Jump to content

නිකරගුවාවේ භූගෝලය

විකිපීඩියා වෙතින්
නිකරගුවාවේ කොපන් දේශගුණික වර්ගීකරණයේ සිතියමක්

නිකරගුවාව වර්ග කිලෝමීටර 130,967 (වර්ග සැතපුම් 50,567) ක භූමි ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වන අතර එමඟින් එය එංගලන්තයට වඩා තරමක් විශාල වේ. නිකරගුවාවේ සුවිශේෂී භූගෝලීය කලාප තුනක් ඇත: පැසිෆික් පහත් බිම් - ස්පාඤ්ඤ යටත් විජිතවාදීන් පදිංචි කළ සාරවත් නිම්න, ඇමරිස්ක් කඳු (උතුරු-මධ්‍යම උස්බිම්) සහ මදුරු වෙරළ (අත්ලාන්තික් පහත්බිම්/කැරිබියානු පහත්බිම්).

අත්ලාන්තික් වෙරළ තීරයේ පහත් තැනිතලා කිලෝමීටර 97 (සැතපුම් 60) ක් පළල වේ. ඒවායේ ස්වාභාවික සම්පත් සඳහා ඒවා දිගු කලක් සූරාකෑමට ලක්ව ඇත.

නිකරගුවාවේ පැසිෆික් පැත්තේ මධ්‍යම ඇමරිකාවේ විශාලතම මිරිදිය විල් දෙක - මනාගුවා විල සහ නිකරගුවා විල වේ. මෙම විල් වටා සහ ෆොන්සෙකා බොක්කෙහි ඉරිතැලීම් නිම්නය දිගේ වයඹ දෙසට විහිදෙන සාරවත් පහත්බිම් තැනිතලා ඇති අතර, මධ්‍යම උස්බිම් වල අසල ඇති ගිනිකඳු වලින් ලැබෙන අළු වලින් පස ඉතා පොහොසත් වේ. ජීව විද්‍යාත්මකව වැදගත් සහ අද්විතීය පරිසර පද්ධතිවල නිකරගුවාවේ බහුලත්වය මෙසෝඇමරිකාව ජෛව විවිධත්ව උණුසුම් ස්ථානයක් ලෙස නම් කිරීමට දායක වේ. නිකරගුවාව පොසිල ඉන්ධන මත යැපීම අඩු කිරීමට උත්සාහ දරා ඇති අතර, 2020 වන විට එහි ශක්තියෙන් 90% ක් පුනර්ජනනීය සම්පත් වලින් ලබා ගැනීමට අපේක්ෂා කරයි.[1][2] COP21 හි INDC එකකට ඇතුළත් නොවූ රටවල් කිහිපයෙන් එකක් නිකරගුවාවයි.[3][4] ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම සීමා කිරීම සඳහා තනි රටවල් විසින් "තවත් ක්‍රියාමාර්ග අවශ්‍ය" බව හැඟුණු නිසා නිකරගුවාව මුලින් පැරිස් දේශගුණික ගිවිසුමට සම්බන්ධ නොවීමට තීරණය කළේය.[1] කෙසේ වෙතත්, 2017 ඔක්තෝබර් මාසයේදී නිකරගුවා ගිවිසුමට සම්බන්ධ වීමට තීරණය කළේය.[5][6][7] එය 2017 නොවැම්බර් 22 වන දින මෙම ගිවිසුම අනුමත කළේය.[8]

නිකරගුවාවෙන් පහෙන් එකක් පමණ ජාතික වනෝද්‍යාන, ස්වභාව රක්ෂිත සහ ජීව විද්‍යාත්මක රක්ෂිත වැනි ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ ලෙස නම් කර ඇත. 2019 වනාන්තර භූ දර්ශන අඛණ්ඩතා දර්ශක සාමාන්‍ය ලකුණු 3.63/10 ක් රටට හිමි වූ අතර එය රටවල් 172 න් ගෝලීය වශයෙන් 146 වන ස්ථානයට පත්විය.[9] භූ භෞතික වශයෙන්, නිකරගුවාව මධ්‍යම ඇමරිකාවට යටින් ඇති සාගර භූගෝලීය තහඩුවක් වන කැරිබියානු තහඩුව සහ කොකෝස් තහඩුවෙන් වටවී ඇත. මධ්‍යම ඇමරිකාව ප්‍රධාන භූගත කිරීමේ කලාපයක් බැවින්, මධ්‍යම ඇමරිකානු ගිනිකඳු චාපයෙන් වැඩි ප්‍රමාණයක් නිකරගුවාවේ පිහිටා ඇත. 2021 ජුනි 9 වන දින, රටේ ක්‍රියාකාරී ගිනි කඳු 21 නිරීක්ෂණය සහ නිරීක්ෂණ ශක්තිමත් කිරීම සඳහා නිකරගුවාව නව ගිනිකඳු සුපිරි අඩවි පර්යේෂණයක් දියත් කළේය.

