Jump to content

බොනෙයාර්

විකිපීඩියා වෙතින්
බොනෙයාර්
Boneiru  (Papiamento)
නෙදර්ලන්ත රාජධානියේ විශේෂ මහ නගර සභාවක්
Flag of බොනෙයාර්
ධජය
Coat of arms of බොනෙයාර්
Coat of arms
ජාතික ගීය(ගී): "ටෙරා ඩි සොලෝ වයි සුවේ බියෙන්ටෝ"
Location of  බොනෙයාර්  (circled in red) in the Caribbean
Location of  බොනෙයාර්  (circled in red)

in the Caribbean

ඛණ්ඩාංක: 12°9′N 68°16′W / 12.150°N 68.267°W / 12.150; -68.267ඛණ්ඩාංක: 12°9′N 68°16′W / 12.150°N 68.267°W / 12.150; -68.267
රට නෙදර්ලන්තය
විදේශීය කලාපයකැරිබියානු නෙදර්ලන්තය
නෙදර්ලන්තයට ඇතුළත් කර ඇත2010 ඔක්තෝබර් 10 (නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් විසුරුවා හැරීම)
අගනුවර
(සහ විශාලතම නගරය)		ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක්
ආණ්ඩුව / පරිපාලනය (නෙදර්ලන්තයේ දේශපාලනය බලන්න)
 • ලුතිනන් ආණ්ඩුකාරජෝන් සොලියානෝ[2]
සරිය[3]
 • මුළු288 කිමී2 (111 සතරැස් සැත)
ජනගහණය(2024 ජනවාරි 1)[1]
 • මුළු25,133[1]
 • ඝණත්වය83.6/කිමී2 (217/වර්ග සැත)
ජනනාමය(න්)
  • බොනේරියන්
  • ලන්දේසි
භාෂා
 • නිලපැපියාමෙන්ටු[4] • Dutch
වේලා කලාපAST (UTC−4:00)
ඇමතුම් කේතය+599
ISO 3166 කේතයBQ-BO, NL-BQ1
මුදල්එක්සත් ජනපද ඩොලරය ($) (USD)
රටේ කේත ඉහළ මට්ටමේ වසම

බොනෙයාර් (/bɒˈnɛər/ bon-AIR,[7] ඕලන්ද: [boːˈnɛːr(ə)] ⓘ;[8] Papiamento: Boneiru [bʊˈne̝i̯ru]) යනු ලීවර්ඩ් ඇන්ටිලස් හි කැරිබියානු දූපතක් වන අතර එය නෙදර්ලන්තයේ විශේෂ මහ නගර සභාවක් (නිල වශයෙන් "පොදු ආයතනයක්") වේ. එහි අගනුවර වන්නේ දිවයිනේ බටහිර (ලීවර්ඩ්) වෙරළ තීරයේ ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් වරායයි. අරුබා, බොනෙයාර් සහ කුරකාඕ වෙනිසියුලාවේ වෙරළට කිලෝමීටර 80 (සැතපුම් 50) ක් දුරින් පිහිටි ABC දූපත් වලින් සමන්විත වේ.[9] වසර පුරා උණුසුම්, අව්ව සහිත කාලගුණයක් සොයන අමුත්තන් ආකර්ෂණය කර ගන්නා වියළි දේශගුණයක් මෙම දූපත් වල ඇති අතර ඒවා නිවර්තන සුළි සුළං සඳහා ප්‍රධාන සංවර්ධන කලාපයෙන් පිටත පිහිටා ඇත. බොනෙයා යනු එහි බහු වෙරළ කිමිදුම් ස්ථාන, නැව් සුන්බුන් සහ දිවයිනේ මායිම් ගල්පර වෙත පහසුවෙන් ප්‍රවේශ වීම නිසා ජනප්‍රිය ස්නෝකර්ලිං සහ ස්කූබා කිමිදුම් ගමනාන්තයකි.

2024 ජනවාරි 1 වන දින වන විට, දිවයිනේ ජනගහනය ස්ථිර පදිංචිකරුවන් 25,133 ක් වූ අතර,[10] 2012 සිට 8.592 කට වඩා වැඩි වීමකි. දිවයිනේ මුළු භූමි ප්‍රමාණය වර්ග කිලෝමීටර 288 (වර්ග සැතපුම් 111); එය උතුරේ සිට දකුණට දිග කිලෝමීටර 38.6 (සැතපුම් 24.0) වන අතර නැගෙනහිර සිට බටහිරට පළල කිලෝමීටර් 5–8 (සැතපුම් 3–5) දක්වා විහිදේ. බොනෙයා සිට මුහුද හරහා බටහිරින් මීටර් 800 (සැතපුම් 0.50) ක කෙටි භූමි ප්‍රමාණයක් සහිත ජනාවාස නොවූ ක්ලයින් බොනෙයා දූපත වන අතර එහි මුළු භූමි ප්‍රමාණය කිලෝමීටර 6 (වර්ග සැතපුම් 2.3) කි.[11] ක්ලයින් බොනෙයාහි පතොක් (පැපියාමෙන්ටු: කඩුෂි) ඇතුළු අඩු වැඩෙන වෘක්ෂලතා ඇති අතර ජලය අසල විරල තල් ගස් ඇති අතර සුදු වැලි සහිත වෙරළ තීරයකින් සහ දාර සහිත ගල්පරයකින් මායිම් වේ. බොනෙයා සහ ක්ලයින් බොනෙයා යන දෙකෙහිම පිහිටා ඇති ගල්පර, වෙරළ තීරයන් සහ දූපත් රක්ෂිත බොනෙයා ජාතික සමුද්‍ර උද්‍යානයේ ආරක්ෂාව යටතේ පවතින අතර ඒවා කළමනාකරණය කරනු ලබන්නේ STINAPA බොනෙයා විසිනි.[12][13]

2010 දී රට විසුරුවා හරින තෙක් බොනෙයා නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලීස් හි කොටසක් වූ අතර, එම දූපත නෙදර්ලන්ත රට තුළ විශේෂ මහ නගර සභාවක් (නිල වශයෙන්, "කැරිබියානු මහජන ආයතනයක්") බවට පත් විය. එය කැරිබියන් හි විශේෂ මහ නගර සභා තුනෙන් එකකි; අනෙක් ඒවා සින්ට් යුස්ටේටියස් සහ සාබා වේ.[14] බොනෙයාහි වැසියන්ගෙන් 80% ක් ලන්දේසි ජාතිකයන් වන අතර, එහි පදිංචිකරුවන්ගෙන් 60% කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් පැරණි නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් සහ අරුබා හි උපත ලැබූහ.[15]

නිරුක්තිය

[සංස්කරණය]

'බොනෙයාර්' යන නම 'පහත් රට' යන අර්ථය ඇති 'බොනේ' යන කැකෙටියෝ වචනයෙන් උපුටා ගත් බව සැලකේ. මුල් ස්පාඤ්ඤ සහ ලන්දේසීන් එහි අක්ෂර වින්‍යාසය බොජ්නාජ් සහ බොනෙයාර් ලෙස වෙනස් කළහ. විවිධ කාලවලදී පැවති ප්‍රංශ බලපෑම, නමේ තේරුම 'හොඳ වාතය' යන උපකල්පනය කිරීමට කිසි විටෙකත් ප්‍රමාණවත් නොවීය.[16] තවත් න්‍යායකට අනුව, මෙම නම "බුවෙන් අයර්" යන ස්පාඤ්ඤ වාක්‍ය ඛණ්ඩයෙන් ව්‍යුත්පන්න විය හැකිය, එහි තේරුම 'හොඳ වාතය' යන්නයි, මන්ද ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් දිවයින යටත් විජිතයක් බවට පත් කළ පළමු යුරෝපීයයන් වූ බැවිනි.[17][18]

ඉතිහාසය

[සංස්කරණය]
බොනෙයා හි රින්කොන්හි එළිමහන් කෞතුකාගාරයේ සංරක්ෂණය කර ඇති පතොක් වැටවල් සහිත සාම්ප්‍රදායික පැරණි නිවාස.

මුල් වැසියන්

[සංස්කරණය]

4500 BP (ක්‍රි.පූ. 2550) දක්වා දිවෙන දූපත් වල ඇති වඩාත්ම නිවැරදි මිනිස් අවශේෂ කුරකාවෝ හි තිබී හමු විය. විවිධ දූපත් වල වඩාත් නිවැරදි වන්නේ අරුබා හි 4000 BP (ක්‍රි.පූ. 2050) සහ බොනෙයා හි 3300 BP (ක්‍රි.පූ. 1350) ය. මෙම පුද්ගලයින් දැනට පුරාවිද්‍යා ඉන්දියානුවන් යන යෙදුමෙන් හැඳින්වේ. අරවක් භාෂා පවුලට අයත් වංශයක් වන කැකෙටියෝ (අරාවැක්) ඉන්දියානුවන් ක්‍රි.ව. 500 දී පමණ දකුණු ඇමරිකාවේ සිට දූපත් වෙත පැමිණියහ.[19] ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් හි ඊසාන දෙසින් සහ ලැක් බොක්ක අසල ඇතැම් ස්ථානවල කැකෙටියෝ සංස්කෘතියේ පුරාවිද්‍යාත්මක අවශේෂ සොයාගෙන ඇත. කැකෙටියෝ පාෂාණ සිතුවම් සහ ශිලාලිපි ස්පෙලොන්ක්, ඔනිමා, සෙරු පුන්ගි සහ සෙරු ක්‍රිටා-කාබායි හි ගුහාවල සංරක්ෂණය කර ඇත.[තහවුරු කර නොමැත] කැක්වෙටියෝස් පෙනෙන පරිදි ඉතා උස මිනිසුන් විය.

ස්පාඤ්ඤ යුගය

[සංස්කරණය]

1499 දී, ඇලොන්සෝ ද ඔජෙඩා කුරකාඕ සහ අසල්වැසි දූපතකට පැමිණියේ නිසැකවම බොනෙයාර් ය.[තහවුරු කර නොමැත] ඔජෙඩා සමඟ අමෙරිගෝ වෙස්පුචි සහ ජුවාන් ඩි ලා කෝසා ද විය.[තහවුරු කර නොමැත] 1500 බොනෙයාර්ගේ ඩි ලා කෝසාගේ මාප්පා මුන්ඩි පෙන්වන අතර එය ඉස්ලා දෝ පාලෝ බ්‍රසීල් හෝ "බ්‍රසීලවුඩ් දූපත" ලෙස හඳුන්වයි.[තහවුරු කර නොමැත] ABC දූපත් තුන නිෂ්ඵල බව ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් තීරණය කළේ ඒවායේ ලෝහ නිධි නොතිබූ බැවිනි, 1515 දී කැකෙටියෝවරුන් හිස්පැනියෝලා දූපතේ සැන්ටෝ ඩොමින්ගෝ හි තඹ පතල්වල වැඩ කිරීමට වහල්භාවයට පත් කරන ලදී; මුළු සංඛ්‍යාව 500 ත් 2,000 ත් අතර වන්නට ඇත.[20][21]

1499 සිට ස්පාඤ්ඤය ආසන්න වශයෙන් සියවසක කාලයක් බොනෙයා යටත් විජිතයක් බවට පත් කළේය. ඒ හා සමානව, දිවයිනේ නම පිළිබඳ පැරණිතම යොමු දැක්වීමක් කැරකස් නගරයේ (වෙනිසියුලාව) ප්‍රධාන මහජන ලේඛනාගාරයේ ලේඛනාගාරයේ දක්නට ලැබේ. 1595 දෙසැම්බර් 9 දිනැති ලේඛනයක, "ලාස් යස්ලස් ද කුරසාඕ, අරුබා වයි බොනෙයා" හි කුරේට් සහ විකාර්, ඩොන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝ මොන්ටෙසිනෝස්, කැරකස් හි පදිංචි පෙඩ්‍රෝ ගුටියෙරෙස් ද ලුගෝ වෙත ඔහුගේ කතෝලික මහරජතුමා වන II වන ඩොන් ෆෙලිපේ ගේ රාජකීය භාණ්ඩාගාරයෙන්, දූපත් වල පූජක සහ විකාර් තනතුර සඳහා ඔහුට අනුරූප වැටුප ලබා ගැනීම සඳහා ඇටෝර්නි බලයක් ප්‍රදානය කළ බව සඳහන් කරයි.

1639 දී ඉදිකරන ලද ක්‍රලෙන්ඩික්හි ඔරන්ජේ බලකොටුව

බොනෙයාගේ ආදිවාසී ජනගහනයේ අවශේෂ දිවයිනේ වත්මන් වැසියන්ගෙන් සමහරක් තුළ දැකිය හැකිය. ඇත්ත වශයෙන්ම, ජනගහනයෙන් බහුතරය මිශ්‍ර කළු සහ සුදු සම්භවයක් ඇති අය වන අතර, යුරෝපීයයන් (ලන්දේසි පරම්පරාවෙන් පැවත එන්නන්) සහ අප්‍රිකානුවන් (වහලුන්ගෙන් පැවත එන්නන්) සුළුතරයන් වේ.

1526 දී, ජුවාන් මාර්ටිනෙස් ද ඇම්පියස් ABC දූපත් වල ස්පාඤ්ඤ අණ දෙන නිලධාරියා ලෙස පත් කරන ලදී.[තහවුරු කර නොමැත] ඔහු මුල් කැකෙටියෝ ඉන්දියානු වැසියන් කිහිප දෙනෙකු බොනෙයාර් සහ කුරකාඕ වෙත ආපසු ගෙන ආවේය. ඇම්පියර්ස් ස්පාඤ්ඤයෙන් එළදෙනුන්, බූරුවන්, එළුවන්, අශ්වයන්, ඌරන් සහ බැටළුවන් ඇතුළු ගෘහාශ්‍රිත සතුන් ද ආනයනය කළේය. ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් සිතුවේ බොනෙයාර් ස්වදේශිකයන් විසින් වැඩ කරන ගව වගාවක් ලෙස භාවිතා කළ හැකි බවයි. ගවයන් මස් වෙනුවට හම් සඳහා ඇති කරන ලදී. ස්පාඤ්ඤ වැසියන් බොහෝ දුරට රින්කන් හි අභ්‍යන්තර නගරයේ ජීවත් වූයේ එහි භූගෝලීය පිහිටීම මුහුදු කොල්ලකරුවන්ගේ ප්‍රහාරවලින් සාපේක්ෂව ආරක්ෂිත වූ බැවිනි.

ලන්දේසි යුගය

[සංස්කරණය]

1602 දී ලන්දේසි බටහිර ඉන්දීය සමාගම ආරම්භ කරන ලදී. 1623 සිට බටහිර ඉන්දීය සමාගමේ නැව් මස්, ජලය සහ දැව ලබා ගැනීම සඳහා බොනෙයා වෙත පැමිණියහ. ලන්දේසීන් එහි ස්පාඤ්ඤ සහ පෘතුගීසි සිරකරුවන් කිහිප දෙනෙකු ද අතහැර දැමූ අතර, මෙම ජනතාව ඇන්ට්‍රියෝල් නගරය ආරම්භ කළ අතර එය ස්පාඤ්ඤ අභ්‍යන්තරයේ (ඉංග්‍රීසි: ඇතුළත) කෙටි කිරීමකි. ලන්දේසීන් සහ ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් 1568 සිට 1648 දක්වා අද අසූ අවුරුදු යුද්ධය ලෙස හඳුන්වනු ලබන යුද්ධයේදී සටන් කළහ. 1633 දී, ලන්දේසීන් - ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන්ට ශාන්ත මාර්ටන් දූපත අහිමි වූ පසු - කුරකාවෝ, බොනෙයා සහ අරුබා වලට පහර දීමෙන් පළිගත්හ. 1636 මාර්තු මාසයේදී බොනෙයා යටත් කර ගන්නා ලදී. ලන්දේසීන් 1639 දී ඔරංජේ කොටුව ඉදි කළහ.[22]

කුරකාවෝ වහල් වෙළඳාමේ මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස මතු වූ අතර, බොනෙයා ලන්දේසි බටහිර ඉන්දීය සමාගමේ වතුයායක් බවට පත්විය. ලුණු දිවයිනේ ප්‍රධාන අපනයන නිෂ්පාදනයක් බවට පත්විය; ඉන්දියානුවන් සහ සිරකරුවන් සමඟ එක්ව අප්‍රිකානු වහලුන් සුළු පිරිසක් සේවයට යොදවන ලද අතර, බ්ලූ පෑන් වටා ඩයිවුඩ් සහ බඩ ඉරිඟු වගා කර සූර්ය ලුණු අස්වැන්න නෙළා ගන්නා ලදී.[23][24] සම්පූර්ණයෙන්ම ගල් වලින් ඉදිකරන ලද සහ මිනිසෙකුට කෙළින් සිටගෙන සිටීමට නොහැකි තරම් කෙටි වහල් නිවාස, තවමත් රින්කන් අවට ප්‍රදේශයේ සහ ලුණු ලේවා දිගේ පවතී. කුරකාඕ හි සාගතයක් සහ සමාජ නොසන්සුන්තාවයක් හේතුවෙන් ලන්දේසීන් විශාල වහලුන් සංඛ්‍යාවක් බොනෙයාර් වෙත ගෙන යාමට හේතු වූ 1710 ගණන්වල වහල් ජනගහනය වර්ධනය විය.[25] ඓතිහාසිකව, යටත් විජිත පරිපාලනයෙන් පිටත දිවයිනේ ලන්දේසි භාෂාව බහුලව කතා නොකළේය; 19 වන සියවසේ අගභාගයේ සහ 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී එහි භාවිතය වැඩි විය.[26] කුරකාඕ, අරුබා සහ බොනෙයාර් හි සිසුන්ට ප්‍රධාන වශයෙන් ස්පාඤ්ඤ භාෂාවෙන් ඉගැන්වූයේ 18 වන සියවසේ අගභාගයේදී බ්‍රිතාන්‍යයන් කුරකාඕ, අරුබා සහ බොනෙයාර් අත්පත් කර ගන්නා තෙක්ය; 1815 දී ලන්දේසි පාලනය නැවත ආරම්භ වූ විට ස්පාඤ්ඤ භාෂාව ඉගැන්වීම යථා තත්ත්වයට පත් කරන ලදී.

නැපෝලියන් යුද්ධ අතරතුර, නෙදර්ලන්තය දෙවරක් බොනෙයා පාලනය අහිමි කර ගත්තේය, එක් වරක් 1800 සිට 1803 දක්වා සහ නැවත වරක් 1807 සිට 1816 දක්වා.[25][27] මෙම කාල පරතරයන් තුළ, බ්‍රිතාන්‍යයන්ට අසල්වැසි කුරකාවෝ දූපත සහ බොනෙයා පාලනය හිමි විය. 1814 ඇන්ග්ලෝ-ලන්දේසි ගිවිසුම යටතේ ABC දූපත් නෙදර්ලන්තයට ආපසු ලබා දෙන ලදී. බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයේදී, සුදු වෙළඳුන් විශාල සංඛ්‍යාවක් බොනෙයා හි පදිංචි වූ අතර, 1810 දී ප්ලායා (ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක්) ජනාවාසය ගොඩනඟා ගත්හ.

විමුක්තිය

[සංස්කරණය]

1816 සිට 1868 දක්වා බොනෙයා රජයේ වතුයායක් ලෙස පැවතුනි. 1825 දී දිවයිනේ රජයට අයත් වහලුන් 300 ක් පමණ සිටියහ. ක්‍රමයෙන් බොහෝ වහලුන් නිදහස් කරන ලද අතර රජයට යම් සේවාවන් සැපයීමට බැඳී සිටින නිදහස් මිනිසුන් බවට පත්විය. ඉතිරි වහලුන් 1862 සැප්තැම්බර් 30 වන දින විමුක්ති රෙගුලාසිය යටතේ නිදහස් කරන ලදී. ඒ වන විට රජයේ වහලුන් 607 දෙනෙකු සහ පෞද්ගලික වහලුන් 151 දෙනෙකු නිදහස් කරන ලදී.

වහල් පැල්පත්

දෙවන ලෝක යුද්ධය

[සංස්කරණය]

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී නෙදර්ලන්තය ජර්මානු ආක්‍රමණය අතරතුර, බොනෙයා බ්‍රිතාන්‍යයේ සහ එක්සත් ජනපදයේ ආරක්ෂිත ප්‍රදේශයක් විය. ඇමරිකානු හමුදාව ගුවන් හමුදා කඳවුරක් ලෙස ෆ්ලෙමින්ගෝ ගුවන්තොටුපළ ඉදි කළේය. 1940 මැයි 10 වන දින ජර්මනිය නෙදර්ලන්තය ආක්‍රමණය කිරීමෙන් පසු බලධාරීන් යුද නීතිය ප්‍රකාශයට පත් කළ අතර, ජර්මානු සහ ඔස්ට්‍රියානු පුරවැසියන් මෙන්ම ජර්මානු හිතවතුන් යැයි සැලකෙන ලන්දේසීන් ද බොනෙයා හි කඳවුරක සිර කරන ලදී.[28] මෙයින් සමහරක් යුද්ධය පැවති කාලය පුරාම මෙම කඳවුරේ රැඳී සිටි අතර අනෙක් ඒවා යුද්ධයේ පළමු වසර තුළ ප්‍රධාන භූමියේ ඉදිකරන ලද නව කඳවුරු වෙත මාරු කරන ලදී.[29][30][31] 1944 දී, ජූලියානා කුමරිය සහ එලිනෝර් රූස්වෙල්ට් බොනෙයා හි හමුදා බැලීමට ගියහ.

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී බොනෙයිරියානු නාවිකයින් සාමාන්‍යයට වඩා ඉහළ දායකත්වයක් ලබා දුන්හ. ජර්මානු යූ-බෝට්ටු අරුබා සහ කුරකාවෝ පිරිපහදු වටා නැව්ගත කිරීම ඉවත් කිරීමට උත්සාහ කළ අතර එමඟින් මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ට දිවයිනේ සැලකිය යුතු ඉන්ධන නිෂ්පාදනය අහෝසි කළේය. බොනෙයිරියානු කාර්ය මණ්ඩල නැව් ද මෙම සටන්වලට සහභාගී විය. යුද්ධයෙන් පසු අතුරුදහන් වූ බොහෝ දෙනෙකු අතර, මෙම නැව්වල මියගිය බොනෙයිරියානුවන් 34 දෙනා ද වූහ (එවකට ලන්දේසි බටහිර ඉන්දීය කොදෙව්හි අනෙකුත් දූපත් වලට වඩා). සතුරුකම් අතරතුර, ඩිවි ෆ්ලෙමින්ගෝ බීච් රිසෝට් සහ කැසිනෝ දැන් පිහිටා ඇති ස්ථානය ඇන්ටිලස් හි ජීවත් වන ජර්මානුවන් සහ ඔස්ට්‍රියානුවන් සඳහා සිර කඳවුරක් ලෙස සේවය කළේ ඔවුන් අවිශ්වාසයෙන් සිටි බැවිනි. මිත්‍ර පාක්ෂික ගුවන් බලඇණියට පැරෆින් සපයන අරුබා සහ කුරකාවෝ හි යෝධ තෙල් පිරිපහදු කඩාකප්පල් කිරීමට ඔවුන්ට හැකි බවට බියක් තිබුණි.[තහවුරු කර නොමැත]

කඳවුර 1940 සිට 1947 දක්වා ක්‍රියාත්මක විය. සමස්තයක් වශයෙන්, මෙම කාලය තුළ පුද්ගලයින් 461 දෙනෙකු නඩු විභාගයකින් තොරව සිරගත කරන ලද අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් සම්පූර්ණයෙන්ම අහිංසක වූහ. ඔවුන් අතර මෙඩාර්ඩෝ ද මාර්චේනා සහ එවකට ඔස්ට්‍රියානු පුරවැසියෙකු වූ ඡායාරූප ශිල්පී ෆ්‍රෙඩ් ෆිෂර් ද වූහ. බොහෝ ජර්මානු සිරකරුවන් නාසි ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් පලා ගොස් තිබුණි. නමුත් ජර්මානු යුද සිරකරුවන් ද සිටි අතර, ඔවුන්ගෙන් සමහරක් යුද්ධයෙන් පසුවද රැඳී සිටියහ. 1943 සැප්තැම්බර් මාසයේදී, මදුරෝඩම්ගේ නමින් නම් කර ඇති ජෝර්ජ් මදුරෝගේ පියා, බොනෙයා හි ජර්මානු සිරකරුවන් සඳහා තම පුතා හුවමාරු කර ගන්නා ලෙස විල්හෙල්මිනා රැජිනගෙන් ඉල්ලා සිටියේය. රජය ඉල්ලීම ලබා දුන්නේ නැත. යුද්ධයෙන් පසු, හිස් බැරැක්ක බොනෙයාගේ පළමු හෝටලය බවට පත් විය.

1955 දී ජූලියානා රැජින සහ බර්න්හාර්ඩ් කුමරුගේ රාජකීය සංචාරය

පශ්චාත් යුධ සමය

[සංස්කරණය]

යුද්ධයෙන් පසු, බොනෙයාහි ආර්ථිකය අඛණ්ඩව සංවර්ධනය විය. ගුවන්තොටුපළ සිවිල් භාවිතය සඳහා පරිවර්තනය කරන ලද අතර, කලින් සිර කඳවුර බොනෙයා හි පළමු හෝටලය බවට පරිවර්තනය කරන ලදී.[32] ලන්දේසි ජාතික පියරේ ෂුන්ක් විසින් දිවයිනේ විශාල කාන්තා අතිරික්තය සඳහා අර්ධ විසඳුමක් වන ෂුන්ක්ගේ ක්ලෙඩින් කර්මාන්ත බොනෙයා ලෙස හැඳින්වෙන ඇඳුම් කර්මාන්ත ශාලාවක් ආරම්භ කරන ලදී. 1964 දී, ට්‍රාන්ස් වර්ල්ඩ් රේඩියෝව බොනෙයා වෙතින් විකාශනය ආරම්භ කළේය. රේඩියෝ නෙදර්ලන්ත වර්ල්ඩ්වයිඩ් 1969 දී බොනෙයා හි කෙටි තරංග සම්ප්‍රේෂක දෙකක් ඉදි කළේය. දෙවන ප්‍රධාන හෝටලය (බොනෙයා බීච් හෝටලය)[33] 1962 දී නිම කරන ලදී. ජාත්‍යන්තර ලුණු සමාගමේ අනුබද්ධිත ඇන්ටිලස් ජාත්‍යන්තර ලුණු සමාගම විසින් ලුණු බඳුන් පුළුල් කර නවීකරණය කරන ලද විට 1966 දී ලුණු නිෂ්පාදනය නැවත ආරම්භ විය. පහසුකම්වලින් කොටසක් කැරිබියන් මුහුද දක්වා විහිදෙන අතර සෝල්ට් පියර් ලෙස හැඳින්වෙන ජනප්‍රිය කිමිදුම් ස්ථානය සාදයි.[34] බොනෙයා පෙට්‍රෝලියම් සංස්ථාවේ (බොපෙක්) තෙල් පර්යන්තය 1975 දී ට්‍රාන්ස්-ෂිපින් තෙල් සඳහා විවෘත කරන ලදී.[35] දේශපාලනිකව බොනෙයා 1954 සිට 2010 දක්වා නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් හි කොටසක් බවට පත් විය; එය දැන් නෙදර්ලන්තය තුළ විශේෂ මහ නගර සභාවකි. 2011 දී දිවයින නිල වශයෙන් එක්සත් ජනපද ඩොලරය එහි මුදල් ඒකකය ලෙස පිළිගත්තේය.[36]

නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් විසුරුවා හැරීම

[සංස්කරණය]

2010 ඔක්තෝබර් 10 වන දින නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් විසුරුවා හරින ලදී. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, නෙදර්ලන්ත රජය කැරිබියන් නෙදර්ලන්තයේ හෝ බොනෙයා, ශාන්ත යුස්ටේටියස් සහ සාබා වලින් සමන්විත BES දූපත් වල රාජ්‍ය පරිපාලන කාර්යය භාර ගත්තේය. මෙම දූපත් තුන "විශේෂ මහ නගර සභා" (bijzondere gemeenten) ලෙස නව තත්ත්වය අත්පත් කර ගත් අතර, ඒවා නෙදර්ලන්තයේම කොටසක් බවට පත් කළේය, එය ලන්දේසි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 134 වන වගන්තියේ දක්වා ඇති පරිදි "මහජන ආයතනයේ" (openbaar lichaam) ආකාරයකි. විශේෂ මහ නගර සභා පළාතක කොටසක් නොවේ.

විශේෂ මහ නගර සභාවක් ලෙස, බොනෙයා සාමාන්‍ය ලන්දේසි මහ නගර සභාවලට බෙහෙවින් සමාන ය, මන්ද එයට නගරාධිපතිවරයෙකු, ඇල්ඩර්මන්වරුන් සහ මහ නගර සභාවක් ඇති අතර බොහෝ ලන්දේසි නීතිවලට අනුව පාලනය වේ. ඇන්ටිලියන් නීතිය බොනෙයාගේ නාගරික නීතිය මගින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලද අවස්ථා හැරුණු විට, 2010 ඔක්තෝබර් 10 න් පසු ඇන්ටිලියන් නීති බලාත්මක විය. එය ව්‍යාකූලත්වයක් ඇති කරන බැවින් දිවයිනට එකවර සම්පූර්ණ ලන්දේසි නීති පද්ධතිය හඳුන්වා නොදීම වඩාත් සුදුසු යැයි විශ්වාස කෙරිණි. එබැවින්, ලන්දේසි නීති හඳුන්වා දෙනු ලබන්නේ අදියර වශයෙන් ය. නෙදර්ලන්තයේ ලන්දේසි පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණවලදී ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ අයිතිය ඇතුළුව පදිංචිකරුවන් ලන්දේසි පුරවැසියන්ට සමාන අයිතිවාසිකම් භුක්ති විඳින අතර බොනෙයා තමන්ගේම අද්විතීය සංස්කෘතිය රඳවා ගත්තේය. විශ්වීය සෞඛ්‍ය සේවා; වැඩිදියුණු කළ සෞඛ්‍ය සේවා පහසුකම්; ගුරුවරුන් සඳහා අමතර පුහුණුවක් සහිත වඩා හොඳ අධ්‍යාපන පහසුකම්, නව ඉගැන්වීමේ ක්‍රම සහ නව පාසල් ගොඩනැගිලි; අඩු ආදායම්ලාභී පුද්ගලයින් සහ පවුල් සඳහා සමාජ නිවාස; මධ්‍යම වශයෙන් යවන ලද තනි පොලිස් බලකායක්, ගිනි නිවන දෙපාර්තමේන්තුවක් සහ ගිලන්රථ සේවාවක් ඇතුළුව නව හෝ වැඩිදියුණු කළ පහසුකම් සහ රජයේ ප්‍රතිලාභ සඳහා පදිංචිකරුවන්ට ප්‍රවේශය ඇත. මෙම දූපත් තුන නෙදර්ලන්තයේ භූමිය ලෙස සලකනු ලැබුවද, ඒවා යුරෝපීය සංගමයේ කොටසක් නොවන බැවින් යුරෝපීය සංගම් නීතියට යටත් නොවේ. ඒවා විදේශීය රටක් සහ භූමියක් ලෙස සැලකේ.[37]

බොනෙයාගේ රාජ්‍ය නොවන සංවිධානය වන නොස් කේ බොනෙයාරු බෙක් ("අපිට බොනෙයාරු නැවත අවශ්‍යයි"), නෙදර්ලන්තය සමඟ වත්මන් ව්‍යවස්ථාමය සම්බන්ධතාවයට විරුද්ධ ය. 2004 බොනෙයාරු ජනමත විචාරණය සම්බන්ධයෙන්, එවැනි විධිවිධානයක් කිසි විටෙකත් ජනතාවගේ තේරීමක් නොවූ බව සංවිධානයේ අදහසයි. ලන්දේසි ස්වදේශ කටයුතු සහ රාජධානි සබඳතා අමාත්‍ය රොනල්ඩ් ප්ලාස්ටැක්, සංවිධානයට පිළිතුරු දෙමින්, "ව්‍යවස්ථාමය ජනමත විචාරණයක් පැවැත්වීම සම්බන්ධයෙන් තීරණය කිරීමට බලය ඇත්තේ ලන්දේසි රජයට නොව කැරිබියානු නෙදර්ලන්තයේ දූපත් කවුන්සිලවලට" පමණක් බව තහවුරු කළේය. ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, සංවිධානය 2013 දී නව ජනමත විචාරණයකට පක්ෂව අත්සන් 3,500 කට වඩා රැස් කළේය. අමාත්‍ය ප්ලාස්ටැක් වෙත ලිපියක් යවමින්, නොස් කේ බොනෙයාරු බෙක් හි සභාපති ජේම්ස් ෆයිනීස්, "ස්වයං නිර්ණ අයිතිය යටතේ නව ජනමත විචාරණයක්" ඉල්ලා සිටියේය. 2015 සඳහා පොදු ආයතන ව්‍යුහය ඇගයීම සඳහා සූදානම් කිරීම් ආරම්භ කර ඇති නමුත් "ව්‍යවස්ථාමය සබඳතාවල විය හැකි වෙනසක් එම ඇගයීමේ කොටසක් නොවන" බව ෆයිනීස්ට උපදෙස් දෙමින් ප්ලාස්ටර්ක් ප්‍රතිචාර දැක්වීය.[38] නව ජනමත විචාරණය 2015 දෙසැම්බර් 18 වන දින පැවැත්විණි. [39] බොනෙයා සහ නෙදර්ලන්තය අතර වත්මන් සම්බන්ධතාවය ගැන ඔවුන් සතුටු නොවන බව ඡන්දය දුන් 65% ක් ඡන්දය දුන්හ.[40][41]

භූගෝලය

[සංස්කරණය]
බොනෙයා හි විශාල කළ හැකි, සවිස්තරාත්මක සිතියම
බොනෙයා සහ ක්ලයින් බොනෙයා කුඩා දූපතේ චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපයක්
බොනෙයා සිතියම, 1914–1917

බොනෙයා වෙනිසියුලාවේ වෙරළට කිලෝමීටර 80 (සැතපුම් 50) ක් පමණ දුරින් පිහිටා ඇත.[42] මෙම දූපතට වර්ග කිලෝමීටර 288 (වර්ග සැතපුම් 111) ක භූමි ප්‍රමාණයක් ඇති අතර, එහි බටහිර වෙරළට ඔබ්බෙන් ජනාවාස නොවූ කුඩා දූපතක් වන ක්ලයින් බොනෙයා විසින් තවත් වර්ග කිලෝමීටර 6 (වර්ග සැතපුම් 2.3) ක් එකතු කරන ලදී.[43]

බොනෙයා හි උතුරු කෙළවර සාපේක්ෂව කඳුකරය, නමුත් එහි උසම කඳු මුදුන වන බ්‍රැන්ඩාරිස් කන්ද මීටර් 240 (අඩි 790) ක් පමණි.[44] දිවයිනේ දකුණු කොටස පාහේ සමතලා වන අතර මුහුදු මට්ටමට වඩා යන්තම් ඉහළට නැඟේ.[45][46] මෙම දකුණු කලාපයේ සැලකිය යුතු කොටසක් ලුණු නිෂ්පාදනය සඳහා වාෂ්පීකරණයේ ක්‍රියාවලියේදී මුහුදු ජලයෙන් වැසී ඇත.[47] මෙම ප්‍රදේශයේ එහි විශාල කඩොලාන වනාන්තරයක් සහිත ලැක් බොක්ක ද අඩංගු වේ. බොනෙයා වෙරළ තීරය කලපු සහ ඇතුල්වීම් වලින් පිරී ඇති අතර, ඉන් විශාලතම එක උතුරේ ගෝටෝ විල වේ. මෙම කලපු සහ තෙත්බිම් විවිධ වෙරළබඩ පක්ෂීන් සඳහා විශිෂ්ට වාසස්ථානයක් සපයයි.

