් ට දුරකථන ඇමතුමක් ලැබිණ. ඔහු උරණ වී සිටියේය. “මේ අහනවා. මෙතන සෙල්ලම් කර කර ඉන්න වෙලා නෑ කියල දැන්ම ගිහින් මික්ලස් ට කියනවා. ආයෙ ආක්රමණය නවත් වන්න නම් හතයි තිහ ට කලින් තමුසෙව චාන්ස්ලර් හැටියට පත් කරල කියල අපිට දැනුම් දුන්නොත් විතරයි. තේරුනාද? කෝ රටේ ඉන්න ජාතික සමාජවාදියො? හරිනම් දැන් ඒ අය ඉන්න ඕන වීථි වල. විරුද්ධ වෙන ඕනම කෙනෙක් ඉන්නවනම් ආක්රමණික හමුදාවෙ යුද්ධාධිකරණයකට මුහුන දෙන්න ලේස්ති වෙන්න කියන්න. මික්ලස් ට මේක පැය හතරකින් තේරුම් ගන්න බැරි නම් විනාඩි හතරෙන් තේරුම් කරල දෙන්නත් අපිට පුළුවන්.” ඔස්ට්රියාවේ හමුදාව බැරැක්ක තුල ගාල් කොට සිටියදී එස්. ඒ. හා එස්. එස්. කණ්ඩායම් රජයේ ගොඩනැගිලි එකිනෙක අත්පත් කොට ගත් හ. ආක්රමණය ඇරඹීමේ නියෝගයට හිට්ලර් රාත්රී 8.45ට අත්සන් තැබීය. මෙය සාධාරණියකරණය කිරීමට ජර්මන් හමුදා එවන ලෙස වියානාවෙන් ඉල්ලීමක් තිබිය යුතුය. 8.48 ට ගෝරින් යලි වියානාව අමතන විටත් සෙයිස්-ඉන්ක්වාර්ට් චාන්ස්ලර් ලෙස පත් කොට තිබුනේ නැත. තමා බලාත්කාරකම් හමුවේ නොනැමෙන බව ජනාධිපති මික්ලස් තව දුරත් කියා සිටියේය. “ඒකට කමක් නෑ. සෙයිස්-ඉන්ක්වාර්ට් ට කියන්න තමන් චාන්ස්ලර්ය කියල හිතාගෙන ඔතන ලේ වැගිරීමක් ඇතිවීම වැලක්වීමට හමුදා ආධාර ඉල්ලලා බර්ලිනයට විදුලි පුවතක් එවන්න කියලා.” ගෝරින් දුරකථනයට පිළිතුරු දුන් තානාපති නිළධාරියාට පැවසීය. “විදුලි පුවතක් නේව්වත් කමක් නෑ. ‘එකඟයි’ කියල එව්වත් ඇති.”
රෑ මැදියම එළැඹෙත්ම ජනාධිපති මික්ලස් සිය හුදෙකලා සටන අත් හැර දැමීමට තීරණය කළෙය. නාසි පාක්ෂික පොලිස් ඇමති සෙයිස් ඉන්ක්වාර්ට් ඔස්ට්රියාවේ චාන්ස්ලර් ධුරයට පත් කල බවට නිවේදනය අළුයම් භාගයේ නිකුත් විය. ඒ වන විටත් ප්රමාද වූවා වැඩිය. ජර්මන් හමුදා දේශසීමාව කරා ආසන්න වෙමින් සිටියහ. මහා ජර්මනිය තුල ඔස්ට්රියාව තම කතෝලික අනන්යතාව රැකගත යුතුය යන පුද්ගලික මතය දැරූ සෙයිස්-ඉන්ක්වාර්ට් පවා අවසන් මොහොතේ හෝ ආක්රමණය නවතා ගැනීමට උත්සහ දැරුවද එය සාර්ථක වූයේ නැත.
වියානාවේ ජර්මන් තානාපති කාර්යාලයේ දුරකථනය නොකඩවා නාද වේ. ඇමතුම බර්ලිනයෙනි. “ඉක්මනට විදුලි පුවත එවන්න. හදිසියි.” අමතන්නා කළබල කලේය. “ජෙනරාල්ෆීල්ඩ්මාෂල් ගෝරින් ට කියන්න චාන්ස්ලර් සෙයිස්-ඉන්ක්වාර්ට් ‘එකඟයි’ කියලා...”
1938 මාර්තු 12 දා ජර්මන් හමුදා ඔස්ට්රියාවට ඇතුළු වූහ. එය නිහඬ වසන්ත හිමිදිරියකි. එදින අරුණොදයට පෙර බෲක්නර්ගේ හත්වැනි සිම්ෆනි සංගීත ඛණ්ඩයට සවන් දෙමින් බොහෝ වේලාවක් කල්පනාවේ හුන් හිට්ලර්, හිටි වනම ප්රීතියෙන් කෑ ගෑවේය. “කවුද කියන්නෙ ඔස්ට්රියාව ජර්මන් නෙවෙයි කියල? අපේ පිරිසිදු ඔස්ට්රියන් හිතකට වඩා වැඩි ජර්මන් කමක් තවත් තියනවද...?”
thumb|වම|ජයට ඇඳ පැලඳ ගෙන ඔපෙරා ශාලාවට යාමට සූදානම් වන ගොබ්ල්ස් හා හිට්ලර් (1937-1938) thumb|මධ්යය|හිට්ලර් හා මුසොලිනි (1937 සැප්තැම්බර්) thumb|දකුණ|හිට්ලර් තම විදේශ ඇමති ජෝකිම් වොන් රිබන්ට්රොප් හා ඔහුගේ බිරිද සමඟ (1938)
හිට්ලර් නම් ඔස්ට්රියන් පුත්රයා
ලේ වැගිරීමක් වැලැක්වීම සඳහා කෙරෙන ජර්මන් හමුදා හමුදා මැදිහත් වීමකට ‘එකඟ’ බවට ඔස්ට්රියාවේ නව චාන්ස්ලර් ආතර් සෙයිස්-ඉන්ක්වාර්ට් ගෙන් ගෝරින් විසින් ගෙන්වා ගත් විදුලි පුවතට අනුව 1938 මාර්තු 12 දා උදෑසන දේශ සීමාව හරහා ගමන් ඇරඹූ ජර්මන් බල ඇණියේ ඉදිරියෙන්ම ගමන් කලේ හයින්ස් ගුඩේරියන්ගේ 2 වන ‘පැන්සර්’ ඩිවිෂණයයි. සටනක අපේක්ෂා නොකලද හුදෙක්ම කල එලිය පිණිස හෝ යාන්ත්රික බල ඇණි ද ගමනට සහභාගී වීම මැනවයි හිට්ලර් සිතූ බව පෙනේ. රයික් රාජ්යයේ නව දේශ සීමාවේ යුද ටැංකිිතිබිය යුතුය. තම මිත්රශීලී ආකල්ප අවධාරණය කරනු වස් යුද ටැංකි කොළ අතු වලින් සැරසීමට ගුඩේරියන් කල යෝජනාවට හිට්ලර් වහා එකඟ විය. කොළ අතු කුමටද? නායකතුමාගේ රට වැසියන් වූ බහුතර ඔස්ට්රියන්-ජර්මානුවන් මහ මඟට බැස ගුඩේරියන් ගේ යුද ටැංකි පිලි ගත්තේ ප්රීති ඝෝෂා නඟමිනි. ඔවුහු ජර්මන් භටයෙන්ට අතට අත දෙමින්ද ඔවුන් සිප වැළඳ ගනිමින්ද සිය සංග්රහ භුක්ති විඳින ලෙස බල කළහ. ඔස්ට්රියාව හා ජර්මනිය එක් වීම සර්ව-ජර්මන් අධ්යාත්මයේ අති පැරණි සිහිනය සැබෑ වීමකි. 1871 ජර්මනිය එක්සත් කල ‘අයෝමය චාන්ස්ලර්’ යැයි විරුදාවලි ලත් ඔටෝ වොන් බිස්මාර්ක් කුමාරයා පවා සිතා මතාම ඔස්ට්රියාව දෙවන රයික් අධිරාජ්යයෙන් බැහැර කලේ එකල හංගේරියාවේ මැග්යාර් වරු සමඟ ද්විත්ව රාජාණ්ඩුවක් අටවාගෙන සිටි හැප්ස්බර්ග් රජ පවුල සමඟ හවුලේ කැඳ පිසීමට නොහැකි නිසා විය යුතුය. එහෙත් හැප්ස්බර්ග් වරු තව දුරටත් නොමැත. ඉන්න සුෂ්නිග්ලා හා මික්ලස්ලාට හිට්ලර්ලා හා ගෝරින්ලා සමඟ හැරෙන්නට වත් නොහැක. මොක තැතත් ඔස්ට්රියාව හිට්ලර්ගේ නිජ බිමයි.
ජර්මන් හමුදාවට පසුපසින් විවෘත මෝටර් රථයක නැඟී තම පියා වරක් රේගු නිළධරියකු ලෙස සේවය කල පැසෝ දේශසීමා කපොල්ල තරණය කල හිට්ලර් තම උපන් ගම වූ ලින්ස් නගරයට සැපත්වූයේ එදින සවස 3 ටය. නගර වැසියෝ ඔල්වරසන් දුන්හ. වරක් හැම්බෝල්ඩ්ට් වීථියේ අංක 31 දරණ ස්ථානයේ වූ මහල් නිවසක විසූ හිට්ලර් පවුල පිළිබද තමාට මතක බව තැන තැන කියමින් ඇවිදීන විශාමික මධ්යම පංතිකයෝ ඒ දිනවල බොහෝය. හිට්ලර් මහා ජනකාය ඇමතුවේ නගර ශාලාවේ බැලකනියේ සිටය. ඊට ආරක්ෂාව සපයන ලද්දේ ලින්ස් හි කොල්ලන් ඉමහත් ආස්වාදයට පත් කරමින් නගරය ඇතුළුවන සියළු මාර්ග හරස් කොට වසා දැමූ ගුඩේරියන්ගේ යුද ටැංකි විසිනි. අවාසනාවත් දේශපාලනය විසින් බෙදා වෙන් කල ජාතියක් දෙවියන් විසින් යුග මෙහෙවරක් වෙනුවෙන් තෝරා ගැනුන ලින්ස් තරුණයකු විසින් යලි එක්කොට ඇතැයි පැවසූ හිට්ලර්ගේ උගුර හිර විය. දෑසින් කඳුළු රූරා හැළුනේය. කතෝලික ඔස්ට්රියානුවෝ දෙවියන්ට ස්තුති කොට කුරුසියේ ලකුණ ඇඳ ගත්හ. සියල්ල පල්ලියේ ඉරිදා පූජාව අතර ඇසෙන බයිබල් කථාවක් මෙනි. එදා රෑ හිට්ලර් නවාතැන් ගත්තේ තිස් වසරකට පෙර අඩක් හාමත් වූ දෛනික කම්කරුවකු ලෙස තමා ඉස්කෝප්පයකින් උයනේ හිම ශුද්ධ කල වියානාවේ ‘ඉම්පීරියල්’ හෝටලයේය. මතභේදාත්මක පියවරක් අවසානයේ ජනමතය විමසීමේ වැදගත් කම හිට්ලර් දනී. එය තමාට අකුල් හෙලන බලවේග වලට දිය හැකි අගනාම පිළිතුරයි. එහෙයින් ඔහු හතරවන වරටද මත විමසුමක් කැඳවීය. ජර්මනියේ 90% ක් දෙරට එක්වීම අනුමත කළහ; ඔහුගේ නිජ බිම වූ ඔස්ට්රියාවේ එය 99.7% කි.
සටනකින් තොරව වියානාව ගිය බලා ගිය ‘විනෝද චාරිකාව’ අනාගතය ජර්මන් හමුදාවට වැදගත් පාඩම් රැසක් කියා දුන්නේය. පැය හතලිස් අටක් තුල සතපුම් හාරසියයක් ගමන් කල යුද ටැංකි වලින් තුනෙන් එකකට ආසන්න කොටසක් කාර්මික දෝෂ වලට ගොදුරු වීමෙන් පෙනී ගියේ පැවති නඩත්තු පහසුකම් ප්රමාණවත් නොවූ බවය. ඉන්ධන සැපයුමද වඩාත් විධිමත් යුතු බව පෙණින. බොහෝ කලක් සෙනෙවි මණ්ඩලයේ සෛද්ධාන්තික සැලසුම් ශිල්පීන් තුල බිය දුරලමින් යාන්ත්රික ඩිවිෂන කිහිපයක් එකම මහා මාර්ගයක් ඔස්සේ අපහසුවකින් තොරව ධාවනය කල හැකි බව ද හෙලි විය. අනිත් අතට වියානාවේ වීථි තුල විදහා දැක්වූ යුද බලය ජාත්යන්තරය තුල ජර්මන් හමුදාවේ වරක් අහිමි වූ කීර්තිය ස්ථාපිත කිරිමටද නොමඳ පිටිවහලකි. එහෙත් ගුඩේරියන් පසුව පැවසූ පරිදි වැදගත්ම කරුණ වූයේ මෙතෙක් විකාරයක් ලෙස සැලකුණ යුද ටැංකි සංකල්පය මතුවට සෙනෙවි මණ්ඩලය තුල පිළිගැනීමට ලක් වීමයි. සමථයක් වශයෙන් ගත් කල ලද ප්රථිපලය ගැන සෑහීමකට පත් හිට්ලර් අඩුපාඩු සම්පූර්ණ කොට තවත් ‘පැන්සර්’ ඩිවිෂන දෙකක් ගොඩ නැගීමට නියම කළේය. හිට්ලර් ආපසු ගියද ජර්මනියට අනුබද්ධ වීමේ සංකීර්ණ පරිපාලන සංක්රාන්තිය තුල සිර වී සිටි ඉහල ඔස්ට්රියාවේ නාගරික ලිපිකරු ඕගස්ට් කුබිසෙක්ට තම මිතුරා දැක ගැනීමේ අවස්ථාවක් ලැබුනේ නැත. එහෙත් ලංකාවේ කොහා සිංහල අවුරුද්දට හඬ ගාද්දී හිට්ලර් නැවත ලින්ස් බලා යාමේ සිතක් පහල විය. නිතර ගමට යන එන නායකතුමාට නවාතැන් දීම සඳහා විසි හතර පැයේ සෑදී පැහැදී සිටින වෙනම හෝටලයක් ද දැන් නගරයේ තිබේ. එවර හිට්ලර් නැවතී සිටි හෝටලයට ගොස් හමුවීමට කිබිසෙක් කල්පනා කලේය. වයස් ගත මව ද ඔහු උනන්දු කර වූවාය . ඉස්සර නිතර දෙවේලේ තම නිවසට යනෙන යහපත් ඇඩොල්ෆ් ඈට කෙසේ නම් අමතක වේද? 1933 දී හිට්ලර් තමාට එවූ පිළිතුරු ලිපිය බලපත්රයක් ලෙස අතැතිව ගිය කුබිසෙක්ට නායකතුමා හමුවූම තමා හිතූ තරම් පහසු නැතිබව වැටහුණි. ලිපිය බැලූ බුද්ධිමත් එස්. එස්. නිළධාරිහූ ඔහුගෙන් බොහෝ කරුණු විමසූහ. නායකතුමා සමඟ කුබිසෙක්ගේ ඇතැයි කියවුන මිතුදමේ දිග පලල නිර්ණය කිරීමට බොහෝ වේලාවක් ඔවුන් ගත කලේ මෙසේ පැමිණෙන අමුත්තන් නිසා ඔවුන් හිට්ලර්ගෙන් බැණුම් අසා ඇති වාර ගඅන අනන්ත නිසා විය හැක.තානතුරුව දෙවන මහලේ විශාල ශාලාවකට ඔහු කැඳවාගෙන යන ලද්දේ එස්. එස්. මේජර් ජනරාල්වරයෙක් විසිනි. දැන් මෙන් එකලද නායක තුමා විහිළු තහළු වලට අකැමති දැයි අතර මගදී මේජර් ජනරාල් තැන කුබිසෙක් ගෙන් විමසා සිටියේය.
ශාලාව කඩි ගුලක් මෙනි. නිළ ඇඳුම් ධාරීහූ කළබලයෙන් ඔබ මොබ දිව ගියහ. අතොරක් නැතිව දුරකථන නාදවේ. කුබිසෙක් මෙතෙක් ඡායා රූප වලින් පමණක් දැක තිබූ මැති ඇමැත්තෝ, තානාපති වරු හා හමුදා නායකයෝ තැන තැන රංචි ගැසී පහත් හඬින් කතා කරති. ඉතා හදිසි රාජකාරි රැසකට පැමිණි මෙම වගකිවයුතු නිළධාරීන් රැස මැද සිටින එකම එක නිකමා තමා බව අවබෝධ කොටගත් කුබිසෙක්ට ඇති වූයේ මහත් ලැජ්ජාවකි. නැඟිට පළා යාමට කිහිප විටක්ම සිත් වුවද දැන් ප්රමාද වැඩිය. එහෙයින් තම වාරය මැමිණි විට වැඩිවේලා නොගෙන වහා හිට්ලර්ට අතදී ශුභපතා නික්මයාම මැනවයි ඔහු තීරණය කළේය. ඇඩොල්ෆ් කෙසේ තමාට ප්රතිචාර දක්වනු ඇත්ද? කුබිසෙක්ට නම් සිතාගත නොහැක. මඳ සිනාවකින් යුතුව ඔහු තමාට අතට අත දෙනු මැවී පෙනේ. ඇතැම් විට පිටට තට්ටුවක් දැමීමටද බැරි කමක් නැත. එක්වරම අඩි ශබ්ද සමඟ කට හඬවල් කිහිපයක් ඇසිණ. කොරිඩෝරයේ ඈත කෙළවරින් ජනාධිපති-චාන්ස්ලර් ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් සිය පරිවාරකයන් සමඟ මතුවිය. ඔහු හමුදා කබායක් හා කළු කළිසමක් හැඳ සිටියේය. ඉදිරියෙන් මඟ හෙලි කල ඇජුටන්ට්වරුය. උපදෙස් සටහන් කර ගැනීමට සූදානමින් ලේකම් වරියෝ පසුපසින් ලහි ලහියේ පිය නගති. කුබිසෙක් හුනස්නෙන් නැගිටුනේ තමා නොදැනුවත්වමය. එදිරියට එමින් සිටි හිට්ලර් ඔහු දුටුවේ එවිට විය යුතුය. හිට්ලර් නැවතුනේය. පරිවාරකයෝද නැවතුනෝය. කිසියනම් අසාමාන්ය යමක් වන බව ඉවෙන් මෙන් හැඟුන ආරක්ෂක නිළධාරීහූ විමසිලිමත් වූහ.
“ගස්ට්ල්!” හිට්ලර් මොර දුන්නේ ශාලාව දෙවනත් කරමිනි. අනතුරුව සෙස්සන් නොතකා ඉදිරියට දිවවිත් කුබිසෙක් ගේ දෑතින්ම අල්ලා ගත්තේය. “ගස්ට්ල්!! මේ තමුසෙමද?” නායකතුමා මෙතරම් උණුසුම් ලෙස පිළිගත් අභිරහස් සිවිල් වැසියා කවරෙක් දැයි තේරුම් ගැනීමට අපොහොසත් වූ ශාලාවේ සිටි සිටි ගරු කටයුතු ප්රභූවරු විමතියෙන් එදෙස බැලුවේ ඇහිබැම රැලි ගන්වමිනි. “නායකතුමාගෙ පරණ යාළුවෙක්,” එස්. එස්. මේජර් ජනරාල්වරයා පහත් හඬින් කිසිවෙකුට කීය. කුබිසෙක් කට පාඩමින් කියැවූ නිළ සුභ පැතුම නෑසුනාක් මෙන් හිට්ලර් ඔහුගේ වැලමිටෙන් අල්ලා ඇද්දේය. “එනව එනව, ටිකක් කතා බහ කරන්න.” ඔවුහු කොරිඩෝරය දිගේ ආපසු ඇවිද ගොස් සෝපානයට ගොඩ වූහ. හිට්ලර්ගේ කාමර පෙල තිබුනේ ඉහල මාලයේය. කඳවුරු භාර නිළධාරියෙක් ඉදිරියෙන් යමින් ඔවුන් වෙනුවෙන් දොරවල් විවෘත කලේය. “තමුසෙ පොඩ්ඩක් වත් වෙනස් වෙලා නැහැ කුබිසෙක්. ටිකක් වයසට ගිහින් විතරයි,” මඳ වේලාවකින් සිය කාර්යාල කාමරයේ තමා ඉදිරියේ පුටුවක කුබිසෙක් හිඳවූ හිට්ලර් පැවසුවේ සිනාසෙමිනි. අන් කිසිවෙකුත් කාමය තුල නැත. හිට්ලර් තම හෑල්ල පටන් ගත්තේය. එදා කුබිසෙක් ගේ සුභ පැතුම් සටහන දැක තමා කෙතරම් ප්රීති වීද? ඒ දුෂ්කර අතීතයට කුබිසෙක් හැර වෙනත් සාක්ෂි කරුවන් නොමැත. “ඒත් මට දැන් ඉස්සර වගේ නිදහසක් නැහැ.” සුසුමක් හෙළූ හිට්ලර් ජනේලය අසලට ගියේය. ඔහුගේ නෙත ගැටුනේ තමා ගැටවර වියේ පටන් යලි ගොඩ නැගීමට සැලසුම් කළ ඩැනියුබ් නදිය හරහා දිවෙන දැවැන්ත යකඩ පාලමයි. ඔහු ස්ටෙෆනි හා දිවි නසා ගැනීමට සිතුවේද මෙතැනදීය. “අන්න! අර කැත පාලම තාම ඒ විදියටම තියනව,” ඔහු අමනාපයෙන් කෑ ගෑවේය. “හැබැයි වැඩි දවසකට නම් නෙවෙයි. මගේ එක එක සැලසුම් තියනව කරන්න හිතාගෙන” අන් හැමට වඩා හොඳින් ඒ සැලසුම් ගැන දන්නේ කුබිසෙක්ය. ඩැනියුබ් ගඟ හරහා ඉදි කෙරෙන නව පාලම පිළිබඳ තොරතෝංචියක් නැතිව විස්තර කළ හිට්ලර් එහි ආරුක්කු වල හැඩය විශේෂයෙන් අවධාරණය කළේය. ලින්ස් නගරයට නව ඔපෙරා ශාලාවක් තිබිය යුතුය. ඇයි රඟහලක්? නොඑසේ නම් එය ‘බෲක්නර් ගේ නගරය’ ලෙස හඳුන්වන්නේ කෙසේද?
අනතුරුව කතා බහ වඩාත් පුද්ගලික ස්වරූපයක් ගත්තේය. “තමුසෙත් එහෙනම් අන්තිමට සිවිල් සේවකයෙක් උනා? පෑන් කුරුට්ටෙක්? ඒක තමුසෙට හරියන්නෙ නෑ. අම්මට කොහොමද? සංගීතයට මොකද උනේ?” හිට්ලර් ඇසීය. යුද්ධය විසින් සියල්ල කාබාසිනියා කොට දැමූ බව කුබිසෙක් අවංකවම කීවේය. වෙන කුමක් කරන්නද? අවසානයේ නාගරික ලිපිකරු රැකියාව තෝරා ගැනීමට සිදුවිය. වයස්ගත මව ගෙදර සිටී. “ඔව් අපි පැරදුන ඒ යුද්ධය....” හිට්ලර් කල්පනාකාරී ලෙස කීවේය. “ ඒත් තමුසෙ පෑන් කුරුට්ටෙක් වෙන්න ඕන නෑ කුබිසෙක්. මට වෙලාවක එන්න ඕන තමුසෙගෙ ඔය එෆර්ඩින් නගරෙ බලන්න. අපි නිදහසේ කතා කරමු. දැන් සංගීතය ගැන උනන්දුවක් ඇත්තෙම නැද්ද?” තමා නගරයේ පැවැත්වෙන සංගීත සැසි වලට ඉඳහිට සිම්ෆනි වාදනය කරන බව කුබිසෙක් පැවසීය. ලොව හොල්ලන ගැටළු රැසක් සමඟ දවස ගෙවන තම මිතුරා ගේ වටිනා කාලය ඉතිරි කිරීම සඳහා ඔහු විස්තර කළේ කෙටියෙනි. “මොනවා? තමුසෙ ඔය පුංචි නගරෙ සිම්ෆනි වාදනය කරනවා? ෂා… අනර්ඝයි! මොනවද තමුසෙ වාදනය කරපු සිම්ෆනි?” හිට්ලර්ට කිසිදු හදිසියක් නැති සේය. වාදක කණ්ඩායමේ විශාලත්වය හා යොදාගත් සංගීත භාණ්ඩ පිළිබඳ සියළු විස්තර පැවසීමට කුබිසෙක් ට සිදුවිය. “හ්ම්..පුද්ගලික තත්වෙ කොහොමද? තමුසෙට එහෙම සල්ලි ඕනද?” තම රැකියාවෙන් ලැබෙන ආදායම පුතුන් තිදෙනෙකුගෙන් යුත් පවුලට ජීවත්වීම සඳහා ප්රමාණවත් යැයි කුබිසෙක් පැවසුවේ අවංකමය. “පුත්තු තුන් දෙනෙක්!” හිට්ලර් විස්මයෙන් කෑ ගෑවේය. “මොන තරම් හොඳද?” ඔවුන්ගේ වයස, නම්, හැඩරුව, විනෝදාංශ ආදී සියළු තොරතුරු දැන ගැනීමට ඔහුට ඕනෑ විය; තිදෙනාම සංගීතයට දක්ෂතා දක්වන බව අසා බොහෝ ප්රීති වූයේ, එකෙනෙහිම දොර අසල සිටි ඇජුටන්ට් වරයෙක් කැඳවා ළමුන් තිදෙනාම ලින්ස් හි බෲක්නර් සංගීත විදුහලට ඇතුලත් කරන ලෙසත් විය හියදම් සිය පුද්ගලික ගිණුමින් ගෙවන ලෙසත් නියම කළේය. පැයක පිළිසඳරකින් අනතුරුව දෙමිතුරන් සමු ගත්තේ නැවත හමුවීමට ගිවිස ගැනීමෙන් අනතුරුවය. ලින්ස් නගරය යලි ගොඩ නැගීමට හැකි පමණින් ‘උදවු’ වීමට කුබිසෙක් පොරොන්දු විය. යුරෝපයේ දක්ෂතම නිර්මාණ ශිල්පීන් පිරිවරාගෙන සිටි ඇඩොල්ෆ්ට අවශ්ය් තම අදහස් පල කිරීමට සමාගමයක් බව කුබිසෙක් අත් දැකීමෙන් දනී. පෙරලා ජර්මනියට පැමිණී හිට්ලර් තම නිර්මාණ ශිල්පී ස්පීර්ට පැවසුවේ ලින්ස් නගරය තවත් ‘බුඩාපෙස්ට්’ පුරවරයක් විය යුතු බවයි. එහි ගොඩනැගිලි ප්රෞඩ ජර්මන් සංස්කෘතියේ කැඩතක් විය යුතු හේ අවධාරණය කළේය. හිට්ලර් ලින්ස් නගරයේ ඔලිම්පික් ක්රීඩාංගනයක් ඉදිකිරීමට පවා අවශ්ය විය. ඊලඟ වසරේ හටගත් දෙවන ලෝක යුද්ධය නොවන්නට මෙම සිහිනය යථාර්ථයක් වීමට බොහෝ දුරට ඉඩ කඩ තිබිණ…
thumb|වම|විවෘත මෝටර් රථයකින් මහත් උත්සවාකාරී ලෙස ලින්ස් නගරයට ඇතුළු වන හිට්ලර් (1938 මාර්තු 12) thumb|මධ්යය|ජර්මන් හමුදා ඔස්ට්රියවට ඇතුළු වීම ගැන පුවත් සිරස්තලයක් (1938 මාර්තු) thumb|දකුණ|ජර්මනිය හා ඔස්ට්රියාව (1938)+
හිට්ලර් නම් ව්යාප්තවාදියා (1938 මාර්තු-ඔක්තෝම්බර්)
පළමු ලෝක යුද්ධයෙන් සිසී කඩ විසිරී ගිය හැප්ස්බර්ග් අධිරාජ්යයට අයත්ව තිබූ මොරේවියාව, බොහිමියාව හා ස්ලෝවැකියාව එක්කොට තැනූ චෙකොස්ලෝවැකියාව වර්සෙල්ස් ගිවිසුමේ සංකේතයයි. ස්වභාවික ආරක්ෂාවන් ගෙන් හා බැර කර්මාන්ත වලින් පොහොසත් ඈ නැගෙනහිර යුරෝපයේ ශක්තිමත් රාජ්යයක් වූවාය. ඩිවිෂන 42න් යුත් ඇගේ හමුදාවට යුද ටැංකි 350 ක් තිබුණද ප්රාග් හි රජය ද නිතර ඇහැ කණ ඇරගෙන සිටියේ චෙකොස්ලෝවැකියාව ජර්මනියෙන් මායිම් වන සුදේතන්ලන්තය නම් පිටස්තර කඳුකර ආවරණය තුල බහුලව ජීවත් වූවෝ තිස් ලක්ෂයක් වූ වාර්ගික ජර්මන් වරු නිසාය. ඔවුන්ගේ දුක් ගැනවිලි ද නිමක් නැත. හා ඔස්ට්රියාව සමඟ එක්වීමට පැතූ ඔවුන් වර්සෙල්ස් ගිවිසුම මගින් චෙක් පාලනයට නතු කරවනු ලැබ සිටියද හිට්ලර් ඔස්ට්රියාව ඈඳා ගැනීමෙන් කුල්මත් වී හිංසා කාරී ක්රියාවල යෙදෙමින් එම ප්රදේශ වල කලබල ඇති කලහ. ඔවුන්ගේ නායකයා වූයේ කොන්රාඩ් හෙනලින් නම් හිටපු ජිම්නාස්ටික් ගුරෙකි. මෑතක සිට හිට්ලර් ද ඔවුන්ගේ දුක් කම්කටොළු ගැන නිතෙර දෙවේලේ විස්සෝප වේ. “සුදේතන් වරුන්ට තියෙන්නෙත් ජර්මන් ලේ. ඉතින් අපි ඇරුණම වෙන කව්ද ඉන්නෙ ඒ මිනිස්සු වෙනුවෙන් අනේ අපොයි කියන්නවත්?” එන පොට හොඳ නැති වග අවබෝධ කොටගත් චෙක් රජය සුදේතන් ජර්මන් වරුන්ගේ ඉල්ලීම් පිළිබඳ සාකච්ඡා කොට විසඳුම් ලබා දීමට තම කැමත්ත පල කොට සිටියේය. එහෙත් හිට්ලර් විසින් උසි ගන්වනු ලැබූ හෙනලින් ස්වයං නිර්ණ අයිතියට මෙපිටින් කිසිවක් භාර ගැනිමට අකමැතිය. චෙක් වරු එවැන්නක් සලකා බැලීම පවා ප්රතික්ෂෙප කරති.