පැසිෆික් පහත්බිම්

[සංස්කරණය]
නිකරගුවාව "විල් සහ ගිනි කඳු දේශය" ලෙස හැඳින්වේ; ඡායාරූපයේ දැක්වෙන්නේ මැඩෙරාස් ගිනි කන්දෙන් පෙනෙන කොන්සෙප්සියන් ගිනි කන්දයි.
බොසාවාස් ජෛවගෝල රක්ෂිතයේ කොටසක් වන සහ ඊසානදිග නිකරගුවාවේ ජිනෝටෙගා හි ඊසාන දෙසින් පිහිටි පීනාස් බ්ලැන්කස්, බ්‍රසීලයේ ඇමසෝනියානු වැසි වනාන්තරයෙන් පසු බටහිර අර්ධගෝලයේ දෙවන විශාලතම වැසි වනාන්තරය වේ.

රටේ බටහිර දෙසින්, මෙම පහත් බිම් පුළුල්, උණුසුම්, සාරවත් තැනිතලාවකින් සමන්විත වේ. මෙම තැනිතලාවේ විරාම ලකුණු කර ඇත්තේ ග්‍රැනඩාවෙන් පිටත මොම්බාචෝ සහ ලියොන් අසල මොමොටොම්බෝ ඇතුළු කෝඩිලෙරා ලොස් මැරිබියෝස් කඳු පන්තියේ විශාල ගිනි කඳු කිහිපයකි. පහත් බිම් ප්‍රදේශය ෆොන්සෙකා බොක්කෙහි සිට නිකරගුවා විලට දකුණින් කොස්ටාරිකාව සමඟ නිකරගුවාවේ පැසිෆික් මායිම දක්වා දිව යයි. නිකරගුවා විල මධ්‍යම ඇමරිකාවේ විශාලතම මිරිදිය විල වේ (ලෝකයේ 20 වන විශාලතම),[10] සහ ලෝකයේ දුර්ලභ මිරිදිය මෝරුන් කිහිප දෙනෙකුගේ (නිකරගුවා මෝරා) නිවහන වේ.[11] පැසිෆික් පහත්බිම් කලාපය වඩාත්ම ජනාකීර්ණ වන අතර, ජාතියේ ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා වැඩිය.

බටහිර නිකරගුවාවේ ගිනි කඳු 40 ක පිපිරීම්, ඒවායින් බොහොමයක් තවමත් ක්‍රියාකාරී වන අතර, සමහර විට ජනාවාස විනාශ කර ඇති නමුත් සාරවත් අළු ස්ථරවලින් භූමිය පොහොසත් කර ඇත. වල්කනිස්වාදය ඇති කරන භූ විද්‍යාත්මක ක්‍රියාකාරකම් ද බලවත් භූමිකම්පා ඇති කරයි. පැසිෆික් කලාපය පුරා කම්පන නිතිපතා සිදුවන අතර, භූමිකම්පා අගනුවර වන මැනගුවා එක් වරකට වඩා විනාශ කර ඇත.[12]

පැසිෆික් කලාපයේ වැඩි කොටසක් ටියෙරා කැලියෙන්ට් වන අතර එය නිවර්තන ස්පාඤ්ඤ ඇමරිකාවේ "උණුසුම් දේශය" වන අතර එය මීටර් 610 (අඩි 2,000) ට අඩු උන්නතාංශවල පිහිටා ඇත. උෂ්ණත්වය වසර පුරා පාහේ නියතව පවතින අතර, උපරිම අගයන් 29.4 සහ 32.2 °C (85 සහ 90 °F) අතර පරාසයක පවතී. නොවැම්බර් සිට අප්‍රේල් දක්වා පවතින වියළි කාලයකට පසු, මැයි මාසයේ වැසි ආරම්භ වී ඔක්තෝබර් දක්වා පවතින අතර, පැසිෆික් පහත් බිම්වලට මිලිමීටර් 1,016 සිට 1,524 දක්වා (අඟල් 40 සිට 60 දක්වා) වර්ෂාපතනයක් ලබා දෙයි. හොඳ පස සහ හිතකර දේශගුණයක් ඒකාබද්ධ වී බටහිර නිකරගුවාව රටේ ආර්ථික හා ජන විකාශන මධ්‍යස්ථානය බවට පත් කරයි. නිකරගුවා විලෙහි නිරිතදිග වෙරළ පැසිෆික් සාගරයේ කිලෝමීටර් 24 (සැතපුම් 15) ක් තුළ පිහිටා ඇත. මේ අනුව, විල සහ සැන් ජුවාන් ගඟ බොහෝ විට මධ්‍යම ඇමරිකානු ඉස්ත්මස් හරහා ඇළ මාර්ගයක දිගම කොටස ලෙස 19 වන සියවසේදී යෝජනා කරන ලදී. 20 වන සහ 21 වන සියවස්වල ඇළ යෝජනා වරින් වර පුනර්ජීවනය කරන ලදී.[12][13] පැනමා ඇළ විවෘත කිරීමෙන් සියවසකට පමණ පසු, නිකරගුවානු පරිසර ඇලක් පිළිබඳ අපේක්ෂාව තවමත් උනන්දුවක් දක්වන මාතෘකාවක් වේ.[14][15][16][17]

එහි වෙරළ සහ නිවාඩු නිකේතන ප්‍රජාවන්ට අමතරව, පැසිෆික් පහත්බිම්වල නිකරගුවාවේ ස්පාඤ්ඤ යටත් විජිත ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සහ පුරාවස්තු බොහොමයක් අඩංගු වේ. ලියොන් සහ ග්‍රනාඩා වැනි නගර යටත් විජිත ගෘහනිර්මාණ ශිල්පයෙන් බහුල ය; 1524 දී ආරම්භ කරන ලද ග්‍රනාඩා යනු ඇමරිකාවේ පැරණිතම යටත් විජිත නගරයයි..[18][යාවත්කාලීන කිරීම අවශ්‍ය වේ]

උතුරු මධ්‍යම කඳුකරය

[සංස්කරණය]
උතුරු නිකරගුවාවේ මැඩ්රිස් දෙපාර්තමේන්තුවේ සොමොටෝ හි සොමොටෝ කැනියොන් ජාතික ස්මාරකය

උතුරු නිකරගුවාව කෝපි, ගවයන්, කිරි නිෂ්පාදන, එළවළු, දැව, රත්තරන් සහ මල් නිපදවන වඩාත් විවිධාංගීකරණය වූ කලාපයකි. එහි පුළුල් වනාන්තර, ගංගා සහ භූගෝලීය පිහිටීම පරිසර සංචාරක ව්‍යාපාරයට සුදුසු ය.

මධ්‍යම කඳුකරය යනු නිකරගුවා විල සහ කැරිබියන් අතර උතුරේ සැලකිය යුතු ලෙස අඩු ජනාකීර්ණ සහ ආර්ථික වශයෙන් දියුණු ප්‍රදේශයකි. රටේ ටියෙරා ටෙම්ප්ලාඩා නොහොත් "සෞම්‍ය දේශය" සාදමින්, මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 610 ත් 1,524 ත් අතර (අඩි 2,000 ත් 5,000 ත් අතර) උන්නතාංශයක, උස්බිම් මෘදු උෂ්ණත්වයක් භුක්ති විඳින අතර දෛනික ඉහළම උෂ්ණත්වය 23.9 සිට 26.7 °C (75 සිට 80 °F) වේ. මෙම කලාපයේ පැසිෆික් පහත් බිම්වලට වඩා දිගු, තෙත් වැසි සමයක් ඇති අතර, එහි බෑවුම් සහිත බෑවුම්වල ඛාදනය ගැටලුවක් බවට පත් කරයි. රළු භූමි ප්‍රදේශය, දුර්වල පස් සහ අඩු ජන ඝනත්වය සමස්තයක් ලෙස ප්‍රදේශය සංලක්ෂිත කරයි, නමුත් වයඹ දිග නිම්න සාරවත් සහ හොඳින් ජනාවාස වී ඇත.[12]

මෙම ප්‍රදේශය පැසිෆික් පහත් බිම්වලට වඩා සිසිල් දේශගුණයක් ඇත. රටේ කෘෂිකර්මාන්තයෙන් හතරෙන් එකක් පමණ මෙම කලාපයේ සිදු වන අතර, ඉහළ බෑවුම්වල කෝපි වගා කෙරේ. කලාපයේ වලාකුළු වනාන්තරවල ඕක්, පයින්, පාසි, පර්ණාංග සහ ඕකිඩ් බහුලව දක්නට ලැබේ.

මධ්‍යම කලාපයේ වනාන්තරවල කුරුලු ජීවිතයට දීප්තිමත් ක්වෙට්සල්, රන් ෆින්ච්, හමිංබර්ඩ්, ජේස් සහ ටූකනෙට් ඇතුළත් වේ.

කැරිබියානු පහත්බිම්

[සංස්කරණය]

මෙම විශාල වැසි වනාන්තර කලාපය විශාල ගංගා කිහිපයකින් වාරි ජලය සපයන අතර ජනාකීර්ණ නොවේ. ජාතියේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 57% ක් සහ එහි ඛනිජ සම්පත් බොහොමයක් මෙම ප්‍රදේශයේ ඇත. එය දැඩි ලෙස සූරාකෑමට ලක්ව ඇත, නමුත් බොහෝ ස්වාභාවික විවිධත්වය පවතී. රියෝ කොකෝ මධ්‍යම ඇමරිකාවේ විශාලතම ගංගාවයි; එය හොන්ඩුරාස් සමඟ මායිම සාදයි. කැරිබියානු වෙරළ තීරය එහි සාමාන්‍යයෙන් සෘජු පැසිෆික් සහකරුට වඩා බොහෝ සෙයින් පාෂාණමය ය; කලපු සහ ඩෙල්ටා එය ඉතා අක්‍රමවත් කරයි.[තහවුරු කර නොමැත]

නිකරගුවාවේ බොසාවාස් ජෛවගෝල රක්ෂිතය අත්ලාන්තික් පහත්බිම්වල පිහිටා ඇති අතර ඉන් කොටසක් පිහිටා ඇත්තේ සියුනා නගරසභාවේ ය; එය ලා මොස්කිටියා වනාන්තරයේ වර්ග කිලෝමීටර් 7,300 (අක්කර 1,800,000) ආරක්ෂා කරයි - රටේ භූමි ප්‍රමාණයෙන් 7%ක් පමණ - එය බ්‍රසීලයේ ඇමසන් වනාන්තරයට උතුරින් ඇති විශාලතම වැසි වනාන්තරය බවට පත් කරයි.[19]

"පතල් ත්‍රිකෝණය" ලෙස හඳුන්වන සියුනා, රොසිටා සහ බොනැන්සා නගර සභා පිහිටා ඇත්තේ කැරිබියන් පහත් බිම්වල උතුරු කැරිබියන් වෙරළ ස්වයං පාලන කලාපය ලෙස හැඳින්වෙන කලාපයේය. Bonanza හි තවමත් HEMCO සතු සක්‍රීය රන් ආකරයක් ඇත. සියුනා සහ රොසිටා වල ක්‍රියාකාරී පතල් නොමැති නමුත් රන් සෙවීම තවමත් කලාපයේ බහුලව දක්නට ලැබේ.[තහවුරු කර නොමැත]

නිකරගුවාවේ නිවර්තන නැගෙනහිර වෙරළ තීරය රටේ සෙසු ප්‍රදේශවලට වඩා බෙහෙවින් වෙනස් ය. දේශගුණය ප්‍රධාන වශයෙන් නිවර්තන කලාපීය වන අතර ඉහළ උෂ්ණත්වයක් සහ ඉහළ ආර්ද්‍රතාවයක් ඇත. ප්‍රදේශයේ ප්‍රධාන නගරය වන බ්ලූෆීල්ඩ්ස් වටා, නිල ස්පාඤ්ඤ භාෂාව සමඟ ඉංග්‍රීසි බහුලව කතා කෙරේ. ජනගහනය නිකරගුවාවේ අනෙකුත් ප්‍රදේශවලට වඩා බොහෝ සාමාන්‍ය කැරිබියානු වරායන්හි දක්නට ලැබෙන ජනගහනයට වඩා සමීපව සමාන වේ.[20]

රාජාලීන්, ටූකන්, පැරකීට් සහ මැකෝ ඇතුළු විශාල පක්ෂි විශේෂයක් නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. ප්‍රදේශයේ අනෙකුත් සත්ව ජීවීන් අතර විවිධ වඳුරන්, ඇන්ටීටර්, සුදු වලිග මුවන් සහ ටැපිර් විශේෂ ඇතුළත් වේ.[21]

වෘක්ෂලතා සහ සත්ත්ව විශේෂ

[සංස්කරණය]
ගාර්ඩබරන්කෝ ("මිටියාවත ආරක්ෂකයා") යනු නිකරගුවාවේ ජාතික පක්ෂියා වේ.

