2025 මියන්මාර භූමිකම්පාව
| ၂၀၂၅ မြန်မာ ငလျင် | |
.png) .png) _20250405.jpg) .png) 
| |
 USGS ෂේක්මැප් | |
| UTC time | 2025-03-28 06:20:54 |
|---|---|
| ISC event | 643071319 |
| USGS-ANSS | ComCat |
| දේශීය දිනය | 28 මාර්තු 2025 |
| දේශීය වේලාව | 12:50:54 MMT (UTC+6:30) |
| කාල සීමාව | 80 seconds (කැඩී යාමේ ක්‍රියාවලිය) |
| විශාලත්වය | Mw 7.7 |
| ගැඹුර | 10 km (6 mi) |
| Epicenter | 21°59′46″N 95°55′34″E / 21.996°N 95.926°Eඛණ්ඩාංක: 21°59′46″N 95°55′34″E / 21.996°N 95.926°E |
| දෝෂය | සගායිං දෝෂය |
| වර්ගය | ස්ට්‍රයික්-ස්ලිප්, සුපර්ෂියර් |
| බලපෑමට ලක් වූ ප්‍රදේශ | මියන්මාරය, තායිලන්තය, නිරිතදිග චීනය, වියට්නාමය |
| Max. තීව්‍රතාවය | MMI IX (Violent) |
| උච්ච ත්වරණය | 0.62 g |
| උපරිම ප්‍රවේගය | 161.42 cm/s |
| පසුකම්පන | 394+ වාර්තා කර ඇත. ප්‍රබලම: Mww 6.7 |
| තුවාල ලැබූවන් | 5,380+ මරණ, 7,860+ තුවාල, 590+ අතුරුදහන් |
2025 මාර්තු 28 වන දින 12:50:54 MMT (06:20:54 UTC) දිනයේ දී මියන්මාරය සාගින් කලාපයට 7.7 Mw භූමිකම්පාවක් සිදු වූ අතර එහි කේන්ද්‍රස්ථානය රටේ දෙවන විශාලතම නගරය වන මැන්ඩලේ අසල පිහිටි ය. පහර-ස්ලිප් දෝෂයක් ඇතිවීමේ කම්පනය උපරිම මාරු කරන ලද මර්කාලි තීව්රතාව IX (විරෝධී) ලෙස ළඟා විය.[1] 1912 වසරේ සිට මියන්මාරයට බලපෑ බලවත්ම භූමිකම්පාව මෙයයි.[2] භූමිකම්පාව මියන්මාරයේ විශාල හානියක් හා අසල්වැසි තායිලන්තය සැලකිය යුතු හානියක් සිදු කළේය. චීනය යුන්නාන් ප් රාන්තයේ ද සිය ගණනක් නිවාස හානි වුණා.
භූමිකම්පාවෙන් අවම වශයෙන් 5,360 ක් මිය ගියහ: මියන්මාරයේ 5,330 ක් සහ තායිලන්තයේ 36 ක්.[3][4] 7,140 කට වැඩි පිරිසක් තුවාල ලැබූහ. බැංකොක්හි කඩා වැටුණු ඉදිකිරීම් භූමියක් ඇතුළුව තවත් සිය ගණනක් අතුරුදහන් වී ඇති බව වාර්තා විය. එහි නොගැඹුරු භූ විද්‍යාව නිසා දුර සිට එන භූ කම්පන තරංගවලට ගොදුරු වීමේ වැඩි අවදානමක් ඇති අතර, ඒ පිළිබඳව දැනුවත්භාවය නොමැතිකම නිසා නගරයේ භූමිකම්පා ආශ්‍රිත බලපෑම් වලට ඇති ඉඩකඩ වැඩි වේ.[5][6] මාර්තු 28 වන විට බලධාරීන් හදිසි අවස්ථාවක් ප්‍රකාශයට පත් කළ අතර මරණ සංඛ්‍යාව ඉහළ යනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.[7][8] මියන්මාරයේ පවතින සිවිල් යුද්ධය ආපදා සහන සැලසීමේ දුෂ්කරතාව තවත් උග්‍ර කර ඇත.[9] 1930 බාගෝ භූමිකම්පාවෙන් පසු රටට බලපෑ මාරාන්තිකම භූමිකම්පාව එය විය.[10]
භූගෝලීය සැකසුම
[සංස්කරණය]මියන්මාරය ක්‍රියාකාරී භූ විද්‍යාත්මක ක්‍රියාවලීන් හේතුවෙන් අන්තර්ක්‍රියා කරන භූ තැටි හතරක් (ඉන්දියානු, යුරේසියානු, සුන්ඩා සහ බුරුම තැටිය) අතර පිහිටා ඇත. කොකෝ දූපත් වල බටහිර වෙරළ තීරයේ, රාඛයින් වෙරළට ඔබ්බෙන් සහ බංග්ලාදේශයට, සුන්ඩා මෙගාත්‍රස්ට් ලෙස හැඳින්වෙන ඉතා ආනත අභිසාරී මායිමකි. මෙම විශාල විභේදනය ඉන්දියානු සහ බුරුම තැටි අතර මායිම සලකුණු කරයි. මෙගා තෙරපුම මතුවන්නේ බංග්ලාදේශයේ මුහුදු පත්ලෙන් වන අතර, එය චින් කඳුකරයට සමාන්තරව සහ නැගෙනහිරින් දිව යයි. මෙම සීමාව මියන්මාරයේ උතුරට ගමන් කරන අතර එහිදී නැගෙනහිර හිමාලයෙන් අවසන් වේ.[11]
ඒ 1,400 කි.මී. (870 mi) පරිවර්තන දෝෂය මියන්මාරය හරහා ගමන් කරන අතර අන්දමන් පැතිරීමේ මධ්‍යස්ථානය උතුරේ ගැටුම් කලාපයකට සම්බන්ධ කරයි. සගායිං දෝෂය ලෙස හැඳින්වෙන මෙය, බුරුම සහ සුන්ඩා තැටි 18–49 හිදී එකිනෙක පසුකර යන විට ඒවා අතර මායිමකි. එය මියන්මාරයේ විශාලතම හා වඩාත්ම ක්‍රියාකාරී භූමිකම්පා ප්‍රභවය වන අතර එය යැන්ගොන්, නේපිදෝ සහ මැන්ඩලේ ඇතුළු ප්‍රධාන නගර හරහා හෝ ඒවාට ආසන්නව ගමන් කරයි. 1930 මැයි සහ දෙසැම්බර් මාසවල දී දෝෂය දිගේ විශාල හා හානිකර භූමිකම්පා ඇති විය (M 7.3 සහ 7.5) 1931 (M 7.5) 1946 (M 7.3 සහ 7.7), 1956 (M 7.0), 1991 (M 6.9) සහ 2012 (M 6.9).[12] සගායිං දෝෂයේ භූමිකම්පා වල විශාලත්වය දෝෂ කලාපය පුරා වෙනස් වේ, M සිට7.0 සිට 8.0 දක්වා ය. පුනරාවර්තන කාල පරතරය ද දෝෂය දිගේ පිහිටීම අනුව වෙනස් වේ; 1930 දී කැඩී ගිය එහි දකුණු කොටස්වල පැලියෝසිස්මෝ විද්‍යාත්මක අධ්‍යයනයන් මත පදනම්ව වසර 100–150 ක ආපසු පැමිණීමේ කාල පරිච්ඡේද ඇත.[13]
විනාශකාරී භූමිකම්පා සියවස් ගණනාවක් තිස්සේ මෙම ප්‍රදේශයට බලපා ඇති නමුත් අධ්‍යයන පර්යේෂණ සීමිත වී ඇත. මේ අනුව, මියන්මාරයේ සිදුවන බොහෝ භූමිකම්පා, විශාල, මතුපිට ඉරිතැලීම් සිදුවීම් ඇතුළුව, හොඳින් වටහාගෙන නොමැත. M 1762 දී 8.5–8.8 ක භූමිකම්පාවකින් රඛයින් වෙරළට ඔබ්බෙන් වූ සුන්ඩා මෙගාත්‍රස්ට් හි කොටසක් කැඩී ගියේ ය. එම භූමිකම්පාව ඇති වන්නට ඇත්තේ ඉන්දියානු තහඩුව බුරුම තැටියට යටින් මෙගාත්‍රස්ට් දිගේ යටපත් වීම නිසා විය හැකිය. මධ්‍යම මියන්මාරයට යටින් ඇති යටත් වූ ඉන්දියානු තැටියේ නටබුන් ද අන්තර්-ලැබ් භූමිකම්පා ඇති කරයි. 1975 බගන් භූමිකම්පාව ඇති වූයේ ඉන්දියානු තැටිය තුළ 120 අතරමැදි ගැඹුරක දී ප්‍රතිලෝම දෝෂයක් හේතුවෙනි.[14]
මෙම භූමිකම්පාව තායිලන්තයට ද බලපෑ අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් හානිය කේන්ද්‍රගත වූයේ බැංකොක් කලාපයට ය. බැංකොක්හි භූ විද්‍යාව, ඉහළ මෘදු සාගර මැටි තට්ටුවකින් සංලක්ෂිත වන අතර, එහි අහස ගොඩනැගිලි දුරස්ථ, බලවත් භූමිකම්පා වලට ගොදුරු වීමේ අවදානමක් ඇති කරයි, මන්ද සෑම තැනකම පවතින මැටි ස්ථරය දිගු කාලීන භූමි චලිතය විස්තාරණය කරන අතර එමඟින් ඉහළ කඳු නැගීම්වල අනුනාද සංඛ්‍යාතයට ගැලපේ.[15][16][17] බැංකොක්හි අහස ගොඩනැගිලිවල පදිංචිකරුවන්ට බොහෝ විට කිලෝමීටර් සිය ගණනක් හෝ දහස් ගණනක් දුරින් කේන්ද්‍රගත වූ භූමිකම්පාවල බලපෑම් දැනී ඇත. ආසියානු තාක්ෂණ ආයතනයේ පෙන්නුන්ග් වෝනිචායිගේ ප්‍රධානත්වයෙන් යුත් පර්යේෂණයක් මගින් , අන්දමන් මුහුදේ රික්ටර් මාපකයේ 400 ක භූමිකම්පාවක් සිදුවුවහොත්, බැංකොක්හි නගරයේ සිට ව්‍යසනකාරී බලපෑම් සඳහා ඇති විය හැකි අවදානමක් ලෙස සගායිං දෝෂය කලින් හඳුනාගෙන තිබුණි.[18][19] භූ කම්පන පිළිබඳ සලකා බැලීම් ගොඩනැගිලි නීති සංග්‍රහයට එකතු කරන ලද්දේ 2007 දී පමණි, පැරණි ව්‍යුහයන් විශේෂයෙන් අවදානමට ලක්ව ඇත.[16]
මූලාශ්‍ර
[සංස්කරණය]- ^ ANSS. "Comprehensive Catalog". Comprehensive Catalog. U.S. Geological Survey. https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000pn9s.
- ^ Max Saltman; Ross Adkin; Lex Harvey; Edward Szekeres; Hassan Tayir; Todd Symons; Rob Picheta; Sophie Tanno; Olivia Kemp (28 March 2025). "More than 140 dead in Myanmar earthquake, with tremors felt in Thailand: Live updates". CNN (ඉංග්‍රීසි බසින්).
- ^ "Myanmar earthquake death toll jumps to over 1,000". Deutsche Welle. 29 March 2025.
- ^ "Myanmar earthquake death toll soars past 1,000 as Thailand scrambles to rescue trapped Bangkok workers" (ඉංග්‍රීසි බසින්). CNN. March 28, 2025. සම්ප්‍රවේශය March 28, 2025.
- ^ "Earthquakes in Thailand—Is Bangkok at Risk?". www.verisk.com (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2020-11-09. සම්ප්‍රවේශය 2025-03-28.
- ^ Warnitchai, Pennung; Sangarayakul, Chanet; Ashford, Scott A. (4 February 2000). "Seismic hazard in Bangkok due to long-distance earthquakes" (PDF). 12th World Conference on Earthquake Engineering.
- ^ "Myanmar Earthquake LIVE Updates: 107 Dead, 350 Injured As Rescue Efforts Continue; Thailand PM Urges Calm". CNN-News18. 28 March 2025. සම්ප්‍රවේශය 28 March 2025.
- ^ Kocha Olarn; Ross Adkin; Alex Stambaugh (2025-03-28). "Myanmar's military junta makes rare plea for help after powerful earthquake kills scores". CNN (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2025-03-28.
- ^ "Myanmar at a glance: Embroiled in civil war, now facing more devastation after powerful earthquake". AP News (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2025-03-28. සම්ප්‍රවේශය 2025-03-28.
- ^ Ledur, Júlia (28 March 2025). "Friday's quake is the deadliest to hit Myanmar in 95 years". The Washington Post. සම්ප්‍රවේශය 29 March 2025.
- ^ (Thesis).
{{cite thesis}}: Missing or empty|title=(help) - ^ Wang 2013.
- ^ (Thesis).
{{cite thesis}}: Missing or empty|title=(help) - ^ (Thesis).
{{cite thesis}}: Missing or empty|title=(help) - ^ Warnitchai, Pennung; Sangarayakul, Chanet; Ashford, Scott A. (2000).
- ^ a b Kelly, Shawn (20 May 2014). "Bangkok's tall buildings sitting on soft, shaky ground". The Nation. සම්ප්‍රවේශය 29 March 2025.
- ^ Ornthammarath, Teraphan; Jirasakjamroonsri, Amorntep; Pornsopin, Patinya; Rupakhety, Rajesh; Poovarodom, Nakhorn; Warnitchai, Pennung; Toe, Tun Tun Tha (2023). "Preliminary analysis of amplified ground motion in Bangkok basin using HVSR curves from recent moderate to large earthquakes". Geoenvironmental Disasters. 10 (1): 28. Bibcode:2023GeoDi..10...28O. doi:10.1186/s40677-023-00259-0. ISSN 2197-8670.
- ^ (Report). June 2018 https://elibrary.tsri.or.th/project_content.asp?PJID=RDG5830015.
{{cite report}}: Missing or empty|title=(help) - ^ "แผ่นดินไหว…ไม่ไกลคนกรุง" [Earthquake is closer to Bangkokians than realized]. Thailand Science Research and Innovation (තායි බසින්). 16 April 2020. සම්ප්‍රවේශය 29 March 2025.
බාහිර සබැඳි
[සංස්කරණය]
2025 මියන්මාර භූමිකම්පාව හා සබැඳි මාධ්‍ය විකිමාධ්‍ය කොමන්ස් හි ඇත.- ReliefWeb's main page for this event.