සුදේතන් ගැටළුව මොහොතකට පසෙක ලූ හිට්ලර් රෝමයේ සංචාරයක නිරත විය. 1934 පලහිලව්වෙන් පසු ඔහු මේ වනතුරුත් ඉතාලියට ගොස් නැත. දූත පිරිසට රිබන්ට්රොප්, ගොබ්ල්ස් හා හිම්ලර් ඇතුළු 500 ට ආසන්න නිළධාරීන් පිරිසක් අයත් වූ අතර ඔවුන් පිළිගැනීම සඳහා මුසෝලිනි දුම්රිය පොලට පැමින සිටියේය. රට තොට බලමින් ඒ සතිය හිට්ලර් ගත කලේ ඉතාලියේ රජුගේ විශේෂ අමුත්තා ලෙසය. ඔස්ට්රියාව ගැනීමේදී කැපී පෙනීමට අවස්ථාවක් නොලද රිබන්ට්රොප් සිටියේ අමනාපයෙනි. මෙවර නම් ගෝරින්ට ඇඟිලි ගැසීමට ඉඩක් නොතබන්නෙමැයි හේ අදිටන් කොටගෙන සිටියේය. විදේශ ඇමති තමාය. ජර්මනිය හා ඉතාලිය අතර බටහිර විරෝධී යුද ගිවිසුමක් අත්සන් කිරීමට ඔහු ඒ දින කිහිපයේ කොතෙකුත් යෝජනා කර සිටියද එය එතරම් සාර්ථක වූයේ නැත. “ආයෙ මොනවද ලෝකෙට පේන්න ගිවිසුම් ගහන්න යන්නෙ? අපේ ප්රතිපත්තිය ගැන ඩුෂේ තුමයි නායකතුමයි එකඟවෙලා ඉවරයි” ඉතාලි විදේශ ඇමති සියානෝ ඇඟ බේරා ගත්තේය. “ඔය රිබන්ට්රොප් කියන ඒව ඒ තරම් ලොකුවට ගනන් ගන්න එපා,” ඒ ඇසූ මුසෝලිනි සියානෝට කීය. “මිනිහ යුද්ද කරන්න කතා කරන්නෙ හතුර කව්ද කියල වත් දැනගෙන නෙවෙයි. කෝකටත් හිට්ලර්ගෙන් හරි හමන් වචනයක් එනකම් බලමු.” මේ අතර සුදේතන්ලන්තයේ කැරලි කෝලාහල උත්සන්න විය. එය ජර්මන් මැදිහත්වීමක පෙර සංඥාවක් යැයි සිතූ චෙක් රජය වහා හමුදා කැඳවීය. තම රට ජර්මන් ජාතිවාදය හමුවේ දණ නැමිය යුතු නැත. වර්සෙල්ස් ගිවිසුම මගින් ස්ථාපිත කෙරුන චෙකොස්ලෝවැකියාවේ ආරක්ෂාව යුරෝපයේම වගකීමකි. ප්රංශය හා රුසියාව ජර්මන් පහරදීමකදී සහාය වීමට ගිවිසුම් මගින් ද බැදී සිටිති. සියළු දෙනා බලා සිටියේ ජර්මනියේ ප්රතිචාරය කුමක් වේද යන්නයි. මේ යන විදිය තමාට හිතකර නොවන වග වටහා ගත් හිට්ලර් තැතනුවේය. චෙකොස්ලෝවැකියාව අස්ථාවර කිරීමේ සැලස්මක් තමාගේ නැතයි හේ නැවත සහතික විය. එහෙත් සුදේතන් ගැටළුව විසඳිය යුතුය. යුරෝපා වාසීහූ සැනසුම් සුසුම් හෙළූහ. හිට්ලර් ඔය කියන තරම් නරක මිනිහෙක් නොවේ. දුර දිග නොබලා කටයුතු කොට යුද්ධයක් ඇති කිරීමට තැත් කලේ යයි අවසානයේ දොස් ඇසීමට සිදුවූයේ චෙකොස්ලෝවැකියාවටය. සුදේතන් චෙක් වරුන්ගේ ඉල්ලීම් සාධාරණ බවත්, හිට්ලර් නැවැත්විමට නම් මුලින් ඔහුට යමක් දිය යුතු බවත් ලන්ඩන් රජය පවා පිලිගත්තේය. “නිකම් යුද්ධ ඇති කරල අපිවත් පටලවන්න හදන්නෙ නැතුව ජර්මනියට සුදේතන්ලන්තෙ දීල මේක බේරුමක් කරගන්න” චෙක් රජයට මිතුරෝ අවවාද කරති. එහෙත් හිට්ලර්ට උවමනා සුදේතන්ලන්තය පමණක් නොවේ. එහෙයින් ඔහු ජාත්යන්තරය හමුවේ නොසෑහෙන කේන්තිය පල කලේය. “මේ ඊයෙ පෙරේද හැදුන ජාතියක් ජම්මයක් නැති පොඩි රටකට පුළුවන්ද ජර්මනියට කොකා පෙන්නන්න? කාගෙ හයිය අරගෙනද?” හේ ගුගුරයි. දැන් කබල නිසි පදමට රත්වී ඇත. සෙනෙවි මණ්ඩලය කැඳවූ හිට්ලර් ආක්රමණයකට සූදානම් වන ලෙස නියම කලේය. එහෙත් ප්රධාන මාණ්ඩලීය නිළධාරී ලුඩ්විග් බෙක් ඊට තරයේ විරුද්ධය. “චෙකොස්ලෝවැකියාවෙ ආරක්ෂක වළලු ශක්තිමත්. එහෙව් එකේ දැම්ම යුද්ධයක් පටන් ගන්න එක මෝඩකමක්. අනික බටහිර රටවල් අහක බලා ගෙන ඉඳීවි කියල නායක තුමා හිතනවද?” “තමුසෙට භය නම් පැත්තකට වෙලා ඉන්නවා අපිට මේක කරගන්න දීල. එහෙමත් ඉන්න බැරි නම් අස්වෙනවා” හිට්ලර් කීය. මුල් යුගයේ නාසි පක්ෂයට දුන් අගනා සහාය ගැන බෙක් කෙරේ විශාල ගෞරවයක් තිබුනද දැන් නම් ඔහු තුල මේ නිළධාරිවාදියා කෙරේ ඇතිවෙන්නේ කේන්තියකි. “අපි ඔක්කොම විරෝධය පළ කරල ඉල්ලා අස්වීමෙ ලිපි දෙමු. එතකොට බලමු එයා කොහොමද යුද්ද කරන්නෙ කියල. මොකද කට්ටිය කියන්නෙ?” බෙක් සහෝදර නිළධාරීන්ට යෝජනා කළේය. සෙස්සෝ අතීරණයෙන් පසු වූහ. බෙක් ගේ මතය සමඟ එකඟ වූවන් පවා ඔහු හා කල්ලි ගැසීමට කැමති වූයේ නැත. “මම සොල්දාදුවෙක්. මගේ රාජකාරිය අණ පිළිපදින එක,” නව හමුදාපති වොල්තර් වොන් බ්රෝචිෂ්ට් පැවසීය. හිටපු යුද ඇමති බ්ලොම්බර්ග් ට වඩා වයසින් යන්තමින් බාල ඔහුද මේ දින වල ලහි ලහියේ තම දෙවන විවාහය සඳහා සූදානම් වෙමින් සිටී. ඔහුගේ මනාලිය වූ චාර්ලට් රුයිෆර් නාසි දේශපාලන රසිකාවියක් වීම හමුදාපති කාර්යාලයේ රාජකාරී තීරණ වලට කොතෙක් බලපෑවේදැයි අපි නොදනිමු. අවසානයේ තනිවූ බෙක් ඉල්ලා අස්විය. ඔහුගේ අනුප්රාප්තිකයා වූ ජනරාල් ෆ්රාන්ස් හැල්ඩර් ප්රොතෙස්තන්ත ක්රිස්තියානි ප්රසියන් වරු මෙතෙක් මුලසුන හෙබවූ ජර්මන් සෙනෙවි මණ්ඩලයට පත් වූ පළමු රෝමානු කතෝලිකයාය. බෙක්ගේ ද ගෝලයාය; ඔහුගේ නිජ බිම වූයේ ද බැවේරියාවයි. බෙක්ගේ අනතුරු ඇඟවීමේ ගත යුත්තක් ඇති බව ඔහුටද නොසිතෙනවා නොවේ. “මොන පිස්සුද? එංගලන්තෙ දැම්ම යුද්දෙක පැටලෙන්න කැමති නෑ. ප්රංශය තනියම අත පුච්ච ගන්න එන්නෙත් නෑ.” හිට්ලර් කැට පෙන්වයි. “වැඩිම උනොත් ඕන්නම් රුසියාව ඉදීවි. ඒත් වැඩක් නෑ. ඕන උනත් එයාලා කොහොමද චෙකොස්ලෝවැකියාවට ආධාර කරන්නේ? පෝලන්තය හරි රොමේනියාව හරි කැමති වෙනවද තමන්ගෙ රට මැදින් රතු හමුදාවට යන්න එන්න දෙන්න? ඒව කෙරෙන වැඩ නෙවෙයි.”
අගෝස්තු අගදී ජර්මනියේ බටහිර ආරක්ෂක මුරකාවල් නිරීක්ෂණය කරනු පිණිස හිට්ලර් රයින්ලන්තයේ සංචාරයක යෙදුනේය. බටහිර අණදෙන නිළධාරී ජනරාල් විල්හෙල්ම් ඇඩම්ස් ද බෙක්ගේ ගෝලයෙකි. නැගෙනහිර මෙහෙයුම් සඳහා හමුදා ඉවත් කොට ගතහොත් පසු තමාට ඉතිරි වන ඩිවිෂන 12ට ප්රංශය හා සති තුනකට වඩා සටන් වැදීමට නොහැකි බව ඔහු ද කියා සිටියේය. හිට්ලර් උරණ විය. “එහෙමද? එහෙනම් තමුසෙගෙ හමුදාවෙන් වැඩක් නැහැ.” හමුදාවේ ඇතැම් නිළධාරීන් තම වැඩපිළිවෙල අවුල් කිරීමට තැත් කරන බවට ඒ වන විට හිට්ලර් තුල සැකයක් විය. එහෙත් නාසි පාලනය පෙරලා දැමීම සඳහා බටහිර රටවල සහාය ලබා ගැනීමේ අරමුණින් ‘ඇබ්වියර්’ හෙවත් හමුදා ඔත්තු සේවයේ නිළධාරියෙක් ඒ වන විටත් ලන්ඩනය බලා ගොස් සිටි බවක් ඔහු දැන සිටියේ නැත. එහෙත් බෙක් හෝ ජර්මන් සෙනෙවි මණ්ඩලය බටහිර බලවතුන්ට හිට්ලර් තරම් වත් විශ්වාස නැත. කුමන්ත්රණකරුවන්ගේ නියෝග හමුදාව විසින් පිළිගනු ඇතැයි ඇති සහතිකය කුමක්ද? එස්. එස්. සංවිධානය හිට්ලර් වෙනුවෙන් අවසානය තෙක් සටන් වදිනු ඇත. අපේක්ෂා කොට හැකි එකම ප්රතිඵලය වනු ඇත්තේ සිවිල් යුද්ධයකියමේ හේතුවෙන් ජර්මනිය සමඟ ‘ගණු දෙනු’ එකඟතාවයක් හරහා යුද්ධය වැලැක්වීම වඩා මැනවයි සිතූ බ්රිතාන්ය අගමැති නෙවිල් චෙම්බර්ලේන් පෞද්ගලිකවම හිට්ලර් හමුවීමට කල්පනා කලේය. ඔහු හිට්ලර්ගේ ‘බර්ග්හොෆ්’ කඳුකර බංගලාවට පැමිණියේ සැප්තැම්බර් 15 දාය. අමුත්තා සාදරයෙන් පිළිගෙන සුෂ්නිග් බිය ගැන්වූ කාමරයේම හිඳවූ හිට්ලර්, චෙම්බර්ලේන්ට යන්තම් හති අරින්නටත් පෙර තම හෑල්ල පටන් ගත්තේය. තරුණ කාලයේ පටන් තමා පැතුවේ බ්රිතාන්යය හා ජර්මනිය අතර මිත්රත්වයකි. නමුත් හැට ලක්ෂයක් ඔස්ට්රියන් ජර්මන් වරු මෙන්ම චෙකොස්ලෝවැකියාවේ තිස් ලක්ෂයක් සුදේතන් ජර්මන් වරු ද අයත් ජර්මන් රයික් රාජ්යයටය. ඔවුන් මෙහි ගෙන එන්නද? කළ යුතුව ඇත්තේ එම භූමිය ජර්මනියට එක් කිරීමයි. “හොඳයි. මට මේක කියන්න. ඔබට ඕන සුදේතන්ලන්තය විතරද? සමහරු කියනවා ඔබට ඕන චෙකොස්ලෝවැකියාව කෑලි වලට කඩන්න කියලා...” චෙම්බර්ලේන් සෘජුවම ඇසුවේය. “මට චෙක් කාරයො මොකටද? මට ඕන සුදේතන් ජර්මන් වරු.” චෙම්බර්ලේන්ට පිළිතුර පැහැදිලි මදිය. එහෙයින් ඔහු තව දුරටත් හාරා ඇවිස්සුවේය. චෙකොස්ලෝවැකියාවේ කෝලාහල වලින් තව තවත් ජර්මන්වරු මිය ගිය බවට වාර්තා ලැබේ. හිට්ලර් කුපිත විය. “ඕව සෛද්ධාන්තික ගැටළු. මට ඕන යථාර්ථය. සුදේතන් වරු තුන්සීයක් අරෙහෙ මරල දාල. ඒව තව දුරටත් වෙන්න දෙන්න බෑ. මම මේක හොඳින් බැරිනම් නරකින් විසඳනවා. ලෝක යුද්ධයක් ආවත් එකයි නැතත් එකයි.” “නායකතුමා බලය පාවිච්චි කරන්න තීරණය කරල ඉවරනම් ආයෙ අහවල් එකකටද කථා කරන්න එන්න කිව්වෙ? අපරාදෙ නෙ මගේ කාලෙත් නාස්ති කරේ?” චම්බෙර්ලේන්ගේ ද ස්වරය උස් වේ. “හොඳයි, ඔබතුමා පිළිගන්නවද සුදෙතන්ලන්තය අයිති ජර්මනියට කියල? ඉස්සෙල්ලම ඒක කිව්වනම් බලන්න?” හිට්ලර් විමසීය. “නායක තුමා මේ අහන්න, සුදේතන්ලන්තය ජර්මනියට පැවරෙන්න ඕන කියන එකට මමත් පුද්ගලිකව එකඟ වෙනව. ඒත් හැම දේම කෙරෙන විදියක් තියනවා. ප්රශ්නෙ තියෙන්නෙ සුදේතන්ලන්තෙ ඉන්න ජර්මන් වරු තිස් ලක්ෂය විතරක් නම් ඒකට යුද්ධයක් ඕන වෙන එකක් නැහැ. මම මේ ගැන කතා කරල උත්තරයක් දෙන්නම්. එතකන් මොනවත් කරන්න යන්න එපා...” ආපසු එන පොරොන්දුව මත චැම්බර්ලේන් සමු ගත්තේය. සුදේතන් ප්රදේශ ජර්මනියට පවරන මෙන් බ්රිතාන්ය හා ප්රංශය ප්රාග් නුවරට බලපෑම් කරන අතරතුර හන්ගේරියාවේ නායක අද්මිරාල් මික්ලෝස් හෝර්ති ජර්මනියට පැමිණ හිට්ලර් බැහැ දුටුවේය. චෙකොස්ලෝවැකියාවෙන් කොටසක් ඩැහැ ගැනීමට මාන බලමින් සිටින හන්ගේරියාව තවදුරත් වැට උඩ සිටියේ පෙරළෙන පැත්ත අවිනිශ්චිත නිසාය. “ඔහොම බලන් ඉඳල හරියන්නෙ නෑ. මේසෙට වාඩි වෙන්න ඕනෙ නම් කුස්සියේ වැඩට වත් ටිකක් උදවු වෙනවා...” හිට්ලර් හන්ගේරියාවට දොස් නැගීය. පැය තිස් හයකට වඩා සටන් කිරීමට උණ්ඩ නොතිබූ හන්ගේරියන් හමුදාව මේ මොහොතේ පෙනුමට හෝ සිටිය යුතුය. සැප්තම්බර් 21 රෑ දෙගොඩ ජාමේ චෙකොස්ලෝවැකියාවේ ජනාධිපති එඩ්වාර්ඩ් බෙනස් නින්දෙන් ඇහැරවූ ප්රංශ තානාපති අපූරු පණිවුඩයක් දුන්නේය. ඒ සුදේතන්ලන්තය ජර්මනියට භාර නොදෙන්නේ නම් හිට්ලර් හා තනිව සටන් කිරීමට සූදානම් වන ලෙසයි; එය පැරිසියේ අවසන් තීරණය බවද එමගින් වැඩිදුරටත් කියැවිණ. බටහිර මිතුරන් විසින් මෙසේ අත හැර දමනු ලැබීම හිට්ලර්ට අභියෝග කිරීමට සූදානමින් සිටි චෙක් රජයට මරු පහරකි. දියේ ගිලෙන්න යන මිනිසා පිදුරු ගසේ පවා එල්ලේ. අන් කල හැකි දෙයක් නුවූ ජනාධිපති බෙනෙස් මහ රෑම රුසියන් තානාපති හමුවිය; දෙරට අතර ගිවිසුමට අනුව රුසියාව යුද්ධයකදී චෙකොස්ලෝවැකියාට ආධාර කිරීමට පොරොන්දු වූවා නොවේද? එය සැබෑවකි, කපටි රුසියානුවෝ යලි සහතික වූහ. ස්ටාලින් සහෝදරයාගේ විශේෂ නියමයෙන් රතු හමුදා ඩිවිෂන 38ක් සහිත සන්නාහ සන්නද්ධ යුද්ධ දුම්රිය කිහිපයක් දැනටමත් සීරුවෙනි. එහෙත් ගිවිසුමට අනුව රුසියාවට සටනට එලඹීම සඳහා අවසර ඇත්තේ ‘ප්රංශය සමඟ’ යන පූර්ව කොන්දේසිය මතය. කණගාටුවට කරුණ පැරිසියෙන් තවමත් ප්රතිචාරයක් නොමැති වීමයි!
පසුදා ජර්මනිය බලා පියාසර කල චෙම්බර්ලේන් එදා සවස හිට්ලර් හමුවූයේ රයින්ලන්තයේදීය. සාමය වෙනුවෙන් චෙකොස්ලෝවැකියාව ජර්මනියට කැප කිරීමේ ඔහුගේ සැලැස්ම බ්රිතාන්ය රජය තුලද එතරම් ජනප්රිය නැත. එහෙත් තම උත්සාහය හා එහි ප්රතිඵලය ගැන ඔහු අවංකවම සතුටු විය. “ඔන්න නායක තුමා ඉල්ලපු ඔක්කොම අරගෙනයි ආවෙ. මේක ලේසි උනා කියල නම් හිතන්න එපා. දැන් හැමෝම කැමතියි. ජනමත විචාරණ ඕන නැහැ. සුදේතන්ලන්තය ජර්මනියට පැවරෙනවා. එච්චරයි ජනගහනය මිශ්ර ප්රදේශ ගැන තීරණයක් ගන්න පස්සෙ කොමිසමක් පත් කරමු...ආ අනිත් එක, චෙකොස්ලෝවැකියාවට ප්රංශයයි රුසියාවයි එක්ක තියන ගිවිසුම් නෙ ඔබතුමා ගෙ ඊලඟ ගැටළුව? ඒ දෙකම අවලංගු වෙනවා. අපි චෙකොස්ලෝවැකියාවට ඒ වෙනුවට හදිසි පහර දීමකට එරෙහිව ජාත්යන්තර ආරක්ෂණ සහතිකයක් දෙනවා...” හිට්ලර් මඳක් තැතනුවේය. “ඒ කියන්නේ සුදේතන්ලන්තය ජර්මනියට පවරලා දෙන්න චෙක් වරු කැමතියි?” “නැතුව!” චෙම්බර්ලේන් සතුටින් සිනාසෙයි. “මට සමා වෙන්න අගමැති තුමා... පහුගිය දවස් ටිකේ උන දේවල් වල හැටියට මේ විසඳුමෙන් නම් දැන් වැඩක් වෙන්නෙ නෑ..” චෙම්බෙර්ලේන් පුටුවෙන් නැගිට්ටා නොව උඩ වීසි විය. මෙවර නම් ඔහු නොසෑහෙන කෝපය වූයේය. “මොකද්ද ඒ කතාවෙ තේරුම? තමුසෙගෙ ඉල්ලීම් අරන් දෙන්න මගේ දේශපාලන ජීවිතෙත් ඔට්ටුවට ඇල්ලුවා. මට එහේ පාරට බහින්න බැහැ. මොකද්ද පහු ගිය දවස් දෙක තුනට උන ඔයතරම් ලොකු දේ?” චෙම්බර්ලේන්ට එමගින් මුහුණදීමට සිදුවන පුද්ගලික අපහසුතාවය හා දේශපාලන නින්දාව ගැන හිට්ලර්ට වගක් නැත. “මේකනේ. මෙන්න මේ පෝලන්තයෙයි හන්ගේරියාවෙයි භෞමික ඉල්ලීම් වගයකුත් තියනවලු. ඒවා අහක දාන්නත් බෑ. දැන් කරන්න තියෙන්නෙ තව බල බල ඉන්නෙ නැතුව ජර්මන් හමුදාව වහාම සුදේතන් ප්රදෙශ අත්පත් කර ගන්න එක. ජනමත විචාරණ තියන ඒවා පස්සෙ පුළුවන්...” චෙම්බෙර්ලේන් රයින් ගඟේ එහා ඉවුරේ තමා නැවතී සිටි හෝටලයට ගොස් හිට්ලර්ට ලිපියක් ලිවීය. ප්රාග් නුවර දැනුවත් කිරීම සඳහා ජර්මන් ඉල්ලීම් සිතියමක් ද සහිතව ඔහු ඉල්ලා සිටියේය. ගඟ දෙපස ලියුම් කිහිපයක් හුවමාරු විය. ප්රථිඵලය වූයේ පසුදා සවස චෙම්බර්ලේන් හා හිට්ලර් අතර තවත් හමුවකි. “මාසෙ අන්තිමට කලින් මෙන්න මේ ප්රදේශ වලින් ඉවත් වෙන්න කියල චෙක් වරුනට කියන්න,” හිට්ලර් සලකුණු කල සිතියමක් දුන්නේය. “මේක අවසාන නිවේදනයක්ද? චෙක් වරු කීයටවත් මේක පිළි ගන්න එකක් නැහැ.” චෙම්බර්ලේන් ඇසුවේ කෝපය මැඩ ගනිමිනි. “ඒක සිතියමක්. පේන්නෙ නැද්ද?” චාරිත්රානුකූලව කාමරයට ඇතුළු වූ ඇජුටන්ට් වරයක් ‘හදිසි’ පණිවුඩයක් ගෙන ආවේය. යලිත් වරක් හමුදා රැස් කිරීමට චෙකොස්ලෝවැකියානු ජනාධිපති බෙනස් නියෝග කොට ඇත. “ඔය මන් කිව්වෙ? කවුරු මොනව කිව්වත් චෙක් කාරයො සුදේතන්ලන්තය හොඳින් නම් දෙන්නෙ නෑ නරකෙන් ගත්තොත් මිසක්” “ඉස්සෙල්ලා හමුදා රැස් කරේ ඔහෙලා…’ චෙම්බර්ලේන් කෑ ගෑවේය. අනුන්ගේ හබ වලට මැදිහත් වූ ඔහුට මොන පැත්තකින් වත් සහනයක් නැත. “නෑ චෙක් කාරයො!” “නෑ ජර්මනිය!!” “නෑ චෙක් කාරයො!!! හොඳට ඇස් දෙක ඇරල බලනව ඔය පණිවුඩය දිහා.” විවාදය රෑ මැදියම පසු වන තුරුත් පැවතිණ. අවසානයේ චෙම්බර්ලේන් හුන්ස්නෙන් නැගිට්ටේය. මේ මිනිසා සමඟ තවත් කථා බහ කොට කාලය කා දැමීමෙන් ඵලක් නැත. “හ්ම්. මෙහෙට දෙනව ඔය සිතියම. මේක ඔහේගෙ අන්තිම වචනෙද නැත්නම් මේකත් වෙනස් වේවිද තව මොකක් හරි උනා කියල?” “වෙන මොනව වෙනස් වෙන්නද? ඔය ලියලම දුන්නෙ දැන්?” චෙම්බර්ලේන් යන්නට ගියේය. ආක්රමණ නියෝගය නිකුත් කල වහාම තමා සිර භාරයට ගෙන අධිකරණයකට ඉදිරිපත් කිරීමට බෙක් හා හැල්ඩර් ඇතුළු පිරිසක් රහසේ කතිකා කොට ගෙන සිටින බවක් හිට්ලර් නොදනී. එහෙත් තමාගේ තේමාව ඉශ්ඨ සිද්ධ ව ඇති මොහොතක නිකරුණේ යුද මෙහෙයුමක් ඇරඹීම සාධාරනීකරණය කළ නොහෙන වග ඔහුට යසට වැටහිණ. ප්රාග් නුවරට තවමත් ඔහුගේ අත දිග මදිය. එදාම චෙම්බර්ලේන්ට නැවත ලිපියක් ලියූ ඔහු, ඔක්තෝබර් 01 දාට සුදේතන්ලන්තය ජර්මන් හමුදාවට අත්පත් කර ගැනීමට ඉඩ සැලසේ නම් තමා ඉතිරි චෙක් භූමියේ දේශසීමා සහතික කිරීමට තමා සූදානම් බව සඳහන් කලේය. කරකියා ගැනීමට දෙයක් නැතිව හුන් චෙම්බර්ලේන්ට මෙය ද හොඳටම ප්රමාණවත්ය. එහෙත් ඔහු හිට්ලර්ගේ අතිජාත මිතුරා වූ ඉතාලි ආඥාදායක බෙනිටෝ මුසෝලිනි සමග ද මේ ගැන කතා බහ කලේ තනිවම අත පුළුස්සා ගන්නට බැරි නිසා විය යුතුය. ගැටළුව නිරාකරණය කිරීම සඳහා සමුළුවක් කැඳවීමට මුසෝලිනි කල යෝජනාවට සියල්ලෝ කැමති වූහ. සප්තම්බර් 29 දා සවස ජර්මනියේ මියුනික් නුවර පැවති සමුළුව පසුදා අළුයම වන තුරු පැවතිණ. බ්රිතාන්ය ප්රංශය ඉතාලිය හා ජර්මනිය සහභාගී වූ මෙයට රුසියාවට ආරාධනා කෙරුනේ නැත. සිය රට බෙදනු දැකීමට පැමිණ සිටි චෙක් නියෝජිතයන් දෙදෙනා සහභාගී කරවා ගැනීමට හිට්ලර් විරුද්ධ වූයෙන් ඔවුන් කාමරයට පිටතින් හිඳුවීමට සිදු විය. හිට්ලර් සිරභාරයට ගැනීම සඳහා බලා සිටි හැල්ඩර් මෙ සියල්ල ඇසුවේ ඇටිකෙහෙල් ගිල දැමූ උගුඩුවෙක් මෙනි. යුද්ධයක් ඇති නොවන්නේ නම් තවත් අවදානම ගෙන ආණ්ඩු පෙරලන්න යන්නේ අහවල් කාරියකටද? පමාවී හෝ ඥාණය පහල කොටගත් හැල්ඩර් පස්සා දොරෙන්ම කාර්යාලයට රිංගා ගත්තේ මින් මත්තට තමන්ගේ වැඩක් බලා ගැනීම මැනවයි සිතමිනි. ඔක්තෝබර් 03 දා ජර්මන් හමුදා සුදේතන්ලන්තයට ඇතුළු විය. ගමනේ පෙරමුණ ගත් 1 වන පැන්සර් ඩිවිෂනයට මෙවරද අණ දුන්නේ ගුඩේරියන්ය. ඔහුගේ කොළ අතු එල්ලූ යුද ටැංකි දුටු සුදේතන් වරු ප්රීති ඝෝෂා නංවන අතරතුර චෙක් සුළුතරය පැදුරටත් නොකියා පලා ගියේ හුදෙක්ම සිය පණ බේරා ගනු පිණිසය. පළමු දෙදින හිට්ලර් ගත කලේ හමුදාව සමඟය. දහවල් කෑමට ඔහු සෙබළුන් සමඟ හිඳ ගත්තද එදිනට නියමිත ක්ෂේත්ර. සලාකය වී තිබුණේ උකුවට තැනූ ඌරුමස් ස්ටූවකි. මස්මාළු නොකන හිට්ලර් ඇපල් ගෙඩි කිහිපයකින් කුස පුරවා ගත්තේය. . යුද්ධය වැලැක්වීමේ මිල ලෙස මියුනික් හිදී බටහිර මිතුරන් විසින් සදාචාර විරෝධී ලෙස පාවාදීමට ලක් වීමෙන් දුර්වල වූ චෙක් රජයට ඒ ඔක්තෝබරයේදී අහිමි වූයේ සුදේතන්ලන්තය පමණක් නොවේ. කල් යල් බැලූ හන්ගේරියානුවෝද ස්ලෝවැකියාවෙන් කොටසක් ඩැහැ ගත්හ. පෝලන්තය සොල්සී කලාපය ඈඳා ගත්තාය. තවත් මාස කිහිපයකින් සිතියමින් අතුරුදන්ව යාමට නියමිතව සිටි ඈ දැන් චෙකෝ-ස්ලෝවැකියාව නම් වූවාය. ජනාධිපති බෙනස් ඉල්ලා අස්විය. “යාළුවො ටිකම එකතුවෙලා චෙකොස්ලෝවැකියාව කපලා බන්දේසියෙ තියලා දේවි කියල කව්ද හිතුවෙ?” හිට්ලර් පැවසීය. ඔහුට උවමනා වී තිබුනේ ගිණිකෙළි සහිත යුද්ධයකි. එහෙත් ඒ හෝරාව තවමත් එලැඹී නැත. “ෂිහ්! අර මනුස්සය මට ප්රාග් නුවරට ඇතුල් වෙන්න තිබුන අවස්ථාව කෑව!” හිට්ලර් චෙම්බර්ලේන්ට එරෙහිව එසේ ගතු කීවේ සිය එස්. එස්. ආරක්ෂකයන් සමඟය. බ්රිතාන්යය අධිෂ්ඨානශීලී ලෙස ජර්මනියේ ව්යාප්තියට බාධා පමුණුවයි. සිය නැගෙනහිර ප්රතිපත්තිය නිදහස් ලෙස ක්රියාත්මක කිරීමට නම් කල් නොයවා බටහිර යුද්ධය අවසන් කල යුතු වගද ඔහු දැන් පසක් කොට ගත්තේය. හමුදාපති වොන් බ්රෝචිෂ්ට් ඊලඟ මාසයේ ගුඩේරියන් කැඳවූයේ ඔහු ජර්මන් හමුදාවේ ජංගමශීලී බල ඇණි වල ප්රධානියා ලෙස ඔහු පත් කොට ඇතිබව දැනුම් දීමටය. එහෙත් ගුඩේරියන් අකැමති විය. පැන්සර් බල ඇණි සෙසු හමුදා අංශ අතර විසුරුවා හැරීමට සෙනෙවි මණ්ඩලය තුල බලගතු කණ්ඩායමක් තවමත් තැත් කරති. එවන් උත්සාහයන් වැලැක්වීමෙහි ලා තරම් ප්රමාණවත් අධිකාරියක් නොමැතිව නව තනතුර භාර ගැනීම නිශ්ඵලය. “ඕක මට කියල වැඩක් නැහැ. පත්වීම කරල තියෙන්නෙ බර්ලින් වලින්. නරකද නායකතුමා එක්කම කතා කරල බැළුවොත්?” කී හමුදාපති ඔහු හිට්ලර් වෙත යැවීය. පුරා විනාඩි විස්සක් ගුඩේරියන්ට සවන් දුන් හිට්ලර් ජර්මන් යන්ත්රික යුද ශිල්පය මෙහෙයවීමේ හා ප්රතිපත්ති සැකසීමේ පුළුල් බලතල ලබා දීමට පොරොන්දු විය. කිසිවෙකු හෝ ඔහුගේ වැඩ පිළිවෙලට බාධා කරන බවක් හැඟේ නම් වහාම ඒ පිළිබඳ තමාට වාර්තා කල යුතුය. “අපි දෙන්නා එකතු වෙලා කල යුතු දේ ගැන ඉතා හොඳින් හොයා බලමු. ඒ නිසා මේ නව තනතුර භාර ගන්න කියලා මම තමුසෙට අණ කරනවා. ඉස්සරහට අපට හුඟක් වැඩ තියනවා කරන්න.” ගුඩේරියන් ද කැමති විය...