නිකරගුවාව ශාක හා සතුන්ගේ පොහොසත් විවිධත්වයකට නිවහන වේ. නිකරගුවාව ඇමරිකාවේ මැද පිහිටා ඇති අතර මෙම වරප්‍රසාදිත පිහිටීම රටට විශිෂ්ට ජෛව විවිධත්වයකට සත්කාරකත්වය සැපයීමට හැකියාව ලබා දී ඇත. කාලගුණය සහ සැහැල්ලු උන්නතාංශ වෙනස්කම් සමඟ මෙම සාධකය රටට උභයජීවීන් සහ උරග විශේෂ 248 ක්, ක්ෂීරපායින් විශේෂ 183 ක්, පක්ෂි විශේෂ 705 ක්, මත්ස්‍ය විශේෂ 640 ක් සහ ශාක විශේෂ 5,796 ක් පමණ වාසය කිරීමට ඉඩ සලසයි.

මහා වනාන්තර කලාපය රටේ නැගෙනහිර පැත්තේ පිහිටා ඇත. රියෝ සැන් ජුවාන් දෙපාර්තමේන්තුවේ සහ RAAN සහ RAAS හි ස්වාධීන කලාපවල වැසි වනාන්තර දක්නට ලැබේ. මෙම ජෛවගෝලය රටේ විශාලතම ජෛව විවිධත්වය එකට එකතු කරන අතර දකුණේ ඉන්ඩියෝ මායිස් ජෛව රක්ෂිතය සහ උතුරේ බොසාවාස් ජෛවගෝල රක්ෂිතය මගින් බොහෝ දුරට ආරක්ෂා කර ඇත. වර්ග කිලෝමීටර් 9,700 ක් (අක්කර මිලියන 2.4) පමණ නියෝජනය කරන නිකරගුවා වනාන්තර මධ්‍යම ඇමරිකාවේ පෙනහළු ලෙස සලකනු ලබන අතර ඇමරිකාවේ දෙවන විශාලතම ප්‍රමාණයේ වැසි වනාන්තරයෙන් සමන්විත වේ.[22][23]

නිකරගුවාවේ දැනට ආරක්ෂිත ප්‍රදේශ 78 ක් ඇති අතර එය වර්ග කිලෝමීටර් 22,000 කට වඩා (වර්ග සැතපුම් 8,500) හෝ එහි භූමි ප්‍රමාණයෙන් 17% ක් පමණ ආවරණය කරයි. මේවාට පුළුල් පරාසයක පරිසර පද්ධති සඳහා රැකවරණය සපයන වනජීවී රක්ෂිත සහ ස්වභාව රක්ෂිත ඇතුළත් වේ. නිකරගුවාවේ මේ දක්වා වර්ගීකරණය කර ඇති සත්ව විශේෂ 1,400 කට වඩා තිබේ. නිකරගුවාවේ මේ දක්වා ශාක විශේෂ 12,000 ක් පමණ වර්ගීකරණය කර ඇති අතර, ඇස්තමේන්තුගත විශේෂ 5,000 ක් තවමත් වර්ගීකරණය කර නොමැත.[24]

ගොන් මෝරා යනු මිරිදියෙහි දීර්ඝ කාලයක් ජීවත් විය හැකි මෝර විශේෂයකි. එය නිකරගුවා විලෙහි සහ සැන් ජුවාන් ගඟේ දක්නට ලැබෙන අතර, එහිදී එය බොහෝ විට "නිකරගුවා මෝරා" ලෙස හැඳින්වේ.[25] මෙම සතුන්ගේ ජනගහනය අඩුවීමට ප්‍රතිචාර වශයෙන් නිකරගුවාව මෑතකදී නිකරගුවා මෝරා සහ කියත් මාළු මිරිදිය මසුන් ඇල්ලීම තහනම් කර ඇත.[26]

යොමු කිරීම්

[සංස්කරණය]
  1. ^ a b "Why isn't Nicaragua in the Paris agreement?". BBC News. June 3, 2017. 10 October 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය October 27, 2017.
  2. ^ "Nicaragua: a renewable energy paradise in Central America". World Bank (ඉංග්‍රීසි බසින්). October 25, 2013. 28 October 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය October 27, 2017.
  3. ^ Nussbaum, Alex; Krukowska, Ewa; Carr, Mathew (8 December 2015). "Carbon Markets Are Making a Slow, But Steady, Comeback". Bloomberg.com. 2 October 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 17 February 2016.
  4. ^ "INDCs as communicated by Parties". unfccc.int. 13 February 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 December 2015.
  5. ^ "Nicaragua to join Paris climate accord, leaving US and Syria isolated". The Guardian. October 23, 2017. 21 November 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය December 4, 2017.
  6. ^ Stack, Liam (October 24, 2017). "Only U.S. and Syria Now Oppose Paris Climate Deal, as Nicaragua Joins". The New York Times. 5 December 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය December 4, 2017.
  7. ^ Noack, Rick (October 24, 2017). "Being outside the Paris climate deal: Something now only the U.S. and Syria agree on". The Washington Post. 11 December 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය December 4, 2017.
  8. ^ "Paris Agreement – Status of Ratification". United Nations. 14 January 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 13 January 2018.
  9. ^ Grantham, H. S.; et al. (2020). "Anthropogenic modification of forests means only 40% of remaining forests have high ecosystem integrity - Supplementary Material". Nature Communications. 11 (1): 5978. Bibcode:2020NatCo..11.5978G. doi:10.1038/s41467-020-19493-3. ISSN 2041-1723. PMC 7723057. PMID 33293507.
  10. ^ "Large Lakes of the World". factmonster.com. 29 March 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2007-05-25.
  11. ^ "The Nature Conservancy in Nicaragua". nature.org. 2007-04-05 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2007-05-25.
  12. ^ a b c "Nicaragua."[permanent dead link] Encyclopedia Americana. Grolier Online. (200-11-20)සැකිල්ල:Date? [1][permanent dead link](subscription required)
  13. ^ "TED CASE: Nicaragua Canal Proposal". american.edu. 2012-01-11 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2011-07-16.
  14. ^ Muñoz, Néfer (2001). "An 'Eco-Canal' across Nicaragua". Accents. Granada, Nicaragua: Tierramérica. May 10, 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2011-07-20.
  15. ^ "Proyecto "Construcción del Puerto Monkey Point"". Proyectos (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Managua: Empresa Portuaria Nacional. 2009. May 11, 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2011-07-20.
  16. ^ Alvarez, Gustavo (2008-02-18). "Empresas de seis países interesadas en Monkey Point". elnuevodiario.com.ni (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Managua: El Nuevo Diario. 13 July 2010 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2011-07-20.
  17. ^ Álvarez Hidalgo, Wendy (2010-07-07). "Harán puerto Monkey Point". laprensa.co.ni (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Managua: La Prensa. 2011-08-13 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2011-07-20.
  18. ^ White, RL (2004-08-24). "Pittsburghers find once war-ravaged country is a good place to invest". Post Gazette. 16 May 2007 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2007-05-09.
  19. ^ "Bosawas Bioreserve Nicaragua". 11 May 2011 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2007-05-25.
  20. ^ Trudgill, Peter; Watts, Richard J., eds. (2002). Alternative Histories of English. Routledge. p. 35. ISBN 9780415233569. English-speaking protestants formed the majority of the population until about 1900...indigenous anglophones still form about 85 per cent of the population, which also includes non-anglophone Black Caribs...At least at the level of arolectal Whites, the accent is rhotic though obviously Caribbean....England established a protectorate over the local Miskito Indians, who the region is named after, and the area was a British dependency from 1740 to 1786. In Nicaragua the British founded the principal Miskito coast city of Bluefields... There are about 30,000 native speakers of English in this area of Nicaragua who look to Bluefields as their centre... The English of the anglophone Corn Islands is also typically Caribbean.
  21. ^ "Nicaraguan Animal Guide". Vianica. 24 October 2023 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය August 17, 2018.
  22. ^ Rogers, Tim (May 15, 2013). "In Latin America's Second Largest Rainforest, an Indigenous Tribe Fights for Its Land". Time. 26 April 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය August 3, 2017.
  23. ^ Connor, Liz (November 17, 2016). "10 reasons why you should visit Nicaragua". Evening Standard. 5 December 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය August 3, 2017.
  24. ^ "National Parks and Protected Areas of Nicaragua". 2 August 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 February 2016.
  25. ^ "Nicaragua". The Nature Conservancy. 5 අප්‍රේල් 2007 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 පෙබරවාරි 2016.
  26. ^ "Nicaragua bans freshwater shark fishing amid dwindling population numbers". UnderwaterTimes.com. 24 February 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 17 February 2016.
"https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=නිකරගුවාවේ_භූගෝලය&oldid=735260" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි