සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් සහ ප්‍රොවිඩෙන්සියා
| සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් දූපත් සමූහය, ප්‍රොවිඩෙන්සියා සහ සැන්ටා කැටලිනා Archipiélago de San Andrés, Providencia y Santa Catalina | |
|---|---|
| කොලොම්බියාවේ දෙපාර්තමේන්තු | |
 ධජය  Coat of arms | |
| උද්යෝග පාඨය(න්): Paraíso Turístico සංචාරක පාරාදීසය | |
| ජාතික ගීය(ගී): Himno de San Andrés y Providencia | |
 කැරිබියානු සිතියමේ දැක්වෙන සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් සහ ප්‍රොවිඩෙන්සියා | |
 දූපත් සමූහයේ භූ විෂමතාව | |
| ඛණ්ඩාංක: 12°33′N 81°43′W / 12.550°N 81.717°W | |
| රට |  කොලොම්බියාව |
| කොලොම්බියාවේ ස්වභාවික ප්‍රදේශ | කොලොම්බියාවේ දූපත් කලාපය |
| ස්ථාපිත | 1991 ජූලි 4 |
| අගනුවර | උතුරු කෙළවර (සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් නගරය) |
| ආණ්ඩුව / පරිපාලනය | |
| • ආණ්ඩුකාර | එවර්ත් හෝකින්ස් ස්ජොග්‍රීන් (2019− වර්තමානය) (එල් මොවිමියන්ටෝ ඇම්ප්ලියෝ පෝ එල් ප්‍රොග්‍රෙසෝ ඩෙල් ආකිපියලගෝ) |
| සරිය[1][2] | |
| • මුළු | 52.5 කිමී2 (20.3 සතරැස් සැත) |
| භුමිප්‍රමාණ අනුස්ථිතිය | 33 වෙනි |
| ජනගහණය(2018)[3] | |
| • මුළු | 61,280 |
| • අනුස්ථිතිය | 29 වෙනි |
| • ඝණත්වය | 1,200/කිමී2 (3,000/වර්ග සැත) |
| GDP[4] | |
| • සමස්ත | කොලොම්බියානු පෙසෝ බිලියන 2,125 (ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 0.5) |
| වේලා කලාප | UTC−05:00 |
| ISO 3166 කේතය | CO-SAP |
| HDI | 0.780[5] high · 3rd of 33 |
| වෙබ් අඩවිය | SanAndres.gov.co |
සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් දූපත් සමූහය, ප්‍රොවිඩෙන්සියා සහ සැන්ටා කැටලිනා (ස්පාඤ්ඤ: Archipiélago de San Andrés, Providencia y Santa Catalina, pronounced [aɾtʃiˈpjelaɣo ðe ˌsan anˈdɾes pɾoβiˈðensja j ˌsanta kataˈlina]), හෝ සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් සහ ප්‍රොවිඩෙන්සියා යනු කොලොම්බියාවේ දෙපාර්තමේන්තු වලින් එකක් වන අතර මධ්‍යම ඇමරිකාවේ භූගෝලීය වශයෙන් පිහිටා ඇති එකම දෙපාර්තමේන්තුව වේ. එය කොලොම්බියාවේ ප්‍රධාන භූමියට වයඹ දෙසින් කිලෝමීටර 775 පමණ කැරිබියන් මුහුදේ දූපත් කණ්ඩායම් දෙකකින් සහ පිටත ඉවුරු සහ ගල්පර අටකින් සමන්විත වේ. දූපත් සමූහයේ සහ කොලොම්බියාවේ විශාලතම දූපත සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් ලෙස හඳුන්වන අතර එහි අගනුවර සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් වේ. අනෙකුත් විශාල දූපත් වන්නේ සැන් ඇන්ඩ්‍රේස් හි ඊසාන දෙසින් පිහිටි ප්‍රොවිඩෙන්සියා සහ සැන්ටා කැටලිනා දූපත් ය; ඔවුන්ගේ අගනුවර සැන්ටා ඉසබෙල් ය.
නම
[සංස්කරණය]මෙම නම සමහර විට "Archip. de San Andres" ලෙස කෙටි කර ඇත.[6] නිල වෙබ් අඩවිය එය සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් ("Gobernación de San Andrés") ලෙස කෙටි කරයි.[7] ISO 3166-2:CO එය "San Andrés, Providencia y Santa Catalina" ලෙස ලැයිස්තුගත කරයි.[8] ස්ටැටොයිඩ්ස් එය "San Andrés y Providencia" ලෙස ලැයිස්තුගත කරයි.[9]
ඉතිහාසය
[සංස්කරණය]ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස්ගේ මුහුදු ගමන් වලින් වසර කිහිපයකට පසු, 1510 දී ස්පාඤ්ඤය නිල වශයෙන් සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් සහ ප්‍රොවිඩෙන්සියා දූපත් සමූහයට හිමිකම් කීවේය. 1544 දී, එම භූමිය ග්වාතමාලාවේ කපිතාන්සි ජෙනරාල්ගේ පරිපාලනය යටතේ පත් කරන ලදී. මුල් වසරවලදී, ස්පාඤ්ඤය ප්‍රධාන භූමිය ගවේෂණය කිරීම සහ ජනපදකරණය කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ අතර දූපත් ජනාවාස කළේ කලාතුරකිනි.
1630 දී, ඉංග්‍රීසි පියුරිටන්වරු ප්‍රොවිඩන්ස් දූපත් සමාගමේ අනුග්‍රහය යටතේ ප්‍රොවිඩන්ස් දූපතට පැමිණියහ. පියුරිටන්වරු සීතල, පාෂාණමය නිව් එංගලන්තය වෙනුවට නිවර්තන දූපත් ජනාවාස කිරීමට තීරණය කළ නමුත්, ප්‍රොවිඩන්ස් දූපත් ජනපදය මැසචුසෙට්ස් බොක්ක ජනපදය මෙන් සාර්ථක වූයේ නැත. ඔවුන් වහල් වැඩ කරන වතු ස්ථාපිත කර පෞද්ගලිකකරණයේ නිරත වූ අතර, එය 1641 මැයි මාසයේදී ස්පාඤ්ඤ සහ පෘතුගීසීන් යටත් කර ගැනීමට හේතු විය.[10] 1670 දී, හෙන්රි මෝගන්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් ඉංග්‍රීසි බුකනියර්වරු, පැනමාවට පහර දීම සඳහා කඳවුරක් ලෙස භාවිතා කළ දූපත් අත්පත් කර ගත්හ. 1672 වන විට බුකනියර්වරු දූපත් අතහැර දැමූහ. එතැන් සිට තවත් සියවසක් පුරාවට කිසිවෙකු දූපත් වල වාසය කළ බවට වාර්තාවක් නොමැත.
1775 දී, අයර්ලන්ත සම්භවයක් ඇති ස්පාඤ්ඤ ජාතික ලුතිනන් ටොමස් ඕ'නීල්ට දූපත් වල හමුදා අණ දෙන ලදී, සහ 1790 දී ආණ්ඩුකාර ලෙස නම් කරන ලදී. 1803 දී ප්‍රදානය කරන ලද නිව් ග්‍රැනඩාවේ උපරාජයාගේ අධිකරණ බලයට දූපත් මාරු කරන ලෙස ඔහු ඉල්ලා සිටියේය. එම වසරේදී, ස්පාඤ්ඤය වෙරගුවාස් පළාත (බටහිර පැනමාව සහ නිකරගුවාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරය) සමඟ දූපත්, නිව් ග්‍රැනඩාවේ උපරාජයාගේ අධිකාරියට පවරන ලදී. භූමිය පරිපාලනය කරන ලද්දේ කාටජිනා පළාතෙන් ය. ඉක්මනින්ම, කාටජිනා සමඟ ඇති වෙළඳ සබඳතා ග්වාතමාලාව සමඟ ඇති වෙළඳ සබඳතාවලට වඩා වැඩි විය.
1818 ජූලි 4 වන දින, ලුවී-මයිකල් ඕරි නම් ප්‍රංශ කෝර්සෙයාර් භටයෙක්, මිනිසුන් 400 ක් සහ ආර්ජන්ටිනාවේ ධජය ලෙලවන නැව් 14 ක් සමඟ, පැරණි ප්‍රොවිඩන්ස් සහ ශාන්ත කැතරින් දූපත් අල්ලා ගත්තේය. මෙම දූපත සුදු ඉංග්‍රීසි කතා කරන රෙපරමාදු භක්තිකයන් සහ ඔවුන්ගේ වහලුන් විසින් ජනාකීර්ණ විය. ඕරි සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම මධ්‍යම ඇමරිකානු නිදහස ලුහුබැඳීම සඳහා දූපත් ඔවුන්ගේ නව කඳවුර ලෙස භාවිතා කළහ. කෙසේ වෙතත්, වෙනිසියුලානු සහ කොලොම්බියානු නිදහස සඳහා වූ සටනේදී බොලිවර්ට සහාය දැක්වීමට ඔහු දැරූ උත්සාහයන් නැවත නැවතත් ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදී.
ස්පාඤ්ඤ යටත් විජිත ස්වාධීන වූ පසු, සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස්, ප්‍රොවිඩන්ස් සහ ශාන්ත කැතරින් වැසියන් 1822 දී ස්වේච්ඡාවෙන් ග්‍රාන් කොලොම්බියා ජනරජයට අනුගත වූ අතර, එමඟින් ඔවුන් මැග්ඩලීනා දෙපාර්තමේන්තුවේ පරිපාලනය යටතේ පත් කරන ලදී. මධ්‍යම ඇමරිකාවේ එක්සත් පළාත් (UPCA) විසින් අනුප්‍රාප්තිකයා වූ පළමු මෙක්සිකානු අධිරාජ්‍යය ද දූපත් වලට හිමිකම් කීවේය. අනෙක් අතට, ග්‍රාන් කොලොම්බියාව, නිකරගුවාවේ නැගෙනහිර වෙරළ තීරය UPCA අත්පත් කර ගැනීමට විරෝධය දැක්වීය. 1838 සිට 1840 දක්වා UPCA බිඳී ගිය නමුත්, ග්‍රාන් කොලොම්බියාවේ අනුප්‍රාප්තිකයන් වූ නිව් ග්‍රැනඩා සහ කොලොම්බියාව මෙන්ම නිකරගුවාවද ආරවුල දිගටම කරගෙන ගියේය. කොලොම්බියාව විසින් 1912 දී දූපත් වල ප්‍රාදේශීය පරිපාලනයක් (ඉන්ඩෙන්ඩෙන්සියා) ස්ථාපිත කරන ලදී.
1928 දී කොලොම්බියාව සහ නිකරගුවාව එස්ගුවෙරා-බාර්සෙනාස් ගිවිසුම අත්සන් කළ අතර එමඟින් දූපත් වල පාලනය කොලොම්බියාවට ලබා දෙන ලදී. කෙසේ වෙතත්, 1980 ගණන්වල සැන්ඩිනිස්ටා රජය බලයට පත් වූ විට, නිකරගුවාව ගිවිසුම ප්‍රතික්ෂේප කළේය. කොලොම්බියාව තර්ක කරන්නේ 1930 දී ගිවිසුමේ අවසන් සහතිකය (එක්සත් ජනපද හමුදා දැනටමත් පිටතට යන විට) එහි වලංගුභාවය තහවුරු කරන බවයි. කොලොම්බියාව සහ හොන්ඩුරාස් 1999 දී සමුද්‍රීය මායිම් ගිවිසුමක් අත්සන් කළ අතර, එය දූපත් කෙරෙහි කොලොම්බියානු ස්වෛරීභාවය ව්‍යංගයෙන් පිළිගනී.
2001 දී, නිකරගුවාව ජාත්‍යන්තර අධිකරණයට (ICJ) මතභේදාත්මක සමුද්‍රීය මායිම සම්බන්ධයෙන් හිමිකම් පෑ අතර සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් සහ ප්‍රොවිඩෙන්සියා දූපත් සමූහය ඇතුළුව කැරිබියන් දූපත් වල කිලෝමීටර 50,000 (වර්ග සැතපුම් 19,305) ක භූමි ප්‍රදේශයක් ඉල්ලා සිටියේය. කොලොම්බියාව ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ අධිකරණයට මේ සම්බන්ධයෙන් අධිකරණ බලයක් නොමැති බවත් දූපත් වල නාවික සහ පොලිස් පැවැත්ම වැඩි කළ බවත්ය. කොලොම්බියාව ICJ හි සිය හිමිකම් පෑම ද ආරක්ෂා කළේය. 2007 දෙසැම්බර් 13 වන දින, ICJ විසින් දූපත් කොලොම්බියානු භූමියක් බව තීන්දු කළ නමුත් සමුද්‍රීය මායිම් ආරවුල නොවිසඳී ගියේය.[11] 2012 නොවැම්බර් 19 වන දින, ICJ විසින් දූපත් කෙරෙහි කොලොම්බියාවට ස්වෛරීභාවය ඇති බව තහවුරු කරන ලදී.
එක්සත් ජනපදය හිමිකම් කීම
[සංස්කරණය]19 වන ශතවර්ෂයේදී, එක්සත් ජනපදය ගුවානෝ දූපත් පනත යටතේ ප්‍රදේශයේ ජනාවාස නොවූ ස්ථාන කිහිපයකට හිමිකම් කී අතර, දැන් කොලොම්බියාව විසින් හිමිකම් කියන ස්ථාන කිහිපයක් ද ඇතුළුව.[12] 1981 දී, එක්සත් ජනපදය සෙරානා ඉවුරට සහ රොන්කාඩෝර් ඉවුරට කොලොම්බියාවට සිය හිමිකම් පවරන ලද අතර ක්විටා සූනෝ ඉවුර වෙත සිය හිමිකම් පෑම අත්හැරියේය.[13] එක්සත් ජනපදය තවමත් සෙරනිලා ඉවුර සහ බජෝ නුවෙවෝ ඉවුර සම්බන්ධයෙන් හිමිකම් පවත්වාගෙන යන අතර ඒවා දෙකම එක්සත් ජනපදයේ සංස්ථාපිත නොවූ භූමි ප්‍රදේශ ලෙස සලකයි.[12]
ස්වයං නිර්ණය ප්‍රකාශ කිරීම
[සංස්කරණය]1903 දී, පැනමාව කොලොම්බියාවෙන් වෙන්වීමෙන් පසු, කොලොම්බියාවෙන් වෙන් වීමට ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙන් ඉදිරිපත් වූ යෝජනාවක් දේශීය රයිසාල් ජනගහනය ප්‍රතික්ෂේප කළේය. කෙසේ වෙතත්, අනුප්‍රාප්තික කොලොම්බියානු රජයන්ගේ ප්‍රතිපත්ති ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන ප්‍රධාන භූමි කොලොම්බියානුවන්ගේ පුළුල් සංක්‍රමණය මගින් දූපත් වල බහුතර රයිසාල් සහ බ්‍රිතාන්‍ය ජනවාර්ගික සංයුතිය වෙනස් කිරීමට නිරන්තරයෙන් උත්සාහ කළ විට, දිවයිනේ ස්වදේශික ජනගහනය ඉක්මනින් තම අදහස වෙනස් කළේය. උකහා ගැනීම සහ සංක්‍රමණය කිරීමේ උත්සාහයන් බොහෝ දුරට කතෝලික මිෂනාරිවරුන් විසින් මෙහෙයවන ලද අතර එය රෙපරමාදු ස්වදේශික ජනගහනය කෝපයට පත් කළේය.[14][15]
පළාත් පාලන සහ නියෝජනය
[සංස්කරණය]2007 මැතිවරණය
[සංස්කරණය]වසර 15ක් දෙපාර්තමේන්තු සභාවේ සාමාජිකයෙකු වූ, කලාපීය ඒකාබද්ධතා ව්‍යාපාරයේ (MIR) පෙඩ්‍රෝ ගැලාර්ඩෝ ෆෝබ්ස්, 2007 ඔක්තෝබර් 28 දින පැවති ආණ්ඩුකාර මැතිවරණයෙන් ජයග්‍රහණය කළ අතර, කොලොම්බියානු කොන්සර්වේටිව් පක්ෂයේ සහ රැඩිකල් චේන්ජ් පක්ෂයේ සහාය ඇතිව ඔහු කොලොම්බියානු ලිබරල් පක්ෂයේ ආණ්ඩුකාරවරයෙකුගෙන් පසුව පත් විය. ඔහුට ඡන්ද 8,187ක් (38.93%), ඕරි ගුවෙරේරෝ බෝවී (ලිබරල් පක්ෂය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කොලොම්බියා පක්ෂයේ සහාය ඇතිව) ඡන්ද 8,160ක් (38.8%) සහ ජැක් හවුස්නි ජැලර් (සමාජ ජාතික එක්සත් පක්ෂය) ඡන්ද 4,063ක් (19.3%) ලැබුණි. ආණ්ඩුකාර මැතිවරණයේදී ඡන්දය ප්‍රකාශ කළ හැකි ඡන්දදායකයින් 41,197 දෙනාගෙන් 21,991ක් පමණි.[16][17]
එදිනම තේරී පත් වූ දෙපාර්තමේන්තු සභාවේදී, ආසන 9 පක්ෂ 6ක් අතර බෙදා හරින ලදී: ලිබරල්වාදීන් තිදෙනෙක් (ආර්ලින්ටන් හොවාර්ඩ්, ක්වින්සි බෝවී ගෝර්ඩන් සහ ලෙරෝයි කැරොල් බෙන්ට් ආර්ච්බෝල්ඩ්), එම්අයිආර් දෙකක් (ජෝර්ජ් මෙන්ඩෙස් සහ ෆ්‍රෙඩී හෙරාසෝ) ඩිමොක්‍රටික් කොලොම්බියා පක්ෂ දෙකක් (හිටපු මන්ත්‍රී මාරියා තෙරේසා උරිබ් බෙන්ට් සහ හිටපු අභ්‍යන්තර ලේකම් රෆායෙල් ගෝමස් රෙඩොන්ඩෝ), එස්එන්යූපී දෙකක් (ෆර්නැන්ඩෝ කැනොන් ෆ්ලෝරෙස් සහ මරියා සයිඩ් ඩාර්විච්), රැඩිකල් වෙනසක් (හෙබර් එස්කුවෙල් බෙනිටෙස්) සහ කොන්සර්වේටිව් (ජූලියෝ සීසර් ගැලාර්ඩෝ මාටිනෙස්).[17]
ප්‍රොවිඩන්ස් හි නව නගරාධිපති, නව ආණ්ඩුකාරවරයාගේ දේශපාලන සගයෙකු වන ජැනත් ආර්ච්බෝල්ඩ් (කොලොම්බියා කණ්ඩායම් පක්ෂය), ලිබරල් මාර්ක් ටේලර් (ඡන්ද 515), එස්එන්යූපී ආටුරෝ රොබින්සන් (ඡන්ද 514) සහ කොන්සර්වේටිව් පීටර් බෙන්ට්ට එරෙහිව ඡන්ද 1,013ක් ලබා ගනිමින් තේරී පත් විය.[17]
භූගෝලය
[සංස්කරණය]
සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් සහ ප්‍රොවිඩෙන්සියා දූපත් කණ්ඩායම් වලට අමතරව, ජලයෙන් යට වූ ඇලිස් ෂෝල් ඇතුළුව දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් ඇටොල් (වෘත්තාකාර කොරල් දූපත්) අටක් ඇත.[18]
සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් දූපත
[සංස්කරණය]සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස්
[සංස්කරණය]
මෙය සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් කණ්ඩායමේ ප්‍රධාන දූපත වන අතර දෙපාර්තමේන්තුවේ විශාලතම දූපතයි. එය 12°33′N 81°43′W හි පිහිටා ඇත. එය දිගින් කිලෝමීටර 12 (සැතපුම් 7.5) ක් සහ පළල කිලෝමීටර 3 (සැතපුම් 1.9) ක් වන අතර කිලෝමීටර 26 (වර්ග සැතපුම් 10) ක භූමි ප්‍රදේශයක් ආවරණය කරයි. දිවයිනේ මධ්‍යයේ බිග් පොන්ඩ් නමින් කුඩා කලපුවක් ඇත. ප්‍රධාන නගරය දිවයිනේ උතුරේ සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් ය. තවත් නගරයක් නැගෙනහිර වෙරළ තීරයේ සැන් ලුයිස් ය. කායෝ ජොනී (ජොනී කේයි) දිවයිනේ උතුරු කෙළවර වන ජර්මන් පොයින්ට් (පුන්ටා නෝර්ට්) හි කිලෝමීටර 1.5 (සැතපුම් 0.9) ENE සහ හේන්ස් කේ දූපතට නැගෙනහිරින් එකම දුරින් පිහිටා ඇත. කපු කේ යනු සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් නගරයට දකුණින්, ඊසානදිග වෙරළ තීරයේ කිලෝමීටර 1 (0.6 සැතපුම්) ට වඩා අඩු දුරකින් පිහිටා ඇත.
කයෝස් ඩි ඇල්බකර්කි (කයෝස් ඩි S.W., නිරිතදිග පරය)
[සංස්කරණය]මෙම ඇටොල් දූපත සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් හි නිරිත දෙසින් 12°10′N 81°51′W හි පිහිටා ඇත. එය කොලොම්බියාවේ බටහිර දෙසින් පිහිටි ස්ථානයයි. ගල්පරය කිලෝමීටර 7 (සැතපුම් 4.5) ක් පමණ පළල වේ. දකුණු කොටසේ කයෝ ඩෙල් නොර්ටේ සහ කයෝ ඩෙල් සුර් ඇත. දෙකෙන් විශාල වන කයෝ ඩෙල් නොර්ටේ මීටර් 2 (අඩි 7) දක්වා උසකින් යුක්ත වන අතර තල් ගස් හා පඳුරු වලින් වැසී ඇත. දකුණට මීටර් සිය ගණනක් දුරින් පිහිටි කයෝ ඩෙල් සුර්, මීටර් 1 (අඩි 3) ට වඩා තරමක් උසකට ළඟා වන අතර පඳුරු කිහිපයකින් සහ දකුණේ කඩොලාන වලින් වැසී ඇත. කයෝ ඩෙල් නොර්ටේ හි ප්‍රදීපාගාරයක් ඇත, 12°10′N 81°50′W, 1980 සිට ක්‍රියාත්මක වේ. එය කොලොම්බියානු නාවික හමුදාව විසින් නඩත්තු කරනු ලැබේ.
කයෝස් ඩෙල් එස්ටේ සුඩෙස්ටේ (කෝටවුන් පරය, කයෝස් ඩි E.S.E.)
[සංස්කරණය]
මෙම පරමාණුව සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් දූපතට නැගෙනහිර-දකුණු-නැගෙනහිර දෙසින් කිලෝමීටර 22 (සැතපුම් 14) සහ කයෝස් ඩි ඇල්බර්කර්ක් සිට ඊසාන දෙසින් කිලෝමීටර 35 (සැතපුම් 22) 12°24′N 81°28′W හි පිහිටා ඇත. එය කිලෝමීටර 14 (සැතපුම් 8.7) දිග සහ කිලෝමීටර 4 (සැතපුම් 2.5) පළල වේ. ගිනිකොන දෙසින් වැලි කැට කිහිපයක් තිබේ. විශාලතම ඒවා වන්නේ කායෝ ඩෙල් එස්ටේ, කායෝ බොලිවර්, වෙස්ට් කේ සහ කායෝ අරීනා වන අතර, ඒ කිසිවක් මීටර 2 (අඩි 7) ට වඩා ඉහළ නොවේ. සියලුම කේස් කඳු තල් ගස් හා පඳුරු වලින් වැසී ඇති අතර කඩොලාන වලින් වටවී ඇත. කායෝ බොලිවර් හි කොලොම්බියානු නාවික හමුදා ප්‍රදීපාගාරයක් ඇත. කොලොම්බියානු ප්‍රධාන භූමියෙන් සහ සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් හි ධීවරයින් මෙම කේස් වෙත නිතිපතා පැමිණේ. කායෝ බොලිවර් හි කොන්ක්‍රීට් ගොඩනැගිලි දෙකක් සහ අනෙක් පර මත ලී පැල්පත් කිහිපයක් ඇත.
ඉවුරු සහ බැමි
[සංස්කරණය]කොලොම්බියාව අමතර පිටත ඉවුරු සහ නොගැඹුරු ඉවුරු හයක් කෙරෙහි ස්වෛරීභාවය ඉල්ලා සිටී: ඇලිස් ෂෝල්, බජෝ නුවෝ ඉවුර, සෙරානා ඉවුර, ක්විටා සූනෝ ඉවුර, සෙරානා ඉවුරසහ රොන්කාඩෝර් ඉවුර.
ජනවිකාසය
[සංස්කරණය]| Historical population | ||
|---|---|---|
| වසර | ජනගහණ. | ±% |
| 1973 | 22,983 | — |
| 1985 | 35,818 | +55.8% |
| 1993 | 61,040 | +70.4% |
| 2005 | 70,554 | +15.6% |
| 2018 | 61,280 | −13.1% |
| මූලාශ්‍ර:[19] | ||
ඩිපාර්ටමෙන්ටො ඩි සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස්, ප්‍රොවිඩෙන්සියා වයි සැන්ටා කැටලිනා වර්ග කිලෝමීටර 44 (වර්ග සැතපුම් 17) ක භූමි ප්‍රදේශයක් ආවරණය වන අතර එහි සංගණන ජනගහනය 59,573 කි. 2007 සඳහා නවතම නිල ඇස්තමේන්තුව 72,923 වේ.[තහවුරු කර නොමැත]
1960 ට පෙර, දූපත් වල ජනගහනය මුළුමනින්ම පාහේ රයිසාල්වරුන් වූ අතර, ඔවුන් සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස්-ප්‍රොවිඩෙන්සියා ක්‍රියෝල් කතා කරන ආගමේ රෙපරමාදු භක්තිකයන් වන ඇෆ්‍රෝ-කැරිබියානු කණ්ඩායමකි. බ්‍රිතාන්‍ය සම්භවයක් ඇති සුදු ඉංග්‍රීසි කතා කරන රෙපරමාදු භක්තිකයන් සුළුතරයක් සිටිති. කොලොම්බියාව ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතා කරන ප්‍රධාන භූමි වැසියන්ගේ සංක්‍රමණය ප්‍රවර්ධනය කර ඇති අතර, 1947 සිට කතෝලික දූත මණ්ඩල සහභාගී වේ. මෙම ප්‍රතිපත්තිය රයිසාල් ප්‍රජාව තුළ වර්ධනය වන අතෘප්තියට පිළිතුරක් ලෙස පෙනේ, එය බෙදුම්වාදී ව්‍යාපාර ශක්තිමත් කළ හැකිය; මෙම අවස්ථාවේ දී රයිසාල් බහුතරයක් නිදහස් පක්ෂ ජනමත විචාරණයක් ජයග්‍රහණය කරනු ඇත, නමුත් මෙය ප්‍රධාන භූමි කොලොම්බියානුවන් සමඟ ඔවුන් අභිබවා යාමෙන් උදාසීන කළ හැකිය.
2005 වන විට, දූපත් වල 60,000 හෝ ඊට වැඩි වැසියන්ගෙන් රයිසාල්වරු 30% ක් පමණක් වූ අතර, ඉතිරි අය ප්‍රධාන භූමි කොලොම්බියානුවන් සහ බ්‍රිතාන්‍ය සම්භවයක් ඇති ඉංග්‍රීසි කතා කරන සුදු ජාතිකයින් විය.[20] බොහෝ රයිසල්ස් බහුභාෂා වන අතර ස්පාඤ්ඤ, ක්‍රියෝල් සහ ඉංග්‍රීසි කතා කළ හැකිය.
ප්‍රවාහනය
[සංස්කරණය]ගුවන් තොටුපලවල්
[සංස්කරණය]ගුස්ටාවෝ රොජාස් පිනිල්ලා ජාත්‍යන්තර ගුවන්තොටුපළ (IATA: ADZ) සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් සහ සැන් ලුයිස් නගරවලට සේවය කරන අතර, එල් එම්බ්‍රුජෝ ගුවන්තොටුපළේ සිට පෝෂක ගුවන් ගමන් හරහා අසල පිහිටි ප්‍රොවිඩෙන්සියා දූපතට වාණිජමය වශයෙන් සේවය කරයි. ගුස්ටාවෝ රොජාස් පිනිල්ලා ජාත්‍යන්තර ගුවන්තොටුපළ මුලින් සෙස්කිසෙන්ටෙනාරියෝ ජාත්‍යන්තර ගුවන්තොටුපළ ලෙස හැඳින්වූ අතර 2006 දී මගීන් 836,234 ක් හසුරුවන කොලොම්බියාවේ 6 වන කාර්යබහුලම ගුවන්තොටුපළ එයයි.[21] දිවයිනට ජාත්‍යන්තර සෘජු සේවාව දුර්වල වීම හේතුවෙන් මෙම මගීන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් රටේ මහාද්වීපික ප්‍රදේශයෙන් පැමිණෙති. දූපත් වෙත ළඟා වීමට බොහෝ ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින්ට කොලොම්බියාවේ විශාලතම ගුවන්තොටුපළවලින් එකකට පියාසර කිරීමට සිදුවේ. කෝපා ගුවන් සේවය සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් සහ පැනමා නගරය අතර මගී සේවාවක් පවත්වාගෙන යයි. 2021 දී ඇමරිකානු ගුවන් සේවය මියාමි සිට සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් වෙත නොනවත්වා සේවය කිරීම ආරම්භ කළේය.[22] මෑත වසරවලදී, සැන් ඇන්ඩ්‍රෙස් හට සෘතුමය වරලත් ගුවන් ගමන් ද ලැබී ඇත, ප්‍රධාන වශයෙන් කැනඩාව සහ මධ්‍යම ඇමරිකානු රටවල් කිහිපයකින්ය.
2005 සහ 2006 අතර මගීන් සංඛ්‍යාවේ 13.4% ක වැඩිවීමක් ඇති මෙම ගුවන් තොටුපළ කොලොම්බියාවේ වේගයෙන්ම වර්ධනය වන ගුවන් තොටුපළවලින් එකකි.
යොමු කිරීම්
[සංස්කරණය]- ^ "Geografía del Archipiélago" (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Gobernación Archipiélago de San Andrés, Providencia y Santa Catalina. 16 February 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
- ^ Dussán, Carlos Parra (2005). "Pueblo Raizales: Introducción". In Dussán, Carlos Parra; Rodríguez, Gloria Amparo (eds.). Comunidades étnicas en Colombia: Cultura y Jurisprudencia (Ethnic Communities in Colombia: Culture and Jurisprudence) (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Bogotá, Colombia: Universidad del Rosario. pp. 212–216, page 212. ISBN 978-958-8225-52-4.
- ^ "DANE". 13 November 2009 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 13 February 2013.
- ^ Producto Interno Bruto por departamento, https://www.dane.gov.co/files/operaciones/PIB/departamental/anex-PIBDep-TotalDepartamento-2022pr.xlsx
- ^ "Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2018-09-13.
- ^ "Censo General 2005 : Perfil ARCHIP. DE SAN ANDRES" (PDF). Dane.gov.co. සම්ප්‍රවේශය 15 October 2017.
- ^ Gobernación de San Andrés. "Últimos Comunicados | Gobernación de San Andrés". Sanandres.gov.co. සම්ප්‍රවේශය 2012-08-15.
- ^ [1] සංරක්ෂණය කළ පිටපත ජනවාරි 12, 2012 at the Wayback Machine
- ^ "Colombia Departments". Statoids.com. සම්ප්‍රවේශය 2012-08-15.
- ^ Providence Island, 1630–1641, The Other Puritan Colony - by Karen Ordahl Kupperman, University of Connecticut
- ^ "Contenido". ELESPECTADOR.COM. 12 March 2020 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 15 October 2017.
- ^ a b "Acquisition Process of Insular Areas". U.S. Department of the Interior, Office of Insular Affairs. 2012-04-14 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2008-01-13.
- ^ "FORMERLY DISPUTED ISLANDS". U.S. Department of the Interior, Office of Insular Affairs. 2007-09-30 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2008-01-13.
- ^ "Raizales" (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Fundación Hemera. 2007-10-13 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2007-12-29.
- ^ Adelaida Cano Schütz (2005-05-09). "Los raizales sanandresanos: realidades étnicas y discurso político" (ස්පාඤ්ඤ බසින්). pasaporte colombiano. 27 January 2008 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2007-12-29.
- ^ Eduardo Lunazzi (2007-10-26). "Batalla publicitaria caracterizó la campaña en San Andrés" (ස්පාඤ්ඤ බසින්). El Tiempo. 2011-12-04 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2007-12-29.
- ^ a b c Cesar Pizarro (2007-10-28). "Diputado Pedro Gallardo elegido Gobernador en voto finish" (ස්පාඤ්ඤ බසින්). The Archipielago Press. 6 January 2008 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2007-12-29.
- ^ "Colombian Islands". GeoNames. සම්ප්‍රවේශය September 22, 2021.
- ^ "Reloj de Población". DANE. Departamento Administrativo Nacional de Estadísitica. 16 January 2018 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 6 July 2017.
- ^ Fernando Urrea Giraldo (2007-10-12). "La visibilidad estadística de la población negra o afrodescendiente en Colombia, 1993-2005: entre lo étnico y lo racial" (PDF) (ස්පාඤ්ඤ බසින්). 12º Congreso de Antropología, Universidad Nacional de Colombia. 2008-02-27 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2007-12-29.
- ^ Laborator.co. "Gustavo Rojas Pinilla". www.aerocivil.gov.co (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2018-04-25.
- ^ Zorro Rincón, Nicolás (December 5, 2021). "American lands in San Andrés opening connectivity between the island and the U.S." Aviacionline.com. September 23, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය September 23, 2022.