thumb|වම|කිහිපයකින් සෑහීමකට පත්වීමට සිදු විය (03.10.1938). thumb|මධ්යය|මියුනික් සම්මේලනය (වමේ සිට) මුසෝලිනි, හිට්ලර්, ඩයිඩ්ලර් හා චැම්බර්ලේන් (30.09.1938) thumb|දකුණ|රිබන්ට්රොප් හා හිට්ලර් සමඟ මුසෝලිනි
ලෝක ඉතිහාසයේ 'ව්යවස්ථාදායක කුමන්ත්රණ' - ජර්මනිය 1932
(මෙම ලිපිය දැනට මුද්රණයේ පවතින 'අහිමි රජ දහන' නම් කෘතියේ 3 වන පරිච්ඡෙදයේ සංක්ෂිප්තයකි. මෙය පළ කරනු ලබන්නේ රටේ පවතින තත්වයට සාපේක්ෂව තිබිය හැකි අදාලත්වය සැලකිල්ලට ගනිමින් ලෝක දේශපාලනය තුල ව්යවස්ථාදායක අර්බුදයන් ඇතිවීම පිළිබඳ උදාහරණයක් ලෙස විනා කිසිදු පුද්ගල චරිතයක් හෝ ජනවර්ගයක් සඳහා උපමාවක් හෝ ආදේශකයක් ලෙස සලකා නොවන බවද වෙසෙසින් සැලකුව මැනවි ) ...ජර්මනියේ දේශපාලන තත්වය සැලකිල්ලට ගත් රුසියානුවෝ ජුලි 25 දින කලින් පොදු සතුරා ලෙස සැලකුන පෝලන්තය සමඟ ද්විපාර්ශ්වික ගිවිසුමකට එළඹුනහ. ඔවුන්ගේ සැකය සනාථ කරමින් දින හයකට අනතුරුව එලැඹි මැතිවරණයෙන් නාසි පක්ෂයට ආසන 230 ක් ම හිමි විය. මෙය බහුතර රජයක් පිහිටුවීම සඳහා ප්රමාණවත් නුවුවද, පාර්ලිමේන්තුවේ දැන් වැඩිම බලය හිමිවූයේ ජාතික සමාජවාදීන්ටයි. රජයක් පිහිටුවීමේ අදහස එතැකින් අත් නොහල පැපේන් තමා යටතේ උප චාන්ස්ලර් පදවිය භාරගෙන රජයක් පිහිටුවීමට යෝජනා කලද හිට්ලර් නොවේ ඊට කැමති වූයේ. චාන්ස්ලර් පුටුවෙන් මෙපිට කිසිවක් ඔහුට ඔට්ටු නැත. “මොනවා? හොඳට හිටී ඔය බොහිමියන් කෝප්රල්ට චාන්ස්ලර් පදවිය දුන්නොත්. මේ ඊයෙ පෙරේදා උඩින් පහත් උන විනයක් නැති පක්ෂයකට රටක් භාර දෙන්න පුළුවන්ද?” මේ වග ඇසූ හින්ඩන්බර්ග් ගිගුරුවේය. පසු දා සවස හිට්ලර්ට නැවතත් ජනාධිපති මන්දිරයට කැඳවීමක් ලැබිණ. මෙවර ඔහු සමඟ එහි ගියේ කපිතන් රොම් හා හිටපු පොලිස් නායකයකු වූ විල්හෙල්ම් ෆ්රික්ය. චාන්ස්ලර් පැපේන් හා ආරක්ෂක ඇමැති හා පුරෝහිත ජනරාල්-මේජර් ශ්ලයිකර් ද එහි වූහ. සැරයටියට බරදී හිටගත් අසූ පස් හැවිරිදි හින්ඩන්බර්ග් පලකලේ විහිළු කල හැකි මනෝ භාවයක් නොවේ. අවස්ථාවේ ස්වාමියා කවරැක්දයි හේ නොවලහා පල කලේය. “හර් හිට්ලර්, මට අහන්න තියෙන්නෙ එක දෙයයි. හර් වොන් පැපේන්ගෙ කැබිනෙට්ටුවකට සහාය දෙන්න ඔබ කැමතිද?” “පවතින රජයට සහාය දීමක් ගැන කතා කිරීමේ තේරුමක් නැහැ උතුමාණෙනි. මම ඉල්ලන්නෙ ජාතික සමාජවාදී ව්යාපාරයේ වැදගත් කම ගැන සැලකිල්ලට ගෙන සම්පූර්ණ රාජ්ය බලය මගේ පක්ෂයට පවරන්න කියලයි.” හිට්ලර් කීය. “මගේ පැහැදිලි පිළිතුර බැහැ කියන එකයි. වෙනස් මත නොඉවසන පක්ෂයකට බලය පැවරීම මට දෙවියන් ඉදිරියේ වගේම මගේ හෘදය සාක්ෂිය හමුවේත් සාධාරණීකරණය කරන්න බැහැ. තව හේතු තියනව රට ඇතුලෙ නීතිය හා සාමය පවත්වගෙන යාමේ ගැටළුව හා විදේශ සබඳතා වලට වෙන බලපෑම වගේ දේවල්. ඒව ඔක්කොම මම මෙතෙන්දි විස්තර කරන්න යන්නෙ නැහැ.” “වෙනත් විසඳුමක් ගැන සලකා බලන්න නම් මටත් අමාරුයි.” “ඒ කියන්නෙ ඔබ විපක්ෂයට යනවා?” ජනාධිපතිගේ ඇහි බැම හැකිලේ. “වෙන විකල්පයක් මට ඉතුරු වෙලා නැහැ.” කෝප්රල් ගෙන් පලවූ අවිනීත සෘජු බවත් ගරුසරු නැති ආකල්පයත් විසින් කුප්පනු ලැබූ හින්ඩන්බර්ග් වඩාත් ගැඹුරින් කරුණු කාරණා පැහැදිලි කිරීමට වන. පොලිසිය සමඟ ඇති කොටගන්නා නිරන්තර ගැටුම්, වෙනස් මතධාරීන්ට කෙරෙන බලපෑම් හා යුදෙව්වන්ට කෙරෙන හිංසා පීඩා තුලින් නාසි පක්ෂය තුල විනයක් නැති පිරිස් සිටිනා බව නොවේද? විදෙස් රටවල් හා ගැටුම් ඇති කොට ගත නොහේ. එහෙයින් හොඳම දෙය වන්නේ සම්පූර්ණ බලය ඉල්ලා සිටීමෙන් වැලකී සෙසු පක්ෂ සමඟ එකව කටයුතු කිරීමයි. හින්ඩන්බර්ග් යෝජනා කරන්නේ පරිවාස කාල සීමාවක් බව වටහා ගැනීමට හිට්ලර්ට අපහසු නොවීය. එවැන්නක් සලකා බැලීමට හෝ ඔහු සූදානම් නැත. චාන්ස්ලර් පදවිය හිට්ලර්ට පැවරීම ජනාධිපති විසින් ප්රතික්ෂෙප කල බවත් වඩාත් වගකීමකින් යුතුව විපක්ෂයේ සිට කටයුතු කරන ලෙස වැඩිදුරටත් අවවාද කල බවත් පසුදා පුවත් පත් වල පළවී තිබිණ. කොන්සර්වේටිව් වරු විසින් හිතා මතාම හිට්ලර්ට එල්ල කලේ යැයි සිතිය හැකි එම සමච්චලය තුලින් පැපේන් රජයේ අවසන් ඉරණම තීන්දු විය. එන පොට හොඳ නැති බව වටහාගත් (කොන්සර්වේටිව් චාන්ස්ලර්) පැපේන් සැප්තැම්බර් 12 දා පාර්ලිමෙන්තුවට පැමිණියේ ජනාධිපති ලවා අත්සන් කරවා ගත් විසුරුවා හැරීමේ ආඥාවක්ද අතැතිවය. සැසිය ආරම්භයේ ජාතික සමාජවාදීහූ විශ්වාස භංග යෝජනාවක් සභාගත කොට චාන්ස්ලර්ට හදි කිරීමට කතිකා කොට ගත්හ. වහා නැඟී සිටි චාන්ස්ලර් පැපේන් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින බව කියා සිටියද කථානායක තැන්පත් හර්මන් ගෝරින් කපිතන් තැන ඒ වගක් නෑසුන විලසින් විශ්වාස භංගය සඳහා ඡන්ද විමසීම කැඳවීය. සභිකයන් 512ක් අතරින් පැපේන්ට විශ්වාසය පල කලේ 42 ක් පමණි. තම මේසය කොනක වූ විසුරුවීමේ ආඥාව කියැවීමට ඉන් අනතුරුව ගෝරින්ට ඉස්පාසුවක් ලැබිණ. රජය පරාජය වී ඇති හෙයින් එය දැන් ඵලක් නැති ලියැවිල්ලක් යැයි හේ කියා සිටියේය. විසුරුවා හරින ලද පාර්ලිමේන්තුවක් විසින් ප්රකාශ කරන ලද ඡන්දයක් වලංගු නොවන බවට කෑගසමින් කෝපයෙන් රතුවූ පැපේන් සභා ගැබෙන් පිටවිය. නීතිමය අර්ථකථනය කුමක් වුවද යථාර්ථය වූයේ වසරක් තුල සිවු වන වතාවටත් මහ මැතිවරණයක් කැඳවීමට සිදුවූ බවයි. ජර්මනියේ විරැකියාව මේ වනවිට පණස් එක් ලක්ෂයකි. “තවත් ඡන්දයක්! මට පේන විදියට මේකෙ ඉවරයක් නැහැ. සතුරො බලා ඉන්නෙ අපි හති වැටෙන කම්…” සන්තාපයට පත් ගොබ්ල්ස් දිනපොතේ සටහන් කළේය. සාර්ථක ප්රචාරක ව්යාපාරයක් මෙහෙයවීමේ රඟ දන්නේ ඔහුය. සුපුරුදු පරිදි ගුවන්ගතවූ ‘පියාසලන හිට්ලර්’ රට පුරා රැස්වීම් 50ක් ඇමතීය. විටෙක ජීවිතයේ අතීත සිද්ධීන් යලි පිටපත්වේ. බොහෝ විට ඒවා අමිහිරි අත්දැකීම්ය. ඡන්දයට දින පහකට පෙර ඊවා බ්රෝ න් සිය පියාගේ පිතෝලයෙන් ලයට වෙඩිතබා ගත්තාය. කලට වෙලාවට වෛද්යර ප්රගතිකාර ලැබීම නිසා ඇගේ ජීවිතය ගැලවිණ. සිද්ධිය ඇසූ හිට්ලර් පැය කිහිපයකට ඡන්ද ප්රචාරක ව්යාපාරයෙන් ගැලවී මල්පොකුරක් ද රැගෙන ලහි ලහියේ රෝහලට ගියේ තම ඡායාරූප ශිල්පියා හා ඇගේ හාම්පුතා වූ හයින්රිච් හොෆ්මන් ද සමඟිනි. ඇගේ සුවදුක් බැලීමෙන් අනතුරුව ඔහුට දිවි තොරකොර ගැනීමට ඈ දැරූ වෑයමේ සැබෑ පසුබිම පිළිබඳ කරුණු පැහැදිලි කොටගැනීමෙහි ලා උවමනා විය. ලෙඩා භාරව සිටි ශල්ය වෛද්ය්වරයා හොෆ්මන්ගේ මස්සිනාය. අනූ නවයෙන් ඇගේ දිවි ගලවාගත් අන්දම විස්තර කල සැත්කම් වෙදා ගේ අදහස වූයේ නායක තුමා විසින් නොසලකා හරිනු ලැබ ඇතැයි යන හැඟීමෙන් ඈ වෙඩි තබාගන්නට ඇතැයි තමාට හැඟෙන බවයි. ඒ ඇසූ හිට්ලර් කල්පනා බරවිය. “හොෆ්මන්, ඔන්න තමුසෙට පේනව නේද? ඈ මම හන්ද පණ නහගන්න හැදුවට මම ඈ වෙනුවෙන් කරපු දෙයක් නැහැ. සත්තකින්ම ඈ ගැන මීට වඩා හොයල බලන්න වටිනවා,” ආපසු එන අතරතුර ඔහු ඡායාරූප ශිල්පියාට කීය. ගෙලීගේ මරණයෙන් පසු තවත් එවැනිම ලෝකාපවාදයකට මුහුන දීමේ තත්වයක ඔහු සිටියේද නැත. මැතිවරණ ක්රීඩා වලින් හෙම්බත්වූ මහජනයාගේ අඩු සහභාගීත්වයෙන් පැවති ඡන්දය සිතූ තරම් නාසි පක්ෂයට යහපත් වූයේ නැත. ඔවුන්ගේ පාර්ලිමේන්තු නියෝජනය ආසන 196 දක්වා පහත වැටුන අතර සියළු දෙනාගේ නොසන්සුන් බවට හේතුවූයේ කරවමින් කොමියුනිස්ට් වරු මන්ත්රීට ධුර 100ක් දිනා ගැනීමයි. මෙය ජාතික සමාජවාදීන්ට පමණක් නොව කොන්සර්වේටිව්වරු ප්රමුඛ සමස්ථ ජර්මන් දක්ෂිණාංශය වෙත කෙරුන අනතුරු හැඟවීමකි. කෙසේ වුවද නාසි පක්ෂයේ සහායෙන් තොරව තවමත් කිසිවෙකුට ආණ්ඩු පිහිටවිය හැකි නොවේ. පැපේන් යලිත් අලි අමාරුවක වැටුනේය. තමාට රජයක් පිහිටුවිය නොහැකි බව පැපේන් ජනාධිපති හමුවේ කියා සිටි බව හිට්ලර්ට සැලවූයේ නොවැම්බර් 17 වැනිදා සවසය. “කෝ මේ ගෝරින්?” හේ මොර දුන්නේය. ගෝරින් සිටියේ රෝමයේ රජබොජුන් මඟුලක මුසෝලිනි හා හරි හරියට සවුදිය පුරමිනි. උත්සවයේ ආරාධිත ගරු අමුත්තා ලෙස ඔහු ෆැසිසිට් ආඥාදායකයාට යාබද අසුනේ හිඳ සිටියේය. සිද්ධිය ඇසූ හේ ‘ජර්මන් ෆැසිස්ට් ව්යාපාරයේ නාමයෙන්’ තමාට හැකි ඉක්මනින් සියරට බලා යාමට උපකාර කරන මෙන් මුසෝලිනිගෙන් ඉල්ලා සිටියේය. ඊලඟ පියාසැරිය මඟ නොහැරෙනු පිණිස මුසොලිනි විසින් සූදානම් කල විශේෂ ගුවන් යානයකිනි ඔහු වැනිසියට යැවුනේ. හපැයකින් ගෝරින් බර්ලිනයට සේන්දු විය. 1929 හිට්ලර් සමඟ යන්ග් සැලසුමට එරෙහිව හවුලේ උද්ඝෝෂණ මෙහෙයවා පාඩම් උගෙන සිටි මහා ව්යාපාරික ඇල්ෆ්රඑඩ් හියුජන්බර්ග් එදින සවස ජනාධිපති බැහැ දුටුවේය. ඔහුගේ ජාතිකවාදී පක්ෂය සතුව තිබුනේ ආසන 52ක් පමණක් වුවද, දෙදෙනා හොඳ මිතුරෝ වූහ. “මට පේන විදියට හිට්ලර්ට නායකත්වය බාර දෙන්න බැරි හේතුව තමයි මිනිහ වැඩ කරන විදියට හැමදේම අවුල් වෙනව.” කෝටිපති පුවත් ඒජන්සි හිමියා කීවේ දෙවුර සලමිනි. “හරියට හරි යාළුවා,” හින්ඩන්බර්ග් එකඟ විය. “බිස්මාර්ක්ගෙ පුටුවෙ පින්තාරු බාස් කෙනෙක් වාඩි කරවන්න බැහැ.” පසුවදා හිට්ලර්ට නැවත ජනපති මැදුරට කැඳවීමක් ලැබිණ. වෙනස වූයේ මෙවර හින්ඩන්බර්ග් ‘පින්තාරු බාස්’ට හිඳ ගැනීමට අසුනක් පැණවීමයි. එපමණක් නොව පුරා පැයක් ඔහු හිට්ලර්ගේ හෑල්ලට ඉවසීමෙන් සවන් දුන්නේය. සාමාන්යි පංතියෙන් පැමිණි මේ මිනිසා හිතූ තරම් ලේසිපාසු චරිතයක් නොවන බව ඔහුට ද දැන් හැඟේ. පැපේන් යටතේ උප චාන්ස්ලර් පදවිය ලබා දී තම ‘සිටුවර’ කැබිනෙට්ටුවට නාසි නායකයාගේ සහාය ලබාගැනීමට මහල්ලා සමත් නොවීය. කිසිදු අණ පණතක් තවදුරටත් පාර්මේන්තුවේ සම්මත කොට ගත නොහැකි වාතාවරණයක් උදාවූයෙන් පාලනය පවත්වාගෙන යාම පැපේන්ට දැන් වඩාත් අසීරුය. රට තුල යුද නීතිය පණවා මාස කිහිපයක් ජනාධිපති ආඥාවකින් රට කරවීමට ඔහු සිතුවේ එහෙයිනි. එහෙත් ආරක්ෂක ඇමති ශ්ලයිකර් ඊට එරෙහි විය. “ඕකෙන් වෙන්නෙ රටේ සිවිල් යුද්ධයක් ඇති වෙන එකයි. එහෙම තත්වයක් ආවොත් හිට්ලර්ගෙ මිලිෂියා කණ්ඩායම් වල මුළු බලය එක්ක හැපෙන්න දැන් හමුදාව පුළුවන්ද කියන එක සැක සහිතයි. ඔබතුමාට බැරිනම් චාන්ස්ලර් පදවිය මටදෙන්න. බහුතරය ගන්න මට පුළුවන්. ” ශ්ලයිකර් ගේ බස් අසා බෙහෙවින් මහළු හින්ඩන්බර්ග් බෙහෙවින් කලබල විය. “සමාවෙන්න හර් වොන් පැපේන්. මම ලෙඩෙක්. මෙ වයසෙදි සිවිල් යුද්ධයකට මුහුණ දෙන්න හයියක් හත්තියක් නම් මට ඇත්තෙ නැහැ. දෙවියන්ගෙ නාමෙට හර් වොන් ශ්ලකර්ට තමන්ගෙ වාසනාව උරගා බලන්න ඉඩ දෙන්න.” තම දීර්ඝ උත්සාහය මල් ඵලගන්වමින් චාන්ස්ලර් ධුරයට පත් කරනු ලැබූ ශ්ලයිකර්ගේ උපාය වූයේ හිට්ලර් නම්මා ගත නොහැකි නම් නාසි පක්ෂය දෙකඩ කොට ඔහුගේ ප්රතිවාදී චරිත ආකර්ෂණය කොට ගැනීමයි. ශ්ලයිකර් ගේ රජයකට සහාය විය යුතු බවට (නාසි පක්ෂයේ වාමාංශික පිලේ නායක) ග්රෙගෝ ස්ට්රැසර් ඒ වනවිට විටත් මතවාදයක් ගොඩ නඟමින් සිටියේය. ඔහුගේ චෝදනාව වූයේ චාන්ස්ලර් ධුරය තමාට ලබා ගැනීමේ පටු අරමුණ වෙනුවෙන් ප්රමාණවත් දේශපාලන බලයක් ලබා ගැනීමෙහිලා පක්ෂයට ඇති සියළු අවස්ථා හිට්ලර් අවහිර කරමින් සිටින බවයි. වාමවාදී කල්ලියෙන් ප්රමාණවත් නාසි නියෝජිතයන් පිරිසක් (80 ක්) සමඟ එක්වන්නේ නම් තමා යටතේ ස්ට්රැීසර්ට උප චාන්ස්ලර් පදවිය ලබා දෙන බවට ශ්ලයිකර් පොරොන්දු වූ බවට නොබෝ දිනකින්ම තැන තැන කසුකුසුවක් ඇසිණ. සියළුම වාමාංශිකයන් මෙන් ස්ට්රැේසර්ද ද්රෝහියෙක් බවද ශ්ලයිකර් හා එක්වී තමාගේ පිටුපසට පිහියෙන් අනින බවත් කියමින් මහා කළහයකට මුල පිරූ හිට්ලර් පක්ෂය දෙකඩ වුවහොත් තමා වෙඩි තබාගෙන මිය යන බවට තර්ජනය කළේය. සෙස්සෝ ස්ට්රැසර්ට එරෙහිව නැගී සිටියහ. “උද්දච්ච ගෝරින්ට තමට සෙතක් වෙනව නම් රටට හෙන ගැහුවත් කාරි නෑ; නොන්ඩි ගොබ්ල්ස්ට දිව දෙකයි. රොම් ඌරෙක්. ඔන්න වගේ උපදේශකයො ටිකක් තමයි නායකතුමාගෙ වටේ ඉන්නෙ!” තමා දැරූ සියළු නිල තල වලින් ඉල්ලා අස් වෙමින් ස්ට්රැසර් කීවේලු. පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරයක් පෙන්වීමට ශ්ලයිකර් තුලවූ එකම අපේක්ෂාවද ඒ සමඟ බොඳවී ගියේය. ජනරාල් මේජර් ශ්ලයිකර් එතැකින් අධෛර්යයට පත් නොවීය. පාර්ලිමේන්තුවේ සහය ලබා ගත නොහැකි නම් රට තුල ශක්තිමත් පදනමක් ගොඩනඟ ගැනීමට සිතූ හේ රැකියා අවස්ථා ඇතිකිරීමේ නව ව්යාතපෘති පවා සැලසුම් කළේය. එසේ වුවද ඔහුගේ බදු පිළිවෙත වැවිලි කරුවන්ගේ අමනාපයට හේතු වූ අතර ඇතැම් ගොවි අණ පණත් අහෝසි කිරීම ඉඩම් හිමියන් ගේ කෝපයට හේතුවිය. මෑත කාලයේ සිදුවූ බවට චෝදනා නැඟුන මහා පරිමාණයේ දූෂණ පිළිබද ලිපි ගොනු හාරා ඇවිස්සීමට ශ්ලයිකර් ගත් උත්සාහය ඉහල පන්තියේ ඇතමුන් තුල ඇති කලේ චකිතයකි. 1933 ජනවාරි 31 දින රැස්වීමට නියමිතව තිබූ පළමු සභා සැසියෙන් එපිට ආයුෂ ඔහුගේ රජයට නොමැති බව හිට්ලර් හා හිටපු චාන්ස්ලර් පැපේන් ද මැනෙවින් දුටූහ. නව වසරේ ඔවුනතර රහස් සාකච්ඡා කිහිපයක්ම ඇතිවූයේ දේශපාලනයේ සදාකාලික සතුරන් හෝ මිතුරන් නැති බව යළි සිහිපත් කොට දෙමිනි. තීරණාත්මක හමුව සිදුවූයේ ජනවාරි 19 දා පැපේන්ගේ මිතුරෙකු මෙන්ම නාසි පාක්ෂිකයෙකු වූ ජෝකින් වොන් රිබන්ට්රොප් නැමති ධනවත් වයින් වෙළෙන්දාගේ නිවසේදීය. විශේෂත්වය වූයේ ජනාධිපතිගේ පුත් කල්නල් ඔස්කා වොන් හින්ඩන්බර්ග්ද එහි දක්නට ලැබීමයි. හිට්ලර් පැමිණ සිටියේ ගෝරින් හා ෆ්රික් සමඟය. සාකච්ඡා අගේට සිදු විය. ජනාධිපතිගේ පුතාට යසට කරුණු පැහැදිලි කල ගෝරින් සෙසු දක්ෂිණාංශික පක්ෂ වලද සහභාගීත්වයෙන් ඇති කෙරෙන ජාතික පදනමක රජයක් දැකීමට ෆීල්ඩ්-මාෂල් තුමා තුලවූ කැමැත්ත මෙහිදී යලි සිහිපත් කල අතර තමා පෞද්ගලිකව හියුජන්බර්ග් හා ඒ ගැන සාකච්ඡා කරන බව එතුමාට දැනුම් දෙන මෙන් ඉල්ලා සිටියේය. අනතුරුව හිට්ලර් හා ඔස්කාර් අතර වැසුන දොර පියන් තුල කෙරුන කතා බහකි. එහි කුමක් කතබහ වී දැයි දෙවියෝ දත්හ. දැනගැනීමෙහි ලා අවශ්යදතාවක් ද නුවූයේ ප්රතිපලයද එතරම්ම පැහැදිලි නිසාය. කාමරයෙන් එලියට බට මොහොතේ පටන් ජනාධිපතිගේ පුතා හැමවිටම හිට්ලර්ගේ පැත්ත ගත් බව පැපේන්ට ද නොපෙනී නොගියේය. එහෙම නැතුව පුළුවන්ද? සිය පියාගේ අසූවන ජන්ම දිනය වෙනුවෙන් නැගෙනහිර ප්රසියාවේ ජුන්කර් වරු විසින් තෑගි කරනු ලැබ තමාගේ නමින් ලියාපදිංචි කෙරුන ඉඩම් අක්කර 5000 සඳහා ඔස්කාර් වොන් හින්ඩන්බර්ග් එක මාර්ක් කාසියක් හෝ මේ දක්වා බදු වශයෙන් ගෙවා නොමැත. හිට්ලර්ගේ නොවෙනස් අවම ඉල්ලීම වූයේ චාන්ස්ලර් ධුරය ඇතුළු කැබිනට් තනතුරු දෙකකි. අභ්යන්තර ඇමති ලෙස මේ ඉන්න විල්හෙල්ම් ෆ්රික් පත් වනු ඇත. ඔහු හිටපු දේශපාලන පොලිස් නායකයෙකි. එතකොට අනිත් ඇමැතියා? සත්තකින්ම ඔව්, ඒ අන් කිසිවෙකු නොව කපිතාන් ගෝරින්ය. එය සාධාරණ හා පිළිගත හැකි විධි විධානයක් බවට පැපේන් පවා එකඟ විය. “නාසීන් රජය ඇතුලට ගන්න සිද්ද වෙනවා. ඒක වලක්වන්න බැහැ,” ආපසු යන අතරතුර ඔස්කාර් වොන් හින්ඩන්බර්ග් ජනාධිපති ලේකම්ට කල්පනා බරව කීවේය. ජනවාරි 27 වැනිදා චාන්සර් ශ්ලයිකර් කැඳවූ ජනාධිපතිවරයා පාර්ලිමේන්තු බහුතරය පැන්වීමට අපොහොසත්වී ඇති ඉල්ලා අස්වන ලෙස ඔහුට දැනුම් දුන්නේය. නව සැසිය සඳහා ඉතිරිව තිබුනේ තව දින 5කි. තාවකාලික වශයෙන් යුද නීතිය පණවා ජනාධිපති ආඥාවකින් පාලනය පවත්වා ගෙන යාමට ජනරාල්-මේජර් තැන කල ඉල්ලීම ද මහල්ලා ඉවත දැමීය. “ගිය මාසෙ පැපේන් ඕක කරන හදනකොට තමුන්ම නේද කිව්වෙ සිවිල් යුද්ධයක් ඇති වෙන්න පුළුවන් කියල?” පුරෝහිතයාගේ සැබෑ ස්වරූපය ඔහුට වැටහෙන්නේ දැන්ය. “මම කරන දේ හරිද කියල මම දන්නෙ නෑ ශ්ලයිකර්. නමුත් ඉක්මනටම දැන ගන්න පුළුවන් වෙයි එහෙදි,” හින්ඩන්බර්ග් ඉහලට අත දිගු කොට පෙන්වීය. “මම දැන් වල පයයි ගොඩ පයයි. ගන්න තීරණ ගැන ස්වර්ගයෙදි මට පසු තැවෙන්න බෑ.” ඉතා අකමැත්තෙන් චාන්ස්ලර් ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වීමට කර්ට් වොන් ශ්ලයිකර් ට සිදුවිය. හිට්ලර් යටතේ පැපේන් උප චාන්ස්ලර් ලෙස පත් කරනු හැර අන් විකල්පයක් නොමැති බව හින්ඩන්බර්ග්ට ඒ වනවිට අවබෝධ වී තිබිණ. ජනවාරි 29 දා සවස හිට්ලර් පුල පුලා සිටි ඒ ආනන්දජනක පුවත අසන්නට ලැබිණ. තවත් සගයන් කිහිප දෙනෙකු සමඟ කයිසර්හෝෆ් හෝටලයටවී ඔහු කජු කේක් ගිල දමමින් උණු කෝපි බොමින් සිටියදී හති හලමින් එහි කඩා වැදුන ගෝරින් පසුවදාට නායකතුමා චාන්ලසර් වශයෙන් දිවුරුම් දීමට නියමිත බවට සැලකොට සිටියේය. සැබවින්ම එහි කීර්තිය අත් විය යුත්තේද ගෝරින්ටය. ඔහුගෙන් පලවූ රාජ්ය තාන්ත්රික භාවය පෞරුෂය හා පක්ෂපාතීත්වය නොවන්නට එය වඩාත් අසීරු අරගලයක් වනු ඇති බව ගොබ්ල්ස් පවා පිළිගත් කරුණකි. “ළමයෙකුගේ හදවතක් සහිත ඒ සෘජු සොල්දාදුවා හැම විටම තමාගේ වගකීමට අවංක උනා. ඒ පුවත ගේන්න ඔහුට වඩා සුදුස්සෙක් වෙන නැහැ.” හේ දිනපොතේ ලිවීය. මේ අතර ජනාධිපතිවරයා ජීවග්රහයෙන් ප්රසියාවට ගෙන ගොස් බලාත්කාරයෙන් ආඥාවක් ලබා ගැනීමේ සැලැස්මක් ආරක්ෂක ඇමති ශ්ලයිකර් තුල ඇතැයි කථාවක් පැතිරිණ. මෙය හින්ඩන්බර්ග් ගේ කණේ තැබුවේ පැපේන්ය. පෙණහළු පිළිකාව සමඟ අසීරු සටනක නියැලී සිටි මහල්ලා ඒ අසා නොසෑහෙන කලබල විය. තමා මෙහිදී ගන්නා හෝ නොගන්නා තීරණය ගැනද වැඩිකල් නොගොස්ම දෙවියන්ට වග උත්තර බැඳීමට සිදුවන බව හේ දනී. එකෙනෙහිම ජිනීවා නුවරට පණිවිඩයක් යැවූ ජනාධිපති වරයා එහි ජර්මනිය වෙනුවෙන් නිරායුධකරණ සමුළුව නියෝජනය කරමින් සිටි කල්නල්-ජනරාල් වර්නර් වොන් බ්ලොම්බර්ග්ට වහා කැඳවා ඔහු නව ආරක්ෂක ඇමති ධුරයට පත් කලේය. ශ්ලයිකර්ගේ පරම සතුරාවූ බ්ලොම්බර්ග්ට හමුදාව අවනතය. 1933 ජනවාරි 30 දා උදෑසන පැපේන් ගේ නිවසට හිට්ලර් සැපත් වූයේ තම පිරිවර සමඟය. හියුජන්බර්ග් ඇතුළු කැබිනෙට්ටුවේ සෙසු සාමාජිකයෝද එහි වූහ. අල්ලපු වත්තේ වූ ජනාධිපති මන්දිරයට යන විට මද්දාහන දොලහ පසුවී තිබිණ. පාක්ෂිකයෝ ගොඩනැගිල්ල අවට වීථිවල දහස් ගණනින් රැස් කති. පැපේන් විසින් කෙරුන නිළ හඳුන්වාදීමෙන් අනතුරුව ‘වයිමාර්’ ජනරජයේ 15 වන චාන්ස්ලර්වරයා ලෙස ජනාධිපති හමුවේ දිවුරුම් දුන් හිටපු හමුදා කෝප්රල් ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් තමා ව්යවස්ථාව ආරක්ෂා කිරීමට බැඳී සිටින බවත් ස්ථාවර පාලනයක් පවත්වාගෙන යාම සඳහා හැකි සෑම පියවරක්ම ගන්නා බවත් කියා සිටියේය. උප චාන්සර් හා ප්රසියාවේ සභාපති ලෙස පැපේන් පත්වූ අතර ගෝරින් හා ෆ්රික් හින්ඩන්බර්ගේ ප්රභූ ඇමති මණ්ඩලයට එක්වූ දුඹුරු සිටුවරුන් දෙදෙනාය. හිට්ලර්ගේ පැරණි අනුග්රාහකයා වූ ෆ්රාන්ස් ගුට්නර් අධිකරණ තවදුරටත් ඇමති ධුරය දරයි. බර්ලිනය පෙර නොවිරූ උත්සව ශ්රීයකින් අලැලී ගියාක් මෙනි. එස්. ඒ. භටයෝ 25000 ක් බ්රැන්ඩන්බර්ග් පිවිසුම හරහා පෙරෙට්ටුවේ ගියහ. නගරය දුඹුරු ස්වස්තික ධජ වලින් වැසී ඇත. ආධාර කරුවෝ ප්රීතී ඝෝෂා පවත්වති. ඔස්ට්රි යාවේ උපත ලබා තරුණ වියේ වියානා නුවර රස්තියාදු වූ සුළු රේගු මුළාදෑණියකුගේ පුතෙක් ප්රභූ පැලැන්තියේ බූදලයක් වූ ජර්මන් චාන්ස්ලර් පුටුවේ හිඳ සිටියේය. මැදහත් විචාරකයන් බොහෝ දෙනා නොනැඟූ පැනය වූයේ මහජන චාන්ස්ලර් හා සිටුවර කැබිනෙට්ටුව අතර මේ අපූරු බන්ධනය කොතෙක් කල් අල්ලා සිටිනු ඇත්දැයි යන්නයි... පසු සටහන: දේශපාලනයේ සදාකාලික සතුරන් හෝ මිතුරන් නැත (C) Chamara Siriwardene
හිට්ලර් නම් නපුරු පාලකයා (1938-1939)
ඉල්ලා සිටි දොල පිදේනිය පුදා ඇති බැවින් දැන් හිට්ලර් අඩු තරමින් කාලයට හෝ නිහඬ වනු ඇතැයි සිතමින් බ්රිතාන්ය අගමැති චෙම්බර්ලේන් මියුනික් සමුළුව නිමවා පෙරලා පැමිණීයේ සතුටු සිතිනි. එහෙත් ලන්ඩනයේ ඔහුගේ දේශපාලන ප්රතිවාදියා වූ අද්මිරාල්තියේ ප්රථම සාමි වින්ස්ටන්ට් චර්චිල් ගේ විශ්වාසය වූයේ එම ‘කාලය’ අතිශය කෙටි විරාමයක් වනු ඇති බවයි. සිය ‘සන්නාහ ආවරණය’ වූ කඳුකර සුදේතන්ලන්තය අහිමි චෙකොස්ලෝවැකියාවට දැන් ඉතිරි වූයේ ‘මදය’ වූ බොහිමියාව හා මොරේවියාව ත් ෆෙඩරල් රාජ්යයක් තවදුරටත් සන්ධානගතව සිටි ‘වලිගය’ වූ ස්ලෝවැකියාවේ කොටසකුත් පමණි. චෙකෝ-ස්ලෝවැකියාව ලෙස ලෙස යලි නම් කෙරුනේ චෙක් පාලනය යටතේ ශේෂ වූ මෙම බිම් කොටසටය. දෙදිනක් සුදේතන්ලන්තයේ ජර්මන් හමුදා වාඩිලා ගැනීම පිරික්සූ හිට්ලර් ‘මදය’ වූ චෙක් ප්රදේශ අත්පත් කොට ගැනීමට සුදෙතන්ලන්තයේ සිටින ජර්මන් හමුදාවට අතිරේක බලඇණි කොපමණ අවශ්ය වේදැයි මහ සෙනෙවි මණ්ඩල ප්රධානී ජනරාල්ෆීල්ඩ්මාෂල් විල්හෙල්ම් කයිටල් ගෙන් විමසා සිටියේ නිකමට මෙනි. කයිටල් ගේ මතය වූයේ දැනට යොදවා සිටින ජර්මන් ඩිවිෂන 24 ඒ සඳහා හොඳටම ප්රමාණවත් බවයි. එහෙත් ලෝක යුද්ධයක වැඩ ඇති හිට්ලර්ට අවාසනාවත් චෙකො-ස්ලෝවැකියාව මත්තේම නැසිය නොහේ. මරණාසන්න වර්සෙල්ස් ගිවිසුමේ එක් අවසන් රුධිර නාලයක් තවමත් ඉතිරිව ඇත. ඒ පළමු ලෝක යුද්ධයෙන් පසු නිදහස් නගරයක් ලෙස නම් කොට පෝලන්තයට පවරා දුන් ඩැන්සිග් වරායයි. ඔහුට දැන් වුවමනා කලේ සැබෑ යුද්ධයකි; “රයින්ලන්තෙ ඔස්ට්රියයාවෙ චෙකොස්ලෝවැකියාවෙ වගේ ‘රෝස මල්’ යුද්ධ වලින් වෙන්නෙ හමුදාවෙ හැකියාවන් මොට වෙන එක විතරයි. යුද්ධයක් උනාම ලේ වැගිරෙන්න ඕන; ලබන ජයග්රනයක උනත් වටිනකමක් තියෙන්නෙ අන්න එතකොටයි... ” හිට්ලර් කයිටල්ට කීවේය. කලාකාමි හිට්ලර් නාට්යමය දර්ශන ප්රිය කරයි. මියුනික් සමුළුව පිළිබඳ කතා බහ රාජ්ය නායක මට්ටමෙන් සිදුවූ හෙයින් අපේක්ෂා කල තරම් සභාව හමුවේ දුව පැන රඟ දැක්වීමට අවස්ථාවක් හිමිනොවීම විදේශ ඇමති රිබන්ට්රොප් ගේ බලවත් සිත් වේදනාවට හේතු විය. එහෙත් නායක තුමාට අවශ්යව ව ඇත්තේ යුද්ධයක් බව ඔහුට යසට වැටහිණ. හිට්ලර්ගේ හොඳහිත සිය හිත සුව පිණිසම හේතුවන බව නුවනැති රිබන්ට්රොප් දනී. මෑත දී පක්ෂයට එක්වී ඉහලම තනතුරක් ලද ඔහුට සතුරෝ ද බොහෝ වෙත්. එහෙයින් තම කාරිය විය යුත්තේ හිට්ලර්ට අවැසි අන්දමේ යුද්ධයක් ලබා දීම මිස එය වැලැක්වීම නොවන වගද හේ අවබෝධ කොට ගත්තේය. ඔක්තෝබර් 24 වෙනිදා ඔහු පෝලන්ත තානාපතිට දහවල් කෑමට ආරාධනා කලේ මේ වග දැඩිව සිත් තබාගෙන විය යුතුය. ආ ගිය තොරතුරු කථාවෙන් පසු ඔහු කෙලින්ම කාරණයට බැස්සේය. මෙම හමුව අතිශය රහසිගත විය යුතු යැයි රිබන්ට්රොෙප් මුලදීම අවධාරණයය කොට සිටියේය ; වර්සෙල්ස් ගිවිසුම මගින් ‘නිදහස් නගරයක්’ ලෙස ප්රකාශයට පත් කෙරුන ඩැන්සිග් වරාය පිළිබඳ පෝලන්තය හා අදහස් හුවමාරු කිරීමට ජර්මනිය අපේක්ෂා කරයි. නැගෙනහිර ප්රසියාව දක්වා ජර්මනිය තනන අනාගත මහා මාර්ගය හා ද්විත්ව දුම්රිය මාර්ගය දිව යනු ඇත්තේ මේ ඩැන්සිගය හරහාය. මේ වෙනුවෙන් ඉදිරි විසි අවුරුද්ද සඳහා පෝලන්තයේ දේශසීමාව සහතික කිරීමට ජර්මනිය එකඟ වේ. මේ කාරණාව පිළිබද ‘සිතා බලන’ මෙන් ජර්මන් රජය පෝලන්තයෙන් ඉල්ලා සිටී. සියල්ල සාවධානව අසා සිටි පෝලන්ත තානාපතියා හොඳ හැටි කා බී පණිවුඩය වොර්සෝ අගනුවරට යවන බවට පොරොන්දු විය. පෝලන්ත විදේශ ඇමති කල්නල් ජෝසොෆ් බෙක් ඒ අසා බොහෝ කලබල විය. මොහු හිට්ලර්ගේ හිටපු ප්රධාන මාණ්ඩලික නිළධාරී ලුඩ්විග් බෙක් සමග පටලවා නොගත යුතුය. ජෝසොප් බෙක් පැවසුවේ ඩැන්සිග් වරාය ජර්මන් රයිකය තුල ඈඳා ගැනීමට කරන කවර හෝ තැතක් අර්බුදයකට තුඩු දිය හැකි බවයි. මේ ඇසූ රිබන්ට්රොප් බොහෝ කණගාටු විය. ‘වඩාත් හොඳින් සිතා බලන’ මෙන් අවවාද කලේය. ඉන් පසු ඇති වූයේ භයානක නිහඩතාවයකි. මෑත කාලයේ යුරෝපයේ ජර්මන් කල්කිරියාව යහපත් නොවන නිසා සිදුවූ බව කියවෙන සාකච්ඡාව වොර්සෝ රජයේ බොහෝ දෙනෙකුට එතරම් ඇල්ලුවේ නැත. 1939 ජනවාරියේ කල්නල් බෙක් තකහනියක් හිට්ලර් බැහැ දැකීමට ‘බර්ග්හොෆ්’ කඳුකර බංගලාවට පැමිනියේ හිතේ වූ කුකුස් දුරු කර ගැනීමටය. හිට්ලර් ඔහු සාදරයෙන් පිලිගත්තේය. සැප දුක විමසීය. මනාව සංග්රහ සත්කාර කලේය. පෝලන්ත ඇමතිතුමාගේ පැමිණීමට හේතුවූ ‘කිසියම් විශේෂ කරුණක්’ ඇත්දැයි පිළිවිසියේ ඉන් අනතුරුවය. වොර්සෝ රජයට ඩැන්සිග් නගරය ගැන කිසියම් කරුණු පැහැදිලි කර ගැනීමක් ඕනෑ වී ඇතැයි ජෝසොෆ් බෙක් සැල කලේය . “ඩැන්සිග් කියන්නෙ ජර්මන් නගරයක්. ඒක එදත් එහෙමයි; ඉදිරියටත් එහෙම වේවි. වෙන පැහැදිලි කරන්න දෙයක් නෑ, ඒකෙ සැකයක් තියාගන්න එපා.” නැගෙනහිර ප්රසියාව කරා දිවෙන මහා මාර්ගය හා දුම්රිය මාර්ගය සඳහා තමාට කොහොමටත් ඩැන්සිගය අවශ්යරය. පැරණි අදහස් ඉවත ලා නව දෘෂ්ඨියකින් ගැටළුව දෙස බලන්නේ නම් දෙරටටම යහපතක් වනු ඇතයි හිට්ලර් වැඩිදුරටත් කීය. ගොනා හැරෙන්නේ පොල් පැලයට බව අවබෝධ කරගැනීමට ජෝසොෆ් බෙක් ට වෙනත් අටුවා ටීකා වුවමනා නැත. නායක තුමා සමඟ කළ සාකච්ඡාවෙන් පසු තමා කණස්සල්ලට පත්වූ බව ඔහු පසුවදා පිටත්ව යාමට පෙර රිබන්ට්රොලප් සමඟ පැවසූවේ එහෙයිනි. රදළවාදී පෝලන්ත ලීජනය නාසි ජර්මනියට අකමැතිය. ඈට රුසියාවද නයාට අඳුකොළ මෙනි. ප්රංශය ද අවිශ්වාසය. මේ සිද්ධියෙන් පසු ජෝසොෆ් බෙක් නිතර නිතර බ්රිතාන්ය තානාපති නිළධාරීන් හා කසු කුසුවේ යෙදෙන බව බර්ලිනයට සැලවිය. පෝලන්තය යුද ක්රියාදාමයක් අත්පත් කොට ගැනීමට හිට්ලර් තීරණය කොට හමාරය. එය යුද්ධයකට හේතු වන්නේ නම් වඩාත් මැනවි. ප්රමාද වීමෙන් සිදු වන්නේ ප්රතිවාදියාට සූදානම් වීම සඳහා කාලය ලැබීම පමණක් බවත් එය ජයග්රහණය සඳහා ඇති අවස්ථා අඩු කරන බවත් මේ වන විට ඔහු පසක් කොටගෙන සිටියේය. ඩැන්සිග් වරාය පිළිබඳ ගැටළුව එවන් යුද්ධයකට කදිම හේතුවක් සපයන බව ද ඔහුට පෙණින. එමගින් ඔහුගේ අවසන් ඉලක්කය වූ නැගෙනහිර පිහිටි දැවැන්ත භූමියට ‘ගේට්ටුව’ විවෘත වනු ඇත. එහෙත් ගෝරින්ගේ ‘සිවු අවුරුදු මහා වැඩපිළිවෙල’දැඩි සම්පත් හිඟයෙන් පෙලෙන හෙයින් සන්න්ද්ධකරණ වැඩපිළිවෙල තවමත් අතර මගය. අවි කර්මාන්ත හිමියන් අතැති කල් පිරෙන ‘මෙෆෝ’ බිල්පත් වලට මුදල් ගෙවිය යුතු බව හිට්ලර් දනී. මේ සියල්ල විසඳිය හැක්කේ චෙකෝ-ස්ලෝවැකියාවේ අමුද්රව්ය වලින් පමණී. කපටි චෙම්බර්ලේන් මියුනික් සමුළුව තුලින් ජර්මනියට අහිමි කලේ ඒ අවස්ථාවයි. සුදේතන්ලන්තය යනු සටන් පාඨය මිස හිට්ලර්ගේ ඉලක්කය නොවේ. චෙකෝ-ස්ලෝවැකියාවේ ද කැරළි කෝලාහළ නිමක් නැත. ජර්මනිය විසින් උසිගන්වන ලද ‘වලිගය’ වූ ස්ලෝවැකියාවද සිය ෆෙඩරල් තත්වය ප්රතික්ෂෙප කරමින් ස්වාධීනත්වය ඉල්ලා සිටියාය. මින් නොකැලඹුන චෙක් වරු යුද නීතිය පණවා ස්ලෝවැකියාවේ අගමැති ජෝසෙෆ් ටිසෝ නෙරපා දැමූහ. ස්වාධීනත්වය ලබා ගැනීමට උපකාර කිරීමෙන් චෙක් වරු අසරණ කොට හිතවත් ගණුදෙණු කාර රජ්යයක් මෙන් බලයේ තබා හැකි වග හිට්ලර් දුටුවේය. අඬුව තිබියදී අත පුළුස්සා ගන්නේ මන්ද? නැගෙනහිර අහසේ පියාසර කිරීමට ගුවන් හමුදාවට ස්ලෝවැකියාව කදිම ධාවන පථයකැයි ගෝරින්ද නිතර කියයි. වහා බර්ලිනයට පැමිණ නායකතුමා හමුවන මෙන් ස්ලෝවැකියාවේ හිටපු අගමැතිට පණිවුඩයක් ලැබුනේ මේ අතර වාරයේදීය. රටේ ස්වාධීනත්වය හා තමා බලයේ සිටීම යකාට ගියද, හිට්ලර් සමඟ වැඩ කිරීමද ලේසි පාසු නැති බව අසා ඇති ටිසෝ මඳක් පරීක්ෂාකාරී විය. මිටි තරබාරු පැසිස්ට්වාදියෙක් වූ ටිසෝ කතෝලික පූජකයෙකි. 1939 මාර්තු මැද ඔහු හිට්ලර් බැහැ දැකීමට පැමිණියේ යකා සමඟ කෑම මේසයේ අත්දැකීම් ලත් ඔස්ට්රියාවේ ආතර් සෙයිස්-ඉන්ක්වාර්ට් ගෙන්ද ගුරුහරු කම් ලැබීමෙන් අනතුරුවයි. “මම ආයෙ ඔය වෙන මිනිස්සු වගේ නෙවෙයි. හිත කළබල උන ගමන් කරන්නෙ හැම් රාත්තල් භාගයක් ගිලදාන එක. එතකොට හිත නිකම්ම නිවෙනවා..” ටිසෝ පූජක තැන හිට්ලර් ගේ භාෂා පරිවර්තකයා සමඟ පැවසීය. හිට්ලර් සිටියේ අසතුටිනි. ස්වභාවය සැර පරුෂ විය. “ස්ලෝවැකියාවත් හරියට වැඩක් කරන්නෙ නෑනේ? තමුසෙල දැන් කෙලින් තීරණයක් ගන්න ඕන නිදහස් රටක් වෙනවද නැද්ද කියන එක. ඕනෙ නම් විතරක් අපි උදවු කරනවා. ඔය කාපේතියන් කඳු බෑවුම් වලින් මට ඇති වැඩක් නෑ. හැබැයි හන්ගේරියාව නම් අන්න බලාගෙන ඉන්නවලු එහෙන් තව කෑල්ලක් කඩා ගන්න. ඕවට කතා කරල නිකම් ජර්මනියෙ යාළුවො තරහ කරගන්නෙ මොකටද?” හිට්ලර් පැවසීය. “හැබැයි මේකට දවස් ගනන් ගන්න බෑ. පැය ගානකින් උත්තරයක් ඕන නැත්නම් අපිත් පැත්තකට වෙලා අපේ වැඩක් බලා ගන්නවා. …” මඳකට සමාව ඉල්ලූ විදේශ ඇමති රිබන්ට්රො ප් මේ දැන් ලද පුවතක් හිට්ලර් අතට පත් කලේය. හන්ගේරියන් හමුදා ස්ලෝවැක් දේශසීමාව අසල පෙල ගැසෙති. “පේනව නේද? මොකද කියන්නෙ?” හිට්ලර්ට අවශ්ය කවර ආකරයෙන් හෝ චෙකො-ස්ලෝවැකියාව බිඳ දැමීම බව ටිසෝට මනාව වැටහේ. අපායට වුව වේලාසනින් යා යුතු බව ද ඔහු අසා ඇත. “කැමතියි නායකතුමා….” “එහෙනම් මෙතන තව පුටු රත් කර කර ඉන්නෙ නැතුව දැම්ම ගිහින් කටයුතු ටික එකලාසයක් කරල දානවා, හ්ම්… නාස්ති කරන්න වෙලාවක් නෑ.” ආපසු බ්රැටිස්ලාවා අගනුවර බලා ගිය ටිසෝ පූජක තැන ස්වාධීන ස්ලෝවැක් ජනරජයක් ප්රකාශයට පත් කළේය. මේ වැඩ කටයුතු කරන අන්දම ගැන පලපුරුද්දක් නැති ඔහුට සියල්ල කියා දුන්නේ ඔස්ට්රියාවේ ආණ්ඩුකාර තැන්පත් ආතර් සෙයිස්- ඉන්ක්වාර්ට්ය. ස්ලෝවැකියානු ‘වලිගය’ ද නෂ්ඨ වූ ප්රාග් රජයේ පාලනය බොහිමියාව හා මොරේවියාව යන ‘මදය’ ට සීමා වෙද්දී, වැලේ වැල් නැතිවූ අභිනව චෙක් ජනාධිපති ආචාර්ය එමිල් හැචා බර්ලිනයට විදුලි පුවතක් යවමින් හිට්ලර් හා ‘මුහුණට මුහුණ ලා’ සාකච්ඡාවක් ඉල්ලා සිටියේය. පැවති තත්වය යටතේ ජර්මන් ආක්රමණයක් නියත බවත්, ඊට එරෙහිව බටහිර මිතුරන්ගෙන් සහායක් අපේක්ෂා කොට නොහැකි වගත් ඔහු දත්තේය. විශ්රාම ලත් නඩු කාරයෙකු වූ මහළු හැචා තම විදේශ ඇමති ෆ්රැරන්ටිසෙක් ච්වොල්කොව්ස්කි සමඟ එදා රෑම බර්ලිනයට සේන්දු වූයේ දුම්රියෙනි. කැඳවීමක් ලබෙන තෙක් පුරා පැය තුනක් ඔවුනට ඇල්ඩන් හෝටලයට වී රිබන්ට්රොලප් ගේ සම්ප්රලාප වලට කන්දෙමින් කාලය කා දැමීමට සිදු විය. බොහෝ රෑ බෝ වන තුරු චිත්රපටයක් බලමින් සිටි හිට්ලර් අවසානයේ චෙක් නියෝජිතයන් හමුවූයේ පෙරවරු 1 ත් පසුවීමෙන් අනතුරුවයි. හිට්ලර් අභිමුවට පමුණුවනු ලබන විට හැචා බොහෝ වෙහෙසට පත් ව සිටියේය. අත එකදු තුරුම්පුවක් වත් නුවූ ඔහුගේ ස්වරය බැගෑපත්ය.. “මම ජීවිතේම නඩුකාර කම් කරා මිසක් දන්න දේශපාලයක් නැහැ. චෙකොස්ලෝවැකියාවෙ ඉරණම තියෙන්නේ තමුන්නාන්සෙගෙ අතේ. මටත් කාලෙක ඉඳල මේව තේරිල තිබුනෙ. මේ පොඩි රටේ වෙනස් ජාතීන් ගණනාවක් ජීවත් වෙන්නෙ කොහොමද? මම නියෝජනය කරන්නෙ අළුත්ම ආණ්ඩුවක්; නමුත් තවම සමහර ඉහල තැන් වල හිටපු ජනාධිපති බෙනෙස් ගෙ මිනිස්සු ඉන්නවා...” හැචා ගේ දුක්බර ආයාචනය අවසන් වූයේ කුඩා චෙක් දේශය වෙනුවෙන් දැන නොදැන සිදුවූ පමනක් නොව මතුවට සිදුවීමට ඉඩ ඇති සර්වප්රතකාර වැරදි සියල්ලට ක්ෂමාව අයදිමිනි. සියල්ල නිහඬව අසා සිටි හිට්ලර් හිස සැලීය; “මට කනගාටුයි ඔබ තුමා මේ තරම් දුරක් ගෙන්නන්න සිද්ධ උන එකට. ඒත් මට හිතෙනවා ගමන අපතෙ යන එකක් නෑ කියලා. අපිට චෙක් වරු එක්ක එහෙම විශේෂ තරහක් නෑ. නමුත් චෙක් වරුන්ට හැමදාම තිබුනෙ ජර්මනිය ගැන සතුරු ආකල්පයක්. ගිය සරත් කාලෙ මම චෙකොස්ලෝවැකියාව සිතියමින් මකන්න හිතුවෙත් බෙනස් ගෙ ඔන්න ඔය වැඩ පිළිවෙල නිසා. මෙන්න මේ හර් ච්වොල්කොව්ස්කිට සලකලා ඒත් මම නිකම් හිටිය.” චෙක් විදේශ ඇමති එය අනුමත කරමින් හිස සලන්නේ හිට්ලර් කියන්නේ බොරුවක් වග දැන දැනය. “අනික අළුත් ආණ්ඩුව ආවයි කියලත් මොකද්ද උන වෙනස? මේව මෙහෙම ගියොත් වැඩිකල් නොහිගින් හිටපු තැනටම යනවා. හමුදාව අඩු කළේ නැත්තෙ මොකද? යුද්ධයක් එනකම් බලා ගෙන ඉන්න නිසා. චෙක් හමුදාවෙ ආකල්පය මට කොහොමටත් අල්ලන්නෙ නෑ…” ගෝරින් හා කයිටල් ද මේ අතර වාරයේ එහි කැඳවන ලදහ. “බොරු නම් අහන්න මේ ගොල්ලන්ගෙන්…හෙට උදේ හයට ජර්මන් හමුදාව රටට ඇතුළු වෙනවා. චෙක් ජනතාවටයි හමුදාවටයි පුළුවන් කැමති නම් සටන් කරන්න. එහෙම උනොත් හැබැයි එයාලට ඒක අමතක නොවෙන පාඩමක් වේවි. නැත්නම් ජර්මන් හමුදාවට ඉඩ දීල පැත්තකට වෙන්නත් එයාලට පුළුවන්. එහෙම උනොත් චෙක් වරු වනුවෙන් කරන්න පුළුවන් සාධාරණයක් තියනවද කියල මම සලකා බලන්නම්...අනික යුද්ධයක් ආව කියල ඔය ඉන්න එක රටක් කටක් හොල්ලන්නෙ නෑ. දවස් දෙකෙන් චෙක් හමුදාව ඉවරයි.” “නායක තුමාට කෙරෙන්න ඕන චෙක් හමුදාව නිරායුධ කරන එක නම් ඒකට තව විධි තියනවා…” හැචා ගේ තොල කට වියැලී ඇත. ලෝකය ඔහු වටා භ්රනමණය වන සැටියකි; සහනයක් වෙනුවෙන් ඔහු තව දුරටත් දුක්බර ලෙස ආයාචනය කළේය. “නෑ නෑ, ගත්ත තීරණ වෙනස් කරන්න බෑ දැන්.” හිට්ලර් සැර විය. ගෝරින් ද මැද්දට පැන්නේය. “මොන පිස්සුද? ගුවන් හමුදාව එළිවෙන කොට ප්රාග් නුවර. දැන් කොහේ නවත්තන්නද? ” තමාගේ එකම වෑයම ලේ වැගිරීමක් වැලැක්වීම බව හැචා පැවසූයේ දහදිය පිසිමිනි. ගණනකට නොගත් හිට්ලර් යන්නට ගියේය. ඒ සමඟම රිබන්ට්රොප් කඩදාසි කිහිපයක්ද අතැතිව වහා කරලියට එළඹියේ ගෝරින් හා තරඟයට මෙනි. හැචා හා ච්වොල්කොව්ස්කි අතට බලාත්කාරයෙන් පෑන් දෙමින් යටත් වීමේ නිවේදනයක් අත්සන් ගැනීමට ඔහු තැත් කලේය. චෙක් වරු දෙදෙනා මෙම මැර ක්රියාවට විරෝධ පළ කලහ. රිබන්ට්රොප් ට සිය ලියැවිල්ලත් සමඟ පසු බැසීමට සිදුවිය. පමණ ඉක්මවා යාම හේතුවෙන් ඔහු අනාගත් බව කාටත් පෙනින. “මේවට අස්සන් කරොත් හෙම ඊලග පරම්පරාවත් අපිට සාප කරාවි,” හැචා මැසිවිලි කියයි. “හා, එහෙමද? අපිත් ඒවට ලෑස්තියි.” ගෝරින් මිටි මොළවා ම්සයට පහරක් ගැසූ ගුගුලේය. “මට කණගාටු අර ලස්සන නගරෙ හෙට උදේම බෝම්බ දාල සමතලා කරන්න වෙන එක ගැන. පැය දෙකයි. එක ගොඩනැගිල්ලක් ඉතුරු වෙන්නේ නැහැ! අපරාදෙ.” හැචා මේසය මත සිහි මූර්ඡා වීය. “හැචාට සිහි නැති උනා!” කිසිවෙක් කෑ ගැසිය. එකෙනෙහිම එහි දිව ආවේ හිට්ලර් ගේ වෛද්ය වරයා වූ තියඩෝර් මොරෙල්ය. ඔහු කිසියම් බෙහෙතක් එන්නත් කිරීමෙන් පසු මොහොතකින් යලි පණ ගසා නැගී සිටි රෝගියා වතුර උගුරකටත් පෙර අසලම වූ කයිටල් ගෙන් ඉල්ලා සිටියේ දුරකථනයයි. “ජනරාල්, මට කරුණා කරල ටැලිපෝනයක් දෙනවද” මහල්ලාට අනුකම්පා කල කයිටල් අසල වූ දුරකථනයකින් හැචා ප්රාග් නුවර හා සම්බන්ධ කොට දීමට ඉදිරිපත් විය. චෙක් කැබිනෙට්ටුවට තත්වය පැහැදිලි කල හැචා තමා යටත්වීමේ කොන්දේසි අත්සන් කරන වග දැනුම් දුන්නේය. ඔහු චෙකො-ස්ලෝවැකියාවේ මරණ වරෙන්තුව අත්සන් කිරීම පිණිස ඒ වන විටත් චිත්රපට බලමින් සිටි ආඥාදායකයා හමුවට යවනු ලැබුවේ වෛද්ය මොරෙල් විසින් දෙන් දෙවන එන්නතකින් ද පසුවය. හිමිදිරි උදෑසන හතරට බර්ලිනය අවට කුකුලන් හඬලද්දී බියගන්වනු ලැබූ චෙක් වරු දෙදෙනා කඩදාසියට අත්සන් තැබූහ . එයින් කියැවුනේ ‘චෙක් ජනාධිපතිතුමා විසින් අති මහත් විශ්වාසයෙන් යුතුව තම රටත් ජනතාවත් නායක තුමාගේ දෑතට භාර කල’ වගයි. දෙපැයකින් ගමන් ඇරඹූ ජර්මන් හමුදා සටනකින් තොරවම බොහිමියාව හා මොරේවියාව අත්පත් කොට ගත්හ. මෙවර ගුඩේරියන් වෙනුවට පැන්සර් බල ඇණියට අණ දුන්නේ ඔහුගේ සගයකු වූ එරිච් හෝප්නර් විසිනි. “මගේ ළමයිනේ! මාව ඉඹපල්ලා!!” හිමිදිරි පාන්දර හිට්ලර් බෙරිහන් දෙමින් තම ලේකම් වරියන් රොත්තම එකවර බදා ගත්තේය. “මේ කම්මුලට එකයි! මේ කම්මුලට එකයි!! අද මගේ ජීවිතේ සතුටුම දවස. සියවස් ගණනාවක් කාටවත් බැරි උන දේ මම කරා! බොහිමියාවයි මොරේවියාවයි ආපහු රයික් රාජ්යයට ඈඳා ගත්තා. මම ඉතිහාසයේ ශ්රේෂ්ඨතම ජර්මන් ජාතිකයා වේවි! ” එදින සවස ඔහු ප්රාග් නුවරට ඇතුළු වූයේ රෝම අධිරාජයකු මෙනි. ඒ චෙම්බෙර්ලේන් විසින් මියුනික් සමුළුව මගින් ඔහුට අහිමි කල අවස්ථාවයි. යුරෝපයේ අනගිතම අවි නිපදවුන ස්කෝඩා-වර්ක්ස් සංකීර්ණය ජර්මනුන් අතට පත් වූයේ නිපදවා තිබූ රයිෆල් දස ලක්ෂයක් හා උණ්ඩ සිය කෝටියක් ද සමඟය. චෙක් යුද අවි ගබඩාව ජර්මන් හමුදාවෙන් අඩක් යලි සන්නද්ධ කිරීමට ප්රමාණවත් විය. ගුඩේරියන්ද අතිශය ප්රීති වූයේ චෙක් හමුදාව සතු විශාල යුද ටැංකි සංචිතය නිසාය. 1939 මාර්තු 15 දා චෙකො-ස්ලෝවැකියාව ලෝක සිතියමින් අතුරුදන් වූවාය. සිව් අවුරුදු මහා සැලැස්මට ඉන් ලද ද්රව්යමය ප්රතිලාභය තරම්ම ගෝරින්ට වැදගත් වූයේ ස්ලෝවැකියාවේ ධාවන පථ තම ගුවන් හමුදාවට විවෘත විමයි. නායක තුමාගේ අවසන් ඉලක්කය මේ කිසිවක් නොව රුසියාව බවත් දැන් සිදුවන්නේ එහි පෙර සූදානමක් පමණක් බවත් ඔහු දැන සිටියේය.
(c) Chamara Siriwardene
හිට්ලර් නම් ආක්රමණිකයා (1939 මාර්තු-සැප්තැම්බර්)
ඔස්ට්රියාව ඈඳා ගනිමින් ද, චෙක් මොරේවියාව හා බොහිමියාව බලාත්කාරයෙන් අත්පත් කොට ගනිමින්ද, ඉතාලිය හා ජපානය සමඟ සන්ධාන ගත වෙමින්ද, රොමේනියාව, බල්ගේරියාව, හා හන්ගේරිය මත සිය බලය පැතිරවූ ජර්මනිය 1939 වසන්තය වන විට යුරෝපා මහාද්වීපයේ බලගතුම රාජ්යය වුවාය. එසේ වුවදු ගණුදෙණු ප්රතිපත්තියක් තුල හිට්ලර් සිර කොට තබා ගැනිමට හැකි වනු ඇතැයි බ්රිතාන්ය අගමැති චෙම්බෙර්ලේන් තව දුරටත් සිතීය. හිට්ලර්ගේ තර්ජනයට ලක්ව සිටි පෝලන්තයේ ස්වාධීනත්වය වෙනුවෙන් තමා හමුදාමය වශයෙන් මැදිහත් වන බව මාර්තු අගදී මහා බ්රිතාන්යය හා ප්රංශය කියා සිටියහ. මෙය ජර්මනියට කෙරුණ විවෘත අභියෝගයකි. එහෙත් මෙම ආරක්ෂක ගිවිසුමේ අගය අඩු වීමට හේතු වූයේ කල්නල් බෙක් බටහිර රාජ්යතාන්ත්රිකයන් අතර එතරම් ජනප්රිය පුද්ගලයෙකු නොවන වගද කිසිවෙකුටත් රහසක් නොවූ නිසාය. ඔහු පෙනුමින් සමාන වෙන්නේ ‘ප්රංශ පුවත්පත් වල පළවන ළමා අපචාර සැකකරුවකුට’ බව ඉතාලි රජුගේ දියණිය පැවසුවේ එහෙයින් විය යුතුය. මෙය හේතුවක් කොටගනිමින් හිට්ලර් කලේ පෝලන්තය සමඟ කලින් එලැඹී තිබූ අන්යොන්ය ආක්රමනය නොකිරීමේ ගිවිසුම හා මහා බ්රිතාන්ය සමග වූ නාවුක ගිවිසුම අහෝසි කොට දැමීමයි. මේ පැරණි දේශපාලන ඇස්බැන්දුම් දැන් ඔහුට කරදරයකි. 1939 මැයි මාසයේ හිට්ලර් නැවතත් හමුදා ප්රධානීන් ඇතුළු ජනරාල් වරු දහ හතර දෙනෙක් කැඳවීය. “මහා බ්රිතාන්යයඉ ප්රංශයයි මැදිහත් උනත් නැතත් අපි පෝලන්තය ආක්රමණය කරනවා. අපේ ප්රශ්නය ඩැන්සිග් වරාය නෙවෙයි. අපිට අහාර ඕන; අමුද්රව්ය ඕන; ‘ජීවත්වීමේ ඉඩකඩ’ ඕන...හැබැයි හිතන්න නම් එපා මේක චෙකොස්ලෝවැකියාවෙ වගේ ලේසි වේවි කියල; සෑහෙන සටනක් කරන්න තියනවා...” ජර්මනියට එරෙහිව පෝලන්තයට සහාය වීමට බටහිර බලවතුන්ට සැබවින්ම අවැසි වුවද, භූගෝලීය හේතූන් මත එය අපහසුය. ඔවුනට ඇති එකම විකල්පය ඒ සඳහා ජර්මනිය තනි කරමින් රුසියාව හා එකඟත්වයක් ඇති කොට ගැනීමයි. එහෙත් හේතූන් දෙකක් නිසා මෙය අවිනිශ්චිත විය. පළමුවැන්න ජර්මන් ආක්රමණය හමුවේ වුව රතු හමුදාවට රට තුලට පිවිසීමට ඉඩ දීමට ධවල පෝලන්තය අකැමතිය. දෙවැන්න ‘රදළ ධනපති’ පෝලන්තයේ විනාශය පතන රුසියාව එහි ආධාරයට ඒම සැක සහිතය. යම් හෙයකින් ජර්මනිය රුසියාවේ සහය දිනා ගැනීමට සමත් වී නම් පෝලන්තය වෙනුවෙන් සටන් වදීම බටහිර බලවතුන්ට සිහිනයක් පමණක් වනු ඇත. හමුදා නිළධාරීහූ නිහඬව සවන් දුන්හ. හිට්ලර්ගේ තර්කය ඉතා පැහැදිලි විය. ඔවුනට වටහා ගත නොහැකි වූයේ යෝජිත හමුදා මාඅක්රමණයේ පෙර කොන්දේසියක් වූ මෙම අසීරු රාජ්යතාන්ත්රික ඉලක්කය ජය ගන්නේ කෙසේද් යන්නයි. රුසියානුවෝ නාසි වාදයේ දෘෂ්ඨිමය සතුරෝ වූහ. එහෙත් ජුලි අග වන විට අමනාපකම් අමතක කොට රුසියානුවන් සමග මිතු දමක් ගොඩ නඟා ගැනීමට කපටි රිබන්ට්රොප් සමත් වෙතෙයි ඔවුන් නිසිතන්නට ඇත. මූලික සාකච්ඡා සාර්ථක වූයෙන් තීරණාත්මක එකඟත්වයක් ඇතිකර ගැනීම සඳහා හැකි ඉක්මනින් මොස්කොව් බලා පැමිනීමට තමා කැමැත්තෙන් පසුවන බව රිබන්ට්රොප් ජර්මන් තානපති කාර්යාලය හරහා මොස්කොව් නුවරට දැනුම් දුන්නේය. සරත් වැසි ඇද වැටීමෙන් ගමනා ගමනයට බාධා ඇති වන හෙයින් අගෝස්තු අග පෝලන්තයට පහර දීම හිට්ලර්ගේ සැලැස්මයි. ඒ සඳහා සියල්ල සූදානම්ය; හමුදාව සීරුවෙනි. රුසියානුවන් සමඟ එකඟත්වයට එලැඹීමට හැකි නම් පෝලන්තයට ලැබී ඇති බටහිර ආරක්ෂණ සහතිකය පුස්සක් වනු ඇත. අගෝස්තු 16 වැනිදා රිබන්ට්රොප් ගේ පණිවුඩයට පිළිතුර ලැබුණි. එහෙත් එය තරමක් දැඩිය. ජර්මන් රජයේ ආකල්පමය වෙනස සුභදායී ලෙස දකින සෝවියට් රජය සබඳතා වැඩි දියුණු කර ගැනීමට කැමැත්තෙන් සිටින බවත්, එහි සංකේතය ලෙස අන්යොන්ය ආක්රමණය නොකිරීමේ ගිවිසුමකට එලැඹීමට අපේක්ෂා කරන බවත්, ජර්මන් විදේශ ඇමති තුමා වැඩිදුර සාකච්ඡා සඳහා මොස්කොව් බලා පැමිනෙන්නේ නම් එය ගෞරවයක් කොට සකලන බවත් එහි සඳහන් විය. ඔවුන්ට කිසිදු හදිසියක් නැති සේය . එහෙත් හිට්ලර්ට ඉතා හදිසිය. අන් කළ හැකි දෙයක් නුවූයෙන් ඔහු මෑතක් වන තුරුම සිය පරම සතුරා කොට තැකූ සෝවියට් ආඥාදායක ජෝසොප් ස්ටැලින්ට පුද්ගලික හා ‘අතිශය රහසි ගත’ විදුලි පුවතක් යැවීය. පෝලන්තය අර්බුදය උත්සන්න ඇතිවී හෙයින් යුද්ධයක් අපේක්ෂා කරන බවත් ඊට පෙර රුසියාව හා ඉක්මන් එකඟත්වයක් තම අභිලාශය බවත් එමඟින් ඔහු අන්යොන්ය ආක්රමණය නොකිරීමේ ගිවිසුම අත්සන් කිරීම සඳහා අගෝස්තු 23 වනදා මොස්කොව් නුවරට ‘හර් රිබන්ට්රොරප්’ එවන්නදැයි එමගින් විමසා සිටියේය. හිට්ලර් ගේ එන්නේ මොකාටදයි ස්ටැලින් මැනවින් දනී. තාවකාලිකව කවර ගිවිසුම් අත්සන් කළද කවදා හෝ ජර්මනිය රුසියාවට පහර දෙන බවද හේ සක් සුදක් සේ දත්තේය. රතු හමුදාව ද තවමත් ඊට සූදානම් නැත. එහෙයින් නොවැලැක්විය හැකි අනාගත යුද්ධයට සූදානම් වීමට අවැසි කාලය ලබා ගනු වස් සතුරා සමග තාවකාලික සාමයකට එළැඹීම නුවණට හුරු යැයි ඔහු කොමියුනිස් පක්ෂ මධ්යම කාරක සභාවටද පෙන්වා දුන්නේය. හිට්ලර්ට ඉවසිල්ලක් නැත. “බලනවකො මේ මනුස්සය මේකට ගන්න වෙලාව?” ඔහු රිබන්ට්රොප් සමඟ ආඩපාලි කියයි. තවත් ටිකක් එකල මෙකල වූ ස්ටාලින් අවසානයේ අගෝස්තු 23 වැනිදා ගිවිසුම අත්සන් කිරීමට එකඟ විය. විදුලි පුවත කියැවූ හිට්ලර් බිත්තියට මිට මෙලවූ දෑතින් තඩි බෑවේ වියරුවෙන් මෙනි; “දැන් යුරෝපය මගේ සාක්කුවේ!” පසුදින මොස්කොව් බලා ගිය රිබන්ට්රොප් ක්රෙම්ලින් මන්දිරයේදී මහත් හරසරින් පිළි ගන්නා ලදී. දෙරට අන්යොන්යව ආක්රමණය නොකිරීමටත්, වෙළඳ සබඳතා තර කොට ගැනීමත්වැකඟ වූ බව ප්රකාශ කෙරුන මෙම ගිවිසුමට රුසියන් පාර්ශ්වයෙන් අත්සන් තැබුවේ විදේශ කටයුතු පිළිබඳ මහජන කොමිසාර් හෙවත් සෝවියට් විදේශ ඇමති ව්යාචෙස්ලාව් මොලොටොව් ය; රිබන්ට්රොිප්ගේ අළුත්ම මිතුරාය. වැඩ වැරදී ඇති බව පසක් කොට ගත් පෝලන්තයේ කල්නල් බෙක් ජර්මනියට එරෙහිව රුසියන් යුද ආධාර ලබා තමා කැමති බව එදා රෑම ලන්ඩනයට දැනුම් දෙන විට ප්රමාද වැඩිය. එදින රාත්රියේ ක්රෙම්ලිනයේ රිබන්ට්රොප් වෙනුවෙන් පැවැත්වුන මහා බාලකි. රුසියන් පන්නයට අනුව ස්ටැලින් සමඟ හරි හරියට සවුදිය පිරූ ඔහු කටගොන්නක් වොඩ්කා බීගෙන දොඩමළු විය. කා බී ගම රට බලා පැමිණි තම විදේශ ඇමති ගැන හිට්ලර් ද පාරෙට්ටු කලේ මහ ඉහලිනි; “අයිසෙ, මම කිව්වෙ නැද්ද? කවුරු මොනව කිව්වත් රිබන්ට්රොැප් දක්සය!” විශාලතම හිරි හැරය වූයේ මේ ටික දොහේ තමාට ඔරොත්තු නොදෙන තරම් දෙස් විදෙස් වල බුහුමනට පාත්ර” වීමෙන් උඩඟු වූ රිබන්ට්රොප් ද කට මැත දෙඩවීමට විමය. “හප්පා... අම්ම මුත්ත කාලෙ දක්කෙ නෑ එහෙමත් බාලක්! නොයෙක් කෑම ජාති. ජෝර්ජියන් වයින් වර්ග මග ගොඩක් තිබුනා. කොමියුනිස්ට් කාරයො මට සැලකුවෙ එයාලගෙ පරණ පක්ෂ සහෝදරයෙකුට වගේ.” එය ඔහු සිය සගයන්ට එල්ල කල ඇණුම්පදයක් බව සියල්ලන්ට පැහැදිලිය. සෙසු නාසි නයකයෝ මෑතක පක්ෂයට එක් වූ රිබන්ට්රොප් පිටස්තරයකු ලෙස ලා කොන් කරති. සෝවියට්-ජර්මන් ගිවිසුම තම පුද්ගලික ජයග්රහණයක් ලෙස රිබන්ට්රොප් සැලකුවේය. “බටහිර බලවත්තු කොහේද එන්නෙ ආයෙමත් ඉතින් ජර්මනිය එක්ක හැප්පෙන්න? ආවත් ඒක බටහිර යුද්ධයක් විතරයි.” කිසිවෙක් ඔහු හා විරුද්ධ නොවූහ. අවාසනාවට මෙන් ජර්මනිය විසින් පෝලන්තයට පහර දෙනු ලැබුවහොත් ඇගේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් සටන් වදින බව නාසි-සෝවියට් ගිවිසුමට ප්රතිචාර දක්වමින් මහා බ්රිතාන්යය මාර්තු 25 දා ප්රකාශ කලාය. “එංගලන්තෙ යුද්දෙට එන්නෙ නෑ කියල කිව්ව නේද?” එය ඇසූ හිට්ලර් රිබන්ට්රෝප්ගේ ඇඟට ගොඩවිය. “දැන් තමුසෙ මොකද කියන්නෙ?” අසරණ රිබන්ට්රොප් කුමක් කියන්නද? හේ මොට්ට ලෙස සිනාසුනේය. අගෝස්තු 25 වැනිදා දහවල් චාන්ස්ලර් මන්දිරයට රෝමයෙන් හදිසි පණිවුඩයක් ලැබිණ. පෝලන්තය හා යුද්ධයකට ඉතාලිය සම්බන්ධ නොවනු ඇති බව එහි සඳහන් විය. හිට්ලර් එය එතරම් ගණනකට ගත්තේ නැත. රුසියාව තම නැගෙනහිර දේශසීමාව ආරක්ෂා කරන්නේ නම් කවුරු නැතත් මොකද? එහෙත් එදින සවස හමුවූ බර්ලිනයේ බ්රිතාන්ය තානාපති නෙවිල් හෙන්ඩර්සන්ට තමාගේ එකම අරමුණ එංගලන්තය හා සාමය ඇතිකර ගැනීම යයි හිට්ලර් නැවත නැවතත් කියා සිටියේය. අපේක්ෂා සහගතවූ හෙන්ඩර්සන් තෙදිනකින් යලි පැමිණියේ ලන්ඩනයෙන් හිට්ලර් වෙත ලිපියකුත් සහිතවය. පෝලන්තයට කොන්දේසි පැණවීමේදී වඩාත් යුක්ති සහගත විය යුතු බව ඉංග්රීිසීහූ එමඟින් යලි කියා සිටියහ. ලිපිය කියැවූ හිට්ලර් එය පසෙක ලා පෝලන්තයට දොස් නගන්නට විය. ඔවුන් කවදත් සට කපටය; බටහිර පිහිටෙන් සියල්ල ජය ගැනීමට සිතති. “අපි මෙහෙම හිතමු නායක තුමා...” හෙන්ඩර්සන් මැදිහත් විය; “ අපි දෙගොල්ලන්ගෙ අරමුණ දෙරට අතර සමීප මිත්රත්වයක් ගොඩනැගීම නම් අපි එකිනෙකා අවබෝධ කර ගන්න ඕන. අපි ඉල්ලන්නෙ පෝලන්තය ගැන මීට වඩා ලිහිල් ව කටයුතු කරන්න කියල විතරයි. මේ වගේ වෙලාවක හැමෝම යම් යම් කැප කිරීම් කරන්න ඕන නේද?” “ඔක්කොටම කලින් මගේ මිනිස්සු කියන එක මම අහන්න ඕනනේ; අරෙහෙ හමුදාව ලේස්ති වෙලා බලාගෙන ඉන්නවා නියෝග එනකම්. අනික පෝලන්ත කාරයොන්ගෙ මේ අරියාදු තව ඉවසන්න බැහැ.” “හොඳයි, නායක තුමා කැමතිද මේ ගැන පෝලන්ත නියෝජිතයෙක් එක්ක සෘජුවම කතා බහ කරන්න? ජනගහනය මාරු කිරීම ගැන සලකා බලන්න සූදානම්ද?” දෙවැන්නට හිට්ලර් එකඟ විය. එහෙත් ඒ මොහොතේ පවා ඔහුගේ සිත යොමු කලේ ජනගහනය වෙනුවට දේශසීමා වෙනස් කිරීම කෙරෙහි වග අත්දැකීම් ලත් රාජ්යතාන්ත්රිකයකු වූ හෙන්ඩර්සන් ට වැටහිණ. පෝලන්තය සමග සෘජු සාකච්ඡා පැවැත්වීම ගැන මේ අවස්ථාවේ කිසිවක් කීමට තමාට නොහැක; ඊට පෙර බ්රිතාන්ය රජය එවා ඇති ලිපිය ‘මැනවින්’
අධ් යනය කළ යුතුය.
“ජෙනරල්ෆීල්ඩ්මාෂල් ගෝරින් ට එන්න කියන්න මාව හම්බු වෙන්න,” ඔහු රිබන්ට්රොප් වෙත හැරී උපදෙස් දුන්නේය. “සේරටම කලින් එයා එක්ක මේ ගැන කතා බහ කරන්න ඕන.” ඔස්ට්රියාව ඈඳා ගැනීමේ මුළු බර කරට ගෙන වැඩ කල තමා නොතකා මේ ඊයේ පෙරේදා විදේශ ඇමති වූ රිබන්ට්රොප් දැන් දැන් මුදුනා වීම ගෝරින් ගේ සිතට මහ මදි කමය. එහෙයින් ඔහු තම ස්වීඩ්න් ජාතික මිතුරෙකු වූ බ්රිතාන්ය ඉහල සමාජය හා කිට්ටු සබඳතා ඇති බීගර් ඩලේරස් නම් ව්යාපාරිකයා හිට්ලර් මුණගැස්වූයේ තමාටත් යමක් කල හැකි පෙන්වීමට විය යුතුය. සාමයට මෙන්ම බ්රිතාන්යය මිතුදමකට ද තමා තුල ඇති උනන්දුව අවබෝධ කොට ගැනීමට ලන්ඩනය අසමත්ව ඇතයි හිට්ලර් මැසිවිලි නැගුවේය; ජර්මනියට ඩැන්සිග් වරාය භාර දී ආරවුලට බඳුන් වන පෝලන්ත ‘කොරිඩෝරය’ සඳහා ජන මත විමසුමක් කැඳවීමෙන් ගැටළුව නිරාකරණය කරගත හැකි වෙතත් එයට ඉඩක් නොදෙන්නේ පෝලන්තයයි. වහාම ලන්ඩන් ගොස් චෙම්බෙර්ලේන් හමුවූ ඩලේරස් හිට්ලර්ගේ පණිවුඩය භාර දුන්නේය; “ගෝරින් මට බොරු කරන්නෙ නැහැ,” හේ පැවසීය. එහෙත් බැටකා සිටි චෙම්බෙර්ලේන් දැන් ලෙහෙසියෙන් අහු වෙන්නේ නැත. “පෝලන්තෙ ඕකට කැමති වෙන්නෙ නැහැ කියල හිට්ලර්ට කියන්න.” ඔහු ඩලේරස් හරවා යැව්වේය. මේ අතර දෙසතියකට පෙර පිහිටවූ නව ස්ලෝවැක් ජනරජයේ ජනාධිපති තැන්පත් ජෝසෙෆ් ටිසෝ ට ඔස්ට්රි්යාවේ සෙයිස්-ඉන්ක්වාර්ට් ගෙන් ඇමතුමක් ලැබිණ. “කියන කම් බලන් ඉන්නෙ නැතුව බර්ලින් වලට දැම්ම ටැලිග්රෑයම් එකක් යවනවා...” “අර අහවල් එකකටද?” හැම් රාත්තල් භාගයකින් හිත සනසා ගත හැකි පූජක තැන ඇසිය. ඔස්ට්රි්යන් නීතීඥයා දැන් ඔහුගේ ගජ මිතුරාය. “වහාම ජර්මන් හමුදා එවන්න කියනවා ස්ලෝවැක් ජනරජයේ ආරක්ෂාවට. ඕව හිතල බලල කරන්න එපැයි.” නො එසේනම් හිට්ලර් පෝලන්තයට දකුණින් පහර දෙන්නේ කෙසේද? ස්ලෝවැක් කාරයන් කමකට නැතැයි හිට්ලර් බනින්නේ නිකමට නොවේ. සාමය සඳහා අවසන් මොහොත තෙක් දැරුන රාජ්යතාන්ත්රික උත්සාහන්ට ද ජර්මනිය ප්රතිචාර දැක්වූයේ සුපුරුදු කපටි කමිනි. බ්රිතාන්යයේ ‘ඉල්ලීමට’ ගරු කිරීමක් ලෙස පූර්ණ බලැති පෝලන්ත නියෝජිතයෙකු හා පමණක් සාකච්ඡා කිරීමට හිට්ලර් සූදානම් බව 29දා ජර්මනිය ප්රකාශ කළාය. එහෙත් මෙම දූතයා 30 දා දහවල් වන විට පැමිණිය යුතු වගට ඉටු කිරීමට අසීරු කොන්දේසියක් විය. “මේක අවසාන නිවේදනයක්ද?,” හෙන්ඩර්සන් විරෝධය පළ කළේය. නැත, අවසාන නිවේදනයක් නොවේ, හිට්ලර් හා රිබන්ට්රොප් ඔහුට සහතික කළහ; එසේ වුවදු පෝලන්තයට කාලය සමග සෙල්ලම් කිරීමට ඉඩ දිය නොහැක; ඔවුන්ගේ නියෝජිතයකු වහා බර්ලින් නුවරට පැමිණිය යුතුය. සාමයක් කෙරේ බලාපොරොත්තු තැබිය නොහැකි හෙයින් ‘ගණුදෙණුව’ ඉහල මට්ටම් වලින් බේරා ගැනීමට ඉඩ හැරීම වඩාත් සුදුසු බව දැන් දැන් හෙන්ඩර්සන් ද පෝලන්ත තානාපතිට නොකියා කියයි. කෙසේ වුවද හිට්ලර් 31දා මධ්යාහේනය වන තුරුද ලන්ඩනයෙන් හෝ වොර්සෝවෙන් කිසියම් ප්රතිචාරයක් අපේක්ෂාවෙන් සිටියේය; හිටිවන දසතම නිහඬය. සියල්ලෝම යුද්ධය සඳහා හිත හදාගත් සේය. හිට්ලර්ටද ඕනෑ වූයේ යුද්ධය නොවේද? එය තරු සහිත පැහැදිලි සරත් රැයකි. යුද ටැxකි 2750 ක් පෙරටු කොට ගත් ජර්මන් හමුදා ඩිවිෂන 60ක් පහර දීමට අණ ලැබන තුරු පෝලන්ත දේශ සීමාවේ පෙළ ගැසී සිටියහ. 1939 සැප්තැම්බර් 01 දා පෙරවරු 4.45 ටබෝල්ටික් මුහුදේ සිට ‘ෂ්වෙල්ස්විග් හොල්ස්ටයින්’ නැමති ජර්මන් නෞකාවේ කාලතුවක්කු පෝලන්ත කොරිඩෝරයට ප්ර්හාර එල්ල කරමින් දෙවන ලෝක යුද්ධයේ මංගල වෙඩි මුරය තැබීය. ඒ සමඟම ස්ලෝවැකියාවේ සිට අහසට නැඟුන ගෝරින්ගේ ජෙට් යානා සිය ගණනක් පෝලන්ත ගුවන් පථ බෝම්බ හෙළා සුනු විසුණු කලෝය. අනතුරුව බටහිරින් උතුරින් හා දකුණින් දේශසීමා තරණය කල දැවැන්ත ජර්මන් හමුදා පහක් යුද ටැංකි පෙරටු කොටගෙන පෝලන්තයට ඇතුළු වූහ. දශක දෙකක් තුල නැවත වතාවක් යුරෝපය මහා පරිමාණ යුද්ධයකට මැදි විය. එය පළමු ලෝක යුද්ධය මෙන් සිය දහස් වාරයක් බිහිසුණුය; ප්රචණ්ඩය; අමානුෂිකය...
(c) Chamara Siriwardene
හිට්ලර් නම් යුද කාමියා (1939 -1940)
හිට්ලර්ගේ ව්යාප්තාවාදී අරමුණු හමුවේ නොවැලැක්විය හැකි සංසිද්ධියක් වූ දෙවන ලෝක යුද්ධය ප්රමාද කරවීමට 1939 සැප්තැම්බරයේදී මහා බ්රිතාන්යය දැරූ තැත අසාර්ථක වීමට එක් හේතුවක් වූයේ පෝලන්තය දැරූ දැඩි ස්ථාවරයයි. ඈ සතුව ඌන සන්නද්ධ හමුදා ඩිවිෂන 17ක්, පාබළ හා අසරු බ්රිගේඩ 9ක්, පැරණි යුද ටැංකි 660ක්, හා යල් පැන ගිය යුද අහස් යානා 800ක් විය. බටහිර බලවතුන්ගේ සහායෙන් ජර්මනියට පාඩමක් ඉගැන්වීමට ඈ කල්පනා කළ සැටියකි. දෙදිනකට පසු, එනම් සැප්තැම්බර් 03 වැනිදා පෝලන්තයේ ස්වාධීනත්වය වෙනුවෙන් බ්රිතාන්යය හා ප්රංශය ජර්මනියට විරුද්ධව නිල වශයෙන් යුද්ධ ප්රකාශ කළෝය. එහෙත් එහි ප්රායෝගික වැදගත් ගමක් නොවූයේ පෝල් වරු අපේක්ෂා කල පරිදි ඔවුන් බටහිර දෙසින් ජර්මනියට පහර නුදුන් බැවිනි. ඒ වන විට සිය ගුවන් හමුදාව මුළුමනින් විනාශ වී සිටි පෝලන්තයට බටහිර මිතුරන්ගේ සහායෙන් තොරව තනිව සටන් වැදීමට සිදු විය. ඈ මෙහිදී බරපතල වැරදි දෙකක් කළාය. ඉන් පළමුවැන්න සමස්ත දේශ සීමාව ආරක්ෂා කිරීමට උත්සාහ කිරීමයි. තුනීවූ ආරක්ෂක වළල්ල ඉතා පසුවෙන් සිදුරු කළ ජර්මන් යුද ටැංකි බළඇණි රට අභ්ය න්තරයට අතිමහත් වේගයෙන් කඩා වැදුනාහ. මෙවර 19 ‘පැන්සර් කෝර්ප්ස්’ හමුදාවට අණදුන් ගුඩේරියන් යටතේ 3 පැන්සර් ඩිවිෂනය හා 2 හා 29 වැනි යාන්ත්රික පාබල ඩිවිෂන සටන් කලහ. පෙරමුණ පහසුවෙන් බිඳ වැටුන අතර තැන් තැන් වලට කොටු වූ පෝලන්ත හමුදා පිටුපසින් ආ ජර්මන් පාබල හා කාලතුවක්කු කණ්ඩායම් විසින් ඉක්මනින්ම විනාශ කොට දැමිණ. බොහෝ පමා වී තම තත්වය අවබෝධ කොටගත් පෝලන්තය සැප්තම්බර් 06 වැනිදා රුසියාවෙන් යුද ආධාර ඉල්ලා සිටියද ඉන් වැඩක් වූයේ නැති. උදව් දීමේ අදහසක් තමා තුල නැතයි සෝවියට් වරු සෘජුවම පැවසූහ. යුද්ධය නොවලැක්විය හැකි බව ඒ වන විට අවබෝධකොට ගෙන සිටි ස්ටැලින්, පළමුව හිට්ලර් පෝලන්තයට පහර දීම ගැනද, ඒ අතර තුර සූදානම් වීම සඳහා තමාට කාලය ලබා ගැනීමට හැකිවීම ගැනද බොහෝ ප්රීති විය. “මේක කවුරු කාව ගොනාට අන්දවනවද කියන සෙල්ලමක් වගෙයි” ඔහු ක්රෙම්ලිනයට වී වොඩ්කා බොමින් හේ කොක්සන් දුන්නේය. “මම නොදන්නවයැ හිට්ලර් එන්නෙ මොකාටද කියල? හිතන් ඇති මම රැවටුනා කියල. මිනිහ මගේ උගුලෙ අහු උනා...” පෝලන්තය කළ දෙවන වරද වූයේ අගල් තුල කෙරෙන යුද්ධයක් අපේක්ෂා කිරීමයි. එහෙත් තැනිතලා භූමිය ජර්මන් යුද ටැංකි සඳහා අතිශය යෝග්ය වූ අතර හා ගුවනින් බෝම්බ හෙලීම හේතුවෙන් පෙරමුණේ පිටුපස මහා මාර්ග පලායන සරණාගතයන් ගෙන් අතුරු සිදුරු නැතිව පිරී ගියේය. මෙය ගුඩේරියන් ගේ එක් ‘පැන්සර්’ සිද්ධාන්තයකි; එනම් මාර්ග තද බදය තුලින් සතුරාට අතිරේක හමුදා හා සැපයුම් ලැබීම අවහිර කිරීමයි. මෙය ජර්මන් හමුදාවට ගැටළුවක් නොවූයේ රීතියක් ලෙස සරණාගතයන් හ පලා යන්නන් අක්රමණික හමුදාව මඟ ඇරීමට උත්සහ දරන නිසාය. මේ අතර පෝලන්තය තුල විසූ විසි ලක්ෂයක් වාර්ගික ජර්මානුවෝ විවිධ කඩාකප්පල් කාරී කටයුතු වල නිරත වෙමින් ජර්මන් වික්රමයන් හා විස්මිත ප්රහාර පිළිබඳ කට කතා පැතිරූහ. මෙය පෝල් වරුන්ගේ ධෛර්යය හීන වීමට හේතු විය. මුල් වරට අත් හදා බලන ලද නිළධාරීන් යුද පෙරමුණේ ඉදිරිපස සිට යුද ටැංකි වලට අණදීමේ උපාය ජර්මන් හමුදාවට බොහෝ වාසි උදා කළේය. එහෙත් ගුඩේරියන් ගේ ජංගම අණදෙන රථය පෝලන්ත ෂෙල් වෙඩිල්ලකින් බේරුනේ අනූ නවයෙනි. දෙවැනි දිනයේ ඔහුගේ 3 පැන්සර් ඩිවිෂනය විස්ටුලා ගංගාවට ලඟා විය. ‘පොමොර්ස්කා’ නම් පෝලන්ත අසරු බල ඇණිය ඉතා අඥාන ලෙස කඩු හා පලිහ ගෙන ජර්මන් යුද ටැංකි හා සටන් වැදීමට තැත් කොට බරපතල අලාභ හානි ලද බව ගුඩේරියන් සිහිපත් කරයි. ජර්මන් ඉදිරි ගමන අධීක්ෂණය කරමින් යුද බිම පුරා සැරිසැරූ හිට්ලර් 19 වැනි ‘පැන්සර් කෝර්ප්ස්’ හමුදාව වෙත පැමිණියේ සැප්තැම්බර් 04 දාය. විනාශ කරන ලද සතුරු කාලතුවක්කු රෙජිමේන්තුවක නෂ්ඨාවශේෂ දුටු ඔහු මෙසේ විමසීය; “අපේ ගුවන් හමුදාවේ වැඩක්ද මේ?” “නැහැ මගේ නායකතුමනි. අපේ යුද ටැංකි වල වැඩක්.” ගුඩේරියන් ගේ පිළිතුර විය. හිට්ලර්ට අදහා ගත නොහැක. ඔහු වඩාත් වඩාත් මවිත වූයේ ගුඩේරියන්ගේ හමුදාවේ ඒ වන විටත් මිය ගොස් සිටියේ භටයන් 150 පමණක් මනණක් බව ඇසීමෙනි. “පළවෙනි ලෝක යුද්දෙ පටන් ගත්ත දවසෙ විතරක් අපේ රජිමේන්තුවේ 2000ක් මැරුනා!” “යුද්ධ ටැංකිය හොඳ ජීවිත ආරක්ෂක ආයුධයක් මගේ නායක තුමනි...” එහෙත් එය ප්රහාරකයන් ගේ ජීවිත පමණි. ඔවුන් හා සටනට ආ පෝලන්ත හමුදා ඩිවිෂන කිහිපයක් හා අසරු බ්රිගේඩය ඒ වන විට මුලුමනින් විනාශ වී හමාරය. මේ අතර දකුණෙන් පහර දුන් 4 වන ‘පැන්සර්’ ඩිවිෂනය සැප්තැම්බර් 08 වෙනිදා වොර්සෝ අගනුවර තදාසන්න ප්රදේශ වලට ඇතුළු විය. ජර්මන් ඉදිරිගමන නොසිතූ තරම් වේගවත් වූයෙන් අතිරේක හමුදා කැඳවා ගැනීමට හෝ නගරාරක්ෂක බාධක තැනීමට පවා පෝල් වරුන්ට කාල වේලාවක් ඉතිරිව තිබුන් නැත. මේ හේතුවෙන් නගරයට කාලතුවක්කු ප්රහාර එල්ල කිරීම අනව්ශ්ය බව හැඩර් කියා සිටියේය. මේ ඇසු හිට්ලර් යක්ෂාවේෂ විය. කාල තුවක්කු ප්රහාර නොමැතිව එය සැබෑ යුද්ධයක් වන්නේ කෙසේද? හැල්ඩර්ට බැණ වැදුන හිට්ලර් තමාට අවශ්ය දර්ශන එකිනෙක විස්තර කලේය; අහස් කුස අඳුරු වේ... ෂෙල් වෙඩි ඇද වැටෙන්නේ වර්ෂාවක් මෙනි... ගොඩනැගිලි වලින් බුර බුරා නගින ඉණි දැල් ය... හැල්ඩඏඅ හැඟුනේ කලා කාමී හිට්ලර්ට නාට්ය මය දර්ශණයක් ඉලා සිටින බවයි සැප්තැම්බර් 17 වෙනිදා රුසියානුවෝ නැගෙනහිර දෙසින් පෝලන්තය අක්රමණය කළහ. එහි වෙසෙන වාර්ගික රුසියන් වෙනුවෙන් ගේ සුභසිද්ධිය තකා මෙම මැදිහත් වීම කෙරෙන බව ක්රෙම්ලිනය පැවසුවද සති කිහිපයකට පෙර අත්සන් කෙරුන නාසි-සෝවියට් ගිවිසුමේ අති විශේෂ රහස් ඇමුණූමක් මගින් මගින් රුසියාව හිට්ලර්ගේ පෝලන්ත ප්රහාරයට දේශපාලනික හා රාජ්යතාන්ත්රික වශයෙන් සහාය වීමටත් ඊට හිලව් වශයෙන් විස්ටුලා නදියෙන් මෙපිට නැගෙනහිර පෝලන්තය රුසියාවට ලබා දීමටත් හිට්ලර් එකඟ වූ බවත් ලෝකයා දැන ගත්තේ එවිටය. එස්ටෝනියාව, ලැට්වියාව හා ෆින්ලන්තය සෝවියට් බල ක්ෂෙත්රයට අයත් බව පිළිගැනීමට ද ජර්මනිය කැමති වූ අතර රොමේනියාවට අයත් බැසරේබියාව පිළිබඳ තමා තුල ඇති උනන්දුව වසන් කිරීමට මෙහිදී ස්ටැලින් උත්සහ නොකලේය. මෙම ප්රදේශ සඳහා මතු දිනෙක යලි එකිනෙකා සමග සටන් වැදීමට සිදුවන බව දෙපාර්ශවයටම රහසක් නොවුවද හිට්ලර්ට දැනට අවශ්යය වූයේ එකඟතාවකි. ඔහු සියල්ල තම වාසියට හරවාගත්තේය. “අන්න දැක්කද? අපි ජර්මන් වරු වෙනුවෙන් ඉදිරිපත් වුනා වගේ රුසියාවටත් බලන් ඉන්න බැහැ නැගෙනහිර පෝලන්තෙ ඉන්න ස්ලාව් ජාතිකයන්ට වෙන කෙනහිලි කම්. එංගලන්තෙටයි ප්රංශෙටයි දැන් ඇස් වල කටු අනින්න වගේ ඇති. ප්රජාතන්ත්රවාදී බටහිරට බැරි උනා බොල්ෂෙවික් වරු එක්ක සන්ධානෙකට එන්න. නමුත් නාසි ජර්මනිය ඒක කරා. ධවල පෝලන්තය අයිමත් ඔළුව උස්සන්නෙ නෑ; ඒක ජර්මනිය විතරක් නෙවෙයි දැන් රුසියාවත් සහතික කරනවා...” ගිවිසුමේ මෙම රහස් ඇමිණුම පිළිබඳ හමුදාව දැන ගත්තේද බ්රෙෂ්ට්-ලිටොව්ස් බලකොටුව අත්පත් කොට ගෙන සිටි ගුඩේරියන්ගේ 19 වැනි පැන්සර් කෝර්ප්ස් හමුදාවට නගරය රතු හමුදාවට භාර දී පසු බැසීමට අණ ලැබීම නිසාය. "රුසියන් කාරයොන්ට ඉඩ දීල අපේ හමුදාවට ගඟෙන් මෙගොඩට ආපහු එන්න කියන්න." හිට්ලර් කයොටල්ට නියම කලේය. නාසි-සෝවියට් ගිවිසුමට අනුව ඔවුන් අතර නව දේශ සීමාව වූයේ බග් නදියයි. යටත් වීමට පෙර වොර්සෝ අගනුවර තවත් දින 11ක් අසීරුවෙන් සටන් කළාය.එය පෝලන්තයේ අවසානය විය. ආක්රමණය සම්පූර්ණ කිරීම සඳහා ගතව තිබූ කාලය සති හතරකි. ජර්මන් භටයෝ 16,000ක් මිය ගොස් 30,000 තුවාල ලදහ. පෝලන්ත පාර්ශ්වයට භටයින් 900,000 ක් අහිමි විය. නොබෝ දිනකින් බර්ලින් නුවරට කැඳවනු ලැබූ ලුතිනන්-ජනරාල් හයින්ස් ගුඩේරියනට ‘නයිට් වරයාගේ කුරුසිය’ නැමති උසස් සම්මානය පුදන ලදී. “රුසියාව එක්ක අපේ ගිවිසුම ගැන හමුදාවෙ ප්රතිචාරය කොහොමද?” එදින දහවල් කෑම මේසයේ දී යාබද අසුනේ සිටි හිට්ලර් ඔහුගෙන් විමසුවේය. “හැමෝම සතුටු වෙනවා නායක තුමා. පෙරමුණු දෙකක සටන ජර්මනියට කවදත් එතරම් සුභ දායක උනේ නැහැ…” මොහොතකට හිට්ලර්ගේ මුහුණ කළුවිය. ගුඩේරියන්ට වැටහී ගියේ ඔහු අපේක්ෂා කළ පිළිතුර එය නුවූ වගයි. ඔස්ට්රියාව චෙකොස්ලෝවැකියාව හා පෝලන්තයද ලෝක සිතියමින් මෙසේ මකී යද්දී බටහිර බලවතුන් තවමත් නිහඬය. බ්රිතාන්යය හා ප්රංශය සටන් කරනු වෙනුවට ජර්මනියට එරෙහිව වෙළඳ සම්බාධක පැනවුවද, ඉන් කිසිදු ඵලක් නොවූයේ නාසි-සෝවියට් ගිවිසුම හරහා රුසියන් අහාර හා අමුද්රව්ය නොඅඩුව දැන් සැපයුන නිසාය. ලද විරාමය පෝලන්තයේ උගත් පාඩම් සමාලෝචනය කිරීම සඳහා ජර්මන් හමුදාවට කදිම අවස්ථාවකි. විවිධ යුද රථ හා වෙනත් හමුදා ඒකක එක් කොට තැනූ සැහැල්ලු ඩිවිෂන සටනේදී ඵලදායී නොවූ වග පෙනී ගියෙන් ඒවා පැන්සර් ඩිවිෂන ලෙස ප්රතිසංවිධානය කළ යුතු බවට තීරණය විය. වඩාත් වැඩි ජංගමශීලීත්වයක් ලබා දෙනු වස් යාන්ත්රික පාබල ඩිවිෂන රෙජිමේන්තු තත්වයට කුඩා කල යුතු වගද පෙනී ගියේය. හිට්ලර්ගේ ඊලඟ ඉලක්කය ලෙස පෙනී ගියේ ප්රංශයයි. පෝලන්ත ආක්රමණය මත පැරිස් රජය දැනටමත් යුද ප්රකාශ කොට සිටි හෙයින් ඔහුට හේතු සෙවීමට අවශ්ය නොවීය. බටහිර සටනට සූදානම් වන ලෙස හිට්ලර් හමුදාවට නියෝග කළේ 39 ඔක්තෝබරයේදීය. කෙටි යුද්ධයක් හරහා බෙල්ජියම නෙදර්ලන්තය ලක්සෙම්බර්ගය හා ප්රංශයේ වෙරළ බඩ කොටස අත්පත් කොට ගැනීම මඟින් ජර්මනියට ගුවනින් පහර දීමට බ්රිතාන්යයට ඇති හැකියාව සීමා වනවා පමණක් නොව පහසුවෙන් ලන්ඩනයට පෙරලා පහර දීමට ද අවස්ථාව උදා වනු ඇත. පළමු ලෝක යුද්ධය සඳහා භාවිත වූ ‘වොන් ශ්ලීෆන්’ සැලැස්ම (හිට්ලර් නම් සොල්දාදුවා කොටසේ මේ පිළිබඳ විස්තර කොට ඇත) ඉවතට ගත් හමුදා සෙනෙවි මණ්ඩලය එහි දූවිලි පිසලා හැර යලි දිග හැරියේය. එහෙත් එය 1914 දී ජර්මනියට තීරණාත්මක ජයග්රහණ ලබා දීමට අපොහොසත් වූ අතර සතුරා එවැන්නකට මුහුණ දීමට සූදානමින් ද සිටියේය. ඒ හා සමාන්තරව හැල්ඩර් ඉදිරිපත් කල විකල්ප සැලැස්ම ද හිට්ලර්ට රුචි වූයේ නැත. එහෙයින් හේ තවදුරටත් අතීරණයෙන් පසුවිය. මේ අතර ප්රංශ යුද කේතය බිඳ දමා ඔවුන්ගේ ගුවන් විදුලි පණිවුඩ වලට සවන් දුන් ජර්මන් හමුදා ඔත්තු සේවය බෙල්ජියන් දේශසීමාවේ මියුස් නදිය අසබඩ ආරක්ෂක විධි වීධාන දුබල එක් ස්ථානයක් හඳුනා ගැනීමට සමත් විය. කීර්තිමත් ජර්මන් ජනරාල් වරයකු වූ එරිච් වොන් මැන්ස්ටයින් ගේ අදහස වූයේ යුද ටැංකි මගින් අර්ඩ්න්ස් වනය හරහා පහර දී පහසුවෙන්ම ප්රංශ පෙරමුණ බිඳ දැමීමට හැකි බවයි. ප්රමාණවත් තරම් යුද ටැංකි සටනට යොදවන්නේ නම් ප්රහාරය සාර්ථක කොට හැකි බව ගුඩේරියන් ද කියා සිටියේය. එහෙත් හැල්ඩර් ප්රමුඛ හමුදා සෙනෙවි මණ්ඩලයට තවමත් ‘වොන් ශ්ලීෆන්’ සැලැස්මෙන් තොර ලෝකයක් නැත. තව දුරටත් ප්රි යය. ඔවුහු මැන්ස්ටයින් ගේ අදහස සැලකිල්ලට නොගෙනම ඉවත ලූහ. එපමණක් නොව යුද සැලසුම් සඳහා තවදුරටත් මැදිහත් වීමට නොහැකි වන සේ මැන්ස්ටයින් තනතුරින් ඉවත් කොට පාබල කෝර්ප්ස් හමුදාවකට අණ දීම සඳහා පත් කොට යැවීමට ද හැල්ඩර් වග බලා ගති. යුද ටැංකි පෙරමුණ ලා කෙරෙන පහර දීමකට හැල්ඩර් විරුද්ධය. “ඔය පෝලන්තෙ කරා වගේ ප්රංශ හමුදාවට වෙට්ටු දාන්න ගියොත් අන්තිමට වෙන්නෙ තියන යුද්ද ටැංකි ටිකත් නැති වෙන එක විතරයි.” ඔහු කීවේය. හිට්ලර්ට සිද්ධිය ආරංචි වුනේ දින කිහිපයකට පසුවය. මැන්ස්ටයින්ගේ සැලැස්ම එක් වරම ඔහුගේ සිත් ගත්තේය; ප්රධාන ප්රහාරය ආර්ඩ්න්ස් වනය හරහා යුද ටැංකි යොදවා එල්ල කල යුතුය. එමගින් ජර්මන් දේශසීමාව හරහා ප්රංශය විසින් ඉදි කොට දැඩි ලෙස මුරකාවල් යෙදූ ‘මැගිනට්’ ආරක්ෂක සීමාව මඟ හැරිය හැක. මැන්ස්ටයින් කැඳවා පුද්ගලිකව කරුණු සාකච්ඡා කල හිට්ලර්, ඔහුට බොහෝ පසසා, ඒ අනුව ආක්රමණය සඳහා සූදානම් වෙන ලෙස හමුදා සෙනෙවි මණ්ඩලයය නියෝග කලේය; “තමුසෙලට වැඩක් කරගන්නත් බෑ. පුළුවන් මිනිහෙකුට කරන්න දෙන්නෙත් නෑ.” අවසානයේ දොස් ඇසීමට සිදුවූයේ හමුදා පති වොන් බ්රෝනචිෂ්ට් ටය. 1940 පෙබරවාරියේ පවැත්වූ යුද ක්රීඩා තුලින් තවදුරටත් සනාථ වූයේ මැන්ස්ටයින් ගේ උපක්රමය බටහිර පෙරමුණේ ජර්මනියේ අරමුණු සඳහා ඉතා උචිත බවයි. ප්රංශ ආක්රමණය සඳහා ඩිවිෂන 135ක් හා යුද ටැංකි 2400 ක් හමුදා කණ්ඩායම් තුනකට ගොනු කෙරුන අතර අහස් යානා 5000 සැපයීමට ගෝරින් සමත් විය . අර්ඩ්න්ස් වනය හරහා එල්ල කරන ප්රධාන ප්රහාරය කල්නල්-ජනරාල් ගර්ඩ් වොන් රන්ස්ටඩ්ට් අණදුන් ‘ඒ’ හමුදා කණ්ඩායමට අයත් ගුඩේරියන්ගේ 19 වැනි පැන්සර් කෝර්ප්ස් හමුදාවටය. ජර්මන් අක්රමණයට මුහුන දීම සඳහා ප්රංශය සතුව මහාද්වීපය තුල ඩිවිෂන 141ක් හා යුද ටැංකි 3,300ක් ද, අහස් යානා 2,900 ක්ද තිබුණද පළමු ලෝක යුද්ධයේ සිතුම් පැතුම් රටාව අනුව යමින් ඔවුන් සිය යුද ටැංකි සංචිතය පාබල හමුදාවේ සහායක උපකරණයක් ලෙස සමස්ථ බලඇණිය තුල තවදුරටත් විසුරුවා හැර තිබුන අතර වෙනම සංවිධානය කල යුද ටැංකි බලඇණි යොදවා පෙරමුණ සිදුරු කොට කරන ක්ෂණික වැටලීමකින් සතුරා ගේ සංඛ්යායාත්මක ශක්තිය නිෂ්ඵල කිරීම ජර්මන් උපාය විය. සතුරාගේ විමතියේ වාසිය උපරිමයෙන් භුක්ති විඳීමට හැකි වන පරිදි පැන්සර් කෝර්ප්ස් හමුදාවන්ට නොනැවතී ඉදිරියට යාමේ නිදහස දීමට ගුඩේරියන් යෝජනා කළද හැල්ඩර් ඊට එකඟ වූයේ නැත. ඔහුගේ දැඩි තීරණය වූයේ සටනේ පස් වන දිනයේ දී පාබල හමුදා එනතුරු සන්නාහ සන්නද්ධ බල ඇණි මියුස් නදිය අසල නැවතිය යුතු බවයි. ප්රංශ ආක්රමණයට පෙර අවසන් යුද සම්මන්ත්රුණය සඳහා සියළු ක්ෂේත්ර අණදෙන නිළධාරීන් හිට්ලර් තමා අභිමුවට කැඳවීය. පැමිණි සියළු දෙනා තම තමන්ගේ කාර්යභාරය ඉටු කරන අන්දම විස්තර කොට යුතු විය. ගුඩේරියන් කථා කලේ අවසානයටය. ලක්සෙම්බර්ගය හරහා අර්ඩ්න්ස් වනය ඔස්සේ බෙල්ජියන් දේශ සීමාව තරණය කොට හතර වන දිනයේදී තම පැන්සර් කෝර්ප්ස් බලඇණි මියුස් ගංගාවට ලඟා වන බව ඔහු පැවසීය; ඊලඟ දිනයේ ගඟ තරණය කොට එහා ඉවුරේ ස්ථානගත වනු ඇත. “හොඳයි, ඊට පස්සෙ මොකද කරන්නෙ?” හිට්ලර් විමසීය. මේ ඩොලර් හැට හතර දහසේ පැනයයි. වැරදි පිළිතුරකින් හට ගත හැකි අනර්ථයන් බොහෝය. පාබල හමුදා එන තුරු ගුඩේරියන්ගේ යුද ටැංකි නතර වී සිටිය යුතුයයි ප්රධාන මාණ්ඩලීක නිළධාරී හැල්ඩර් තදින් අණකොට ඇත. “මගේ නායක තුමනි, ප්රති විරුද්ධ නියෝගයක් නොලැබුනොත් මම දිගටම බටහිර දෙසට යාමට බලාපොරොත්තු වෙනවා. එහි දිශාව තීරණය කල යුත්තෙ උත්තරීතර නායකත්වය විසින්. නමුත් මගේ දැනුමෙ හැටියට නම් නිවැරදි තෝරා ගැනීම වෙන්න ඕන ඉංග්රීසි ඕඩය දක්වා වැටෙන මග...” හිට්ලර් අනුමැතිය පල කරමින් හිස සැලුවේය. එහෙත් කිසිත් නොකීය. බ්රිතාන්යය ආක්රමණය කිරීමක් ගැන ඔහු තවමත් වචනයකුදු සඳහන් කොට නැත. සෙසු හමුදා නායකයෝ විමතියෙන් එකිනෙකා දෙස බැලූහ. හැල්ඩර් නිහඬය. ඔහු තමා ඉදිරියේ වූ ලිපි ගොණුවේ ඇති කඩදාසියක් ඉතා සැලකිල්ලෙන් පරීක්ෂා කරන්නේ එය ජීවිතයේ පළමු වර දුටුවාක් මෙනි. “ඔය කිව්වට මම නම් හිතන්නෙ නෑ මියුස් ගඟ පහු කරගන්න වත් පුළුවන් වේවි කියලා,” පාබල හමුදා ජනරාල් වරයකු හා හැල්ඩර්ගේ ගෝලයකු වූ අර්න්ස්ට් බුෂ් සෙමින් පැවසූයේ විරිත්තමිනි. එය හිට්ලර් ට ඇසිණ. ඔහු පිළිතුරක් අපේක්ෂාවෙන් වහා ගුඩේරියන් දෙස බැලීය. “ඇත්ත, ඒක ඔහේ වගේ කෙනෙකුට නම් අමාරු වැඩක්.” ගුඩේරියන් උපහාසාත්මකව පවසනු ඇසූ හිට්ලර්ගේ මුවඟට මඳ සිනාවක් නැගිණ. 1940 මැයි 10 වැනිදා හිමිදිරි උදෑසන ප්රංශ ආක්රමණය ආරම්භ විය. එහි පළමු අතුරුඵලය වූයේ හිට්ලර් සමඟ ගණුදෙණු ප්රතිපත්තියක් සදහා දැරූ තැත ඇර දැමූ බ්රිතාන්ය අගමැති නෙවිල් චෙම්බෙර්ලේන් සිය තනතුරින් ඉල්ලා අස්වීමයි. එම තනතුරට පත්වූයේ හිට්ලර් ‘සුරා සොඬෙකු’ ලෙස හෙලා දුටු ඉංග්රීසි අද්මිරාල්තියේ ප්රථම සාමි වින්සන්ට් චර්චිල්ය. ජර්මන් හමුදා අතුරු අන්තරාවකින් තොරව ලක්සෙම්බර්ගයට බෙල්ජියමට හා නෙදර්ලන්තයට ඇතුල් වූහ. ගුවනේ සම්පූර්ණ බලය ජර්මන් අහස් යානා විසින් අත් පත් කොට ගෙන තිබිණ. යුද්ධෝපායික වශයෙන් වැදගත් ස්ථානවලට තම කොමාන්ඩෝ භටයන් කල් ඇතිවම ගුවනින් හෙලීමට ගෝරින් කටයුතු කොට තිබීම ජර්මන් හමුදාවට මහත් වාසියක් විය. අර්ඩ්න්ස් වනය හරහා වේගයෙන් ඉදිරියට ආ ගුඩේරියන්ගේ යුද ටැංකි අපේක්ෂිත පරිදි මියුස් ගඟ අසබඩට පැමිනියේ කිව යුතු තරමේ අතුරු අන්තරාවකින් තොරවය. මනාව සම්බන්ධීකරණය කෙරුන ගුවන් සහාය නිසා ගංගා තරණය හිතුවාටත් වඩා පහසු විය. රයිෆල් භටයන් සමඟ පළමු ප්රහාරක බෝට්ටුවට නැගුනේ ගුඩේරියන් ආරම්භක වාසිය අපතේ නොහැරීමට පිණිස පැන්සර් කණ්ඩායම් තවදුරටත් ඉදිරියටම මෙහෙයවීය. මීලඟ ඉලක්කය වූ සෙඩන් නගරයට සැතපුම් පණහක් මෙපිටදී ඔහුට හමුදා සෙනෙවි මණ්ඩලයෙන් නැවතුම් නියෝගයක් ලැබිණ. එහෙත් ඔහුගේ ප්රධානියා වූ ‘ඒ’ හමුදා කණ්ඩායමේ අණදෙන නිළධාරී වොන් රන්ස්ටඩ්ට් මැදිහත් වී සතුරු බිමේ ‘පිරික්සුම් චාරිකා’ වල යෙදීමේ අවසරය ඔහුට ලබා දුන්නේය. ගුඩේරියන් ගේ උපාය යුද බිමේ සිටින රන්ස්ටඩ් ට මැනවින් වැටහේ. එහෙත් කාර්යාලයේ සිටින හැල්ඩර්ට නොවැටහේ. එහෙයින් තම පෙරමුණු අණදෙන රථය හා මූලස්ථානය අතර දුරකථන රැහැනක් පවත්වාගෙන ගැනීමට ගුඩේරියන් සැලකිලිමත් විය. එමගින් තමා තවදුරටත් මූලස්ථනයේ රැඳී සිටින්නේය යන හැඟීම සැනෙවි මණ්ඩලය තුල ඇතිකල අතර හැල්ඩර්ගේ ගුවන්විදුලි ග්රාහක මඟ හරිමින් පෙරමුණ සමඟ සන්නිවේදනය කිරීමටද ඔහුට හැකි විය. මැයි 19ව වැනිදා 1 වන පැන්සර් ඩිවිෂනය සොම් නදිය තරණය කලේය. එහි ඉදිරි ගමන කෙතරම් වේගවත් වීද යත් කියතොත් ඒවා සතුරු යුද ටැංකි විය යුතු යැයි වරදවා වටහා ගත් ජර්මන් අහස් යානා බලඝණයක් ගුවනින් පහර දුන්නෝය. ගුවන් යානා දෙකක් බිම හෙලන ලදී. යුද සිරකරුවන් වීමට සූදානමින් පැරචුට් මගින් බිමට බට ගුවන් නියමුවන් දෙදෙනා පිළි ගනු ලැබුවේ කෝපයෙන් පිපිරෙන පැන්සර් ජනරාල් වරයෙක් විසිනි! ප්රථමයෙන් තරුණ ජර්මානුවන් දෙදෙනාට දෙකන් වල ඇඟිලි ගසා ගැනීමට දෙසූ ගුඩේරියන්, පසුව ඔවුන්ට චැම්පේන් වලින් සංග්රහ කලේය. ගොහොරු බිම් වනාන්තර තරණය කොට පැමිණි ජර්මන් යුද ටැංකි එදා රෑ පෙරළී ගියේ අත්ලාන්තික් වෙරළේ රන්වන් වැලි මතය. පමණය වඩා වේගයෙන් ඉදිරියට ගිය පැන්සර් බල ඇණි සතුරාට කොටුවනු ඇතැයි බිය වූ හිට්ලර් මැයි 24 වනදා යලිත් වරක් නැවතුම් නියෝගයක් නිකුත් කරන විට ගුඩේරියන්ගේ යුද ටැංකි තිබුනේ ඩන්ක්රික් වරාය එළිපත්තේය. තුන් ලක්ෂයක ඉංග්රීසි හමුදාවක් එහි කොටුවී සිටිති. තවමත් මඟ එමින් සිටින පාබල හමුදා වල සහයෝගය නොමැතිව මෙම තීරණාත්මක ප්රහාරය ඇරඹීම අවදානම් යැයි සිතූ හිට්ලර් ගුඩේරියන්ගේ අභියාචනය ඉවත දැමුවේ නිළධාරීන් පමණක් නොව ජර්මන් සෙබළු පවා අමනාපයට පත් කරවමිනි. තත්වය සියැසින් දැකීමට වරාය අසලට ගිය ගුඩේරියන් හිට්ලර්ගේ පුද්ගලික එස්. එස්. ඩිවිෂනය වූ ‘ලයිබ්ස්ටැන්ඩර්ට් ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් ’ බල ඇණිය නැවතුම් නියෝගය නොතකා තවදුරටත් ඉදිරියට ගමන් කරන බව දුටුවේය. ඉදිරියේ ඇති අඩි දෙසිය තිස් පහක් උස ‘වැටන්’ කන්ද අත්පත් කොට ගන්නා තුරු තමා නොනවතින බව එහි අණදෙන නිළධාරී හා හිට්ලර්ගේ හිටපු ප්රධාන ආරක්ෂක නිළධාරී ස්ටෙප් ඩයිට්රිච් ගුඩේරියන් සමඟ පැවසීය. හමුදාමය වශයෙන් එම තීරණයේ ඇති තර්කාවින්ත භාවය දුටු ගුඩේරියන් ඒ සඳහා එස්. එස්. භටයන්ට සහය වෙන ලෙස තම 2 වන පැන්සර් ඩිවිෂනයට නියම කළේය. පුරා දෙදිනක් එකල මෙකල වැමින් සිට අවසානයේ හිත හදාගත් හිට්ලර් යලි ගමන් අරඹන ලෙස නියෝග කලද දැවැන්ත ජයක් අත්කොට ගැනීම සඳහා ඒ වන විට ප්රමාද වූවා වැඩිය. ලද අවසරයෙන් කොටුවී සිටි මිත්ර පාක්ෂික භටයන් වැඩි පිරිසක් ගුඩේරියන් ගේ භටයන් බලා සිටියදීම බෝට්ටු වලින් පලා ගියහ. එසේ වුවදු යුද ටැංකි වල හපන් කම් දුටු හිට්ලර් ගුඩේරියන් යටතේ පැන්සර් හමුදා කණ්ඩායමක් ගොඩ නැඟීමට මැයි 28 දා තීරණය කළේය. . ජුනි 05 වැනිදා ෆෙඩෝර් වොන් බොක් අණදුන් ‘බී’ හමුදා කණ්ඩායම පැරිසිය බලා දකුණට ගමන් ඇරඹීය. සටන පෙරට වඩා අසීරු වූයේ ඒ ප්රංශ හමුදාවේ සැපයුම් හා සන්නිවේදන මාර්ග වඩාත් කෙටි ව තිබූ නිසාය. එහෙත් ජර්මන් ගුවන් ප්රහාර විසින් සතුරාගේ ශක්තිය බිඳ හෙලනු ලැබීය. සිව් දිනකට පසු ‘ඒ’ හමුදා කණ්ඩායම උතුරේ සිට නැගෙනහිර දක්වා යොමුවූ අඩකවයක හැඩයට පහර දුන්නේය. එහි අරමුණ වූයේ ජර්මන් බටහිර දේශ සීමාව හරහා වූ ‘මැගිනට්’ ආරක්ෂක සීමාවේ ප්රංශ බල ඇණි වැටලීමයි. ජුනි 14 වැනිදා පැරිසිය අවි බිම තමා ජර්මන් හමුදාවට යටත් වූවාය. ‘කාන්තාර හිවලා’ යන විරුදාවලි ලත් අර්වින් රොමෙල් විසින් අණදුන් හත් වන පැන්සර් ඩිවිෂනය සයින් නදිය හරහා නෝර්මැන්ඩියට ඇතුළු විය. දෙදිනකට පසු ප්රංශ රජය බිඳ වැටිණ. දැඩි ලෙස රැකවල් කොට තිබූ ‘මැගිනට්’ ආරක්ෂක සීමාව ඉදිරියෙන් හා දෙපසින් බිඳ හෙලීමට ජර්මන් හමුදා තැත් කරන අතරතුර, පසුපසින් පැමිණි ගුඩේරියන්ගේ යුද ටැංකි ජුනි 17 වැනිද සියළු සැපයුම් මාර්ග කපා හරිමින් ‘මැගිනට්’ පේලිය සම්පූර්ණයෙන් වටලනු ලැබීය. තම 29 වැනි යාන්ත්රික පාබල ඩිවිෂනය ස්විස් දේශසීමාවට ලඟා වූ බව ඔහු හමුදා සෙනෙවි මණ්ඩලයට වාර්තා කලේය. එහෙත් හිට්ලර් එය විශ්වාස කිරීමට මැලි විය. "ඔබේ පණිවුඩය වැරදි රේඩියෝ සංඥාවක් මත පදනම් වූවක් විය යුතු යැයි උපකල්පනය කරමි." හිට්ලර්ගේ මුලස්ථානයෙන් විදුලි පුවතක් ද ලැබිණ. "සංඥාව නිවැරදිය. මම දැන් සිටින්නේ එතැනය" ගුඩේරියන්ගේ සාඩම්බර පිළිතුර විය. ප්රංශ භටයෝ 360,000 මිය ගොස් හෝ තුවාල ලබා සිටියහ; තවත් 1.900.000 ක් යුද සිරකරුවන් වශයෙන් ජර්මනියට යටත් විය. නව රාජ්ය9 නායක යුද මාෂල් පෝල් පැටේන් ජර්මනියෙන් සාමය ඉල්ලා සිටියේය. මියගිය ජර්මන් භටයින් ගණන 28,000කි. යුද ටැංකි 800ක් හා ගුවන් යානා 1200ක් සටනේදී විනාශ විය. ලද ජය හා සසඳන විට හිට්ලර්ට එය නොගිනිය හැකි තරම් කුඩාය. හත් දිනකට පොරොතුව ඇපෙන් ගැලවීමට මෙන් ප්රංශයට විරුද්ධව යුද ප්රකාශ කොට මෙතෙක් හොර ගල් අහුලමින් සිටි හිට්ලර්ගේ සගයා වූ ඉතාලියේ මුසෝලිනි, ඇල්ෆයින් කපොල්ල හරහා සීමිත ආක්රමණයක් දියත් කලේ ඊටත් පසුවයි. . “හිට්ලර් යුද්දෙ දිනාගෙන ඉවරයි. මට ඕන දෙතුන් දාහක් මැරිල අපිත් යුද්දෙට සම්මාදම් උනා කියන්න. නැත්නම් දන්නවනෙ මිනිහගෙ හැටි?” මුසෝලිනි තම මාණ්ඩලික ප්රධානියා වූ මාෂල් පියෙට්රෝ බැඩෝග්ලියෝ ට පැවසීය. පසුදා හිට්ලර් තමා බැහැ දැකීමට පැමිණි ඉතාලි අඥාදායකයාට පැවසුයේ ප්රංශයට දැඩි භෞමික කොන්දේසි පැනවීමට තමා අදහස් නොකරන බවය. “එංගලන්තෙ එක්ක එකතුවෙලා නටන්න බැරි ගානට එයාලා හිර කරල තිව්වම ඇති. ප්රංශයේ උතුරු කොටසයි, ස්පාඥ්ඥ දේශසීමාවට වෙනකම් බටහිර තීරුවකුයි අපි තියා ගන්නවා. ඉතුරු ටිකේ පරාජිත ආණ්ඩුවක් පවත්වා ගෙන යන්න ඉඩ දෙන එක අපිට ලේසියි. නැත්නම් පරිපාලන කටයුතු අපි කරන්නද? හැබැයි හමුදාව නම් අවම කරනවා, අපේ යුද වියදමත් එයාල ගෙවන්න ඕන දවසට ෆ්රෑන්ක් කෝටි 40 ගානෙ. බෙල්ජියමයි නෙදර්ලන්තෙයි දිගටම ජර්මන් හමුදා ඉන්නවා...දැන් එංගලන්තෙට ඉතුරු වෙලා තියෙන්නෙ සමාදානෙකට එන එක විතරයි...” මුසෝලිනි ද එය අනුමත කළේය. “අපිත් ඔන්න ඔහෙ අල්ල ගත්ත ටික විතරක් තියාගෙන නිකම් ඉන්නවා, වැඩිපුර දේවල් ඉල්ලන්න යන්නෙ නැහැ. මේ ටිකටත් අත ගැහුවෙ අර අපිත් නායකතුමා එක්ක ඉන්නවා කියල රටට ලෝකෙට පෙන්නන්න ඕන නිසා මිසක් මේ වෙලාවෙ හැටියට පුළුවන් කමකට නෙවෙයි.” 1942ට පෙර යුද්ධයක පැටලීමට මුසෝලිනි කැමති නැත. ප්රංශයේ යටත් වීම භාර ගැනීමට හිට්ලර් තෝරා ගත්තේ ද 1918 පරාජය අභිමුව මිත්ර ජාතීන් ජර්මනියට අසීරු කොන්දේසි පැණවූ ස්ථානයමය. එදා තාවකාලික සාම කොන්දේසි අත්සන් කල මාෂල් ෆර්ඩිනන්ඩ් ෆෝච් ගේ දුම්රිය මැදිරිය එය සුරැකිව තිබූ කෞතුකාගාරයෙන් ඉවත් කොට කොම්පයින්ග් වනාන්තරයට ගෙන එන ලද්දේ ප්රතිවිරුද්ධ අතට පුනරාවර්තනය වෙමින් තිබූ ඓතිහාසික දර්ශනය සම්පූර්ණ කිරීම සඳහාය.
ජුනි 21 වැනිදා සවස හිට්ලර් එහි ලඟා විය. දුම්රිය මැදිරිය තුල එදා ෆෝච් ගේ අසුනේම හිඳගත් ඔහු තම සාම කොන්දේසි වලට සවන් දෙමින් සිටි ප්රංශ නියෝජිතයන් දෙස බැලුවේ උපහාසය, වෛරය, කෝපය, පලිගැනීම, හා තෘප්තිය මුසු හැඟීමෙනි. හරියටම එදා ෆෝච් ජර්මන් නියෝජිතයන්ට කලාක් ඔහුද ඔවුන්ට අවඥා කොට වැඩිදුර සාකච්ඡා කිරීම මහ සෙනෙවි මණ්ඩලයේ ප්රධානී කයිටල්ට පවරා පිටව ගියේය.
1918 ජර්මනියට කළ කෙණෙහිලිකම් වලට සරිලන සේ පොළියත් සමඟම අවමන් ලැබූ ප්රංශය පසුදින සවස වඩාත් නින්දා සහගත සාම කොන්දේසි මාලාවකට අත්සන් තැබුවාය. ඉදිරි සිව් වසර තුල ඈ ලෝක සිතියමේ නියෝජනය වූයේ ප්රමාණයෙන් කුඩා කරන ලද දෙවන පෙළ රාජ්යයක් ලෙසයි. සිය මිතුරන් ගේ ඛෙදජනක ඇද වැටීමෙන් තනිවූ මහා බ්රිතාන්යයට ඉතිරි වූයේ පටු මුහුදු තීරයක රැකවරණය පමණි. ජුලි මාසයේ යුරෝපයේ පොදු පැණය වූයේ ප්රංශය මෙතරම් පහසුවෙන් යටපත් කරනු ලැබුවේ කෙසේද යන්න නොව ජර්මන් හමුදා ඉංග්රීසි ඕඩය හරහා ලන්ඩනයට පහර දෙනු ඇත්තේ කවදාද යන්නයි. එහෙත් හිට්ලර් සිය සැබෑ අභියෝගය ලෙස දුටුවේ දැවැන්ත සෝවියට් රාජ්යය මිස කුඩා වේල්ස් දූපත් සමූහය නොවේ. මහා බ්රිතාන්යය කල් නොගොස්ම පරාජය පිලිගනු ඇතැයි ඔහු මුසෝලිනි ට පැවසුවේ එහෙයිනි. නවසිය 1940 දෙවන භාගය එළැඹෙන විට යුරෝපයෙන් අඩකට වඩා සිය අණසක යටතට ගත් ජර්මනියට ඉතිරිව සිටි එකම ප්රකාශිත සතුරා මහා බ්රිතාන්යය පමණි. ජුලි 16 දා ‘එංගලන්තයට හමුදා ගොඩ බැස්වීම’ පිළිබඳ අතිශය රහසිගත මාර්ගෝපදේශක මාලාවක් හමුදා සෙනෙවි මණ්ඩලයට නිකුත් කල හිට්ලර් මහ සෙනෙවි මණ්ඩලයේ මහ සෙනෙවි මණ්ඩල ප්රධානී කයිටල්, හමුදා පති වොන් බ්රෝිචිෂ්ට් ඇතුළු තවත් ජනරාල් වරු එකොලොස් දෙනෙක් ජෙනරල්ෆීල්ඩ්මාෂල් (Generalfeldmarschall) තනතුරට උසස් කළේ ඔවුන්ගේ සේවයට උපහාරයල් ලෙසය. “යුද්දෙ දින්න ගමන් ඔක්කොටම දෙනව වතුයායවල් නැගෙනහිර පැත්තෙන්” ඔවුන් වෙනුවෙන් චාන්ස්ලර් මැදුරේ පැවති රාත්රී භෝජනය අතරතුර ඔහු ඉඟි මැරීය. නැගෙනහිර ප්රසියන් ජුන්කර් වරු කවදත් වතුපිටි වලට කෑදර බව ඔහු නොදනිත්ද? මෙහිදී උසස්ම සම්මානය ලැබුවේ අන් කිසිවෙකු නොව හිට්ලර්ගේ අනුප්රාප්තිකයා ලෙස ඒ වන විටත් නම් කොට ලැබ සිටි ගුවන් හමුදාපති තැන්පත් ජෙනරල්ෆීල්ඩ්මාෂල් හර්මන් ගෝරින් ය. ශුද්ධවූ රෝම අධිරාජ්ය්ය සමයේ පමණක් අසන්නට ලැබුන ජර්මන් සන්නද්ධ හමුදා වල එතෙක් මෙතෙක් පැවති ඉහලම නිළය වූ ‘රයික්මාෂල්’ (Reichmarshall) ධුරයට උසස් කෙරුන ඔහුට හිට්ලර් සිය කථාවේදී බොහෝ පැසසුවේය. හිසේ මලක් පිපුන ගෝරින් උත්සවය පුරා සිය අසුනට වී තමා ලද රන්වන් උර පදක්කම ඒ මේ අත හරවමින් ප්රීති වූයේ ක්රීඩා භාණ්ඩයක් ලද කුඩා දරුවකු මෙනි.
(c) Chamara Siriwardene
හිට්ලර් නම් අධිරාජයා (1940-1941)
මේ වන විට හිට්ලර්ගේ සිහිනය වූ තුන් වැනි රයික් අධිරාජ්යයේ පලමු අදියර සම්පූර්ණය. වර්සෙල්ස් ගිවිසුම ඉරා දමනු ලැබ තිබිණ. උඩඟු පෝලන්තය විනාශ කොට සම්ප්රදායික සතුරා වූ ප්රංශයද දණ ගැස්වූ ජර්මනිය සිය දේශසීමා නැගෙනහිරින් බග් නදියේ සිට බටහිරින් අත්ලාන්තික් වෙරළ දක්වා පුළුල් කොට ගත් අතර මහා බ්රිතාන්යය මහද්වීපයෙන් පිටුවහල් කරනු ලැබ සිටියාය. විශාලතම හිසරදය වූයේ රුසියානුවන් ය. ගතවූ ශිත සෘතුවේ ෆින්ලන්තයට පහර දුන් සෝවියට් වරු ලැගෝඩා විලට උතුරින් විශාල භූමි ප්රමානයක් ඩැහැ ගත්හ. අනතුරුව බෝල්ටික් රටවල් වූ එස්ටෝනියාව, ලිතුවේනියාව හා ලැට්වියාව බලාත්කාරයෙන් සෝවියට් සංගමයට ඇතුලු කොට ගත් ස්ටාලින් රොම්නියාවට අයත් බැසරේබියාව හා උතුරු බුකොවිනාවද ඈඳා ගත්තේය. හිට්ලර් කලබල විය. මොනවා නැතත් ඔහුට රොම්නියාවේ තෙල් ආකර අවශ්යය. නාසි-සෝවියට් ගිවිසුම මගින් තමා රුසියාවට බුරුල දුන්නා වැඩි යැයි ඔහුට දැන් සිතේ. මේ අතර ඔස්ට්රියාවේ සිටි කුබිසෙක්ට ජර්මන් චාන්සලර් කාර්යාලයෙන් ලිපියක් ලැබිණ. එහි වූයේ බේරූත් නගරයේ පැවැත්වෙන මහා ‘වැග්නර්’ ඔපෙරා ප්රසංගය සඳහා පලමු පංතියේ ටිකට් පතක් හා ගමන් බලපත්රයකි. කුබිසෙක් ප්රසංගය නැරඹීමට ගියද යුද්ධය නිසා බෝහෝ කාර්ය බහුල හිට්ලර් ඊට නොපැමිණෙනු අතැයි සිතීය. එහෙත් ඔහුට වී තිබුනේ විශාල වැරදීමකි. ඔපෙරා ශාලාවේදී ඔහු සොයා පැමිණි එහි ප්රධාන සංවිධායිකව මෙන්ම දිවංගත මහා සංගිතඥ රිචර්ඩ් වැග්නර් ගේ ලේලිය වූ විනිෆ්රඩ් වැග්නර් මහත්මිය නායකතුමා දුරකථනෙන් අමතා ‘හර් කුබිසෙක්’ පිළිබඳ විපරම් කල බවත්, ප්රසංගයට පැමිණෙන බවත්, විවේක කාලයේ ඔහු හමුවීමට අදහස් කරන බවත් තැනුම් දුන්නාය. වැග්නර් පවුල සමඟ හිට්ලර් බොහෝ හිතවත්ය. විවේක කාලයේ කුබිසෙක් සොයා පැමිණි හිට්ලර්ගේ පොලිස් අතවැසියා වූ එස්. එස්. ලුතිනන් ජනරාල් ජුලියස් ෂෝබ් දැවැන්ත ශාලාවේ වෙනත් මහලකට ඔහු කැඳවා ගෙන ගියේය. එහි තැන තැන අමුත්තන් ය. වසා ඇති දොරක් අසල සිටින නිලධාරියක් ඔවුනට සන් කරයි. එක අතකින් දොර විවෘත කල ෂෝබ් සීරුවට පැමිණියේය. “මගේ නායක තුමනි. හර් කුබිසෙක් පැමිණ සිටී” අනතුරුව පිටතට ගොස් දොර වැසීය. කුබිසෙක් ඇතුලේය. විධායක රයික් චාන්ස්ලර් තැන ඔහුට අතට අත දුන්නේ සිනාසෙමිනි. ඔස්ට්රියාවේ සිට ආ තම ගමන හා නගරයේ බැලීමට ගිය ස්ථාන පිළිබඳ සියළු තොරතුරු පැවසීමට කුබිසෙක්ට සිදු විය. අනතුරුව රිචර්ඩ් වැග්නර් ගේ ඔපෙරා සංගීතය රසවිඳීමට සෑම ජර්මානුවෙකුටම අවස්ථාව සලසා දීමේ තම සැලසුම් පිළිබඳ හිට්ලර් විස්තර කළේය. ඒ ඇසූ කුබිසෙක්ට දැනුනේ තමා වියානා නුවර ස්ටම්පර්ගැසේ වීථියේ අංක 29 කාමරයේ හිඳගෙන සිටින සැටියකි. “මේ අවුරුද්දෙ මට බලන්න වෙන්නෙ මේ ප්රසංගය විතරයි. ඒත් කරන්න දෙයක් නෑ. ” ඔහු මැසිවිලි නැගුවේය. “බලනව, මේ යුද්දෙ නිසා ඔක්කොම ඉදි කිරීම් වැඩ කල් ගියා. මේක මහ ලැජ්ජාවක්. මට ඕන යුද්ධ කරන්න නෙවෙයි. ඒත් මේක නොකර බෑ.” මේ ඊයේ පෙරේදා ප්රංශයේ ජය කෙහෙළි නැංවූ ඇඩොල්ෆ් මෙසේ කතා අරන්නේ මන්දැයි කුබිසෙක් ට නම් නොවැටහේ. “ තමුසෙ හොඳටම දන්නව මගේ සැලසුම් මොන තරම් තියනවද කියල..” කුබිසෙක් තරම් හොදින් අන් කිසිවෙක් ඒවා නොදනී. “මේ යුද්දෙට මගේ හොඳම කාලය වැය වෙනව. අන්තිමට ඉතුරු වෙන ටික මදි කරන්න තියන වැඩ කන්දරාවට. යුද්දෙ ඉවර උනාම පණිවිඩයක් එවන්නම්. හැබයි ඒ වැඩ පටන් ගන්නකොට තමුසෙ මා එක්කම ඉන්න ඕන.” ඒ කුබිසෙක් ට හිට්ලර් හමුවූ අවසන් අවස්ථාවයි. සෙසු කෝටි සංඛ්යායාත පිරිසක් මෙන් යුද්ධය අවසන් වෙමින් ඇතැයි යන හැගීමෙන් පසු වූ කුබිසෙක්ද, ඉදි කිරීම් කටයුතු කෙසේ වෙතත් ඇඩොල්ෆ් දැන්දැන් මහා බ්රිතාන්යය දණ ගැස්වීමට අර අදීමින් සිටින බවක් නොදත්තේය. බ්රිතාන්යය අක්රමණය අතිශය පරීක්ෂාකාරීව සකස් කල යුතු සැලසුමක් වූයේ රාජකීය නාවික හා ගුවන් හමුදා බලය ශක්තිමත් වී නිසාය. හමුදා ගොඩ බැස්විය යුත්තේ ‘පරාජය කරන ලද’’ දූපතකට බව සෙනෙවි මණ්ඩලයේ මතය විය. ක්රමාණුකූල ප්රහාර මාලාවකින් ඉංග්රීසීන්ගේ ගේ යුද හා ආර්ථික ශක්තිය විනාශ කර දමන්නෙ මැයිගෝරින් ඉදිරිපත් වූයේ මෙහිදීය. ඔහු අගෝස්තුවේ දකුණු ලන්ඩනයට මහ දවාලේ බෝම්බ දැම්ම වීය. පෙරදිග සිය ඔද තෙද පතුරුවන හිරු නොබසින අධිරාජ්යයේ හදවතටම එල්ලවූ ඒ පහර උඩඟු ඉංග්රීීසීන් කෙසේ නම් විඳ දරා ගන්නද? එහෙත් සෑම ක්රියාවකටම ප්රතික්රියාවක් තිබිය යුතු බව අයිසැක් නිවුටන් ඔවුනට කියාදී තිබුනේ දහසය වැනි සියවසේදීය. ඒ අනුව අහෝස්තු 24 දා රෑ රාජකීය ගුවන් හමුදාව ජර්මන් නගර කිහිපයකට බෝම්බ හෙලුවේ ගෝරින්ගේ කීර්තියට නොමැකෙන කැලලක් එක් කරමිනි. ඉන් සිදුවූ භෞතික හානිය ඉතා අල්ප මුත් රට තුල ඇති කල දේශපාලන කැලඹීම සුළුපටු නැත. ජය ඝෝෂා නඟමින් සිටි ජාතියක් තිගැස්සී ප්රිකෘතියට පැමිණියාක් බඳුය. මෙතෙක් මහජනයාගෙන් යුද්ධය පිළිබඳ පලවුන ප්රීතිමත් සුභවාදය ගොළු විනීත බවට හැරී ඇතයි රට පුරා සිටින එස්. එස්. ඔත්තුසේවා ඒජන්ත වරු හිම්ලර්ට වාර්තා කලෝය. ගෝරින්ගේ තත්වය වඩාත් නරක් වූයේ සතුරු ගුවන් යානා කිසි දාක ජර්මනියට ඉහලින් පියාසර නොකරන ඔහු තැන තැන කට මැත දොඩා තිබීම නිසාය. “ බැරිවෙලාවත් එහෙම දෙයක් උනොත් හෙම ආයෙ ඉතින් මම ගෝරින් නෙවෙයි! මට ඉජුඃ කියල කතා කරන්න!” මහත් අපහසුතාවට පත් ඔහු සිය කීර්තිය රැක ගනු වස් බ්රිතාන්යයට එරෙහි මහා ගුවන් ක්රියාන්විතයක් දියත් කිරීමට යෝජනා කලේය. කෝපයෙන් සිටි හිට්ලර් ඊට අනුමැතිය පල කලේ ගෝරින්ට ද නොසෑහෙන දෙහි කැපීමෙන් අනතුරුවයි. ඒ අනුව සැප්තැම්බර් 07 දා ජර්මන් අහස් යානා 300 ක සහභාගීත්වයෙන් ඇරඹුන මෙම ගුවන් මෙහෙයුම පුරා දෙමසකට ආසන්න කාලයක් ක්රියාත්මක විය. දිනකට ගුවනින් හෙලන ලද පුපුරන ද්රව්ය ප්රමාණය ටොන් 100 ට අඩු නැත. ප්රතිඵලය ලන්ඩන් ඇතුළු ප්රධාන නගර ගණනාවක ජන ජීවිතය මුළුමනින් අඩාල වූ වීමයි. ඒ ටික දොහේ නිකම් නොසිටි විදේශ ඇමති රිබන්ට්රොප් ද බොහෝ දුව පැන ඇවිද්දේය. ඔහුගේ මහන්සිය අපතේ ගියේ නැත. සැප්තැම්බර් 27 දා ජර්මනිය ජපානය හා ඉතාලිය ත්රෛපාක්ෂික යුද ගිවිසුමකට එළඹුනහ. ඒ අනුව එක් ජර්මනිය හා ඉතාලිය යුරෝපයේ ‘නව ආඥාවක්’ පිහිටුවීමට එකඟ වූ අතර මහා පෙරදිග ආසියාව තුල බලවතා ජපානය බවද හදූනා ගැනිණ. තව දුරටත් රුසියානුවන් ගෙන් හිරිහැර වෙතැයි බියවූ රොමේනියාව ජර්මන් හමුදා සිය රට තුලට එවන මෙන් ඉල්ලා සිටියේ 1940 ඔක්තෝබරයේදීය. ඒ සඳහා ජර්මන් හමුදාවට සිය රට මැදින් යාමට ඉඩ දිමට හන්ගේරියාව එකඟ විය. ජර්මන් හමුදා රොමෙනියාවේ ප්ලෝස්කි තෙල් නිධි ප්රදේශයේ වාඩිලා ගන්න බවට හිට්ලර් ලිපියකින් මුසෝලිනිට දැනුම් දුන්නේ එදා උදේය. “නොකියම හිටිය නම් මීට වඩා හොඳයි.” කෝපවූ මුසෝලිනි තම විදෙශ ඇමති සියානෝට කීය. එකටෙක කිර්මක් ලෙස ඔහු හිට්ලර්ට නොකියාම ඒ මාසයේ ග්රීසිය ආක්රමණය කලේ තමාද ජර්මනියට ඒ හැන්දෙන්ම බෙදන්නෙමැයි යන අදිටනිනි. එමගින් හිට්ලර්ගේ අවුල් වූ කාල සටහන තවත් වියවුල් කලේය. ජර්මන් ගුවන්යානා දිනපතා බ්රිතාන්ය නගර වලට බෝම්බ ටොන් ගනන් හෙලද්දී ගෝරින් ටික දොහක් ගත කලේ ‘කැරින් ශාලාව’ නම් වනගත මාලිගයට වී විවේකයෙනි. වනාන්තර දඩබිම් හා ජලාශ වලින් සමන්විත ‘කැරින් ශාලාව’ ඔහු තම අකාලයේ මියගිය පළමු බිරිඳ වූ කැරින් සිහිවීම පිණිස තැනවූ ‘ටජ් මහලයි’. ඕඩය තරණය කිරීමට පෙර ඉංග්රීසීන් දණ ගැස්වීමට නම් වත්මන් ප්රහාරය මෙන් හතර ගුණයක ගුවන් ශක්තියක් යෙදිය යුතු බව ඔහුට දැන් පෙනේ. එහෙයින් නිවාඩුව අවසන් කොට පැමිණි වහා ඔහු හිට්ලර් හමුවී ලන්ඩනයට එල්ල කරන ප්රහාර දැඩි කිරීමටද ගුවන්-නාවුක මෙහෙයුමක් මගින් ඉංග්රීසීන්ගේ ජීවනාලිය වූ පෙරදිග සැපයුම් මාර්ගය කපා දැමීමටද යෝජනා කොට සිටියේය. එහෙත් හිට්ලර් එතරම් උනන්දුවක් දැක්වූයේ නැත. “ඔන්න ඕක අල්ලල දානවා. එංගලන්තෙ ටික දොහකින් කොහොමටත් වැටේවි,” ඔහු ගෝරින්ට කීවේය. “දැන් ඊට වඩා වැදගත් වැඩ තියනවා කරන්න.” ඉතාලිය අඥාණ ලෙස ග්රීසිය ආක්රමණය කිරීම වේලාවේ හැටියට කඩාපාත් වූ අනවශ්ය ප්රශ්නයකි. ෆින්ලන්තය සමඟ ජර්මනිය එලැඹි ගිවිසුම ගැනත් රොමේනියාවට ජර්මන් හමුදා යැවීම ගැන රුසියානුවෝ බොහෝ කලබල වී සිටිත්. ගෝරින් නිහඬව අසා සිටියේය. දෙරට අතර මෑතක වෙමින් වර්ධනය වෙමින් පවතින ආතතියට හේතු වූ කරුණු කීපයක්ම පැහැදිලි කර ගැනීම සඳහා සෝවියට් අගමැති හා විදේශ ඇමති ව්යාචෙස්ලාව් මොලොටොව් ඇතුළු දූත පිරිස බර්ලිනය බලා පැමිණියේ 1940 නොවැම්බර් 12 දාය.ජර්මන් විදේශ කාර්යාලයේ ලේකම් තැන පසුව සදහන් කලේ අපිලිවෙලට හැඳ පැලඳගත් රුසියානුවන් පිරිස ත්රාසජනක චිත්රපටයක මැර කණ්ඩායමක් සිහිපත් කරවූ බවය. පාර දෙපස අලස ලෙස සුලඟට ලෙලදෙන ස්වස්තික හා දෑකැති-මිටි සහිත කොඩි වල දසුන තතු දත් අය තුල දැනවූයේ අවිනිශ්චිත භාවයකි. සපුරුදු පරිදි හිට්ලර් තම යාං හෑල්ල දිග හැරියේය. ඔහු රුසියානුවා වශී කිරීම්ට තැත් කරයි. “ ගැටුම් වලට තුඩු දෙන්නෙ පෞද්ගලික කරුණු. අපි සෑම උත්සහයක්ම ගන්න ඕන ගැටුම් නවත්තන්න. තමන්ගෙ රටවල් ස්ථිර දිශාවකට ගෙන යාමට තරම් අධිකාරි බලයක් සහිත නායකත්වයක් ඇති ජර්මනියට හා රුසියාවට මෙය විශේෂයෙන් යථාර්ථයක්…” මොලොටොව් නිහඬව එකඟ විය. “මේ ජාතීන් දෙකටම තමන්ගෙ ප්රාර්ථනා කවදාවත් සියයට සියයක් ඉටු කරගන්න බැරි වෙයි. ඒත් දේශපාලනෙදී නම් හතරෙන් එකක් දිනාගත්තත් ඇති කියල මම කියන්නෙ. දෙගොල්ලො එකතු උනොත් දෙපැත්තටම ප්රයෝජනයි. හැබැයි හැප්පුනොත් නම් වාසිය ගන්නෙ පිට අය…” එහෙත් ලෝකෙ කා වතුර බී සිටි මොලොටොව් තැම්බීමද ලෙහෙසි නැත. “ ඒව ඔක්කොම හරි නායක තුමා. අපිට තියන ප්රශ්න මෙන්න මේව; මොකද්ද මේ ජර්මනිය ඊයෙ පෙරේද ෆින්ලන්තෙ එක්ක ගහපු ගිවිසුම? අක්ෂ හවුලේ ‘නව ආඥාව’ කියන්න මොකද්ද? ඒක පැහැදිලි මදි. අනික මේ රොමේනියාවට දුන්න කියන දේශ සීමා සහතිකේ. මේ ඔක්කොම අපේ 39 ගිවිසුමට විරුද්ධයි…” විස්මයට පත් හිට්ලර් තැතනුවේය. කිසිදු රාජ්යතාන්ත්රිකයෙක් ඔහු ඉදිරියේ මෙසේ ප්රශ්න කොට නැත. “දැන් රෑ වෙලත් වැඩියි. ගුවන් ප්රහාර පටන් ගන්න පුළුවන්. හෙට උදේ කතා කරමු.” හිට්ලර් යන්නට ගියේය. පසුවදා වේලපහින්ම මොලොටොව් හිඳුවාගත් හිට්ලර් උගුරේ රැල් බුරුල් හෙම හැරියේ රුසියානුවා කෙසේ හෝ දමනය කරන්නෙමැයි අටියෙනි. “39 ගිවිසුමට අනුව ෆින්ලන්තය අයිති සොවියට් වැයික්කියට. ඒකෙ විවාදයක්නෑ. ඒත් අපට මේ වෙලාවෙ ෆින්ලන්තෙ දැව හා නිකල් අවශ්යයි. රොමේනියාවෙ තෙල් නිධි අවශ්යයි. අනික 39 ගිවිසුමේ නැති ප්රදේශ රුසියාව අල්ලගෙන නැද්ද? කාට උනත් හොඳක් වෙනව නම් කමක් නෑ කියල ජර්මනිය ඒ වෙලාවෙ නිකම් හිටිය. මේ ප්රශ්නෙදි රුසියාවත් ඒ වගේ කල්පනා කරන්න ඕන.” ““එහෙනම් ෆින්ලන්තෙ ජර්මන් හමුදාවක් ඉඳන් මොකද කරන්නෙ? ගස් කපනවද, නැතිනම් පතල් හාරනවද” මොලොටොව් ද ඊයේ නවත්තපු තැනින් ම පටන්ගත්තේය. හිට්ලර් කෝපවිය. “ඇයි? ෆින්ලන්තෙ ආක්ර්මණය කරන්න හෙම ඔහෙලා හිතන් ඉන්නවද?” “ඒකත් තිරණය කරන්න ඕන ෆින්ලන්තයම තමයි” මොලොටොව් කීවේ ඇඟට නොදැනීය. “ෆින්ලන්තෙ එක්ක මේ වෙලාවෙ ආරවුල් ඇති කරගන්න එපා. ඒක කාගෙ කාගෙත් නරකට හිටින්න පුළුවන්” හිට්ලර් කලේ අනතුරු ඇඟවීිමකි. “ඒක එවෙලෙට බලා ගන්න බැරිය” මොලටොව්ද එකටෙකම කියයි. “මොනව උනත් රුමේනියාවට දීපු සහතිකේ නම් අවලංගු කරන්න බැහැ.” හිට්ලර් අවධාරනය කලේය. “හොඳයි, අපි බල්ගේරියාව ඒ වගේ සහතිකයක් දුන්නොත් එතකොට ජර්මනිය මොකද කියන්නෙ?” “බල්ගේරියා එකෙම එකක් ඉල්ලා තියනවද?” “මගේ ප්රශ්නෙට උත්තරේ ඒක නෙවේ නායකතුමා!! ” මේ නම් හිට්ලර් කිසිම ජර්මානුවෙකුට සමාව නොදෙන වරදකි. කෝපයෙන් කළුවී සිටි ඔහු මදක් ගොත ගැසීය. “බල්ගේරියාව ගැන අපිට තියෙන්නෙ අනියම් උනන්දුවක්. හැබයි ඔය ප්රශ්නෙට උත්තර දෙන්න කලින් අපේ ඉතාලි සහකරුවො එක්ක මේ ගැන කතා කරන්න ඕන.” මොලොටොව් විසින් රුසියන් තානාපති කාර්යාලයේ එදා රෑ පැවැතූ භෝජන සංග්රහයට හිට්ලර් පැමිණ සිටියේ නැත. ඒ අතරතුර බ්රිතාන්ය ගුවන් යානා බර්ලිනයට බෝම්බ දැමු හෙයින් සාදය මඳකට නවතා ආරක්ෂක බිම්ගෙයක් තුලට යාමට සියළු දෙනාට සිදුවිය. රුසියාව නමට හෝ අක්ෂ හවුලට එක් කොට ගැනීමේ උත්සාහය රිබන්ට්රොප් තවමත් අත් හැර නැත. " ඉංග්රීසී කාරයො පරාද වෙල ඉවරයි. අපට තියෙන්නෙ උන්ගෙ බංකොලොත් වතුයාය බෙදා ගන්න එක විතරයි". “එහෙනම් අර මොනවද උඩ පුපුරනව අහෙන්නෙ?" මොලොටොව් ඇසුවේය. සතියකට පසු හංගේරියාව හා රොමේනියාව ද ත්රෛපාක්ෂික ගිවිසුමට අත්සන් තැබූහ හිට්ලර් තුල වූ විශාලතම සැකය මොලොටොව් ගේ සංචාරයෙන් පසු නිරාකරණය විය. 1940 දෙසම්බරයේ ඉහලම හමුදා ප්රධානීන් රැස් කරවූ ඔහු ‘නැගෙනහිර ගැටළුව' උග්ර වී ඇති හෙයින්, ඊලඟ ගිම්හානයේදී ‘ක්ෂණික’ යුද ක්රියාදාමයක් හරහා රුසියාව විනාශ කිරීමට සැලසුම් සකස් කරන මෙන් අඥා කලේය. අරුමය වූයේ නාසි-සෝවියට් මිත්රත්වයේ කපුවා ලෙස තෙමේම නම් කොට ගනු ලැබ සිටි රිබන්ට්රොප් නායකතුමාගේ මේ තීරණය තෙසතියක් යනතුරුම දැන නොසිටීමයි.
(c) Chamara Siriwardene
හිට්ලර් නම් දාර්ශනිකයා (1941 ජනවාරි- මැයි)
විද්යා පුනරුදයේ අතුරුඵලයක් ලෙස ආයු අපේක්ෂාව හා ජීවන මට්ටම් ඉහල යාම හේතුවෙන් විසිවන සියවස ආරම්භය වන විට ලෝකයේ බලවත් ජාතීන් හමුවේ වූ එක් ආසන්න ගැටළුවක් වූයේ සීඝ්රයෙන් ඉහල යන තම ජනගහනය පෝෂණය කිරීමට තිබෙන සම්පත් ප්රමාණවත් නොවීමය. යුරෝපීය බලවතුන් මෙම ගැටළුවට එක් විසඳුමක් ලෙස දුටුවේ යටත් විජිත දේශපාලනයයි. වඩාත් අඩු ජනගහනයක් සහිත මහා බ්රිතාන්යය සතු ඈත පෙරදිග හා අප්රිකානු යටත් විජිත ප්රමාණයෙන් වර්ග සැතපුම් කෝටියකි. හිරු නොබසින අධිරාජ්යයේ දල දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට පණස් අටකටම දායක වූයේ යටත් විජිත රාජ්යයන්ය. ලංකාව ද දළ වශයෙන් ඉස්තරම් ගණයේ තේ මෙට්රිලක් ටොන් ලක්ෂයක් පමණ වාර්ෂිකව නැව් ගත කලාය. ඉන් අඩක්වත් යටත් විජිත සතු නොවූ ප්රංශයට ජනගහණ වර්ධන ගැටළුවට මුහුණ දීමේදී අර්ධ වශයෙන් උපත් පාලනයේ පිහිට පැතීමට සිදු විය. ජර්මනිය සතුව පැහැදිළි වැඩ පිළිවෙලක් තිබුනේ නැත. මහා බ්රිතාන්යය හා ප්රංශය සමඟ තරඟ කිරීම අරමුණු කොටගත් පළමු ලෝක යුද්ධය කෙළවර වූයේ මහා විනාශයකිනි. එහෙත් හිට්ලර් නම් දාර්ශනිකයා මෙම තත්වය දුටුවේ වෙනම ඇසකිනි. “නිදහස් ආර්ථිකය කියන්නෙ මොකද්ද? විදේශ වෙළඳ පොළේ භාණ්ඩ විකුණල ලැබෙන ආදායමෙන් රටේ ජීවන වියදම අඩුකරන්න හදනවා. එංගලන්තෙ මේක කරන්නෙ යටත් විජිත සූරා කාල. පෙරදිගින් කොල්ල කන සම්පත් හා බටහිර වෙලඳ පොලේ විකුණල. ඔය මහත්තුරු වගේ දැන් හිටියට වහල් වෙළඳාමත් කරපු මිනිස්සු. ජර්මන් වරු අනුන්ට බඩු විකුණන ජාතියක් නෙවෙයි…” ඔහු කීවේය. “ප්රංශ කාරයො උදාහරණයට අරගෙන උපත් පාලනයෙන් ජනගහන වර්ධනය කෘතිමව පාලනය කරොත් වෙන්නෙ ජාතිය දුර්වල වෙන එක. අපිට අවශ්යි ජාතිය ශක්තිමත් කරන්න. අනිත් එක උපත් පාලනය මහ නින්දිත වැඩක්. ස්වභාවධර්මයාට වංචා කිරීමක්...” “ප්රජාත්න්ත්රවාදී ආර්ථික විශේෂඥයො කියනව තියන සම්පත් කළමනාකරණය කරන්නලු! ඒකෙ තේරුම අපි විසින් අපේම රට ප්රාදේශීය පදනමකින් සූරා කෑම. මතක තියාගන්න, නිෂ්පාදනයටත් උපරිම සීමාවක් තියනවා. ජනගහනය වැඩි වෙන රටාවට නිෂ්පාදනය ඉහල දාන්න බැහැ. අනිත් එක ජර්මන් වරු තම පවැත්මේ අයිතිය වෙනුවෙන් ශ්රමයෙන් ගෙවිය යුතු නැහැ...” “නමුත් ප්රමාණවත් තරම් ‘අතිරේක භූමි ප්රදේශ' අත්පත් කොටගෙන කරගෙන ඒවායේ ස්වයංපොෂිත ජර්මන් ජනපද ඇති කලොත් පමණක් මේ අභියෝගය ජය ගන්න පුළුවන්. ඉදිරි දහස් වසර තුල ජාතියේ පැවැත්ම සුරක්ෂිත කිරීමට නම් නැගෙනහිර දෙසට ව්යාප්ත වෙන්න ජර්මනියට සිද්ධ වෙනවා. අපට මේ ‘ජීවත් වීමේ ඉඩකඩ’ ලබා ගන්න පුළුවන් නැගෙනහිරින් විතරයි... යුක්රේනයේ තිරිඟු, දොන් පෙදෙසේ ආකර, වොල්ගා ඉවුරු වල සරුසාර ගොවි බිම් හා කොකේසස් කඳු වල තෙල් නිධි නැතුව ඉදිරි දහස් වසර තුල ජර්මන් ජාතියේ පැවැත්ම සුරක්ෂිත කරන්න බැහැ...” “සොබා දහමෙ අයෝමය රීතිය මෙතනටත් පොදුයි; බලවතා විසින් දුර්වලයා ජය ගන්නවා. ඒක අපේ වරදක් නෙවෙයි.” “අනිත් කරුණ තමයි මිහිතලය මත ඇති මේ සීමිත සම්පත් නැගෙනහිර ප්රදේශ වල වාසය කරන අර්ධ-මනුෂ්ය ගෝත්ර වල පැවැත්ම වෙනුවෙන් විනාශ කිරීමට ඉඩ දීම අපරාධයක්. සීඝ්රයෙන් බෝවන මෙම ස්ලාව් වර්ගය නුදුරු අනාගතයේම යුරෝපය ගිල ගන්නවා…” චාල්ස් ඩාවින් කතා කරේ වඳුරාගෙන් මිනිසා පරිණාමය වීම ගැනය. එහෙත් හිට්ලර් කියා සිටියේ පරිණාමයට ලක්වූ හෝමෝ සේපියන් කුලය තුල ජාතීන් ලෙස වෙන්වූ ප්රබේධ යනු තවදුර්ටත් කෙරුන පරිණාමයේ විවිධ අවස්ථා නියෝජනය කරන බවයි. පූර්ණ පරිණාමයට ලක්වූ උසස්ම ජන වර්ගය ජර්මනිය හා ස්කැන්ඩිනේවියන් කලාපය ඇතුලත් උතුරු යුරෝපීය නෝර්ඩික් වරු බව හේ තරයේ ඇදහුවේය. පහත්ම හෝමෝ සේපියන් කුල නියෝජනය කල යුදෙව්වන් මෙන්ම රුසියන් වරු ප්රමුඛ ස්ලාව් ගෝත්රිකයන්යෝ ද අර්ධ මනුෂ්යයෝ වෙත්. ඔවුන් අශීලාචාරය; අපිරිසිදුය. බොල්ෂෙවික් වාදය ඔවුන්ගේ ම්ලේච්ඡ දහමයි! සංඛ්යාත්මකව වැඩෙන ඔවුන් අනාගතය ජර්මනියට නියත තර්ජනයකි. නොවැලැක්විය හැකි මෙම නොවැලැක්විය හැකි ගැටුම තුලින් ජය ගන්නා වඩා ශක්තිමත් ජනවර්ගයට අනාගතය හිමිවනු ඇති බව ඔහුගේ විශ්වාසය විය. අද යුක්රේනයේ පුටින්ගේ කෙරුම් හා මැදපෙරදිග ඊශ්රායල් චණ්ඩිකම් දකින විට හිට්ලර් තුල වූ මෙම බිය සාධාරණ නැතැයි කියාද නොසිතෙනවා නොවේ. හිට්ලර් ඉදිරිපත් කල ‘තුන්වන රයික්’ පැකේජය තුල වූ සුවිශේෂී ලක්ෂණය වූයේ හඳුනා ගත් සෑම ගැටළුවකටම විසඳුම් එතුල ගැබ්වී තිබීමය. එනයින් බලන කල හිට්ලර්ගේ රුසියන් ආක්රමණය සමකල හැක්කේ ‘ටූ ඉන් වන්’ විකල්පයකටය. අනාගත ජර්මන් ජනගහනය පෝෂණය කිරීමේ මාර්ගයකට අමතරව අනාගත රුසියන් තර්ජනයක් මැඩලීමද එමගින් අපේක්ෂා කෙරිණ. පැවැත්ම මෙන්ම නිවාරණයද එහි සම ඉලක්ක විය. මෙම සංකීර්ණ අරමුණු එම යුද්ධයේ ස්වභාවයටද බලපෑවේය. 1939 නාසි-සෝවියට් ගිවිසුම හරහා රුසියාව හිට්ලර් අපේක්ෂා කලාට වඩා බොහෝ ඉක්මනින් බටහිර දෙසට ව්යාප්ත වීම හේතු කොටගෙන ඉක්මන් නිවාරන යුද්ධයක අවශ්යතාව අවධාරණය කෙරුණේ නොඑසේවීනම් අනිත් ඉලක්කය වූ පැවැත්මද තර්ජනයට ලක්විය හැකි බවට අනතුරු ඇඟවීමක්ද සමඟය. එහෙයින් 1940 දෙසැම්බරය වන විට ‘විදුලි වේග’ යුද ව්යාපාරයකින් රුසියාව විනාශ කොට දැමීමේ ප්රමුඛතාව හමුවේ සෙසු සියළු ඉලක්ක- උදාහරණයක් ලෙස මහා බ්රිතාන්යය තීරනාත්මකව පරාජය කොට බටහිර යුද්ධයේ අවසානයක් දැකීම පවා-නොවැදගත් ලෙස සැලකීමට හිට්ලර් පෙළඹුන බව පෙනේ. මහා බ්රිතාන්යයට එරෙහි චෝදනාව වූයේ ඈ නාවුක බලවතෙකු ලෙස සෑහීමකට පත් නොවී මහාද්වීපයේ ජර්මන් ආධිපත්ය සීමා කිරීමෙහිලා අධිෂ්ඨාන පූර්වකව කටයුතු කිරීමය. හිට්ලර්ට උවමනා වූයේ ඉංග්රීසීන් දේශපාලනික වශයෙන් නිශ්ක්රිය කිරීම මිස යටත් කොට ගැනීම හෝ විනාශ කිරීම නොවේ. තම මහද්වීපික ප්රතිපත්තියට මැදිහත් නොවීමේ හිලව්ව්වක් ලෙස බ්රියතාන්ය අධිරාජ්ය යේ පැවැත්ම සහතික කිරීමට හිට්ලර් සූදානමින් සිටියේය. මීට හරහට හිටියේ චර්චිල් ඇතුළු බේබද්දන් නඩයකි. ඊට හිලව් ලෙස ගෝරින් ගේ ගුවන් යානා ලන්ඩනයට කරන හදිය දැනට හොඳටම ප්රමාණවත් යැයි ඔහුට සිතේ. ප්රංශයේ වරද වූයේ සියවස් කිහිපයක් මුළුල්ලේ ජර්මනියට එරෙහිව නැගෙනහිර යුරෝපීය සන්ධාන නැගීමේ එදිරිවාදී ප්රතිපත්තියය. ඈ හමුදාමය වශයෙන් පරාජය කොට නින්දාවට පත් කරනු ලැබුවේ එහෙයිනි. එසේ වුවදු පරාජිත දෙවන පෙල රටක් ලෙස යුරෝපය තුල තවදුරටත් පැවතීමට හිට්ලර්ගෙන් ප්රංශයට බාධාවක්ද නැත. එහෙත් රුසියාව වෙනුවෙන් එවන් සහනශීලී විසඳුම් නොවීය. රුසියාවේ වරද වූයේ ඇගේ පැවැත්මයි. අනාගතයේ ජර්මනියට අභියෝගයක් වීමට ඈ සතුවූ දෘෂ්ඨිමය හා ද්රව්යමය මය විභවයයි. එහෙයින් විනිශ්චය වූයේ සමුලඝාතනයයි. වෙනත් වචන වලින් කිවහොත් නාසි වාදය යනු මුළුමනින් හිට්ලර්ගේ රුසියන් යුද්ධය පිළිබධ කෙරෙන සාධාරණීකරණයකි. එහි සෑම මූලික තේමාවක්ම තුලින්ම කිසියම් පැති කඩක් හරහා පල කරනුයේ එතුල කැකෑරෙන රුසියන් විරෝධයයයි. ස්ලාව් ගෝත්රයට සාපේක්ෂව ජර්මන් වරු වැඩිදුර පරිණාමය මගින් ලද්දේ යැයි කියැවුන වාර්ගික උත්තරීතර භාවය 'වර්ග වාදය' නම් විය. 'භූ දේශපාලනය' හෝ ‘ජීවත්වීමේ ඉඩකඩ’ ලෙස අර්ථ දක්වන ලද්දේ ජර්මන් පැවැත්ම වෙනුවෙන් ස්ලාව් වාස භූමි පැහැර ගැනීමේ අයිතියයයි. ජර්මනියේ ආර්ථික ප්රතිලාභ තකා ඔවුන් වහල්කරණය කිරීම ‘නව ආඥාව’ හෝ ‘ස්වාමි ජන වර්ගයේ පාලනය’ ලෙස හැදින්විණ. බටහිර පෙරමුණේ ප්රංශය හා මහා බ්රිතාන්යය සමඟ සටන රාජ්යතාන්ත්රික අරමුණු හා සීමාසහිත ඉලක්ක පෙරදැරි කොට ගත් , ජාත්යන්තර සම්මුතීන්ට යම්තාක් හෝ ගරු කෙරුනා වූද සම්ප්රදායික යුද්ධයක් (conventional war) ලෙස සැලකිය හැක. හිට්ලර්ගේ බටහිර ප්රතිපත්තිය වූයේ නැගෙනහිර මූලික ගැටලුව අවහිරයකින් තොරව නිරාකරණය කර ගැනීමේ නිදහස තහවුරු කර ගැනීමයි. එහෙත් නැගෙනහිර පෙරමුණේ රුසියාවට එරෙහි හිට්ලර් ගේ සටන ‘කුරුස යුද්ධයකි’ (crusade). සියළු සම්මුතීන් නොසලකා හැරුන දෘෂ්ඨිමය අරගලයකි. එහි අරමුණ වූයේ විනාශයයි. එහි ඉලක්කය නොදැකිය හැකි තරම් දුරස්ථය, අපැහැදිලිය.
“මතක තියා ගන්න ‘බාබරෝසා’ මෙහෙයුම වෙනස්ම යුද්ධයක්. ඔය හමුදා ඇකඩමියෙදි ඉගෙන ගත්ත යුද සම්මුතීන් ආචාර ධර්ම වගේ දේවල් මේකට ගාගෙන බෑ,” හිට්ලර් හමුදා නායකයින්ට පැහැදිලි කළේය.
“බොල්ෂෙවික් කොමිසාර්ලට දැක්ක තැන වෙඩි තියන්න. කාගෙන්වත් අහ අහ ඉන්න දෙයක් නෑ. අනිත් එක ඔය සුළු දේවල් වලට හමුදා සෙබළු යුද්ධාධිකරණයට ඉදිරිපත් කරන්න ඕනත් නෑ. මෙතන ඉන්න කවුරු හරි හිතනව නම් අපි ජාත්යන්තර සම්මුතීන් කඩ වෙනව කියල එහෙම දෙයක් මෙත වෙන්නෙ නෑ. මොකද රුසියාව හේග් ගිවිසුමට අත්සන් කරළ නෑ!” ‘කුරුස යුද්ධය’ සඳහා සුදුසු ධර්ම යුදකාමීන් මිස වෘත්තිය සෙබළුන් නොවන වග ද හිට්ලර් දැන සිටියේය; මන්ද යත් එහිදී වඩා වැදගත් වන්නේ පුහුණුව හෝ විනය නොව භක්තියයි. හිට්ලර්ගේ ‘නව ආඥාවේ’ ගුප්ත හා වඩාත්ම අන්තගාමී ‘නිකාය’ වූ එස්.එස්. සංවිධානයේ සැබෑ මෙහෙවර ඉස්මතු වන්නේද නාසිවාදයේ මෙම අධිෂ්ඨානශීලී රුසියන් විරෝධය හමුවේ ජර්මන් හමුදාව දක්වන පැකිලිම තුලය . ‘වර්ගවාදය’ හා ‘ජිවත්වීමේ ඉඩකඩ’ ඝෝර ලෙස දේශනා කලේද, සමූලඝාතනය හා දාසකරණය ප්රායෝගිකව අභ්යාස ගත කරන ලද්දේ ද ජර්මන් හමුදාව නොව කළු නිළ ඇඳුම් හැඳගත් මෙම එස්. එස්. භටයන් විසිනි. විදේශ රටවල වාර්ගික ජර්මන් වරුන් ගෙන් සමන්විත රුසියන් විරෝධී බලඇණි පවා සංවිධානය කරමින් හිට්ලර්ගේ ‘කුරුස යුද්ධය’ අර්ථවත් කලෝ ඔවුහු වෙති. මෙහිදී හිට්ලර් ටත් වඩා සාහසික වූයේ ඔහුගේ අතිශය හිතවත් සගයා වූ එස්. එස්. සංවිධානයේ ‘අග්ර පුජක’ හයින්රිච් හිම්ලර්ය. “බොල්ෂෙවික් කොමිසාර්ල මරණ කොට ඔළුවට හානි කරන්න එපා කියලත් සෙබළුන්ට විශේෂයෙන් නියම කරන්න,” මේ සියල්ල අසා අන්දමන්ද වී සිටි හමුදා නිළධාරීන් ගෙන් හිම්ලර් ඉල්ලා සිටියේය. “මොකද අපේ පරීක්ෂණ වලට මේ ‘යුදෙව්-බොල්ෂෙවික්’ අර්ධ මානව ගණයේ හිස් කබල් බොහොම ඕනෑ කරල තියනව.” නිවුන ගති පැවතුම් ඇති ඉතා සන්සුන් පුද්ගලයකු වූ හිම්ලර් රවුම් ඇස් කණ්ණාඩි පැළඳ සිටී. පෙනුමින් ඔහු පොලිස් නායකයකුට වඩා පාසල් ගුරුවරයකුට සමාන විය. කලින් ගොවිපොලක් පවත්වාගෙන ගිය ඔහු රුධිරය හා පොළොව අතර ගුප්ත සම්බන්ධයක් ඇතැයි ඇදහූ අතර කුඩා කල ඔහුගේ සිහිනය වූයේ අතීතයේ ග්රීක යුද කාමීන් මෙන් සතුරු භූමි අත්පත් කොටගෙන එහි පදිංචි වී ගොවිතැන් බත් කරගෙන ජීවත් වීමයි.
රුසියාව හා යුද්ධයක පැටලීමේ අදහසට සෙනෙවි මණ්ඩලය දැක්වූ අකැමත්තට බොහෝ හේතු තිබිණ.
ඉතිහාසය පුරා රුසියාව කවදත් ආත්මාරක්ෂාවෙහි ලා වඩාත් දක්ෂ වූවාය. ඇගේ යුද අත්පොතේ සම්ප්රදායික උපක්රමය වූයේ හදිසි ආක්රමණයක් හමුවේ පසුබැස යාමත්, අනතුරුව රට තුලට ඇතුළු වූ සතුරා වටකොට විනාශ කිරීමත්ය. රුසියාවේ දැවැන්ත භූගෝලීය විශාලත්වයත් විෂම දේශගුණයත් මෙම ආරක්ෂක සැලැස්ම සඳහා අතිශය උචිත විය. වසර මැද කෙටි ගිම්හානයෙන් පසු එක දිගට ඇද හැලෙන සරත් වැසි තාර නොදැමූ මාර්ග ගොහොරු බවට පත් කරයි. එවිට ඒවා වාහන ගමනා ගමනයට නුසුදුසුය. ඉන් අනතුරුව දරුණු හිම කාලය පැමිණේ. 1812 රුසියාව ආක්රොමණය කිරීමට තැත් කල ප්රංශයේ නැපොලියන් බොනපාට් අධිරාජයාගේ හමුදාවට මොස්කොව් අගනුවර අසලදී අත් වූ ඛේදජනක ඉරණම හමුදා ශාස්ත්ර යට අනුව රුසියාව සමඟ යුද වැදීමේ අවදානම ගෙන හැර දක්වන අගනා උදාහරණයකි. අනෙක් අතට රුසියාව යනු සෙනෙවි මණ්ඩලයට අරක් ගත් නැගෙනහිර ජර්මන් ‘ජුන්කර්’ පැලැන්තියේ ඓතිහාසික මිතුරාය. බොල්ෂෙවික් විප්ලවය මෙම අපූරු සන්ධානයට බලපෑමක් සිදු නොකලා පමණක් නොව සෝවියට් වරු සමඟ ඇතිකොටගත් රහස් සහයෝගීතාව නොවන්නට පළමු ලෝක යුද්ධයේ පරාජයෙන් පසු උදාවූ ඒ අඳුරු දිනවල දී ජර්මනිය තුල ‘සෙවනැලි හමුදාවක්’ පවත්වාගෙන යාම ඔවුනට සිහිනයක් පමණක් වීමට ඉඩ තිබිණ. මුලදී ජනරාල් වරු බැගෑපත්ව හිට්ලර්ට උපදෙස් දුන්හ; රුසියන් යුද්ධය තම ශිල්පිය දැනුමටද ගෝචර නැත; තම දේශපාලන සිතුම් පැතුම් වලට ද පටහැනිය. එහෙත් ඒ කිසිවකට කන් දුන්නේ හිට්ලර් නොවේ. ඔවුන්ගේ ඉල්ලීම් නොසලකා හැරිණ. උවදෙස් ප්රතික්ෂෙප විය. “ජර්මනියට තියන සම්පත් වලින් යුද්ධ කරන්න පුළුවන් උපරිම තව අවුරුදු දෙකයි. තුන්වෙනි අවුරුද්දේ ඉඳලා රුසියාවෙ අමුද්රව්ය නොලැබුනොත් යුද්ධෙ ඉදිරියටත් පවත්වාගෙන යන්න බෑ. තේරුණාද? තමුසෙලාට තියෙන්නෙ අනම් මනම් හිතන්නෙ නැතුව ඉස්සරහ දොරට පයින් අනින්න විතරයි. එකපාරට මුළු ගේම කඩාගෙන වැටේවි” නිහඬව කරබාගත් ජනරාල් වරු සැලසුම් පිලියල කිරීමට වන්හ. මේ අතර විදේශ ඇමති රිබන්ට්රොප් ගේ නොපසුබට උත්සාහයේ ප්රතිඵලයක් ලෙස යුගොස්ලාවියාව 1941 මාර්තුවේ අක්ෂ පිලට එක් වූවද ඊට එරෙහිවූ එරට හමුදාව ජර්මන් පාක්ෂික රජය පෙරළා දැමීය. මෙය හිට්ලර්ට ගසන ලද අතුල් පහරක් හා සමානය. “මා එක්ක ඒ සෙල්ලම් බෑ!” කෝපයෙන් වියරු වූ හේ මොරදුන්නේය. ලද හදිසි කැඳවීම මත චාන්ස්ලර් මන්දිරයට ගෝරින් හා රිබන්ට්රොප් ද කයිටල් හා හමුදා ප්රධානීන්ද වහ වහා පැමිණියහ. “ඔක්කොම පැත්තක තියල වහාම යුගොස්ලාවියාව අල්ලන්න ඕන. අළුත් ආණ්ඩුව මොකක් කිවවත් මට එකයි. සර්බ් කාරයො විස්වාස නෑ. බෝල්කන් කලාපෙ සුද්ද කරගත්තෙ නැතුව මුකුත් කරල වැඩක් නෑ….” කී ඔහු ඊලඟට හැරුනේ ගෝරින් වෙතය. “ අර ඉතාලි කාරයො ග්රීසිය ආක්රමණය කරන්න ගිහින් සේරම අනාගෙන ඉන්නෙ. ඒ ගමන් එහෙටත් කණ්ඩායමක් දෙකක් යවල ඉක්මන්ට ඉවර කරල දාන්න. නැත්නම් ඉංග්රීසි කාරයො බලන් ඉන්නෙ ඕවැයි පහ ගහගන්න. හැබැයි ඇතන්ස් වල පෞරාණික ගොඩනැගිලි වලට එක බොම්බයක් වත් වැටිල තිබුනොත් හෙම බලාගතෑකි.” “හමුදාව දැන් ‘බාබරෝසා’ මෙහෙයුමට සූදානම් කරල නම් ඉවරයි මගේ නායක තුමනි,” කයිටල් මතක් කළේය. “ඕවයින් මටක් වැඩක් නෑ. වැඩේ කරන විදියක් හොයාගන්න එක තමුසෙගෙ වැඩක්,” හිට්ලර් පුපුරන්න දැන් ඔන්න මෙන්නය. රිබන්ට්රෝප් කට ඇරියා පමණි “මගේ නායක තුමනි, රාජ්යතාන්ත්රික මට්ට්මින් යම්කිසි…” “තමුසෙ මගෙන් මොකුත් අගහන්න එපා!” හිට්ලර් එවර නම් පුපුරා ගියේය. “සති ගණන් බෙල්ග්රේඩ් වල සාකච්ඡා කර කර ඉන්නකොට තේරුනෙ නැද්ද කුමන්ත්රණයක් වෙන්න යනව කියල? තමුසෙ මොන ලෝකෙද හිටියෙ? තව එනව රාජ්යතාන්ත්රික විසඳුම් ගැන කතා කරන්න. යනව යන්න මෙතනින් මගෙ දෑහැට නොපෙනි…” අසරණ රිබන්ට්රොප් ට මුළු ලෝකයම කඩා වැටුනාක් මෙනි. බලවත් සිත් තැවුලට පත් ඔහු හැදු කඳුලින් නිවසට ගොස් පුරා සතියක් නොකා නොබී සයනයට වැද හොත්තේය. ඒ අප්රේල් මාසයේ ගෝරින්ගේ කලදසාවද ඒ හැටි යහපත් වූයේ නැත. බ්රිතාන්ය ගුවන් යානා බර්ලින් නගරයට යලි බෝම්බ හෙළූහ. “රයික් රාජ්යයයේ අගනුවර ආරක්ෂා කරගන්න බැරි නම් තමුසෙගෙ ගුවන් හමුදාවෙන් ඇති වැඩේ මොකද්ද?” හිට්ලර් දෙහි කැපුවේ ගෝරින් ටය. ඔහු මෙතරම් කෝපවී සිටියේ රාජ්ය ඔපෙරා ශාලාවට හානි වී තිබීම නිසාය. ගෝරින් වහා සිය ගුවන් නැවියන් ලවා ලන්ඩනයේ ශාන්ත පෝල් දෙව් මැදුර බෝම්බ හෙලුවද, හිට්ලර් සන්සුන් වූයේ නැත. ඔහු ඔපෙරා ශාලාව අළුත්වැඩියා කිරීම ප්රමුඛතා කාර්යයක් ලෙස ස්පීර්ට භාර කලේය. මැයි මාසයේ තවත් මහ විපතක් සිදු විය. කරදර විටෙක එන්නේ ජෝබ්ගේ පණිවුඩකරුවන් මෙන් පෝලිමටය. නාසි පක්ෂයේ නියෝජ්ය නායකයා වූ හිට්ලර් සමඟ 1924 එකට හිරබත් කෑ රුඩොල්ෆ් හෙස් කිසිවෙකුටත් නොදන්වා ස්වේච්ඡා සාම දූතයෙකු ලෙස තමාම ගුවන් යානයක් පදවාගෙන යානයකින් බ්රිතාන්යය බලා පිටත් ව යෑමයි. දේශපාලන වශයෙන් අවංක අහිංසකයෙකු වූ හෙස් සෙසු නායකයන් මෙන් නොව බල පොරයෙන් ඈත් වී සිටි අතර දෙරට අතර මිත්රරත්වයක් ඇතිවනු දැකීමේ අවංක චේතනාවෙන් පසු විය. යුරොප්යේ බලවත්ම ජාතීන් දෙක එකිනෙකාට සතුරු වීම හෙස්ට මහත් වේදනාවකි. නක්ෂත්ර ය තදින් ඇදහූ ඔහු මෙම උම්මත්තක පියාසැරියේ යෙදුනේ ද මහළු ශාස්ත්ර කාරියක් කී අනාවැකියක් ඇසීමෙන්ලු! තම පියාසැරිය පිළිබද දන්වා හෙස් පිටත් විමට පෙර ලියූ ලිපිය හිට්ලර්ට ලැබුනේ සවසය. බොහෝ දෙනාගේ අදහස වූයේ හෙස්ගේ යානය ගමනාන්තයට පෙර මුහුදට කඩා වැටෙනු ඇති බැවින් සිද්ධිය ප්රසිද්ධ කිරීමට පවා අනවශ්යය බවය . එහෙත් ගුවන් නියමුවෙකු ලෙස හෙස් ගේ හැකියාව පෞද්ගලික දැන සිටි හිට්ලර් තවදුරටත් සැකයෙන් පසු විය. හෙස් ගේ සිහිවිකල් වී ජර්මනියෙන් පලා ගොස් ඇතැයි නිවේදනය කිරීමට ඔහු ගොබ්ල්ස් ට අණ කලේ එබැවිනි. හිට්ලර් ගේ සැකය නිවැරදි විය. හෙස් නිරුප්රදිතව පැරෂුටයක ආධාරයෙන් ස්කොට්ලන්ත ගොඩ බැස්සේය. එහෙත් ඉන් කිසිදු පලක් නොවූයේ හෙස්ගේ යෝජනා වලට සවන් දුන් ලන්ඩන් අධිකාරීන් ඔහු සිරභාරයට ගත් නිසාය. හිට්ලර් ඒ කිසිවකින් නොසැළුනේය. ඔහුගේ ගත සිත දැන් මුළුමණින්ම යොමුව ඇත්තේ එකම එක අරමුණක් කෙරෙහිය. ඒ නාසි වාදයේ මුලික ඉලක්කය සපුරා ගැනීමයි. දෙවියන් වහන්සේ ‘මෝසෙස්’ තෝරා ගත්තාක් මෙන් ජර්මන් ජාතිය පොරොන්දු වූ (නැගෙනහිර) දේශයට කරා කැඳවා ගෙන යාමේ ඓතිහාසික කාර්ය භාරය සඳහා දෛවය විසින් තමා තෝරාගෙන ඇති වගක් ඔහුට හැඟේ. ලද සාර්ථකත්වයෙන් කැලඹී, මහා උපාය ශූරයා යැයි තමා වැනුන ප්රචාරණයෙන් මෝහනය වූ හිට්ලර් 1941 ගිම්හානයේ දී සූදානම් වූයේ ඊට එකසිය තිස් වරසකට පොරොතුව ප්රංශයේ නැපොලියන් බොනපාට් අධිරාජයා කල ඓතිහාසික වරද පුනරාවර්තනය කිරීමටයි. එය යලි ආපස්සට හැරවිය නොහෙන පියවරක් විය. 'බාබරෝසා' ක්රියාන්විතය ගැනත් ඊට තමා ද තෝරාගෙන ඇති වගත් සෙනෙවි මණ්ඩලයෙන් ඇසූ ජනරාල් හයින්ස් ගුඩේරියන් පුදුම විය. රුසියාව සමඟ යුද වැදීම අඥාන කමකැයි හේ සිතීය.
(c) Chamara Siriwardene
හිට්ලර් වලස් දඩයමට සැරසේ (1941 ජනවාරි- ජුනි)
ජර්මනියේ වෘකයා සහ චීනයේ මකරා මෙන් රුසියාවේ ලාංඡනය වූයේ වලසාය. දැවැන්ත ප්රමාණය හා ශක්තිය මෙන්ම මහද්විපයේ ඈ පසුවූ තරමක් අලස හුදෙකලාව හේතුවෙන් මෙම ලද අනවර්ථ නාමය ලද්දා යයි සිතිය හැක. ඔක්තෝම්බර් විප්ලවයෙන් අනතුරුව මුහුණ දීමට සිදුවූ මෘග සිවිල් යුද්ධයෙන් ළදරු සෝවියට් රාජ්යය උගත් එක් පාඩමක් වූයේ ධනපතින් ගෙන් එල්ල විය හැකි නියත ඉදිරි තර්ජන වලට මුහුණ දීමට නම් ‘රතු ආරක්ෂක’ මිලිෂියාව වෘත්තියමය දේශපාලන හමුදාවක් බවට පත්කොට යුතු වගයි. එහෙත් මෙම රතු හමුදාව ගොඩ නැගීමට පක්ෂය තුල සිටි වෘත්තිකයන් ප්රමාණවත් නුවූ හෙයින් ‘නිර්ධන පංතික’ රජයට සේවය කරන මෙන් සාර් හමුදාවේ හිටපු නිළධාරීන්ට නියම කිරීමට බොල්ෂෙවික් පාලනයට සිදුවිය. පංති සතුරන් වූ ඔවුන් ද්රෝහී වීමේ අනතුර වැලැක්වීම සඳහා සෝවියට් වරු අනුගමනය කල අපූරු උපාය නම් නව හමුදාවේ අණ දෙන ව්යුහය පක්ෂය හා අනුබද්ධ ද්විත්ව-අධිකාරියක් බවට පත් කිරීමයි. මේ හේතුවෙන් රතු හමුදාවේ සෑම ඒකකයකම අණදෙන නිළධාරියා හා සමාන බලතල සහිත කොමිසාර්වරයෙක් විය. . ජර්මනිය සමඟ යුද්ධයක් නොවැලැක්විය හැකි බව දත් ස්ටාලින් තිහේ දශකයේ මැද සිට රතු හමුදාව ලක් කල දැවැන්ත ප්රතිසංවිධාන මාලාවේ එක් අංගයක් වූයේ පැරණි සාර් හමුදාවේ නිළධාරීන් ඇතුළු දේශපාලනිකව සැක සහිත සාධක මුලිනුපුටා දැමීමයි. හිට්ලර් සමඟ ඇති කොටගත් ගිවිසුම යුද්ධය සඳහා සූදානම් වීමට ඉස්පාසුවක් ලබා ගැනීම ස්ටාලින්ගේ අරමුණ වූ අතර ඔහු බෝල්ටික් කලාපයේ හා නැගෙනහිර යුරෝපයේ කල අකල් අතපෙවීම් නොවන්නට එය සාර්ථක වීමට ද ඉඩ තිබිණ. 'පවිත්රකරණය' ට පසු රතු හමුදාවේ අණදෙන නිල වලින් හතරෙන් තුනක්ම හෙබවූයේ දක්ෂ, අවංක එහෙත් අත් දැකීම් අඩු තරුණ නිළධාරී කණ්ඩායමකි. 1939 ශීත සෘතුවේදී ෆින්ලන්තයට පහර දීම්දී ඔවුන් පලකල අදක්ෂතා දකිමින් හිට්ලර් එලැඹි නිගමනය නම් රුසියාව අත්පත් කොට ගැනීමට සති හතරකට වඩා ගත නොවන බවය. මෙතෙක් ලොව දුටු දවැන්තම යුද ක්රියාන්විතය වූ බාබරෝසා සැලැස්ම නොහොත් හිට්ලර්ගේ ‘වලස් දඩයමේ’ ප්රධාන ලක්ෂණය වූයේ දැඩි රහස්ය භාවයයි. නිළධාරීන් පවා දැනුවත් කෙරුණේ දතයුතු පදනම මතය. සන්නද්ධ සේවා වල ඉහලම නිළධාරීන් හා හිට්ලර්ගේ සමීපතමයන් අතලොස්සක් හැරුනකොට අන් කිසිවෙක් රුසියාවට පහර දීමට ඇති සූදානම පිළිබද නොදත් හ. එහෙත් දැවැන්ත ප්රහාරක බල ඇණි කිහිපයක් රයික් රාජ්යයේ නැගෙනහිර දේශසීමාවේ ස්ථාන ගත කිරීම රහසේ කල හැක්කක් නොවේ. සැඟවිය හැකි වූයේ ඔවුන්ගේ පැමිණිම නොව පැමිණි කාරණාව බව හිට්ලර් වටහා ගත්තේය. ලන්ඩනය එල්ල කරන ගුවන් ප්රහාර දැඩි කරන මෙන් ඔහු ගෝරින්ට පැවසූවේ එබැවිනි. අතිරේක හමුදා විවිෂණ 12 ක් ‘පෙනුමට’ මෙන් අත්ලන්තික් වෙරලට යැවූ හේ ඉතිරි වැඩ කටයුතු ගොබ්ල්ස්ට භාර කලේය. ඉංග්රිසි විරෝධී ගුවන් විදුලි වැඩසහන් රැල්ලකින් වැඩ ඇරඹූ ගොබ්ල්ස් ‘කිසිදු දිවයිනක් ආරක්ෂා සහිත නැත,’ යන මැයෙන් ලිපියක් ලිවීය. එය අඩංගු පුවත් පත නිකුත් කොට විදේශ මාධ්යවේදීන්ගේ හා තානාපති නිළධාරින්ගේ අතට යාමට තරම් ප්රමාණවත් වේලාවක් ගතවීමෙන් පසු වෙළඳ සැල් වලට කඩා වැදුන එස්. එස්. භටයෝ පුවත් පත් සියල්ල රැගෙන ගියහ. ‘රහස්’ හෙලිවීම ගැන මහ සෙනෙවි මණ්ඩලයේ විරෝධය නිසා පුවත් පත මෙසේ වෙළඳ පොලෙන් ඉවත් කෙරුන බවට කට කතාවක් බර්ලින් නගරය පුරා පැතිර ගියේ නිමේෂයෙනි. මඳකට ගොබ්ල්ස්ගේ කීර්තිය අඳුරු වූ වගක් පෙනින. මේ සියල්ලෙන් ඇඟවුනේ බ්රිතාන්යය හා යුද්ධයක් අත ලඟ බවයි. හිට්ලර් බාබරෝසා මෙහෙයුම පිලිබඳ හමුදා අණදෙන නිළධාරින් හා සිය අවසන් සාකච්ඡාව පැවැත්වූයේ අක්රමණයට කලින් සතියේය. අවධානයට ලක් නොවනු පිණිස ඔවුහු එදින කැඳවනු ලැබුවේද කණ්ඩායම් වශයෙනි. “රුසියාව වැටුන ගමන් එංගලන්තෙ නිකම්ම දණ ගහනවා. හැබැයි මේක ලේසි වෙයි කියල හිතන්නත් එපා. ගුවන් හමුදාව බොහෝ දුරට මඟ එලි පෙහෙලි කරල දේවි. එස්. එස්. එක පෙරමුණ පිටුපස ගෙන බලා ගනීවි. හැම සෙබළම දැගන්න ඕන තමන් සටන් කරන්නෙ මොකක් සඳහා ද කියන එක. මතක තියා ගන්න ප්රංශෙදි වගේ නිකම් යුද ජයග්රහණයක් නෙවෙයි අපිට රුසියාවෙ ඕන. අපි විනාශ කල යුත්තේ බොල්ෂෙවික්වාදය…” සහභාගී වූවන් අතර ජනරාල් හයින්ස් ගුඩේරියන්ද විය. කිසිවෙක් කිසිවෙක් කටක් නොහෙල්ලූහ. සිරකරුවන්ට හා සිවිල් වැසියන්ට එරෙහි සීමාන්තික ක්රියා සම්බන්ධයෙන් සෙබළුන් යුද්ධාධිකරණ හමුවට නොපැමිණවිය යුතු යයි නියෝගයක් ඔවුනට ලැබුනේ ඒ අතරය. එහෙත් විනය හේතූන් මත ගුඩේරියන් ඇතුළු බෝහෝ අණදෙන නිලධාරීන් එය සෙසු නිලයන් අතර ප්රසිද්ධ කලේ නැත. රතු හමුදාව යුදමය වශයෙන් පරාජය කිරීම මිස ‘පවිත්රකරණයක්’ සඳහා ජර්මන් හමුදාව සුදුසු නොවන හිට්ලර් දත්තේය. එහෙයින් එම කාර්යය පැවරුනේ ඔහුට කවදත් හිතවත් හිම්ලර් ගේ එස්. එස්. සංවිධානයටයි. ඒ අනුව හමුදාව පසුපසින් ගමන් කරන විශේෂ පොලිස් කණ්ඩායම් හතරක් විසින් අල්ලගන්න ප්රදේශවල කොමියුනිස්ට් පක්ෂ නායකයන් ඇතුළු බොල්ෂෙවික් රජයේ සියළු නියෝතයන් අතුරුදන් කිරීමටත්, ප්රතිරෝධී බලවේග මැඩලීමටත්, යුදෙව් ජනගහණය විනාශ කිරීමටත් හිම්ලර් සකස් කල සැලසුම ගෝරින් අනුමත කලේය. ගෝරින් කරදර වූයේ මේ කිසිවක් ගැන නොව රුසියාවේ අප්රමාන සම්පත් තම ‘සිවු අවුරුදු මහා සැලැස්මට’ තුල යොදා ගත හැකි අන්දම ගැනය. අමුදව්ය හා බලශක්තියට අමතරව දේශීය පරිභෝජනය සඳහා ආවශ්ය අවමයෙන් ද කොටසක් පමණක් ඉතිරි කොට සෙසු සියළු ආහාර ද්රව්ය ජර්මනියට එවිය යුතුයයි ඔහුගේ නියමය විය. නො එසෙනම් ජර්මනියට දීර්ඝකාලීනව යුද්ධයට ඔරොත්තු දෙන්නේ කෙසේද? . “මේකෙන් රුසියාවෙ සාගතයක් ඇති වෙන්න පුළුවන්. නමුත් ඒක ජර්මනියෙ ගැටළුවක් නෙවෙයි,” හේ පැහැදිලි කලේය. ඊයේ පෙරේදා ග්රීසියට හමුදා ගොඩ බැස්වීමේදී ත්රිවිධ හමුදාවටම අණදුන් ගෝරින් ගේ කල දවස දැන් යලි යහපත් වී ඇත. එහෙත් වෙනදා නිතර ප්රීතියෙන් සිටින ඔහු දැන් දින කිහිපයක සිට බර කල්පනාවක පසු වන බව කාට නැතත් ඔහුගේ කාර්ය මණ්ඩලයට නම් යසට පෙනේ. අරුමය වූයේ හොඳට කන බොන තරබාරු ගෝරින් ගේ ආහාර රුචියද පිරිහී යාමයි. බාබරෝසා මෙහෙයුමේ තම කාර්ය භාරය සාකච්ඡා කිරීම සඳහා ‘කැරින් ශාලාව’ට කැඳවන ලද ජ්යේෂ්ඨ ගුවන් හමුදා නිළධාරීහූ ඔහුගේ පෙනුම පිළිබඳ මවිත වූහ. සාකච්ඡාවට ඉදිරිපත් වූ සියළු සැලසුම් නිදි වැරීම නිසා ඉදිමුන සිය ඇස් වලින් අකුරට පරීක්ෂා කොට තෘප්තිය පල කල ගෝරින් ඕලන්දයේ ඇති යුද ගුවන් යානා වලින් භාගයක් ද නැගෙනහිරට යැවීමට නියම කළේය. එහෙත් එහි අණදෙන නිළධාරී ජනරාල් ජනරාල් ජෝසොෆ් කැම්හියුබර් පෙන්වා දුන්නේ එවිට තමාට ඉතිරි වන යානා රාජකීය ගුවන් හමුදාවට එරෙහිව යෙදවීමට ප්රමාණවත් නොවන බවයි. සෙස්සන් පුදුමයට පත් කරමින් තම දනිස්සට වේගවත් පහරක් ගැසූ ගෝරින් ජනරාල් වරයාගේ ඇඟට ගොඩ විය. “මෙහෙ බලනවා කැම්හියුබර්,” ඔහු සන්සුන්ව සිටීමට විශාල ආයාසයක් දරණ බව පෙණින. “තමුසෙ හිතනවද රුසියාවත් එක්ක මේ යුද්දෙ මට ඕනවට කරනව කියල? දැනගන්නවා මම තරම් මේකට විරුද්ධ කෙනෙක් වෙන කොහෙවත් නෑ! මේක ලොකු වැරදීමක්. මම පුළුවන් තරම් උත්සහ කලා නමුත් කවුරුවත් අහන්නෙ නෑ. නමුත් මට පුළුවන්දේ මම කරනවා. තමුසෙත් නිලධාරියෙක්. තමුන්ට කරන්න පුළුවන් දේ උපරිමෙන් කිරීමයි තමුසෙගෙ රාජ කාරිය. දැන් ගිහින් කිව්ව දේ කරනවා.” බළලා මල්ලෙන් එලිය පැන්නේ එවිටයි. ජනරාල්වරු පමණක් නොව ගෝරින් පවා රුසියන් යුද්ධය පිටු දැකීමට කැමැත්තෙන් සිටියේය. එහෙත් එතැනදී හිට්ලර් තම සමීපතම සගයාගේ බහට වත් සවන් දුන් වගක් නොපෙනේ. රතු හමුදාවේ අණදෙන නිළධාරීන් ද පමණට වඩා තරුණ අත් දැකීම් අඩු අය වුවද මෝඩයෝම නොවූහ. බටහිර දේශසීමා ප්රදේශයේ ජර්මන් හමුදා අසාම්න්ය ලෙස ලෙස ක්රියාකාරී වී ඇති බව ස්ටැලින්ට ජුනි 21 දා සවස සාකච්ඡාවේදී ඔවුන් නැවත නැවතත් අනතුරු අඟවා සිටියේ ඒ නිසාය. “බටහිර පෝලන්තෙ ඉන්න අපේ ඔත්තු කාරයොත් කියන්නෙම ජර්මන් ආක්රමණයක් අත ලඟ කියල, ස්ටාලින් සහෝදරයා,” රතු හමුදාවේ මාණ්ඩලික ප්රධානී ජෝර්ජි කොන්ස්තන්තීනෙවිච් සුකොව් පැවසීය. ස්ට්රෙල්කොව්කා නැමති ගම්මනයේ ගොවි පවුලක උපන් ඔහුට සිය ප්රතිවාදියා වීමට නියමිත ජර්මන් සෙනෙවි මණ්ඩල ප්රධානී හැල්ඩර් තරම් ශාස්ත්රීය දැන උගත් කම් නැතත් වැඩකට අත ගැසූ පසු පස්ස බලන ජාතියේ පුද්ගලයෙක් නොවේ. “ඕව චර්චිල් ගෙ බොරු ප්රචාර වෙන්නැති. මිනිහට ඕන අපිවත් කොහොමහරි යුද්දෙට පටලවගන්න.” ස්ටාලින් කීය. අනිත් අතට මෙම සැකය සැබෑවක් නම් තමා ගන්නා ක්රියා මාර්ගයක් හිට්ලර්ට යුද්ධයක් සඳහා හේතුවක් කොට ගත හැකි බවද ඔහු දනී. . “අඩු තරමෙ දේශසීමා මුර භටයන් හරි දැනුවත් කලොත් නරකද හදිසි තත්වෙකට සූදානමින් ඉන්න කියල?” සුකොව් නැවත යෝජනා කලේය. මඳක් කල්පනා කල ස්ටාලින් ඊට එකඟ විය. මේ අතර රෝමයේ සිය නිල නිවසේ සුවසේ නිදාසිටි මුසෝලිනි ඇහැරවූ ඉතාලි විදේශ ඇමති සියානෝ හිට්ලර් විසින් එවන ලද අති විශේෂ හදිසි ලිපියක් දෙන විට 22 දා අළුයම 3 ට ආසන්නය. රුසියාව කුමන මොහොතක හෝ ජර්මනියට පහර දීමට ඉඩ ඇති හෙයින් තමාට පූර්ව ආරක්ෂක පියවර ගැනීමය සිදු ඇතැයි එමගින් හිට්ලර් කියා සිටියේය. “එමෙන්ම රුසියාව සමඟ මෙතෙක් වූ ගිවිසුම අධ්යාත්මික වශයෙන් මා තුල වූ පැල්ලමකි. මෙම නව තත්වය තුල එය මැකීයාම ගැන මා අතිශය සතුටු වෙමි”. ලිපිය කියැවූ මුසෝලිනි එය සියානෝට දුන්නේ අමනාපයෙනි. “ මාව තහනියක් නැගිට්ටවල තියෙන්නෙ එයා අද රුසියාවට ගහනව කියන්න. ඔය වගේ නල්ල මලේ යාළුවො ටිකක් තමයි අපිටත් ඉන්නෙ” මුසෝලිනි මෙසේ තම කෝපය පිට කරන අතරතුර රිබන්ට්රොප් බර්ලින් විදේශ කාර්යාලයේ වූ බිස්මාර්ක් කුමාරයාගේ දැවැන්ත මේසය පුටුපස ඒ මේ අත ඇවිදිමින් සිටියේ වහා කැදවනු ලැබ සිටි සෝවියට් තානාපති ගෙ පැමිණිම අපේක්ෂාවෙනි. “නායක තුමා ගත්ත තීරණය හරියටම හරි. තව පොඩ්ඩෙන් රුසියන් කාරයො අපිට ගහන්න තිබුනා.” ඔහු නැවත නැවතත් තමාටම අවධාරණය කොට ගත්තේ සිය හෘදය සාක්ෂිය එය නොපිලි ගනු ඇතැයි බිය වූ නිසා විය යුතුය. මඳ වේලවකින් එහි ලඟා වූ රුසියානුවෝ විදේශ කාර්යාලයේ දොරටුව අසල අවේලාවේ හුන් ගොබෙල්ස් ගේ වාර්තා කරුවන් හා ඡායාරූප ශිපීන් දැක පුදුම වූහ. රිබන්ට්රොප් ඔවුන් පිළිගත්තේ බුම්මා ගත් මුහුණින් යුතුවය. රුසියානුවන් මොස්කොව් නුවරින් එවන ලද පණිවුඩයක් භාර දීමට සූදානම් වුවද හේ ඔවුන් නැවතීය. “දැන් ඕවයින් වැඩක් නෑ. සෝවියට් රජයේ සතුරු ආකල්ප නිසා අපට මෙතැනින් ඉදිරියට හමුදාමය ක්රියාමාර්ගයකට යන්න වෙලා තියනවා.” අනතුරුව ඔහු විසින් සන් කරනු ලැබූ භාෂා පරිවර්තකයා ඊට හේතු වී යැයි කියවෙන සිද්ධීන් ලයිස්තුවක් කියන්නට විය. රුසියානු තනාපති සිය හිස දෙපසට සැළුවේ දෙවන් අදහා ගත නොහැකි විලසිනි. “මට කණගාටුයි. හරිම කණගාටුයි.” “ඔහෙට නෙවෙයි මටත් කණගාටුයි. රුසියාවත් එක්ක එකඟත්වයකට එන්න ගත්ත උත්සහය අන්තිමට ගඟට ඉනි කැපුව වගේ උන එක ගැන.” රිබන්ට්රොාප් කලේ චෝදනාවක්ද නැතහොත් පාපොච්චාරණයක්ද යන්න පැහැදිලි නැත. නාසි-සෝවියට් ගිවිසුම ගැන එකල වැඩියෙන්ම උදම් ඇනුවේ ඔහුය. “ඒක උනේ සම්පූර්නයෙන්ම ඔහෙලගෙ වැරැද්ද නිසා. ඔහෙල මුල ඉඳලම කිසිම සහයෝගෙකින් නෙවෙයි කටයුතු කරේ” රුසියන් තානාපති ද කෝපවිය. “මෙයාලට ඕන යුද්දෙ නම් දැන් තවත් මෙහෙ කාලෙ නාස්ති කරල වැඩක් නෑ. අපි යන් යන්න.” ඔහු අනතුරුව කීවේ තම සගයාටය. රුසියානුවන් නික්මගියේ රිබන්ට්රොප් ට අතදීමෙන් පවා තොරවයි. දශක හතකට පොරොතුව රුසියාව සමඟ මිත්රත්වයක් වෙනුවෙන් පෙනීසිටි බිස්මාර්ක් කුමාරයා ගේ ඒ ඓතිහාසික මේසය අභිමුව සිටම රුසියාවට එරෙහිව යුද ප්රකාශ කිරීමට සිදුවීම දෛවයේ සරදමක් විය යුතුය. රිබන්ට්රොප් යලි කිසි දිනෙක එම කාමරය තුලට නොගියේය. ජර්මන් යුද ටැංකි විශේෂඥ හයින්ස් ගුඩේරියන් බර් නදියට සැතපුම් පහක් මෙපිට වූ තම අණදෙන කාර්යාලයට පැමිණීයේ ජුනි 21 දා අළුයම 3.15ටය. හාත්පස නිහඬ තාව බිඳිමින් ඔහුට ඇසුනේ ගෝරින්ගේ අහස් යානා පේලි නැගෙනහිර දෙසට පියසර කරන හඬයි......
(c) Chamara Siriwardene
හිට්ලර්ගේ නැගෙනහිර වීර චාරිකාව (1941 ජුනි-නොවැම්බර්)
1941 ජුනි 22 දා අළුයම 3.30ට ජර්මන් අහස් යානා සිය ගණනක් විසින් රුසියන් හමුදා මූලස්ථාන, සැපයුම් ගබඩා, සන්නිවේදන මධ්යස්ථාන, ධාවන පථ පාලම් හා ප්රධාන නගර ඉලක්ක කොට ගනිමින් බෝම්බ හෙළීමත් සමඟ හිට්ලර්ගේ ‘බාසරෝසා’ ක්රියාන්විතය ආරම්භ විය. කාලතුවක්කු 11,000 ක් විසින් එල්ල කල වෙඩි මුර කිහිපයකින් පසු අනතුරුව යුද ටැංකි හා සන්නද්ධ වාහන 6000ක් පෙරටු කොටගත් භටයන් 32 ලක්ෂයකින් සමන්විත දැවැන්ත ජර්මන් හමුදා 3ක් සැතපුම් 1800 ක පෙරමුණක් ඔස්සේ රුසියාව තුලට කඩා වැදුනේ සියළු බාධක සුනු විසුනු කරමිනි. ජර්මන් හමුදාව සතු ඩිවිෂණ 240 න් 153 ක්ම යොදවා තිබුනේ බාබරෝසා මෙහෙයුම සඳහාය. මේ කිසිත් නොදත් බර්ලින් වැසියෝ තවමත් නින්දේ පසු වෙද්දී රුසියාවට පහර දීමේ නිල ප්රකාශය කියවීම පිළිබඳ ගොබ්ල්ස් හා රිබන්ට්රොප් අතර මහා දබරයක් ඇති විය. උදෑසන 5.30ට ගොබ්ල්ස් විසින් හිට්ලර්ගේ ප්රකාශය කියැවීමටත්, පැය බාගයකට අනතුරුව රිබන්ට්රොප් විසින් තවත් ‘විශේෂ නිවේදනයක්’ කිරීමටත් එකඟ වූයේ දෙදෙනා බොහෝ වේලාවක් කලහ කිරීමෙන් අනතුරුවයි. ආරම්භය හිට්ලර් අපේක්ෂා කල පරිදිම අතිශය සුභදායී විය. යුද්ධයක් කිසිසේත්ම අපේක්ෂාවෙන් නොසිටි රුසියන් දේශ සීමා භටයන් සිදු වන්නේ කුමක් දැයි වටහා ගන්නා විට සතුරා සමන්විත පළමු ආරක්ෂක වලල්ල පසු කොට ගොස් ඉදිරියට ගොස් හමාරය. දස දහස් හණනක් ආරම්භක වෙඩි මුරයේදීම මිය ගියෝය. තුවාල ලද්දෝ පසු පසින් පැමිණි එස්. එස්. භට කණ්ඩයායම් විසින් ඝාතනය කරනු ලබූහ. පතොරම් අවසන්ව වල්මත් වී සිරභාරයට පත් වූවන් වඩාත් ඛේදජනක ඉරණමක් සඳහා ‘පිරික්සුම් කඳවුරු’ වලට යැවිණ. යුද්ධයේ පළමු දිනයේදීම රතු හමුදාවේ අණදෙන ව්යුහය වියවුල් වී ගියේය. සටනකින් තොරව අංගන වල නවතා තිබියදීම විනාශ වූ සෝවියට් ගුවන් යානා ගණන 1800කි. ලෙනින්ග්රාඩ් දෙසට යොමු වූ ජර්මන් උතුරු දිග පෙරමුනේ ආරම්භක වේදිකාව වූයේ ප්රසියාවයි. හිට්ලර්ගේ නැගෙනහිර මූලස්ථානය ද එහි පිහිටා තිබිණ. යුක්රේයනය බලා ගිය දකුණු දිග පෙරමුණ හා ගුඩේරියන් අණදුන් 2 වන පැන්සර් කණ්ඩායම අයත් මොස්කොව් බලා ගිය මධ්යම පෙරමුණ ගමන් ඇරඹුවේ පෝලන්තයෙනි. බ්රෙෂ්ට්-ලිටොව්ස්කි හි රතු හමුදා ගැරිසනය අවසන් භටයා හා උණ්ඩය දක්වා සටන් කිරීමට ඉදිරිපත් වූ බැවින් බලකොටුව අත්පත් කොට ගැනීමේ කටයුත්ත පිටිපසින් එන පාබල බල ඇණි වලට ඉඩහල ගුඩේරියන් සිය යුද ටැංකි ඉදිරියටම මෙහෙයවීය. දුම්රිය ගමනාගමනය ඇණ හිට සැපයුම් වලට බාධා ඇතිවූයේ රුසියානුවන් පුරා මසක් එහි සටන් වැදුන නිසාය. පෙරමුණ පුරා තැනින් තැන ගමන් කල ගුඩේරියන්ගේ අණදෙන රථය වරක් සතුරු භටයන්ගේ වෙඩි පහරට ලක්වීම නිසා ඔහුගේ ජීවිතය ගැලවුනේ යන්තමිනි. අනතුරුව නිකුත් කෙරුන රුසියන් පුවත් නිවේදනයක ඔහු මිය ගියබව ද සඳහන් විය. තමා යහතින් ජීවත් වන බව ගුවන් විදුලිය පණිවුඩයක් මගින් දැනුම් දෙමින් ඔහු ඔවුන්ගේ වරද නිවරද කොට දුන්නේය. පස් දිනෙකින් උතුරු දිග බලඇණියේ 4 වන පැන්සර් කණ්ඩායම ලැට්වියාවේ ඩ්වීනා නදිය තරණය කරන අතර 2 වන පැන්සර් කණ්ඩායම හා අසල්වැසි 3 වන පැන්සර් කණ්ඩායම මින්ස්ක් නගරයට බටහිරින් මුණ ගැසුනාහ. පාබල හමුදා පිටුපස කොටුවී සිටි රුසියානුවන් විනාශ කරමින් තවදුරටත් පමා වුවද ගුඩේරියන් හා ඔහුගේ අසල්වැසි පැන්සර් කණ්ඩායම් නායක කල්නල් ජනරල් හොත් ඊලඟ ඉලක්කය වූ ස්මොලෙන්ස් කරා ගමන් ඇරඹූයේ නගරය වටා ජර්මන් වලල්ලේ ශක්තිය ගැන සෑහීමකට පත්වූ නිසාය. රතු හමුදාවට යුද ටැංකි 3000 ක් හා කාල තුවක්කු 1800ක් සටනේ දී අහිමිවිය. කම්පනය නිසා මානසිකව ඇද වැටුන ස්ටාලින් යලි ධෛර්යය උපදවා ගත්තේ ජුලි 3 වන දාය. පුරා සතියක් නොකා නොබී කුටියට වී සිටි ඔහු එදින හදිසියේ කල එලි බ