බොනෙයා හි සමහර කඳු සහ උන්නතාංශ වෙනස්කම් තිබුණද, ක්ලයින් බොනෙයා මතුපිට තරමක් සමතලා වන අතර මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් දෙකක් පමණ උසින් පිහිටා ඇත.[45] ක්ලයින් බොනෙයා තවමත් සංවර්ධනය කර නොමැති බැවින්, ක්ලයින් බොනෙයා වටා ඇති මායිම් ගල්පර පද්ධතිය පෞරාණිකයි.[48]

භූ විද්‍යාව

[සංස්කරණය]

භූ විද්‍යාඥයින් විශ්වාස කරන්නේ බොනෙයා සහ අනෙකුත් ABC දූපත් වසර මිලියන 90 කට පමණ පෙර නිර්මාණය වූ බවයි.[49] කැරිබියානු තහඩුව දකුණු ඇමරිකානු තහඩුව සමඟ ගැටුණු විට, එය සාගර මතුපිටට විශාල පාෂාණ ස්කන්ධයක් බලහත්කාරයෙන් ගෙන ගොස් ලීවර්ඩ් ඇන්ටිලස් රිජ් නිර්මාණය කළේය.[50] බොනෙයා, අරුබා සහ කුරකාඕ දූපත් මෙම කඳු වැටිය දිගේ නිර්මාණය විය.[50][51] එබැවින්, බොනෙයා කැරිබියන්-දකුණු ඇමරිකානු තහඩු මායිම් කලාපය තුළ පිහිටා ඇත.[50] සමහර භූ විද්‍යාඥයින් බොනෙයාහි පිහිටීම දකුණු ඇමරිකානු මහාද්වීපික රාක්කයේ තබයි;[52] තවත් සමහරු දිවයිනේ පිහිටීම කැරිබියන් තහඩුවේ හෝ ඊට ඉහළින් තබයි.[53]

දූපත අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම කොරල් වන අතර එය භූ විද්‍යාත්මකව මුහුදෙන් ඉහළට සහ පිටතට තල්ලු කර ඇත.[42] මුහුදු පතුල ඉහළට නැඟෙත්ම දැන් වියළි භූමිය ලෙස හඳුන්වන ප්‍රදේශයේ විශාල කොරල් පරයක් වර්ධනය විය.[54] මෙම කොරල් අවසානයේ වාතයට නිරාවරණය වී විනාශ වී, සහස්‍ර ගණනාවක් පුරා මතුපිට හුණුගල් නිධි බවට පත් විය.[54] එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, ගල්පර හුණුගල් අද බොනාරි හි විශාල කොටසක්,[55] මෙන්ම කොරල් සැකැස්ම වෙරළ තීරයෙන් ආරම්භ වන ස්වාභාවික මායිම් ගල්පර පද්ධතිය ආවරණය කරයි. උදම් විචලනයන් සෙන්ටිමීටර 55-60 (අඩි 1.8-2.0) පමණ වේ,[තහවුරු කර නොමැත] එම නිසා කොරල්පර පහත් වඩදිය රේඛාවෙන් ආරම්භ වන අතර දිවයිනේ පාදමේ දිය යට භූ විෂමතාවය අනුගමනය කරයි. බොනෙයාහි වඩදිය බාදිය චන්ද්‍රයාට වඩා සුළං සහ අඩු/අධි පීඩන පද්ධතිවල සංයෝජනයකින් බලපායි.[තහවුරු කර නොමැත]

එහි ඉතිහාසය හේතුවෙන්, බොනෙයාහි භූ විද්‍යාව ක්‍රිටේසියස් (වසර මිලියන ≈90-100 කට පෙර (Ma)) සිට මයෝසීන් (≈5 Ma) දක්වා වයස් පරාසයක මෘදු ලෙස ගිල්වන කාබනේට් පාෂාණ වලින් ආධිපත්‍යය දරයි, ඒවා පූර්ව ක්‍රිටේසියස් ආග්නේය බිම් මහලක අනුකූල නොවන ලෙස පිහිටා ඇත. මුහුදු මට්ටමේ ඛාදනයට අනුකූල නොවන තැන, ගුහා බහුලව දක්නට ලැබේ.[56]

දේශගුණය

[සංස්කරණය]

බොනෙයාහි උණුසුම්, වියළි (තෙත් වුවද) සහ සුළං සහිත දේශගුණයක් ඇත. සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය 27.5 °C (81.5 °F) වන අතර එය 1.4 °C (2.5 °F) සෘතුමය විචලනයක් සහ 5.6 °C (10 °F) දෛනික විචලනයකි. වාර්තා වූ ඉහළම උෂ්ණත්වය 35.8 °C (96.4 °F) වන අතර අඩුම උෂ්ණත්වය 19.8 °C (67.6 °F) වේ. දිවයින වටා සාගර උෂ්ණත්වය 26 සහ 30 °C (78 සහ 86 °F) අතර උච්චාවචනය වේ. නැගෙනහිරින් පාහේ නිරන්තර සුළං හමයි, සාමාන්‍ය වේගය පැයට කිලෝමීටර 22 (පැයට සැතපුම් 14) කි. ආර්ද්‍රතාවය ඉතා නියත වන අතර, සාමාන්‍යය 76% ක් වන අතර දිනපතා 85% සහ 66% අතර උච්චාවචනය වේ. මෙම අර්ධ ශුෂ්ක දේශගුණය විවිධ පතොක් සහ අනෙකුත් කාන්තාර ශාක සඳහා හිතකර වේ.

සාමාන්‍ය වාර්ෂික වර්ෂාපතනය මිමි 520 (අඟල් 20.5) වන අතර, එයින් වැඩි ප්‍රමාණයක් ඔක්තෝබර් සිට ජනවාරි දක්වා සිදු වේ. දිවයින ඉඳහිට සුළි කුණාටු සහ නිවර්තන කුණාටු වලින් පීඩාවට පත් වුවද, බොනෙයාර් අත්ලාන්තික් නිවර්තන සුළි සුළං ක්‍රියාකාරකම් සඳහා ප්‍රධාන සංවර්ධන කලාපයෙන් පිටත පිහිටා ඇත.

පරිසර විද්‍යාව

[සංස්කරණය]
බොනෙයා හි රොක් හින්ඩ්

බොනෙයාර් දූපතේ ලී පැත්තේ (බටහිර-නිරිත දෙසින්) වෙරළේ සිට කිමිදුම්කරුවන්ට ප්‍රවේශ විය හැකි කොරල් පරයකින් වටවී ඇත. 1979 දී දිවයිනේ මුළු වෙරළ තීරයම සමුද්‍ර අභයභූමියක් ලෙස නම් කරන ලද අතර, එය සියුම් කොරල් පරය සහ ඒ මත රඳා පවතින සමුද්‍ර ජීවීන් සංරක්ෂණය කර ආරක්ෂා කිරීමේ උත්සාහයකි. බොනෙයා හි ගල්පරවල මත්ස්‍ය විශේෂ 350 කට වඩා[57] සහ කොරල් විශේෂ හැටක් ජීවත් වේ.[58] 2011 සමීක්ෂණයකට අනුව, බෝල්ඩර් ස්ටාර් කොරල් (මොන්ටාස්ට්‍රේයා ඇනුලාරිස්) වඩාත් සුලභ කොරල් වේ.[59] 2011 දී, ජීව විද්‍යාඥයින් බොනෙයා හි නව ජෙලිෆිෂ් විශේෂයක් සොයා ගත් අතර එය ඉතා විෂ සහිත බොනෙයා පටි සහිත පෙට්ටි ජෙලිෆිෂ් (ටමෝයා ඔබෝයා) වේ.

බොනෙයා එහි ෆ්ලෙමින්ගෝ ජනගහනය සහ එහි බූරු අභයභූමිය සඳහා ද ප්‍රසිද්ධය. ෆ්ලෙමින්ගෝ දූපතේ කලපු වල කිවුල් ජලයට ආකර්ෂණය වන අතර, එය ඔවුන් පෝෂණය කරන ඉස්සන් වාසය කරයි. කැරිබියානු ෆ්ලෙමින්ගෝ සඳහා කූඩු ස්ථාන හතරෙන් එකකට බොනෙයා නිවහන වේ. දිවයිනේ දකුණු කොටසේ පෙකෙල්මීර් හි පිහිටා ඇති මෙම අභයභූමියට මිනිස් ඇතුළුවීමට අවසර නැත.[60] 16 වන සියවසේදී යුරෝපීයයන් බොනෙයා වෙත බැටළුවන්, එළුවන්, ඌරන්, අශ්වයන් සහ බූරුවන් හඳුන්වා දුන් අතර, බූරුවන්, එළුවන් සහ ඌරන්ගෙන් පැවත එන්නන් අද දිවයිනේ සැරිසරති.

පාරිසරික වශයෙන් අවදානමට ලක්විය හැකි කහ උරහිස් සහිත ඇමසන් ගිරවා වන ඇමසෝනා බාබඩෙන්සිස් සඳහා ද බොනෙයා නිවහන වේ.[61]

පාරිසරික මුලපිරීම්

[සංස්කරණය]
බූරු ජනපදයක්

බොනෙයා දූපත දිගු කලක් තිස්සේ ස්වභාව සංරක්ෂණය සහ පාරිසරික වගකීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රමුඛයා වී ඇත. බොනෙයා හි ජාතික වනෝද්‍යාන පදනම (ස්ටිචිං නැෂනල් පාර්කන් හෝ STINAPA),[62] 1962 දී දිවයිනේ සොබාදහම ක්‍රියාකාරීව ආරක්ෂා කිරීමේ අරමුණින් ආරම්භ කරන ලදී.[63][64][65] 1969 දී STINAPA ෆ්ලෙමින්ගෝ කූඩු අභයභූමිය සහ නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලීස් හි එවැනි පළමු ස්වභාවික රක්ෂිතය වන වොෂින්ටන් ජාතික වනෝද්‍යානය යන දෙකම ස්ථාපිත කිරීමට සමත් විය.[63] 1979 දී, ස්ලැග්බායි වගාව උද්‍යානයට එකතු කරන ලද අතර එය දැන් වොෂින්ටන් ස්ලැග්බායි ජාතික වනෝද්‍යානය (WSNP) ලෙස හැඳින්වේ.[63] බොනෙයා ජාතික සමුද්‍ර උද්‍යානය (BNMP) ද 1979 දී පිහිටුවන ලදී.[66] සමුද්‍ර උද්‍යානය ඉහළ ජල මට්ටමේ සිට අඩි 200 (මීටර් 61) ගැඹුර දක්වා බොනෙයා හි මුළු වෙරළ තීරයෙන් සමන්විත වන අතර ලැක් බොක්කෙහි විශාල කඩොලාන වනාන්තරයක් ඇතුළත් වේ.[67] රැම්සාර් සම්මුතිය යටතේ ලැක් බේ, ක්ලයින් බොනෙයාර්, පෙල්කර්මීර්, ස්ලැග්බායි සහ ගොටොමියර් ජාත්‍යන්තර වැදගත්කමක් ඇති තෙත්බිම් ලෙස පිළිගැනේ.[68]

රාජ්‍ය-පෞද්ගලික අංශයේ හවුල්කාරිත්වයක් හේතුවෙන්, බොනෙයාර්හි පරිසර පද්ධතිය කල්තියා ආරක්ෂා කිරීම සඳහා සංරක්ෂණය සහ වාසස්ථාන සංරක්ෂණය පිළිබඳ දේශීය දැනුවත්භාවය සහ ආකල්ප වර්ධනය කිරීම සඳහා වැඩසටහන් සංවර්ධනය වෙමින් පවතී. නව අපද්‍රව්‍ය පිරිපහදු මධ්‍යස්ථානයක් ගල්පර සහ මුහුදු ජලයේ ගුණාත්මකභාවය ආරක්ෂා කිරීමට දායක වනු ඇත. 2013 දී ජාතික කසළ සැකසුම් කම්හල වන සෙලිබන්,[69] ප්ලාසා මීඩියෝ ඇම්බියන්ට් ප්‍රතිචක්‍රීකරණ මධ්‍යස්ථානයක් විවෘත කළ අතර, එහිදී සාමාන්‍ය ජනතාවට වීදුරු, කෑන්, කඩදාසි, පරණ ලෝහ, කාඩ්බෝඩ්, බැටරි, මෝටර් තෙල්, ඉවුම් පිහුම් තෙල්, ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ, ජංගම දුරකථන සහ රෙදිපිළි ගෙන ඒමට හැකිය.[70][71][72]

දිවයින එහි කොරල් පර, එහි ජලජ පරිසර පද්ධතිවල විවිධත්වය සහ ජලයට ඉහළින් සහ පහළින් එහි බොහෝ විශේෂ සහ ස්වාභාවික පරිසරයන් සංරක්ෂණය කිරීම පිළිබඳව පාරිසරික වශයෙන් දැනුවත් සහ ආරක්ෂිත වේ. දිවයිනේ රජය, ව්‍යාපාර සහ පදිංචිකරුවන් අපද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදන ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කිරීමට සහ වැදගත්කම සහ ප්‍රතිලාභ පිළිබඳව අන් අය දැනුවත් කිරීමට කැපවී සිටිති.[69] කිමිදුම්කරුවන් සහ කිමිදුම් සාප්පු වෙරළට ගසාගෙන යන සුන්බුන් එකතු කර ප්‍රතිචක්‍රීකරණය සඳහා සූදානම් කිරීම සඳහා සහභාගී වේ.[69]

බොනෙයාර් එහි විදුලියෙන් සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් ලබා ගන්නේ 2010 දී ක්‍රියාත්මක වීමට පටන් ගත් එහි ඊසානදිග වෙරළ තීරයේ සුළං උත්පාදක යන්ත්‍ර දොළහකින් ය. මෙම පුනර්ජනනීය ප්‍රභවය දැන් දිවයිනේ විදුලි අවශ්‍යතාවයෙන් 40-45% ක් පුරවයි. 100% ක් පුනර්ජනනීය බලශක්තිය මත රඳා පැවතීමේ ඉලක්කය ඇතිව ජෛව ඩීසල් සහ සූර්ය බලශක්තිය ඇතුළු අතිරේක පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන් සංවර්ධනය කිරීමේ කටයුතු දිගටම කරගෙන යයි.[73][74]

වොෂින්ටන් ස්ලැග්බායි ජාතික වනෝද්‍යානය

[සංස්කරණය]
වොෂින්ටන් ස්ලැග්බායි ජාතික වනෝද්‍යානය

වොෂින්ටන් ස්ලැග්බායි ජාතික වනෝද්‍යානය දිවයිනේ උතුරු කෙළවරේ පාරිසරික රක්ෂිතයකි. හෙක්ටයාර 6,000 ක උද්‍යානය 1969 දී නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලීස් හි පළමු ස්වභාවික උද්‍යානය ලෙස ස්ථාපිත කරන ලදී. එය බොකාස් (ඇතුල්වීම්), උතුරු වෙරළ තීරයේ කඳු වැටි, ලුණු ලේවා, පොස් (උල්පත්) සහ කඳුකර ප්‍රදේශ වැනි විවිධාකාර වාසස්ථාන සඳහා නිවහන වේ.

උද්‍යානය කුරුල්ලන් සහ අනෙකුත් සතුන්ගෙන්, විශේෂයෙන් ඉගුවානා ඇතුළු කටුස්සන්ගෙන් පොහොසත් ය. මෙම උද්‍යානය තුළ රැම්සාර් සම්මුතිය යටතේ ජාත්‍යන්තරව වැදගත් තෙත්බිම් ලෙස පිළිගත් ප්‍රදේශ දෙකක් තිබේ: ස්ලැග්බායි ලුණු වගුරු බිම සහ ගෝටම් විල. ස්ලැග්බායි හි වතු වගාව සහ ඉතිහාසය නිසා නොව, උද්‍යානය විශාල සංස්කෘතික-ඓතිහාසික වැදගත්කමක් දරයි.

උද්‍යානයට ඇතුළු වන ස්ථානයේ බොනෙයාර් කෞතුකාගාරය ඇත. පිවිසුමේ සිට සංඥා පුවරු කිහිපයක් ඇත. උද්‍යානයට මෝටර් රථයෙන් පහසුවෙන් ප්‍රවේශ විය හැකි අතර කඳුකර බයිසිකල් පදින්නන් ද සාදරයෙන් පිළිගනිමු. බොනෙයාර් හි උසම ස්ථානය වන බ්‍රැන්ඩරිස් කන්ද මීටර් 240 (අඩි 790) ක් උස වන අතර එය මෙම රක්ෂිතය තුළ පිහිටා ඇත. එයට දිවයිනේ සම්පූර්ණ දර්ශනයක් ඇත.

ඩොස් පොස්

[සංස්කරණය]

වොෂින්ටන් ස්ලැග්බායි ජාතික වනෝද්‍යානයට යාබදව, ඩොස් පොස් යනු බිම් සැලැස්මක පෙර ස්ථානයයි. ඩොස් පොස් බර්ඩ්ලයිෆ් ඉන්ටර්නැෂනල් විසින් වැදගත් කුරුළු ප්‍රදේශයක් (IBA)[75] ලෙස හඳුනාගෙන ඇත්තේ එය තර්ජනයට ලක් වූ හෝ සීමා සහිත පක්ෂි විශේෂ කිහිපයක ජනගහනයට සහාය වන බැවිනි. භූ දර්ශනය කුඩා කඳු සහ ඉතිරි පලතුරු ගස්, ප්‍රධාන වශයෙන් අඹ සහ කුඩා තාවකාලික පොකුණක් සහිත ආරක්ෂිත නිම්න වලින් එකකි.

වෂිකෙම්බා–ෆොන්ටයින්–ඔනිමා වැදගත් කුරුළු ප්‍රදේශය

[සංස්කරණය]

දිවයිනේ ඊසානදිග වෙරළ තීරයේ පිහිටා ඇති මෙම හෙක්ටයාර 5,959 ක භූමි තීරුව, තර්ජනයට ලක් වූ හෝ සීමිත පරාසයක පක්ෂි විශේෂ කිහිපයක ජනගහනයට සහාය වන බැවින්, කුරුළු ජීවිත ජාත්‍යන්තරය විසින් වැදගත් කුරුළු ප්‍රදේශයක් (IBA)[76] ලෙසද හඳුනාගෙන ඇත. භූ දර්ශනයට මිරිදිය ජලාශ තුනක් මෙන්ම පඳුරු බිම් සහ හඳුන්වා දුන් පලතුරු ගස් කිහිපයක් ඇතුළත් වේ.

බොනෙයාර් ජාතික සමුද්‍ර උද්‍යානය

[සංස්කරණය]

බොනෙයා ජාතික සමුද්‍ර උද්‍යානය (BNMP) යනු බොනෙයා සහ ක්ලයින් බොනෙයා දූපත් වටා නීත්‍යානුකූලව ආරක්ෂිත දිය යට උද්‍යානයකි. මෙම උද්‍යානය 1979 දී ස්වභාවධර්මය සඳහා වූ ලෝක ව්‍යාප්ත අරමුදලේ සහ අනෙකුත් අයගේ සහාය ඇතිව ආරම්භ කරන ලද අතර එය කළමනාකරණය කරනු ලබන්නේ STINAPA විසිනි.[62][63] සමුද්‍ර උද්‍යානයේ කිමිදුම් ස්ථාන 80 කට වඩා තිබේ.[77]

ක්ලයින් බොනෙයාර්

[සංස්කරණය]
ක්ලයින් බොනෙයාර් වෙරළ තීරය

ක්ලයින් බොනෙයා ("කුඩා බොනෙයා" සඳහා ලන්දේසි) යනු ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් සිට සැතපුම් 0.5 ක් පමණ දුරින් පිහිටි බොනෙයා හි බටහිර වෙරළට ඔබ්බෙන් පිහිටි දූපතකි.[78][79] කුඩා දූපත හෙක්ටයාර 700 (වර්ග සැතපුම් 2.7) ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වේ.[80] කිමිදුම්කරුවන්, ස්නෝකර්ලර්වරුන් සහ දිවා සංචාරකයින් සඳහා බෝට්ටුවකින් දූපතට ප්‍රවේශ විය හැකිය.

දූපත සම්පූර්ණයෙන්ම සමතලා වේ[45] සහ පඳුරු, පතොක් සහ කුඩා ගස් වලින් වැසී ඇත.[81][82] දූපතේ අවම වශයෙන් ශාක විශේෂ 76 ක් සහ සත්ව විශේෂ 55 ක් පමණ ඇත. [තහවුරු කර නොමැත] වවුලන්, මුහුදු කැස්බෑවන් සහ ෆ්ලැමින්ගෝ සඳහා දූපත වැදගත් ස්ථානයකි. ලෙප්ටොනික්ටරිස් කුරසෝවා පැණි ප්‍රභවයන් සඳහා ක්ලයින් බොනෙයා මත විශ්වාසය තබයි.[82] මුහුදු කැස්බෑවන් කූඩු සඳහා ක්ලයින් බොනෙයා හි වෙරළ තීරයන් මත විශ්වාසය තබති, විශේෂයෙන් ඊසානදිග පැත්තේ ඒවා.[83] ෆ්ලෙමින්ගෝ ක්ලයින් බොනෙයා හි ලුණු ලේවා මත විශ්වාසය තබති, එහිදී ඔවුන් පෝෂණය වේ.[84] (බොනෙයා හි ලෝකයේ විශාලතම ෆ්ලෙමින්ගෝ ජනගහනයක් ඇත).[85]

දූපත කොරල් පර වලින් වටවී ඇත. ගල්පර මත්ස්‍ය විශේෂ 340 කට වැඩි ගණනකට සහ කැරිබියන් හි දක්නට ලැබෙන දෘඩ හා මෘදු කොරල් විශේෂ සෑම එකකටම නිවහන වේ.[84] එහි ගල්පර සහ දිය යට වන ජීවීන් එය කිමිදුම්කරුවන් සඳහා ජනප්‍රිය ගමනාන්තයක් බවට පත් කරයි,[86] එය කිමිදුම් ස්ථාන වලින් වටවී ඇත.

20 වන සියවසේ අගභාගයේදී, බොනෙයා හි කිමිදුම් සංචාරක ව්‍යාපාරයේ වර්ධනයත් සමඟ, ව්‍යාපෘති සංවර්ධකයින් ක්ලයින් බොනෙයා හි හෝටල් ඉදිකිරීමට අවශ්‍ය විය.[48] 1999 දී දූපත බොනෙයා දූපත් ප්‍රදේශය විසින් නෙදර්ලන්තය, ස්වභාවධර්මය සඳහා වූ ලෝක ව්‍යාප්ත අරමුදල සහ අනෙකුත් සංරක්ෂණවාදීන්ගේ සහාය ඇතිව මිලදී ගෙන ආරක්ෂා කරන ලදී.[48][87] ක්ලයින් බොනෙයා 2001 වසරේ සිට නීත්‍යානුකූලව ආරක්ෂිත ස්වභාව රක්ෂිතයක් ලෙස පවතී, එය බොනෙයා ජාතික සමුද්‍ර උද්‍යානයේ කොටසක් ලෙස සංස්ථාගත කරන ලදී.[88] රැම්සාර් සම්මුතිය මගින් දිවයින ජාත්‍යන්තර වැදගත්කමක් ඇති තෙත් බිමක් ලෙස ද ආරක්ෂා කර ඇත.[84]

ලැක් බොක්ක

[සංස්කරණය]

ලැක් බොක්ක යනු බොනෙයා හි ගිනිකොන දෙසින් පිහිටි නොගැඹුරු කලපුවකි. හෙක්ටයාර 700 ක භූමි ප්‍රදේශය කඩොලාන වලින් වටවී ඇත. බොක්ක ආරක්ෂිත දිය යට උද්‍යානයේ කොටසක් වන අතර රැම්සාර් සම්මුතිය යටතේ ජාත්‍යන්තර වැදගත්කමක් ඇති ජලජ ප්‍රදේශයක් ලෙස නම් කර ඇත. මුහුදු තෘණ සහ කඩොලාන පැවතීම සඳහා බොක්ක අද්විතීය වේ. සීමිත ප්‍රවේශ්‍යතාවය හේතුවෙන් කඩොලානවලින් කොටසක් පාහේ බාධාවකින් තොරව පවතින අතර එය පක්ෂි විශේෂ සඳහා විවේක ප්‍රදේශයක් ලෙස වැදගත් වේ. ලැක් බොක්ක යනු රැජින කොන්ච් හෝ කර්කෝ ඇතුළු බොහෝ සාගර පක්ෂීන් සහ අපෘෂ්ඨවංශීන් සඳහා වැදගත් විවේක සහ කූඩු ප්‍රදේශයකි. මෙම මොලුස්කාව මෙහි විශාල සංඛ්‍යාවක් දක්නට ලැබුණි, නමුත් අධික ලෙස මසුන් ඇල්ලීම බොහෝ දුරට ජනගහනය තුරන් කර ඇත. මෙම ප්‍රදේශය ගල්පර මාළු සඳහා තවානක් ලෙස සේවය කරන අතර හරිත මුහුදු කැස්බෑවා සඳහා ආහාර සපයන භූමිය වේ.

පෙකෙල්මීර්

[සංස්කරණය]

පෙකෙල් විල සහ ෆ්ලෙමින්ගෝ රක්ෂිතය (හෙක්ටයාර 800) දිවයිනේ නිරිත දෙසින් පිහිටි විශාල ජලජ ප්‍රදේශයේ කොටසකි. මෙම ප්‍රදේශයෙන් තවමත් ලුණු නිස්සාරණය කරනු ලැබේ. එය ෆ්ලෙමින්ගෝ සඳහා වඩාත්ම වැදගත් ආහාර සහ ජීවත්වන ප්‍රදේශය ද වේ. සමය අනුව, මෙම ප්‍රදේශයේ ෆ්ලෙමින්ගෝ 2,000 ත් 7,000 ත් අතර ප්‍රමාණයක් සොයාගත හැකිය. ෆ්ලෙමින්ගෝ රක්ෂිතය දකුණු කැරිබියන් හි වඩාත්ම වැදගත් අභිජනන ස්ථානයයි. බොනෙයා සහ දකුණු ඇමරිකාව අතර සංක්‍රමණය වන මුළු ජනගහනය පුද්ගලයින් 20,000 ක් ලෙස ගණන් බලා ඇත. ෆ්ලෙමින්ගෝ එහි පරිසරය (ජලයේ ගුණාත්මකභාවය, සන්සුන් භාවය) සඳහා විශේෂ ඉල්ලීම් කරන අතර කැළඹීම් වලට ඉතා සංවේදී වේ. රැම්සාර් සම්මුතිය යටතේ පෙකෙල්මීර් සහ ෆ්ලෙමින්ගෝ රක්ෂිතය ජාත්‍යන්තර වැදගත්කමක් ඇති ජල ප්‍රදේශයක් ලෙස නම් කර ඇත. බොනෙයා දිවයිනේ සංකේතය වන ෆ්ලෙමින්ගෝ ක්‍රියාකාරීව ආරක්ෂා කිරීම දිගටම කරගෙන යනු ඇත.

ලුණු බඳුන්

[සංස්කරණය]
කාගිල් ලුණු, බොනෙයාර්

බොනෙයා එහි ලුණු බඳුන් (ලුණු විල්, ලුණු තට්ටු හෝ සාලියා ලෙසද හැඳින්වේ) සඳහා ද ප්‍රසිද්ධය,[49][89] එය දිවයිනේ භූමියෙන් 10% ක් ආවරණය කරයි.[90] ලුණු බඳුන් යනු ලුණු විල් හෝ මළ කොරල් බැම්මකින් මුහුදට වැසී ඇති ඇතුල්වීම් වේ. වැසි ජලය එකතු කිරීම සහ පෙරීම සහතික කරන බැවින් ඒවාට වැදගත් කාර්යයක් ඇත. මෙය පෝෂ්‍ය පදාර්ථ හා පාංශු අංශු ගල්පරයට ළඟා වීම සහ කොරල් වලට හානි කිරීම වළක්වයි. අධික වර්ෂාපතනය අතරතුර මෙම කාර්යය විශේෂයෙන් තීරණාත්මක වේ. ලුණු බඳුන් බොහෝ ජල පක්ෂීන් සඳහා වැදගත් පෝෂණ භූමියක් ද වේ. ස්ලැග්බායි, ගොටෝමියර්, පෙකෙල්මීර් සහ ක්ලයින් බොනෙයාර් ලුණු බඳුන් රැම්සාර් සම්මුතියේ සන්දර්භය තුළ ජාත්‍යන්තර වැදගත්කමක් ඇති ජලජ ප්‍රදේශ වේ. ආර්ථික වශයෙන්, ලුණු තට්ටු ලුණු නිෂ්පාදනය සහ අපනයනය සඳහා සපයයි.[55]

ගුහා

[සංස්කරණය]

බොනෙයාර් හි ගුහා දුසිම් ගණනක් ඇත. දිවයිනේ ගුහා 200 කට වඩා ඇති බවට ඇස්තමේන්තු කර ඇත, නමුත් සියල්ලටම පහසුවෙන් ප්‍රවේශ විය නොහැක.[56] භූ විද්‍යාත්මක ප්‍රකාශනයක් ලෙස ඒවා දිවයිනේ පැරණිතම ඉතිහාසය පිළිබඳ චිත්‍රයක් ලබා දෙයි. බොනෙයාර් හි මුල් වැසියන් විසින් සාදන ලද ගුහා චිත්‍ර කිහිපයක ඇත. සමහර ගුහා වවුලන් හෝ අන්ධ ඉස්සන් ටයිෆ්ලැටියා සඳහා නිවහන වේ.[91] වවුලන් පරිසර පද්ධතිය තුළ ප්‍රයෝජනවත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි: ඔවුන් කෘමීන් විශාල සංඛ්‍යාවක් (මදුරුවන් ඇතුළුව) උගුලට හසු කර ගනී, නැතහොත් පතොක් මල් ඇතුළු මල් පරාගණය සපයයි. වවුලන්ට ඇති ලොකුම තර්ජනය වන්නේ ඔවුන්ගේ කුකුළන් විනාශ කිරීම හෝ කැළඹීමයි.

රජය

[සංස්කරණය]
ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් හි ප්‍රාදේශීය පාර්ලිමේන්තුව සහ කවුන්සිල මන්දිරය

දූපත් සභාව

[සංස්කරණය]

දූපත් කවුන්සිලය යනු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව තේරී පත් වූ ප්‍රාදේශීය පාර්ලිමේන්තුවයි. එය මහජන ආයතනයේ ඉහළම පාලක ආයතනය වන අතර සහ ප්‍රාදේශීය නීති සම්පාදනය සඳහා වගකිව යුතුය. විධායක බලය දරනු ලබන්නේ ඔටුන්න හිමි ආණ්ඩුකාරවරයා සහ දූපත් කවුන්සිලය විසින් පත් කරන ලද දූපත් නියෝජිතයින් විසිනි. ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂ තුන වන්නේ එල්විස් ටිජින් අස්ජෝ විසින් නායකත්වය දෙන බොනෙයා මහජන ව්‍යාපාරය, එස්තර් බර්නාබෙලා විසින් නායකත්වය දෙන බොනෙයා දේශප්‍රේමී සංගමය සහ ක්ලාක් ඒබ්‍රහම් විසින් නායකත්වය දෙන බොනෙයා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයයි. කුඩා පක්ෂ අතරට Movement 21 සහ Bonaire Social Party ඇතුළත් වේ

2010 ජනමත විචාරණය

[සංස්කරණය]

2010 ජනමත විචාරණයට පෙර, නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් (කුරකාඕ, බොනෙයාර්, ශාන්ත යුස්ටේටියස්, ශාන්ත මාර්ටන් සහ සාබා දූපත් වලින් සමන්විත) සෑම වසර හතරකට වරක් නිදහස් මැතිවරණ පවත්වන ලන්දේසි පාලන ක්‍රමය මත පදනම් වූ පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් ලෙස පාලනය විය. ඔවුන්ගේ දේශපාලන අනාගතය පිළිබඳ මතභේදයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස දූපත් පහෙන් හතරක් නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් වලින් වෙන්වීමට පක්ෂව සිටියහ. දූපත් වැසියන්ගෙන් සමහරෙකුට ස්වයං පාලනයක් අවශ්‍ය වූ අතර අනෙක් අයට වැඩි ඒකාබද්ධතාවයක් අවශ්‍ය විය.[92]

2005 දී නෙදර්ලන්තය, අරුබා සහ නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් රජයන් විසින් අනාගත ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ සහ නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් විසුරුවා හැරීම සාකච්ඡා කිරීම සඳහා සමුළුවක් පවත්වන ලදී. 2006 දී, සින්ට් මාර්ටන් සහ කුරකාඕ ස්වයං පාලනය තෝරා ගත් අතර, බොනෙයා, ශාන්ත යුස්ටේටියස් සහ සාබා නෙදර්ලන්තය සමඟ සමීප සබඳතාවක් තෝරා ගත්හ. නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් හි ව්‍යවස්ථාමය ජනමත විචාරණ සහ විසුරුවා හැරීම 2010 දී පැවැත්වීමට නියමිතව තිබුණි.[93][94]

2010 මාර්තු 26 දිනට නියමිතව තිබූ බොනෙයා විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ජනමත විචාරණය 2010 පෙබරවාරි මාසයේදී අවලංගු කරන ලදී. ලන්දේසි ඇන්ටිලස් හි ආණ්ඩුකාර ෆ්‍රිට්ස් ගොඩෙඩ්ගෙඩ්‍රැග් එය අවලංගු කිරීමට තීරණය කළේ එය ජාත්‍යන්තර නීතියට පටහැනි විය හැකි බැවින් ජනගහනයෙන් කොටසක් ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීම තහනම් කර තිබූ බැවිනි. යුරෝපීය ලන්දේසි ජාතිකයින්ට ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමට අවසර ලැබුණේ 2007 ජනවාරි 1 වන දිනට පෙර දිවයිනට පැමිණියහොත් පමණි.[95][96] ජනමත විචාරණය සැප්තැම්බර් සහ පසුව 2010 ඔක්තෝබර් දක්වා කල් දමන ලදී.[97] අවසානයේ ජනමත විචාරණය 2010 දෙසැම්බර් 17 වන දින පවත්වන ලද අතර, 84% ක් නෙදර්ලන්තයේ කොටසක් වීමට පක්ෂව ඡන්දය ප්‍රකාශ කළහ. කෙසේ වෙතත්, 35% ක ඡන්දදායකයින්ගේ ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමේ අනුපාතය අවශ්‍ය 51% ට වඩා අඩු වූ බැවින්, ජනමත විචාරණයේ ප්‍රතිඵල අවලංගු බව ප්‍රකාශ කරන ලදී.[98]

අධිකරණ ආයතනය සහ බන්ධනාගාරය

[සංස්කරණය]

බොනෙයා පදනම් කරගත් ලන්දේසි කැරිබියන් (Justitiële Inrichting Caribisch Nederland) හි අධිකරණ ආයතනය (JI) ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් හි පිහිටා ඇත. 2010 ඔක්තෝබර් 10 වන දින සිට, මෙම මධ්‍යස්ථානය දඬුවම් ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ භාරකාර පියවර සඳහා ලන්දේසි අධිකරණ හා ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ ආයතනය වන අධිකරණ ආයතන දෙපාර්තමේන්තුවේ (DJI) වගකීම යටතේ පවතී. බොනෙයා භූමිය රැඳවුම් නිවසක් සහ අධිකරණ ආයතනයකි. 2010 දෙසැම්බර් 6 වන දින සිට පිරිමින්, කාන්තාවන් සහ බාල වයස්කරුවන් 76 දෙනෙකු සඳහා ධාරිතාවක් ඇත. පැපියාමෙන්ටු හි නම ඉන්ස්ටිටුෂන් හුඩිසියල් කැරිබේ හුලන්ඩස්, බොනෙයිරු අඩවිය වේ.

ආර්ථිකය

[සංස්කරණය]
බොනෙයා හි දකුණු කෙළවරේ අභයභූමියේ ඇමරිකානු ෆ්ලෙමින්ගෝ පක්ෂීන්.

සංචාරක ව්‍යාපාරය

[සංස්කරණය]

බොනෙයාහි ආර්ථිකය ප්‍රධාන වශයෙන් සංචාරක ව්‍යාපාරය මත පදනම් වී ඇති අතර, එහි උණුසුම්, වියළි දේශගුණය සහ ස්වාභාවික පරිසරයෙන් ප්‍රයෝජන ගනිමින් සිටී. අවට කොරල් පර හොඳින් සංරක්ෂණය කර ඇති අතර වෙරළේ සිට පහසුවෙන් ප්‍රවේශ විය හැකි බැවින්, දිවයින ස්කූබා කිමිදුම්කරුවන්ට සහ ස්නෝකර්ලර්වරුන්ට සේවය කරයි. ලොව හොඳම වෙරළ කිමිදුම් ගමනාන්තයක් ලෙස කිමිදුම් ප්‍රජාව තුළ වසර ගණනාවක් තිස්සේ බොනෙයා පුළුල් ලෙස පිළිගෙන ඇත.[99]

බොනෙයාහි සමුද්‍ර උද්‍යානය නම් කරන ලද කිමිදුම් ස්ථාන 86 ක් පිරිනමන අතර මෘදු හා ගල් සහිත කොරල් විශේෂ 57 කට අධික සංඛ්‍යාවක් සහ වාර්තාගත මත්ස්‍ය විශේෂ 350 කට වඩා තිබේ.[100] බොහෝ නිවාඩු නිකේතන සහ හෝටල්වල ස්ථානීය කිමිදුම් සාප්පුවක් ඇති අතර අනෙකුත් නවාතැන් කිමිදුම් මෙහෙයුමක් සමඟ අනුබද්ධ වේ. බලපත්‍ර තහඩු වල කිමිදුම්කරුගේ පාරාදීසය (ඉංග්‍රීසියෙන්) ලාංඡනය ඇත.[101]

දිවයිනේ ගිනිකොන දෙසින් පිහිටි ලැක් බොක්ක, ලොව පුරා සිටින සුළං රළ පහරවල් බොනෙයා වෙත ආකර්ෂණය කරයි. නොගැඹුරු බොක්ක දිවයිනේ සුළං දෙසට ඇති බැවින් වෙළඳ සුළං ශක්තිමත් සහ නියත වේ. බොක්කෙහි මුඛය හරහා ඇති බාධක පරයක්, සියලු කුසලතා මට්ටම්වල සුළං සර්ෆර්වරුන්ට තමන් කැමති තරංග තත්වයන් තෝරා ගැනීමට ඉඩ සලසයි. ලැක් බේ යනු PWA වින්ඩ්සර්ෆින් නිදහස් විලාසිතා ලෝක කුසලානයේ නැවතුම්පොළවලින් එකක් වන අතර එය ප්‍රොකිඩ්ස් IFCA ශූරතාවලියට සත්කාරකත්වය ලබා දී ඇත. PWA හි ඉහළම ශ්‍රේණිගත නිදහස් විලාසිතා සුළං සර්ෆර්වරුන් දස දෙනාගෙන් පස් දෙනෙකු බොනෙයාර්හි වෙති: කිරි තෝඩ්, අමාඩෝ ව්‍රීස්විජ්ක්, බ්ජෝර්න් සරගෝසා, ටොන්කි ෆ්‍රාන්ස් සහ ටැටි ෆ්‍රාන්ස්.[102] ලැක් බොක්කෙහි උතුරු කෙළවරේ කැරිබියන් හි හොඳම සංරක්ෂිත කඩොලාන වනාන්තරවලින් එකක් වන අතර එය කයාකිං සහ ස්නෝකර්ලිං සඳහා ජනප්‍රියය.[103]

බොනෙයාර් හි හිරු බැස යෑම

බොනෙයාර් යනු දිවයිනේ වාරයකට ඇමතුම් අසූවකට වඩා කරන කෲස් රේඛා පහළොවකට වැඩි සංඛ්‍යාවක් සඳහා ඇමතුම් වරායකි. බොනෙයාර් හි කෲස් නැව් සඳහා මුළු මගී ධාරිතාව 185,000 ක් පමණ වේ.[104]

බොනෙයා හි සංචාරක යටිතල පහසුකම් සමකාලීන වන අතර හෝටල්, පූර්ණ සේවා නිවාඩු නිකේතන, කුඩා ඇඳන් සහ උදෑසන ආහාර කිහිපයක් සහ සියලු වර්ගවල ස්වයං ආහාර සැපයීමේ නිවාඩු කුලී ඇතුළු විවිධ ආකාරයේ නවාතැන් පහසුකම් සපයයි. අනෙකුත් සංචාරක ක්‍රියාකාරකම් අතරට සරුංගල්-බෝඩිං, සුළං සර්ෆින්, කඳු-බයිසිකල් පැදීම, කඳු නැගීම, යාත්‍රා කිරීම, කුලී මසුන් ඇල්ලීම, බෝට්ටු පැදීම සහ කුරුල්ලන් නැරඹීම ඇතුළත් වේ.[105] බොනෙයා හි සමස්ත සංචාරක වියදම් වසරකට ඩොලර් මිලියන 125 ක් ලෙස ගණන් බලා ඇත.[106]

මුදල්

[සංස්කරණය]

2011 දී BES දූපත් ඔවුන්ගේ මුදල් ඒකකය වන නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලියන් ගිල්ඩර් (ISO 4217: ANG, සංකේතය: ƒ) වෙනුවට යුරෝපීය නෙදර්ලන්තයේ භාවිතා වන යුරෝ සමඟ එය ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම වෙනුවට එක්සත් ජනපද ඩොලරය සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කළේය. මෙම තීරණය ප්‍රධාන වශයෙන් පදනම් වූයේ සංචාරක සහ වෙළඳාම සඳහා වන අවශ්‍යතා මත ය. කැරිබියන් දූපත් වල බොහෝ රටවල් සහ ප්‍රදේශ ඔවුන්ගේ මුදල් ඒකකය ලෙස ඩොලරය භාවිතා කරයි හෝ නීත්‍යානුකූල ටෙන්ඩරය ලෙස ඩොලරයට සම්බන්ධ මුදල් ඒකකයක් ඇත. දශක ගණනාවක් තිස්සේ ගිල්ඩරය ඇමරිකානු ඩොලරයට ƒ1.79 = ඇමරිකානු ඩොලර් 1.00 ක විනිමය අනුපාතයකින් සම්බන්ධ කරන ලදී. ඩොලරය සම්මත කර ගැනීමෙන් ද්විත්ව මුදල් ගෙවීම් ක්‍රමය සහ විදේශ විනිමය ගාස්තු අවසන් විය.[107] කුරකාඕ සහ සින්ට් මාර්ටන් හි ගිල්ඩරය භාවිතයේ පැවතුනි.

බදු

[සංස්කරණය]

බොනෙයා, ශාන්ත යුස්ටේටියස් සහ සාබා සඳහා වෙනම බදු පාලන ක්‍රම ද්විත්ව බදුකරණයේ හෝ බදු වලින් ද්විත්ව නිදහස් කිරීමේ වැඩි අවදානමක් ඉදිරිපත් කරයි. අවදානම ඉවත් කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙස, සැලසුම් දෙකක් හඳුන්වා දෙන ලදී. එක් සැලැස්මක් නෙදර්ලන්තය (යුරෝපය) සහ BES දූපත් අතර ද්විත්ව බදුකරණය වළක්වන අතර අනෙක BES දූපත් සහ තුන්වන රටවල් අතර ද්විත්ව බදුකරණය වළක්වයි. නව පාලන තන්ත්‍රය මඟින් ඩොලර් මිලියන 52 ක් ලෙස ඇස්තමේන්තු කර ඇති මුළු වාර්ෂික බදු ආදායමක් ජනනය කරනු ඇති අතර එය දූපත් තුනේ වත්මන් බදු ආදායමට සමාන වේ. දූපත් තුනේ ඒකාබද්ධ ජනගහනය 20,000 ක් පමණ වේ; මෙයින් අඩක් පමණ ආදායම් බදු ගෙවයි.

ලුණු නිෂ්පාදනය

[සංස්කරණය]

ස්වභාවිකව පහත් බිම් භූගෝලීය පිහිටීම සහ සාම්ප්‍රදායික ලන්දේසි දිය අගල් සැලසුම උපයෝගී කරගනිමින්, බොනෙයා හි දකුණු අර්ධයෙන් වැඩි කොටසක් ලුණු නිපදවීම සඳහා මුහුදු ජලය වාෂ්ප කරන යෝධ පොකුණු සහ තටාක පද්ධතියක් බවට පත් කර ඇත. වර්තමානයේ කාගිල් විසින් ක්‍රියාත්මක කරනු ලබන බොනෙයා හි සූර්ය ලුණු වැඩපොළ මඟින් වසරකට කාර්මික ශ්‍රේණියේ ලුණු ටොන් 400,000 ක් නිෂ්පාදනය කෙරේ. එකතු කිරීමෙන් පසු, ලුණු සෝදා පිරමීඩ හැඩැති ගොඩවල්වල දළ වශයෙන් මීටර් 15 ක් උසින් ගබඩා කරනු ලබන අතර, ඒ සෑම එකක්ම ආසන්න වශයෙන් සියයට 99.6 ක පිරිසිදු ලුණු ටොන් 10,000 ක් අඩංගු වේ.[108] ලුණු පහසුකම උතුරු ඇමරිකානු, යුරෝපීය සහ බටහිර පැසිෆික් වෙළඳපොළවල් සඳහා නැව්වලට ලුණු පටවන තමන්ගේම තොටුපළක් ක්‍රියාත්මක කරයි. බොනෙයා හි ලුණු ප්‍රධාන වශයෙන් කර්මාන්තයේ භාවිතා වේ.[109]

බොනෙයා ලුණු ජැටිය

පෙකෙල්මීර් ලෙස හඳුන්වන ස්ඵටිකීකරණ ද්‍රෝණි වටා ඇති විශාල ඝනීභවනය වන පොකුණු, අති ක්ෂාර ඉස්සන් විශේෂ ගණනාවකට ස්වාභාවික වාසස්ථානයක් වන අතර එමඟින් රෝස පැහැති ෆ්ලෙමින්ගෝ සහ අනෙකුත් සංක්‍රමණික පක්ෂීන් සිය ගණනක් පෝෂණය වේ. බොනෙයා හි ෆ්ලෙමින්ගෝ අභයභූමියේ පිහිටීම මෙයයි.

තෙල් ගබඩා කිරීම සහ නැව්ගත කිරීම

[සංස්කරණය]

බොනෙයාර් පෙට්‍රෝලියම් සංස්ථාව (BOPEC) යනු බොනෙයාර් හි ඉන්ධන තෙල් ගබඩා කිරීමේ සහ ප්‍රතිනැව්ගත කිරීමේ පර්යන්තයකි. BOPEC සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනිසියුලානු තෙල් සමාගමක් වන PDVSA සතු වන අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් වෙනිසියුලාවෙන් පිරිපහදු කළ සහ පිරිපහදු නොකළ තෙල් ශ්‍රේණි කිහිපයක් සහ කුරකාඕ සහ අරුබා හි පිරිපහදු සඳහා ගබඩා පහසුකමක් ලෙස ක්‍රියා කරයි. BOPEC සතුව එහි ගබඩා කර ඇති ඉන්ධන සඳහා මිශ්‍ර කිරීමේ සහ මිශ්‍ර කිරීමේ හැකියාවන් ද ඇත. BOPEC හි #1 කණුවට DWT 500,000 දක්වා ටැංකි ලබා ගත හැකිය,[110] එනම් BOPEC පර්යන්තයට වඩා විශාල නැව් හතක් පමණක් ලෝකයේ තිබේ.[111] 2010 දී BOPEC පර්යන්තයේ ඇති වූ ගින්නක් ගෝටෝ විල සහ අවම වශයෙන් අසල ඇති තවත් කලපුවකට සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇති කර ඇති බව විශ්වාස කෙරේ.[112]

වතු සහ වතු නිවාස

[සංස්කරණය]

1868 සහ 1870 දී රජයේ ඉඩමෙන් විශාල කොටසක් වෙන්දේසි කර විකුණන ලදී. මේවාට වන වගාව සහ පශු සම්පත් ගොවිතැන සඳහා ඉඩම් කැබලි පහක් සහ ලුණු සූරාකෑම සඳහා ඉඩම් කැබලි නවයක් ඇතුළත් විය. මෙම විශාල ඉඩම් කැබලි මිලදී ගන්නන් ප්‍රධාන වශයෙන් කුරකාවෝහි ධනවත් පුද්ගලයින් වූ අතර, සාර්ථක වෙළෙන්දන් වූ අතර, ඔවුන්ගේ වතුවල ජීවත් වීමට ඔවුන්ට කිසිදු අදහසක් නොතිබුණි. බොනෙයාහි සැබෑ වතු නොමැත. බොනෙයාහි දේශගුණය සහ පාංශු තත්ත්වයන් ඕනෑම ප්‍රමාණයක පලතුරු සහ එළවළු වගා කිරීම සඳහා එතරම් හිතකර නොවේ. ලුණු නිස්සාරණය පමණක් ආර්ථික වශයෙන් ආකර්ශනීය වේ. ඊට අමතරව, සමහර "වතු" වල කෝමාරිකා වගාව (අවසන් වරට අපනයනය කරන ලද්දේ 1973 දී), බඩ ඉරිඟු වගාව (නියඟය හේතුවෙන් සෑම වසරකම ප්‍රමාණවත් අස්වැන්නක් නොලැබුණි), අඟුරු දහනය සහ ගව අභිජනනය (ප්‍රධාන වශයෙන් එළුවන්, අවසන් වරට අපනයනය කරන ලද්දේ 1970 දී) සිදු කරන ලදී.

20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී, බොනෙයාගේ මධ්‍යම පන්තියට වතු ඉඩම් මිලදී ගැනීමට ද හැකි විය. කුරකාඕ හි, ඉඩම් නිවස හිමිකරු ජීවත් වූ වතුයායක ප්‍රධාන නිවස ලෙස සේවය කළේය. ආසන්නයේ පිටත ගොඩනැගිලි, අාර් ඒන්, අශ්ව ගාල් සහ කොරල් තිබුණි. එය වටා වහල් වාසස්ථාන තිබුණි. බොනෙයා හි, වතු නිවාස අයිතිකරුවන්ගේ කුටි බවට පත් වූ අතර, ඔවුන් සති අන්තයේ රැඳී සිටියහ. බොහෝ විට සතිය තුළ වතුයායේ වැඩ අධීක්ෂණය කළ අවේක්ෂකයෙකු (වීටෝ) සිටියේය.

ප්‍රවාහනය

[සංස්කරණය]
ෆ්ලෙමින්ගෝ ගුවන් තොටුපළ

බොනෙයා හි පළමු ගුවන්තොටුපළ ට්‍රායි මොන්ටානා සුබි බ්ලැන්කු අසල පිහිටා ඇති අතර එය ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් සිට රින්කන් දක්වා වත්මන් මාර්ගය තරණය කළේය. එය 1936 දී ඉදිකරන ලදී. 1943 දෙවන භාගයේදී ඇමරිකානු සොල්දාදුවන් බොනෙයා වෙත පැමිණි විට ගුවන්තොටුපළ ඉතා කුඩා බව ඔප්පු විය. නව ගුවන්තොටුපළක් ඉදි කළ යුතු බව අණ දෙන නිලධාරියා ප්‍රකාශ කළේය. ඉදිකිරීම් 1943 දෙසැම්බර් මාසයේදී ආරම්භ වූ අතර 1945 දී නව "ෆ්ලමින්ගෝ ගුවන්තොටුපළ" විවෘත කරන ලදී. එකල මගීන් සංඛ්‍යාවට සුදුසු කුඩා පර්යන්තයක් ඉදිකරන ලදී. මෙම ගොඩනැගිල්ල 1976 මැද භාගය දක්වා භාවිතා කරන ලදී. ගුවන්තොටුපළට ධාවන පථයේ සහ පර්යන්තයේම බොහෝ දිගු කිරීම් ලැබී තිබුණි.

අද ගුවන්තොටුපළ ෆ්ලෙමින්ගෝ ජාත්‍යන්තර ගුවන්තොටුපළ ලෙස හඳුන්වන අතර දේශීය හා ජාත්‍යන්තර ගුවන් සේවා සමාගම් ගණනාවක් විසින් සේවය කරනු ලැබේ. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයෙන් ලැබෙන සේවාවන් අතර ඩෙල්ටා එයාර් ලයින්ස්, ඇමරිකානු එයාර්ලයින්ස් සහ යුනයිටඩ් එයාර්ලයින්ස් ඇතුළත් වේ. යුරෝපීය සේවා සපයන ගුවන් සමාගම් අතර TUI නෙදර්ලන්තය සහ KLM ඇතුළත් වේ. කුරකාඕ වෙතින් ස්ථාවර ගුවන් සේවාව දිවි දිවි එයාර් සහ EZ එයාර් විසින් සපයනු ලැබේ.

ගුවන් තොටුපළ ගිනි නිවන ස්ථානයක්, පාලන කුළුණක් සහ එල්ලෙන ස්ථානයකින් සමන්විත වේ. වත්මන් ගුවන් තොටුපළ පහසුකම්, ධාවන පථය සහ ගිනි නිවන ස්ථානය වෙනස් කිරීම සඳහා සැලසුම් සකස් වෙමින් පවතී.

ජනාවාස

[සංස්කරණය]
බොනෙයාර් වෙරළ තීරය

දිවයිනේ නගර දෙක වන්නේ ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් (අගනුවර) සහ රින්කන් ය. ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක්හි බොහෝ තදාසන්න ප්‍රදේශ/අසල්වැසි ප්‍රදේශ ඇත, නමුත් එතරම් කුඩා ජනගහනයක් සිටින දූපතක, වෙනස සැමවිටම පැහැදිලි නැත.

ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් නගරය ගම්මාන හයක් ඒකාබද්ධ කිරීමේ ප්‍රතිඵලයකි: ඇන්ට්‍රියෝල් (එන්ට්‍රෙජෝල්), නිකිබෝකෝ, නූර්ඩ් සාලියා, ප්ලායා, ලීවර්ඩන් සහ ටෙරා කෝරා. රින්කන් නගරය අනෙක් එකම නගරයයි.[113]

ලැබ්රා, ඉෂිරි, කොකොරොබි, ජෑන් ඩොරන්, ව්ලිජ්ට්, ​​රිගොට්, පෝර්ටෝ ස්පැනෝ සහ කුන්චි යනු ජාතික වනෝද්‍යානයේ පැවති කුඩා නගර කිහිපයකි, නමුත් පසුව ඒවා අතහැර දමන ලදී.

ජන විකාශනය

[සංස්කරණය]

2023 දී ජනගහනය 24,090 ක් ලෙස ඇස්තමේන්තු කර තිබුණද, එතැන් සිට 2024 ආරම්භය වන විට එය 25,133 දක්වා ඉහළ ගොස් තිබේ.

දිවයිනේ ජනගහනය විවිධාකාර වේ. බොනෙයාහි බොහෝ වැසියන් මිශ්‍ර අප්‍රිකානු සහ යුරෝපීය සම්භවයක් ඇති හෝ "මුලාටෝ" වන අතර, බොහෝ දෙනෙක් සම්පූර්ණ අප්‍රිකානු සහ යුරෝපීය සම්භවයක් ඇති අය වෙති. බොනෙයාහි ජනගහනයෙන් සැලකිය යුතු කොටසක් නෙදර්ලන්තය, ඩොමිනිකන් ජනරජය, කොලොම්බියාව, වෙනිසියුලාව, පේරු, සුරිනාම්, එක්සත් ජනපදය, චීනය, පැරණි නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් ඇතුළු විවිධ රටවලින් සම්භවයක් ඇත.

වයස් ලිංගික පිරමීඩය

ප්‍රධාන ජනගහන මධ්‍යස්ථාන

[සංස්කරණය]
බොනෙයා හි රින්කන් හි පිහිටි කතෝලික පල්ලියක් වන ශාන්ත ලුවී බර්ට්‍රන්ඩ්

බොනෙයාර්ගේ ධජයේ ඇති තාරකාවේ මුල් ජනාවාස හය නියෝජනය කරන ලක්ෂ්‍ය හයක් ඇත. ජනගහන වර්ධනය සහ ගොඩනැගිලි ව්‍යාප්තිය හේතුවෙන්, ඉන් පහක් අගනුවර වන ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් සමඟ එක්ව වර්ධනය වී ඇත (2023 ආරම්භයේදී නව දිස්ත්‍රික්ක ඇතුළුව 22,000 කට අධික ජනගහනයක් සිටියහ). උතුරු අර්ධයේ 1,900 ක් පමණ වැසියන් සිටින දිවයිනේ පැරණිතම ජනාවාසය වන රින්කන් පමණක් ස්වාධීන ගම්මානයක් ලෙස පවතී. මෙම න්‍යෂ්ටීන්ට අමතරව, වසර ගණනාවක් පුරා නව දිස්ත්‍රික්ක ගණනාවක් එකතු වී ඇත. ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් පිටුපස, කන්දට එරෙහිව, රිපබ්ලික් සහ සැන්ටා බාබරා දිස්ත්‍රික්ක ඇත. වෙරළ තීරයේ, සැන්ටා බාබරා පිටුපස, සබාඩෙකෝ හි සුඛෝපභෝගී නව දිස්ත්‍රික්කය (සැන්ටා බාබරා සංවර්ධන සංස්ථාව) ඇත. ගුවන්තොටුපළෙන් ඔබ්බට, ලුණු තට්ටු නිවාස දිශාවට, හැරී බෙලෆොන්ටේගේ නමින් නම් කරන ලද බෙල්නෙම් අසල්වැසි ප්‍රදේශය ඇත. 2017 වන විට ජනගහනය පැරණි නගර සහ දිස්ත්‍රික්කවල පහත පරිදි බෙදා හරිනු ලැබේ:[114]

ජනගහන සංඛ්‍යාලේඛන 2017[114]
නම ජනගහනය
ක්රලෙන්ඩිජ්ක් 10,620
ප්ලායා (ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් මධ්‍යස්ථානය) 2,571
ටෙරා කෝරා 1,568
නිකිබෝකෝ 3,058
ඇන්ට්‍රියෝල් 3,811
නොර්ට් ඩි සාලිනා 1,217
රින්කන් 1,875

ආගම

[සංස්කරණය]

පැරණි නෙදර්ලන්ත ඇන්ටිලස් හි සෙසු ප්‍රදේශවල මෙන්, බොනෙයාහි ප්‍රමුඛ ආගම ක්‍රිස්තියානි ධර්මයයි. ජනගහනයෙන් බහුතරයකගේ (68%) ඇදහිල්ල රෝමානු කතෝලික ධර්මය වන අතර, රෙපරමාදු සුළුතරයන් ද සිටිති. ස්පාඤ්ඤ පාලන සමයේදී කතෝලික ධර්මය හඳුන්වා දෙන ලදී. දූපත රෙපරමාදු නෙදර්ලන්තයේ පාලනය යටතේ පැවතුනද, කතෝලික ධර්මය ප්‍රධාන දූපත් ආගම ලෙස පැවතුනි. පල්ලියේ දෘෂ්ටි කෝණයෙන්, බොනෙයාහි පල්ලි අසල්වැසි කුරකාඕ දූපතේ විලෙම්ස්ටැඩ් කතෝලික රදගුරු පදවිය මත රඳා පවතී.

1499 දී ඇලොන්සෝ ද ඔජෙඩා විසින් බොනෙයා සොයා ගැනීමෙන් පසු, කිතුනුවන්ගේ අධ්‍යාත්මික ජීවිතය බව්තීස්මය සඳහා වෙනිසියුලාවෙන් පැමිණි භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ අතේ විය. මෙම මිෂනාරිවරුන් ෆ්‍රැන්සිස්කන් නිකායේ ජේසු නිකායට අයත් විය. පළමු නේවාසික පූජකයා වූයේ අරුබා සිට බොනෙයා හි වසර ගණනාවක් පදිංචි වීමට පැමිණි ජේකොබ් බර්නාඩස් අයිසන්බෙල් (ලන්දේසි) වන අතර ඔහුගෙන් පසුව බොනෙයා අගනුවර වන ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් හි ප්‍රධාන කතෝලික පල්ලිය වන ශාන්ත බර්නාඩ් පල්ලිය නම් කර ඇත. බොනෙයා හි දෙවන විශාලතම නගරය වන රින්කන්, වාර්ෂික සිමාඩන් (අස්වැන්න) උත්සව සහ ඩියා ඩි සැන් ජුවාන් (ශාන්ත ජෝන් දිනය) ඇතුළු නිතිපතා උත්සව රාශියක් ඉදිරිපත් කරයි.

බොනෙයාහි ආගම (2014):[115]
  1. රෝමානු කතෝලික (68%)
  2. රෙපරමාදු (16%)
  3. වෙනත් ආගම් (4%)
  4. නිකායක් නැත (12%)

බොනෙයා හි ඉස්ලාමීය මධ්‍යස්ථානයක් සහ යුදෙව් ප්‍රජාවක් ද ඇත.[116]

අධ්‍යාපනය

[සංස්කරණය]

බොනෙයා හි අධ්‍යාපන ක්‍රමය ලන්දේසි ක්‍රමයට අනුව සකස් කර ඇත. මුල් ශ්‍රේණි පැපියාමෙන්ටු භාෂාවෙන් පමණක් උගන්වනු ලබන අතර, ශ්‍රේණි මට්ටම ඉදිරියට යත්ම වැඩි වැඩියෙන් ලන්දේසි භාෂාව හඳුන්වා දෙනු ලැබේ.

ස්කොලෙංගෙමීන්ෂාප් බොනෙයා වයස අවුරුදු 12–18 අතර බොනෙයා හි ද්විතීයික පාසල ලෙස සේවය කරයි.[117]

භාෂා

[සංස්කරණය]

බොනෙයා නෙදර්ලන්තයේ කොටසක් බැවින්, ලන්දේසි නිල භාෂාව වන අතර සියලුම පරිපාලන සහ නීතිමය කටයුතු සඳහා එකම භාෂාව වේ.[118] කෙසේ වෙතත්, 2017 වන විට එය ජනගහනයෙන් 15% ක පමණක් ප්‍රධාන භාෂාව වේ - තුනෙන් දෙකක් පමණ, නැතහොත් බොනෙයා ජනගහනයෙන් බහුතරයක්, පැපියාමෙන්ටු හි ක්‍රියෝල් භාෂාව ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන භාෂාව ලෙස භාවිතා කරති.[119]

2024 ජනවාරි මාසයේදී බොනෙයා දූපත් කවුන්සිලය කලාපීය සහ සුළුතර භාෂා සඳහා වූ යුරෝපීය ප්‍රඥප්තිය යටතේ පැපියාමෙන්ටෝ භාෂාව බොනෙයා හි ප්‍රාදේශීය භාෂාවක්[120] ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට යෝජනාවක් සම්මත කළ අතර නෙදර්ලන්ත රාජධානියේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යවරයා මෙම තීරණය ක්‍රියාත්මක කරන බව පැවසීය.[121]

2001 සංගණනයේදී, ලන්දේසි ජනගහනයෙන් 8.8% ක පමණක් ප්‍රධාන භාෂාව වූ අතර, 2024 දී මෙය තුන් ගුණයකින් වැඩි වූ අතර දැන් එය 25% ක් පමණ වේ. වඩාත් පුළුල් ලෙස කතා කරන භාෂාව පැපියාමෙන්ටු වන අතර එය ජනගහනයෙන් 60% ක ප්‍රාථමික භාෂාව වන අතර එය රජය විසින් පිළිගනු ලැබේ. ස්පාඤ්ඤ භාෂාව 11.8% ක ප්‍රධාන භාෂාව වූ අතර ඉංග්‍රීසි 2.8% ක ප්‍රාථමික භාෂාව වූ අතර අනෙකුත් භාෂා 1.8% ක් විය. බොනෙයා යනු බහුභාෂා සමාජයක් වන අතර, බොනෙයා හි ජනගහනයෙන් වැඩි දෙනෙකුට අවම වශයෙන් පැපියාමෙන්ටු, ලන්දේසි, ඉංග්‍රීසි සහ ස්පාඤ්ඤ යන භාෂා දෙකකින්වත් කතා කිරීමට හැකියාව ඇත.

ක්‍රීඩා

[සංස්කරණය]
බොනෙයා හි ස්කූබා කිමිදීම සංචාරක ආකර්ෂණයක් වන අතර, මෙහි ටැංකි තොටුපළේ දක්නට ලැබේ.
අලුත්වැඩියා කිරීමෙන් පසු ක්‍රලෙන්ඩිජ්ක් ක්‍රීඩාංගනය

බොනෙයා වැසියන් ස්කූබා කිමිදීම, යාත්‍රා කිරීම, මසුන් ඇල්ලීම, බෝට්ටු පැදීම, සුළං සර්ෆින්, සරුංගල් සර්ෆින්, බයිසිකල් පැදීම, බේස්බෝල්, සංගම් පාපන්දු, වොලිබෝල් සහ ටෙනිස් වැනි දිවයිනට සංචාරකයින් ආකර්ෂණය කරන සියලුම ජනප්‍රිය ක්‍රීඩා ඇතුළුව බොහෝ ක්‍රීඩා ඉසව්වලට සහභාගී වෙති. බොනෙයා හි කිමිදුම් සාප්පු කිහිපයක් ඇති අතර, ඒවායින් බොහොමයක් ස්කූබා උපදෙස් සහ PADI, NAUI, SSI සහ CMAS සහතිකය ලබා දෙයි.[122] දිවයිනේ කිමිදුම් සාප්පු සාමාන්‍යයෙන් ස්කූබා ටැංකි සහ කිමිදුම් ආම්පන්න කුලියට දීම, බෝට්ටු කිමිදුම් විනෝද චාරිකා, ස්නෝකර්ලිං, කයාකිං සහ ස්වභාව විද්‍යා පන්ති ලබා දෙයි. සමහර කිමිදුම් සාප්පු වල ගෑස් මිශ්‍ර කිරීමේ ස්ථාන ඇති අතර තාක්ෂණික කිමිදුම් උපදෙස් සහ විනෝද චාරිකා ලබා දෙයි.[123]

බොනෙයා 2014 PWA බොනෙයා ලෝක කුසලානය සහ 10 වන ප්‍රොකිඩ්ස් IFCA ශූරතාවලිය දිවයිනේ නැගෙනහිර පැත්තේ සොරොබන් හි ලැක් බොක්කේදී පැවැත්වීය.[124] එය වෘත්තීය සුළං සර්ෆින් ශූරයන් කිහිප දෙනෙකුගේ නිවහනයි.[125] මෙම දිවයින වාර්ෂික බොනෙයාර් රුවල් යාත්‍රා රෙගට්ටා සඳහාද නිවහන වේ, එය සෑම ඔක්තෝම්බර් මාසයකම ප්ලායා හි පැවැත්වෙන ජාතික රුවල් යාත්‍රා තරඟයක් සහ සැමරුමකි.[126] මෙම ඉසව්ව ප්‍රථම වරට ආරම්භ වූයේ 1967 දී කපිතාන් ඩොන් ස්ටුවර්ට් හියුබට් ඩොමකාස්ට තරඟයකට අභියෝග කළ අවස්ථාවේදීය. ඔහුගේ ධීවර බෝට්ටුව "සිස්ලින්" ඩොමකාස්ගේ ධීවර බෝට්ටුව "වේලියා" ට වඩා වේගවත් බව පවසමින් බියර් පෙට්ටි 27 ක් ඔට්ටු ඇල්ලීය.[127] මෙම තරඟ දිවයිනේ ලීවර්ඩ් පැත්ත සහ ක්ලයින් බොනෙයාර් අතර පවත්වනු ලැබේ. [128]

බොනෙයාර් පාපන්දු සම්මේලනය CONCACAF හි සාමාජිකයෙකු වන අතර බොනෙයාර් වොලිබෝල් සම්මේලනය CAZOVA (කැරිබියානු කලාප වොලිබෝල් සංගමය) සහ NORCECA හි සහකාර සාමාජිකයෙකි. බේස්බෝල් කණ්ඩායම් කැරිබියානු කලාපයේ ලිට්ල් ලීග් සහ පෝනි ලීගයේ ක්‍රීඩා කරයි. බොනෙයාර් 218 වන මේස පන්දු ජාතික සංගමය ලෙසද තහවුරු කරන ලදී.[129]

මාධ්‍ය

[සංස්කරණය]

ගුවන්විදුලිය

[සංස්කරණය]

ට්‍රාන්ස් වර්ල්ඩ් රේඩියෝ (TWR) ප්‍රථම වරට 1964 දී බොනෙයා දූපතේ සිය AM විකාශන අඩවිය ස්ථාපිත කළේ ලතින් ඇමරිකාවට සහ කැරිබියන් දූපත් වලට ක්‍රිස්තියානි වැඩසටහන් විකාශනය කිරීම සඳහා ය.[130] වැඩසටහන් ස්පාඤ්ඤ, ලන්දේසි සහ ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් විකාශනය විය. TWR-Bonaire සිය මෙහෙයුම් ආරම්භ කළේ බ්‍රවුන්-බෝවේරි මධ්‍යම තරංග සම්ප්‍රේෂකයක් (800 kHz ට වැඩි 500 kW) සහ කෙටි තරංග සම්ප්‍රේෂක දෙකක් (200 kW සහ 50 kW) ඇතුළුව සම්ප්‍රේෂක තුනකින් ය; කෙසේ වෙතත්, 500 kW සම්ප්‍රේෂකය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ඔවුන්ගේ බලපත්‍රය 1999 දී අවලංගු කරන ලද අතර එමඟින් විකාශනය 100 kW දක්වා සීමා විය. බ්‍රවුන්-බෝවේරි මධ්‍යම තරංග සම්ප්‍රේෂකය විකුණා දිවයිනෙන් ඉවත් කරන ලදී. එය තවත් මධ්‍යම තරංග සම්ප්‍රේෂකයක් (PJB3-AM) සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලදී. 2012 දී, TWR-Bonaire එහි බලය 100 kW සිට 450 kW දක්වා වැඩි කිරීමට අවසර දෙන ලදී, නමුත් එසේ කිරීම සඳහා, ඔවුන්ට යුරෝ මිලියන 38 ක් (ඇමරිකානු ඩොලර් 43,456,610.00) රැස් කිරීමට සිදු විය. 2016 දී ඔවුන් කින්ට්‍රොනික් ලැබ්ස් ආයතනයට සාමාන්‍ය කුඹගස් හතරක්, මීටර් 231 (අඩි 758) සමාන්තර-අරා දිශානුගත ඇන්ටෙනා පද්ධතියක් ඉදිකිරීමට බලය පැවරූහ. 2018 ජනවාරි 31 වන දින, ඔවුන් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 3.8 කට 450 kW Nautel Broadcast මධ්‍යම තරංග සම්ප්‍රේෂකයක් අත්පත් කර ගත් අතර, එහි නම Trans World Radio සිට Shine 800 AM ලෙස වෙනස් විය.

බොනෙයාර් යනු විනෝදාත්මක කිමිදීම සහ වෙරළ ස්නෝකර්ලිං යන දෙකටම ජනප්‍රිය සංචාරක ගමනාන්තයකි.

රේඩියෝ නෙදර්ලන්ත වර්ල්ඩ්වයිඩ් 12°12′48″N 68°19′23″W හි කෙටි තරංග රිලේ මධ්‍යස්ථානයක් ක්‍රියාත්මක කළේය. ඉහළ ශ්‍රව්‍ය ගුණාත්මකභාවය සහ වැඩි නම්‍යශීලී බවක් ලබා දෙන අන්තර්ජාල සබැඳි පුළුල් ලෙස ලබා ගැනීම නිසා, RNW-Bonaire විසින් කෙටි තරංග විකාශන නතර කරන ලද අතර 2012 ඔක්තෝබර් අවසානයේ ගුවන් විදුලි මධ්‍යස්ථානය වසා දමා ස්ථාපනයන් විසුරුවා හරින ලදී.

බොනෙයාර් සතුව සාමාන්‍ය තොරතුරු විකාශනය කරන දූපත් ගුවන් විදුලි මධ්‍යස්ථාන දෙකක් ඇත: බොන් එෆ්එම් සහ රේඩියෝඩිෆියුෂන් බොනේරියානෝ. දෙකම සඳහා කතා කරන භාෂාව පැපියාමෙන්ටු ය.

අන්තර්ජාලය සහ පුවත්පත්

[සංස්කරණය]

ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් BES Reporter, Papiamentu සහ ලන්දේසි භාෂාවෙන් Bonaire, ලන්දේසි භාෂාවෙන් Bonaire Nieuws සහ ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් Info Bonaire ඇතුළු අන්තර්ජාල ප්‍රවෘත්ති මූලාශ්‍ර කිහිපයක් තිබේ. අන්තර්ජාලයෙන් ද ලබා ගත හැකි දේශීය පුවත්පත් අතරට The Bonaire Reporter ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන්, Papiamentu හි Extra සහ Boneriano, ඉංග්‍රීසි, ස්පාඤ්ඤ සහ ලන්දේසි භාෂාවෙන් Bonaire Times,[131] සහ ලන්දේසි පුවත්පත් දෙකක් ඇතුළත් වේ: Amigoe සහ Antilliaans Dagblad.

රූපවාහිනිය

[සංස්කරණය]

Flamingo Television Bonaire B.V. කේබල් සම්බන්ධතාව හෝ ෆයිබර් ඔප්ටික්ස් හරහා කේබල් වැඩසටහන්කරණය සහ අන්තර්ජාල ප්‍රවේශය ලබා දෙයි. Papiamentu, ස්පාඤ්ඤ, ලන්දේසි සහ චීන ඇතුළු විවිධ භාෂාවලින් දේශීය සහ කලාපීය වැඩසටහන් පිරිනමනු ලැබේ. කැරිබියන් කේබල් සමුපකාර සමාගමෙන් සමන්විත ඒකාබද්ධ කේබල් සමාගම් සමූහයක උත්සාහයන් හරහා ඉංග්‍රීසි නාලිකා ලබා ගත හැකිය.[132]

ඩිජිටල් රූපවාහිනී වැඩසටහන් සහ අන්තර්ජාල ප්‍රවේශය පිරිනමනු ලබන්නේ IP පාදක යටිතල පහසුකම් සහිත සන්නිවේදන සහ මාධ්‍ය සැපයුම්කරුවෙකු වන Telbo N.V. විසිනි. ඔවුන් ප්‍රාථමික දුරකථන සේවා සපයන්නා වන අතර, ඩිජිටල් නාලිකා 130+ ක් සහිත උසස් තත්ත්වයේ ඩිජිටල් රූපවාහිනී වැඩසටහන් වල විවිධ පැකේජ ද පිරිනමයි.[133]

බොනෙයාහි පදිංචිකරුවන්ට වෙනිසියුලාවේ ප්‍රධාන ජාතික රූපවාහිනී නාලිකා කිහිපයක් ලැබෙන අතර, ඒවා සියල්ලම ප්‍රධාන වශයෙන් ස්පාඤ්ඤ භාෂාවෙන් විකාශනය වේ.

සංකේත

[සංස්කරණය]

ධජය

[සංස්කරණය]

හය-කොන් තරුවක් සහිත ධජය මාලිමා යන්ත්‍රයක් සංකේතවත් කරයි. බොනෙයාහි ජනතාව දක්ෂ ධීවරයින් සහ නාවිකයින් වේ.[134] නැගෙනහිර, බටහිර, දකුණ සහ උතුර දැක්වෙන වළල්ලේ ලක්ෂ්‍ය හතර, ඔවුන් කොහේ සිට පැමිණියත්, ලෝකයේ සියලුම මිනිසුන් සමාන බව දැක්වීමට අදහස් කරන බව ද කියනු ලැබේ. රතු පැහැය බොනෙයාහි ජනතාවගේ රුධිරය සහ පැවැත්මට යොමු කරයි. කහ පැහැය සූර්යයා, වෙරළ සහ කිබ්‍රහචි සහ පතොක් මල් නියෝජනය කරයි. සුදු පැහැය සාමය සහ ජාත්‍යන්තරකරණය නියෝජනය කරයි. නිල් පැහැය මුහුද නියෝජනය කරයි. ධජය දිගු කලක් පැවතුනේ නැත. 1981 දෙසැම්බර් 11 වන දින පමණක් නිර්මාණය අනුමත කරන ලද අතර, එයට දායක වීමට සහ ඔවුන්ගේ මතය ලබා දීමට මුළු ජනතාවටම හැකි විය.[135]

සටහන්

[සංස්කරණය]
  1. ^ .bq is designated, but not in use, for the Caribbean Netherlands.[5][6] Like the rest of the Netherlands, .nl is primarily in use.

යොමු කිරීම්

[සංස්කරණය]
  1. ^ a b "Population of the Caribbean Netherlands up by nearly a thousand in 2023". 30 May 2024.
  2. ^ Hofstra, Hans (2024-06-16). "John Soliano about his new role as lieutenant governor: 'Integrity and inclusivity are crucial'". BES Reporter. සම්ප්‍රවේශය 2024-08-18.
  3. ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; Rjik නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
  4. ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; languages නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
  5. ^ "BQ – Bonaire, Sint Eustatius and Saba". ISO. 17 ජූනි 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 29 අගෝස්තු 2014.
  6. ^ "Delegation Record for .BQ". IANA. 20 දෙසැම්බර් 2010. 29 මැයි 2012 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 30 දෙසැම්බර් 2010.
  7. ^ "Bonaire". Dictionary.com. 2015-11-24 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-11-23.
  8. ^ Mangold, Max. Duden – Das Aussprachewörterbuch. In: Der Duden in zwölf Bänden, Band 6. 7. Auflage. Berlin: Dudenverlag; Mannheim : Institut für Deutsche Sprache, 2015, Seite 242.
  9. ^ "Map of Bonaire". Caribbean Islands Maps and Guides. 2015-12-18. 2023-05-29 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2019-03-20.
  10. ^ Netherlands, Statistics (2024-05-30). "Population of the Caribbean Netherlands up by nearly a thousand in 2023". Statistics Netherlands (බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-11-30.
  11. ^ Alliance, Dutch Caribbean Nature (2013-08-27). "Reforestation Klein Curacao and Klein Bonaire Successful". DCNA (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-27.
  12. ^ "History Klein Bonaire". Stinapa Bonaire. 2014-10-10. 2018-06-14 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2018-06-14.
  13. ^ "History". STINAPA Bonaire National Parks Foundation (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-24.
  14. ^ "Kingdom of the Netherlands_DEF" (PDF). 2015-01-06 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 2017-06-13.
  15. ^ "Population Caribbean Netherlands stable". CBS. 2016-07-21. 2023-03-27 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2018-06-13.
  16. ^ Elly A. "Bonaire's History – InfoBonaire". 2018-08-28 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2016-03-21.
  17. ^ Seco, Manuel (2012). Estudios de lingüística española: homenaje a Manuel Seco (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Universidad de Alicante. ISBN 978-84-9717-183-0. 2024-04-19 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2021-05-03.
  18. ^ Treasury, United States Department of the (1895). Treasury Decisions Under Customs and Other Laws (ඉංග්‍රීසි බසින්). U.S. Government Printing Office. 2024-04-19 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2021-05-03.
  19. ^ Van Buurt, Gerard (2011). "Conservation of Amphibians and Reptiles in Aruba, Curaçao and Bonaire". In Hailey, Adrian; Wilson, Byron S.; Horrocks, Julia A. (eds.). Conservation of Caribbean Island Herpetofaunas Volume 1: Conservation Biology and the Wider Caribbean. pp. 145–159. doi:10.1163/ej.9789004183957.i-228.49. ISBN 978-90-04-19407-6.
  20. ^ Lopez, Barry (1996). "Searching for Depth in Bonaire". The Georgia Review. 50 (3): 545–558. JSTOR 41401267.
  21. ^ Anderson-Córdova, Karen F. (2017). "The Voluntary and Forced Movement of Indians among the Islands and the Mainland". Surviving Spanish Conquest: Indian Fight, Flight, and Cultural Transformation in Hispaniola and Puerto Rico. The University of Alabama Press. pp. 120–149 [137]. ISBN 978-0-8173-9090-7. සැකිල්ල:Project MUSE.
  22. ^ nl:Fort Oranje (Bonaire)සැකිල්ල:Circular reference
  23. ^ Kennedy, Cynthia M. (2007). "The Other White Gold: Salt, Slaves, the Turks and Caicos Islands, and British Colonialism". The Historian. 69 (2): 218. doi:10.1111/j.1540-6563.2007.00178.x. JSTOR 24453659. S2CID 144807834.
  24. ^ Misevich, Phil; Mann, Kristin; Silva, Daniel B. Domingues da; Richardson, David; Vos, Jelmer; Mann, Kristin (2016). The Rise and Demise of Slavery and the Slave Trade in the Atlantic World. University of Rochester Press. p. 76. ISBN 978-1-78204-656-1. සැකිල්ල:Project MUSE.
  25. ^ a b van Welie, Rik (2008). "Slave trading and slavery in the Dutch colonial empire: A global comparison". New West Indian Guide / Nieuwe West-Indische Gids. 82 (1–2): 47–96. doi:10.1163/13822373-90002465. JSTOR 43390702. S2CID 128869753.
  26. ^ Dede pikiña ku su bisiña: Papiamentu-Nederlands en de onverwerkt verleden tijd. van Putte, Florimon., 1999. Zutphen: de Walburg Pers
  27. ^ "The Map Room: Caribbean: Bonaire". British Empire. 6 October 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 10 October 2010.
  28. ^ van der Horst, Liesbeth (2004). Wereldoorlog in de West : Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba, 1940-1945 (ලන්දේසි බසින්). Hilversum: Verloren. pp. 69–74. ISBN 9789065507945.
  29. ^ Anonymous (15 June 2007). "Imprisoned Innocents" (PDF). Bonaire Reporter. p. 7. 8 July 2011 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 19 February 2009.
  30. ^ Sint Jago, Junnes E. (2007). Wuiven vanaf de waranda (ලන්දේසි බසින්). Utrecht: Gopher. ISBN 9789051794960. OCLC 150262823.
  31. ^ Captain, Esther (2010). "De interneringen in Suriname en de Nederlandse Antillen". Oorlogserfgoed overzee : de erfenis van de Tweede Wereldoorlog in Aruba, Curaçao, Indonesië en Suriname (ලන්දේසි බසින්). Amsterdam: Bakker. ISBN 9789035135840.
  32. ^ "Divi Flamingo Beach Resort Bonaire". 1 June 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 February 2009.
  33. ^ "Bonaire Beach Hotel". 4 March 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 February 2009.
  34. ^ "Cargill Salt Company". 21 February 2009 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 19 February 2009.
  35. ^ "Bonaire Petroleum Company". 2007-03-01 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 19 February 2009.
  36. ^ "Introduction of the dollar on Bonaire, Saint Eustace, Saba". 18 May 2010. 26 June 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 26 June 2019.
  37. ^ "Bonaire, Saint Eustatius and Saba". DS World's Lands. Archived from the original on February 28, 2013. සම්ප්‍රවේශය December 7, 2014.{{cite web}}: CS1 maint: unfit URL (link)
  38. ^ Referendum bill සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2015-12-23 at the Wayback Machine, government of Bonaire, 9 October 2015
  39. ^ "Dutch Minister Plasterk: Constitutional Referendum BES is Island Affair". Government News. Bearing Point Caribbean. August 18, 2014. 2014-12-11 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය December 7, 2014.
  40. ^ Posthumus, Niels (19 December 2015). "Bonaire stemt tegen huidige band met Nederland". NRC. 22 December 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 13 March 2016.
  41. ^ The Conference on the Political Future of the Dutch-Administered Caribbean, Having met at Bonaire, West Indies on 1st December 2016 සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2019-03-26 at the Wayback Machine, St. Martin News Network, 15 December 2016
  42. ^ a b Morse, Kimberly J. (2022-08-23). The Americas: An Encyclopedia of Culture and Society [2 volumes] (ඉංග්‍රීසි බසින්). Bloomsbury Publishing USA. ISBN 979-8-216-04766-7.
  43. ^ Alliance, Dutch Caribbean Nature (2013-08-27). "Reforestation Klein Curacao and Klein Bonaire Successful". DCNA (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-27.
  44. ^ Office, United States Hydrographic (1940). Naval Air Pilot: West Indies Including Bermuda, Bahama Islands, the North Coast of Colombia and Venezuela (ඉංග්‍රීසි බසින්). Hydrographic Office under the authority of the Secretary of the Navy.
  45. ^ a b c Wells, Jeffrey V.; Wells, Allison Childs; Dean, Robert (2017-06-15). Birds of Aruba, Bonaire, and Curacao: A Site and Field Guide (ඉංග්‍රීසි බසින්). Cornell University Press. ISBN 978-1-5017-1286-9.
  46. ^ de Bakker, Didier M.; van Duyl, Fleur C.; Perry, Chris T.; Meesters, Erik H. (2019). "Extreme spatial heterogeneity in carbonate accretion potential on a Caribbean fringing reef linked to local human disturbance gradients". Global Change Biology (ඉංග්‍රීසි බසින්). 25 (12): 4092–4104. Bibcode:2019GCBio..25.4092B. doi:10.1111/gcb.14800. ISSN 1354-1013. PMC 6899606. PMID 31566878.
  47. ^ Micallef, Joseph (April 18, 2019). "The Surprising Story of Bonaire's Salt Pyramids". Forbes. 8 January 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 November 2019.
  48. ^ a b c "Protecting the Reefs of Klein Bonaire". Scuba Diving Magazine (ඉංග්‍රීසි බසින්). March 27, 2017. සම්ප්‍රවේශය 2024-08-24.
  49. ^ a b Micallef, Joseph V. "The Surprising Story Of Bonaire's Salt Pyramids". Forbes (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-22.
  50. ^ a b c Hippolyte, Jean-Claude; Mann, Paul (2011-01-01). "Neogene–Quaternary tectonic evolution of the Leeward Antilles islands (Aruba, Bonaire, Curaçao) from fault kinematic analysis". Marine and Petroleum Geology. Thematic Set on: Tectonics, basinal framework, and petroleum systems of eastern Venezuela, the Leeward Antilles, Trinidad and Tobago, and offshore areas. 28 (1): 259–277. Bibcode:2011MarPG..28..259H. doi:10.1016/j.marpetgeo.2009.06.010. ISSN 0264-8172.
  51. ^ Lorscheid, Thomas; Felis, Thomas; Stocchi, Paolo; Obert, J. Christina; Scholz, Denis; Rovere, Alessio (2017-11-24). "Tides in the Last Interglacial: insights from notch geometry and palaeo tidal models in Bonaire, Netherlands Antilles". Scientific Reports. 7 (1): 16241. Bibcode:2017NatSR...716241L. doi:10.1038/s41598-017-16285-6. ISSN 2045-2322. PMC 5701235. PMID 29176722.
  52. ^ Lallemant, Hans G. Avé; Sisson, Virginia Baker (2005-01-01). Caribbean-South American Plate Interactions, Venezuela (ඉංග්‍රීසි බසින්). Geological Society of America. ISBN 978-0-8137-2394-5.
  53. ^ "Cenozoic Kinematics and Dynamics of Oblique Collision Between two Convergent Plate Margins: The Caribbean-South America Collision in Eastern Venezuela, Trinidad and Barbados" (PDF). Transactions of GCSSEPM 27th Annual Bob F. Perkins Research Conference: 458–553. 2007. 2017-09-22 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2024-08-22.
  54. ^ a b Alexander, Charles S. (1961). "The Marine Terraces of Aruba, Bonaire, and Curacao, Netherlands Antilles". Annals of the Association of American Geographers. 51 (1): 102–123. doi:10.1111/j.1467-8306.1961.tb00370.x. ISSN 0004-5608. JSTOR 2561371.
  55. ^ a b "Caribbean Netherlands". Geological Survey of the Netherlands (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-22.
  56. ^ a b "Bonaire Caves and Karst Nature Reserve Update" (PDF). Dutch Caribbean Nature Alliance. July 19, 2019.
  57. ^ "Bonaire divers paradise - Diving - Bonaire Official Tourism Site". www.tourismbonaire.com. 2022-05-29 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2021-05-13.
  58. ^ "STINAPA – Bonaire National Marine Park". 2022-04-01 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-10-09.
  59. ^ Jekielek, P (2011). "A 'BLAGRRA' Assessment of Coral Bleaching and Disease in Bonaire". In: Pollock NW, ed. Diving for Science 2011. Proceedings of the American Academy of Underwater Sciences 30th Symposium. Dauphin Island, AL: AAUS; 2011. Archived from the original on 23 May 2013. සම්ප්‍රවේශය 16 April 2013.{{cite journal}}: CS1 maint: unfit URL (link)
  60. ^ "Caribbean Flamingo". 2021-02-25 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2015-04-23.
  61. ^ Rivera-Milán, Frank F.; Simal, Fernando; Bertuol, Paulo; Boomer, G. Scott (January 2018). "Population monitoring and modelling of yellow-shouldered parrot on Bonaire, Caribbean Netherlands". Wildlife Biology. 2018 (1): 1–12. doi:10.2981/wlb.00384.
  62. ^ a b "History Klein Bonaire". Stinapa Bonaire. 2014-10-10. 2018-06-14 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2018-06-14.
  63. ^ a b c d "History". STINAPA Bonaire National Parks Foundation (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-24.
  64. ^ Bernat, Susan. "The Promise of Bonaire". The Oberlin Review. සම්ප්‍රවේශය 2024-08-24.
  65. ^ Wues, Patricia (June 24, 2019). "Bonaire: The World's First Blue Destination". Scuba Diving Magazine (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-24.
  66. ^ "STINAPA Bonaire – National Parks Foundation". 2016-04-03 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-10-09.
  67. ^ "STINAPA – Bonaire National Marine Park". 2022-04-01 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-10-09.
  68. ^ "STINAPA – Bonaire National Marine Park". 2016-03-03 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-10-09.
  69. ^ a b c "Welcome—Bon bini". BONHATA. 2020-07-27 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-05.
  70. ^ "Selibon really does recycle" (PDF). The Bonaire Reporter. Vol. 28, no. 2. 2021.
  71. ^ Bergwijn, Patricia (2019-10-31). "Realistically modernizing Selibon". Entrepreneur Caribbean (බ්‍රිතාන්‍ය ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-24.
  72. ^ "Selibon's 20 Years - Making Cleanup History" (PDF). Vol. 21, no. 17. 2014.
  73. ^ Bunker, Kaitlyn (2015-01-07). "Caribbean Island Says Goodbye Fossil Fuels, Hello 100% Renewable Electricity". 2015-03-24 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 March 2015.
  74. ^ "Solar pilot project at Barcadera Bonaire – Curaçao Chronicle". curacaochronicle.com. 2014-01-20. 2015-06-10 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-04-23.
  75. ^ "Dos Pos, Bonaire (Bonaire, Sint Eustatius and Saba (to Netherlands)) IBA | Summary | BirdLife International". datazone.birdlife.org. සම්ප්‍රවේශය 2024-12-11.
  76. ^ "Washikemba-Fontein-Onima, Bonaire IBA | Summary | BirdLife International". datazone.birdlife.org. සම්ප්‍රවේශය 2025-01-04.
  77. ^ "Diving". STINAPA Bonaire National Parks Foundation (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2024-02-22 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-08-27.
  78. ^ "Klein Bonaire: #4 in Best Things To Do in Bonaire". U.S. News & World Report.
  79. ^ "Klein Bonaire Snorkeling | Bonaire". Snorkling Dives (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2020-10-21. සම්ප්‍රවේශය 2024-08-23.
  80. ^ Westermann, Jan Hugo; Zonneveld, J. I. S. (1956). Photo-geological Observations and Land Capability & Land Use Survey of the Island of Bonaire, Netherlands Antilles (ඉංග්‍රීසි බසින්). Koninklijk Instituut voor de Tropen.
  81. ^ Alliance, Dutch Caribbean Nature (2013-08-27). "Reforestation Klein Curacao and Klein Bonaire Successful". DCNA (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-28.
  82. ^ a b "Application Form for Area of Importance for Bat Conservation (AICOM) Kleine Bonaire". Dutch Caribbean Biodiversity Database. සම්ප්‍රවේශය 2024-08-28.
  83. ^ "Bonaire's Sea Turtles". Sea Turtle Conservation Bonaire (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-27.
  84. ^ a b c "Information Sheet on Ramsar Wetlands: RIS for Site no. 201, Klein Bonaire, Netherlands" (PDF). Ramsar.
  85. ^ Torres-Cristiani, Leopoldo; Machkour-M’Rabet, Salima; Calmé, Sophie; Weissenberger, Holger; Escalona-Segura, Griselda (2020-12-22). "Assessment of the American Flamingo distribution, trends, and important breeding areas". PLOS ONE. 15 (12): e0244117. Bibcode:2020PLoSO..1544117T. doi:10.1371/journal.pone.0244117. ISSN 1932-6203. PMC 7755198. PMID 33351836.
  86. ^ "Go Wild in Bonaire". Travel (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2010-10-13. සම්ප්‍රවේශය 2024-08-27.
  87. ^ Scholz, Kimberly (Feb 15, 2001). "Klein Bonaire to remain undeveloped". Travel Weekly (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-24.
  88. ^ "Klein Bonaire". Stinapa Bonaire National Parks Foundation (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-24.
  89. ^ "State of Nature in the Caribbean Netherlands: Bonaire" (PDF). Dutch Caribbean Nature Alliance.
  90. ^ Read, Johanna. "Pledge The 'Bonaire Bond' And Help This Island Famous For Its Underwater Reefs". Forbes (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2024-08-22.
  91. ^ Botello, Alejandro; Iliffe, Thomas M.; Alvarez, Fernando; Juan, Carlos; Pons, Joan; Jaume, Damià (2013). Lambshead, John (ed.). "Historical biogeography and phylogeny of Typhlatya cave shrimps (Decapoda: Atyidae) based on mitochondrial and nuclear data". Journal of Biogeography (ඉංග්‍රීසි බසින්). 40 (3): 594–607. Bibcode:2013JBiog..40..594B. doi:10.1111/jbi.12020. hdl:10261/99923. S2CID 62838926. 2023-01-29 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2023-01-29.
  92. ^ Martin W. Lewis (March 22, 2011). "The Little-Noticed Dissolution of the Netherlands Antilles". Geopolitics. Caribbean. GeoCurrents. January 31, 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය December 7, 2014.
  93. ^ Frank Kunneman, Mark Kater (May 2009). "Guide to Doing Business on Bonaire" (PDF). Doing Business Guides. VanEps Kunneman VanDoorne. December 14, 2014 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය December 7, 2014.
  94. ^ Barry Guimbellot, Ruth Guimbellot. "Exploring Bonaire: Adventure From Sea to Shore". Dive Training. December 9, 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය December 7, 2014.
  95. ^ Uncertainty about Bonaire referendum සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2012-10-16 at the Wayback Machine – Radio Netherlands, 2 February 2010
  96. ^ "Bonaire referendum cancelled". Expatica.com. 18 February 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 10 October 2010.
  97. ^ Bonaire referendum postponed again සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2011-01-19 at the Wayback Machine – Radio Netherlands, 10 August 2010
  98. ^ The Referendum that wasn't සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2011-07-08 at the Wayback Machine – Bonaire Reporter, 24 December 2010
  99. ^ "Scuba Diving Top 100: Best Dive Sites for Shore Diving". Scuba Diving. 2021-03-05 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-04-22.
  100. ^ "Bonaire Dive Sites - Bonaire Official Tourism Site". www.tourismbonaire.com. 2022-08-11 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2021-05-13.
  101. ^ "Bonaire License Plate". Flickr. April 4, 2007. April 5, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය March 18, 2019.
  102. ^ Professional Windsurfing Association (PWA). "PWA WORLD WINDSURFING TOUR: Freestyle Men". 2023-06-03 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-04-23.
  103. ^ "The Mangrove Info Center, Bonaire, Dutch Caribbean". 2015-03-03 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2015-04-23.
  104. ^ "Update on Cruise and Stay Over arrivals". www.tourismbonaire.com. 2022-06-24 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2021-05-13.
  105. ^ "Bonaire Activities". InfoBonaire. 2017-06-03. 2015-03-16 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2017-06-13.
  106. ^ IVM Institute for Environmental Studies, The Tourism Value of Nature on Bonaire[permanent dead link], 2012
  107. ^ "Frequently Asked Questions: Why Have the BES Islands Decided on the US dollar?". Caribisch Nederland. De Nederlandsche Bank. March 28, 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය December 7, 2014.
  108. ^ Micallef, Joseph (April 18, 2019). "The Surprising Story of Bonaire's Salt Pyramids". Forbes. 8 January 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 November 2019.
  109. ^ "Cargill Salt Bonaire N.V Solar Salt Works". wikimapia.org. 2023-01-08 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2015-04-23.
  110. ^ "Rocargo Services N.V." www.rocargo.com. 2023-03-02 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2015-04-23.
  111. ^ Harry Cassin (2013-08-28). "The Top Ten Largest Oil Tankers Ever Built". Petro Global News. April 23, 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
  112. ^ Follow-up study on the chemical status of Lake Goto, Bonaire : Measurements and risk assessment සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2015-09-28 at the Wayback Machine Dutch Ministry of Infrastructure and the Environment (I&M)
  113. ^ "De Dorpen op Bonaire". Bonaire Paradise (ලන්දේසි බසින්). 8 March 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 May 2021.
  114. ^ a b "Bonaire, bevolkingscijfers per buurt". Centraal Bureau voor de Statistiek (ලන්දේසි බසින්). 2017. 26 September 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 May 2021. Sum of Entrejol (Antriol), Nikiboko, Noord Saliña, Playa and Tera Kora
  115. ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; බොනෙයාර් හි ජන විකාශනය Religion නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
  116. ^ "Bonaire Religion". 22 September 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 24 March 2022.
  117. ^ "Enseñansa avansá සංරක්ෂණය කළ පිටපත 2020-07-27 at the Wayback Machine." Government of Bonaire. Retrieved on February 27, 2018. "Scholengemeenschap Bonaire Kaya Frater Odulfinus z/n"
  118. ^ "About Us". DutchCaribbeanLegalPortal.com. 2014-06-20 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2014-05-20.
  119. ^ "Trends in the Caribbean Netherlands 2017" (PDF). www.tourismbonaire.com. 1 April 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 4 August 2021.
  120. ^ Redactie (2024-01-29). "After 15 years of struggle, recognition for Papiamentu as a regional language in Bonaire". BES Reporter (ලන්දේසි බසින්). 2024-01-30 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-01-30.
  121. ^ Koninkrijksrelaties, Ministerie van Binnenlandse Zaken en (2024-01-29). "Papiamento on Bonaire now officially recognised under the European Charter for Regional and Minority Languages - News item - Government.nl". www.government.nl (ලන්දේසි බසින්). 2024-01-29 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-01-30.
  122. ^ Davis, Susan (2015-02-11). "Scuba Instruction on Bonaire". InfoBonaire. 2023-10-20 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-05.
  123. ^ "Bonaire Dive Courses". Bonaire Official Tourism Site. 2022-08-11 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-05.
  124. ^ "A Well Deserved Closing Event for Two World Class Events". 2013-01-13. 2020-07-27 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-05.
  125. ^ "Bonaire Windsurfing". Bonaire Official Tourism Site. 2019-02-07 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-05.
  126. ^ Davis, Susan (2015-09-10). "Bonaire's Annual Sailing Regatta". InfoBonaire. 2019-02-07 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-05.
  127. ^ "Front page for The Bonaire Reporter". Bonaire Dutch Caribbean News in English. 2002-05-31. 2019-02-07 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-05.
  128. ^ "Bonaire Sailing Regatta". InfoBonaire. 2018-10-10. 2019-02-07 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-05.
  129. ^ "Sharara Re-elected as ITTF President" (Press release). International Table Tennis Federation. May 15, 2013. February 15, 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය December 7, 2014.
  130. ^ "TWR Bonaire". twrbonaire.com. 1952-02-11. 2019-02-07 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-04.
  131. ^ "Bonaire Times". Bonaire Times. 2019-02-24. 2019-03-01 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-28.
  132. ^ "Co-op History". April 1997. 2019-02-02 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-04.
  133. ^ "MiTV". TELBO. 2019-02-24 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2019-02-05.
  134. ^ Kiani, Tamkeen (2022-04-20). "Bonaire Flag Day". National Today (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2023-12-01 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-03-21.
  135. ^ Grimes, William (23 November 2016). "Whitney Smith, Whose Passion for Flags Became a Career, Dies at 76". The New York Times. 2020-11-08 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2024-03-21.
උතුරු ඇමරිකාවේ ස්වෛරී රාජ්‍යයන් සහ යැපෙන භූමි ප්‍රදේශ ලැයිස්තුව
"https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=බොනෙයාර්&oldid=742658" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි