Jump to content

නවාසා දූපත

Coordinates: 18°24′10″N 75°0′45″W / 18.40278°N 75.01250°W / 18.40278; -75.01250
විකිපීඩියා වෙතින්
නවාසා
ස්වදේශික නාමය:
Lanavaz  (Haitian Creole);
Île de la Navasse  (ප්‍රංශ)
නවාසා දූපතේ රූපය
නවාසා is located in Caribbean
නවාසා
නවාසා
කැරිබියන් දූපත් වල පිහිටීම
භූගෝල විද්‍යාව
පිහිටීමසුළං මාර්ගය, කැරිබියානු මුහුද
ඛණ්ඩාංක18°24′10″N 75°0′45″W / 18.40278°N 75.01250°W / 18.40278; -75.01250
සම්පූර්ණ දූපත් සංඛ්‍යාව1
භූමි ප්‍රමාණය2.1 sq mi (5.4 km2)[1]
දිග11,700 අඩි (3,570 මී)[2]
පළල7,250 අඩි (2,210 මී)[2]
සමුද්‍රතීරය5 සැත (8 කිමී)[1]
ඉහළම උන්නතාංශය279 අඩි (85 මී)[1]
පරිපාලනය
තත්වයසංස්ථාපිත නොවූ සංවිධානාත්මක නොවන භූමි ප්‍රදේශය
එක්සත් ජනපදයේ භූමි ප්‍රදේශඑක්සත් ජනපද කුඩා පිටත දූපත්
කැරිබියන් දූපත් ජාතික වනජීවී සරණාගත සංකීර්ණය (එක්සත් ජනපද මත්ස්‍ය හා වනජීවී සේවයේ අධිකාරිය යටතේ)
ව්‍යාපෘති නායකසිල්මාරි පැඩ්‍රොන්
හයිටියේ දෙපාර්තමේන්තුග්‍රෑන්ඩ්'අන්ස් (දෙපාර්තමේන්තුව)
ජනවිකාසනය
ජනගහනය0 (2010)
අමතර තොරතුරු
වේලා කලාපය
  • නැගෙනහිර වේලා කලාපය (UTC−05:00)
APO / Zip Code96898
හයිටි විසින් හිමිකම් පෑම'
  • 1697 (ව්‍යංගයෙන්)
  • 1874 (පැහැදිලිවම)
එක්සත් ජනපදය විසින් හිමිකම් පෑම
  • 1857 සැප්තැම්බර් 19

නවාසා දූපත (/nəˈvæsə/; Haitian Creole: Lanavaz; ප්‍රංශ: Île de la Navasse, සමහර විට la Navase) යනු කැරිබියන් මුහුදේ ජනාවාස නොවූ කුඩා දූපතකි. ජැමෙයිකාවට නැගෙනහිරින්, කියුබාවට දකුණින් සහ හයිටියේ ටිබුරොන් අර්ධද්වීපයේ ජෙරෙමි සිට බටහිරට නාවික සැතපුම් 40ක් (කිලෝමීටර 74; සැතපුම් 46) දුරින් පිහිටා ඇති මෙය, හයිටි සහ එක්සත් ජනපදය අතර අඛණ්ඩ භෞමික ආරවුලකට යටත් වන අතර, එය එක්සත් ජනපද මත්ස්‍ය හා වනජීවී සේවය හරහා දිවයින පරිපාලනය කරයි.[3]

1856 ගුවානෝ දූපත් පනත මත පදනම්ව, එක්සත් ජනපදය 1857 සිට දිවයින උපග්‍රන්ථයක් ලෙස ප්‍රකාශ කර ඇත.[4][5] නවාසා දූපත පිළිබඳ හයිටියේ හිමිකම් පෑම 1697 දී ඇති කරගත් රයිස්වික් ගිවිසුම දක්වා දිවෙන අතර එමඟින් හිස්පැනියෝලා දූපතේ බටහිර කොටස සහ ඒ අසල පිහිටි අනෙකුත් දූපත් පාලනය කිරීම ස්පාඤ්ඤ භාෂාවට වඩා ප්‍රංශ ජාතිකයන් විසින් පිළිගනු ලැබීය.[6] කෙසේ වෙතත්, ගිවිසුමේ විස්තරාත්මක නියමයන්හි නවාසා ගැන කිසිදු සඳහනක් නොතිබුණි.[7] හයිටියේ 1801 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අසල පිහිටි දූපත් කිහිපයක් නමින් හිමිකම් පෑ අතර, ඒවා අතර නවාසා ලැයිස්තුගත කර නොතිබුණි, නමුත් හයිටි පවත්වාගෙන යන "වෙනත් යාබද දූපත්" සඳහා ද හිමිකම් පෑමට හේතු විය, එයට නවාසා ඇතුළත් විය. 1857 දී ප්‍රථම වරට කරන ලද දූපතට එක්සත් ජනපද හිමිකම් පෑම, 1801 හයිටි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ නම් නොකළ "වෙනත් යාබද දූපත්" අතරට නවාසා ඇතුළත් නොවූ බව ප්‍රකාශ කරයි. 1874 හයිටි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සිට, හයිටි පැහැදිලිවම "ලා නවාස්" තමන් හිමිකම් කියන භූමි ප්‍රදේශවලින් එකක් ලෙස නම් කර ඇත. 1801 සිට එය හයිටියේ කොටසක් ලෙස අඛණ්ඩව හිමිකම් කියන බව එහි සඳහන් වේ.[8][9][10][11] එක්සත් ජනපද කුඩා දුරස්ථ දූපත් වල කොටසක් ලෙස, දිවයින සඳහා ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිතිකරණ සංවිධානයේ (ISO) කේතය ISO 3166-2:UM-76 වේ.

ඉතිහාසය

[සංස්කරණය]

1504 සිට 1901 දක්වා

[සංස්කරණය]
නවාසා දූපත හයිටියේ නිරිතදිග අර්ධද්වීපයට බටහිරින්, කියුබාවට දකුණින්, ජැමෙයිකාවට නැගෙනහිරින් පිහිටා ඇත.

1504 දී, ඔහුගේ සිව්වන මුහුදු ගමනේදී ජැමෙයිකාවේ අතරමං වූ ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස්, උදව් සඳහා කාර්ය මණ්ඩල සාමාජිකයින් කිහිප දෙනෙකු කැනෝවෙන් හිස්පැනියෝලා වෙත යැවීය. අතරමගදී, ඔවුන් ජලය නොමැති දූපතට ගොඩ බැස්සේය. ඔවුන් එය නවාසා (නව-, ස්පාණ්ණ යන්නෙන් 'තැනිතලා' / 'ක්ෂේත්‍රය' සඳහා) ලෙස හැඳින්වූ අතර, නාවිකයින් ඉදිරි වසර 350 තුළ බොහෝ දුරට එයින් වැළකී සිටියහ. 1798 දී, ශාන්ත-ඩොමින්ගු පිළිබඳ ප්‍රකාශන සඳහා වඩාත් ප්‍රසිද්ධ ප්‍රංශ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙකු වූ මෙඩරික් ලුවී එලී මොරෝ ඩි සෙන්ට්-මේරි, "ලා නවාස්" "ශාන්ත-ඩොමින්ගු සහ ජැමෙයිකාව අතර කුඩා දූපතක්" ලෙස හැඳින්වීය.[12][13]

1801 සිට 1867 දක්වා, හයිටියේ අනුප්‍රාප්තික ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා මගින් නම් කරන ලද සහ නම් නොකළ යාබද දූපත් කෙරෙහි ස්වෛරීභාවය ප්‍රකාශ කරන ලදී, නමුත් 1874 වන තෙක් නවාසා නිශ්චිතව ලැයිස්තුගත කර නොතිබුණි.[14] 1856 ගුවානෝ දූපත් පනත යටතේ ඇමරිකානු මුහුදු කපිතාන්වරයෙකු වූ පීටර් ඩන්කන් විසින් 1857 සැප්තැම්බර් 19 වන දින නවසා දූපත එක්සත් ජනපදය වෙනුවෙන් හිමිකම් කියන ලදී, දූපතේ තිබී සොයාගත් පොහොසත් ගුවානෝ නිධි සහ වෙනත් කිසිදු රජයක නීත්‍යානුකූල අධිකරණ බලයට යටත් නොවීම හෝ වෙනත් රජයක පුරවැසියන් විසින් අත්පත් කර නොගැනීම නිසාය.[15]

හයිටි ඈඳා ගැනීමට විරෝධය පළ කළ නමුත් 1858 ජූලි 7 වන දින එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ජේම්ස් බුකනන් ඇමරිකානු ප්‍රකාශයට සහාය දක්වමින් විධායක නියෝගයක් නිකුත් කරමින් එය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා හමුදා ක්‍රියාමාර්ගයක් ඉල්ලා සිටියේය. එතැන් සිට නවාසා දූපත එක්සත් ජනපදය විසින් සංස්ථාගත නොකළ භූමියක් ලෙස පවත්වාගෙන යනු ලැබේ (ඉන්සියුලර් නඩු වලට අනුව). 1890 නොවැම්බර් 24 වන දින ජෝන්ස් එදිරිව එක්සත් ජනපදය, 137 එක්සත් ජනපද 202 (1890), 224 දී එක්සත් ජනපද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය, නවාසා දූපත එක්සත් ජනපදයට අදාළ යැයි සැලකිය යුතු බව තීරණය කළ අතර, එක්සත් ජනපද නීතිය යටතේ දිවයින සඳහා නීතිමය ඉතිහාසයක් නිර්මාණය කළේය, මුලින් ගුවානෝ දූපත් පනත යටතේ හිමිකම් පෑ අනෙකුත් බොහෝ දූපත් මෙන් නොව. හයිටියේ 1987 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් දිවයිනට එහි හිමිකම් පෑම පවත්වා ගෙන යන අතර,[16] එය ග්‍රෑන්ඩ්'අන්ස් දෙපාර්තමේන්තුවේ කොටසක් ලෙස සැලකේ.[17]

ගුවානෝ පතල් කැණීම සහ 1889 නවසා දූපත් කැරැල්ල

[සංස්කරණය]
1870 දී නවාසා දූපතේ අත්සන් නොකළ සිතුවමක්, රොමැන්ස් බ්‍රිග්, වෙරළ ආසන්නයේ ලුලු නගරයේ සමාගම් ගොඩනැගිලි සහ කඳු බෑවුමේ ගුවානෝ පතල් කැණීම් ක්‍රියාකාරකම් පෙන්වයි.

ගුවානෝ පොස්පේට් යනු 19 වන සියවසේ මැද භාගයේදී ඇමරිකානු කෘෂිකර්මාන්තයේ ප්‍රධාන අංගයක් බවට පත් වූ උසස් කාබනික පොහොරකි. 1857 නොවැම්බර් මාසයේදී, ඩන්කන් තම සොයාගැනීමේ අයිතිය ජැමෙයිකාවේ ඇමරිකානු ගුවානෝ වෙළෙන්දෙකු වන ඔහුගේ සේවායෝජකයාට පැවරූ අතර, ඔහු ඒවා අලුතින් පිහිටුවන ලද බැල්ටිමෝර් හි නවාසා පොස්පේට් සමාගමට විකුණා දැමීය.[18] ඇමරිකානු සිවිල් යුද්ධයට බාධා කිරීමෙන් පසු, සමාගම මේරිලන්ඩ් හි කළු කොන්ත්‍රාත් කම්කරුවන් 140 දෙනෙකු සඳහා බැරැක්ක නිවාස, සුදු අධීක්ෂකවරුන් සඳහා නිවාස, කම්මල් සාප්පුවක්, ගබඩා සහ පල්ලියක් සහිත නවාසා හි විශාල පතල් පහසුකම් ඉදි කළේය.[19]

පතල් කැණීම ආරම්භ වූයේ 1865 දී ය. කම්කරුවන් ඩයිනමයිට් සහ පික්-පොරව මගින් ගුවානෝව හාරා රේල් කාර් වලින් ලුලු බොක්කෙහි ගොඩබෑමේ ස්ථානයට ගෙන ගිය අතර, එහිදී එය ගෝනිවලට දමා සමාගමේ බාර්ක්, එස්.එස්. රොමැන්ස් වෙත මාරු කිරීම සඳහා බෝට්ටුවලට පහත් කරන ලදී. පැරණි සිතියම්වල පෙනෙන පරිදි ලුලු බොක්කෙහි වාසස්ථාන 'ලුලු නගරය' ලෙස හැඳින්වේ. දුම්රිය මාර්ග අවසානයේ රට අභ්‍යන්තරයට විහිදී ගියේය.[20] 1875 සැප්තැම්බර් මාසයේදී, 1875 දරුණු ඉන්දියානෝලා සුළි කුණාටුව දිවයින පුරා හමා ගිය අතර, දුම්රිය මාර්ගය සහ සේවකයින්ගේ නිවාස ඇතුළුව සමාගමේ යටිතල පහසුකම් බොහොමයක් විනාශ කළේය. සමස්තයක් වශයෙන්, කුණාටුව දිවයිනේ ඇස්තමේන්තුගත ඩොලර් 25,000 ක හානියක් සිදු කළේය.[21]

දරුණු නිවර්තන තාපය තුළ මාංශ පේශි බලයෙන් ගුවානෝ ඇදගෙන යාම, දිවයිනේ තත්වයන් පිළිබඳ පොදු අතෘප්තිය සමඟ එක්ව, අවසානයේ 1889 දී කෝලාහලයකට දායක වූ අතර, එහිදී අධීක්ෂකවරුන් පස් දෙනෙකු මිය ගියේය. එක්සත් ජනපද යුද නෞකාවක් මිනීමැරුම් චෝදනා මත වෙනම නඩු විභාග තුනක් සඳහා කම්කරුවන් 18 දෙනෙකු බැල්ටිමෝර් වෙත ආපසු යැවීය. කළු සහෝදර සමාජයක් වන ගැලීලියන් ධීවරයින්ගේ නියෝගය, ෆෙඩරල් උසාවියේදී පතල් කම්කරුවන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා මුදල් රැස් කළේය. මිනිසුන් ආත්මාරක්ෂාව සඳහා හෝ දැඩි ආශාවකින් ක්‍රියා කළ බවට තර්කය මත නඩුවක් ගොඩනැගීමට විත්තිකරු උත්සාහ කළ අතර එක්සත් ජනපදයට දිවයින කෙරෙහි අධිකරණ බලයක් නොමැති බව පවා කියා සිටියේය.[20][22] මේරිලන්ඩ් බාර් එකට කැඳවන ලද පළමු කළු නීතිඥ ඊ. ජේ. වේරින්ග්, ආරක්ෂක නීති කණ්ඩායමේ කොටසක් විය. ජෝන්ස් එදිරිව එක්සත් ජනපදය ඇතුළු නඩු 1890 ඔක්තෝබර් මාසයේදී එක්සත් ජනපද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට ගිය අතර, එය ගුවානෝ පනත ව්‍යවස්ථානුකූලව තීන්දු කළේය. පතල් කම්කරුවන් තිදෙනෙකු 1891 වසන්තයේ දී මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීමට නියමිතව තිබුණි. රට පුරා කළු පල්ලි විසින් මෙහෙයවන ලද බිම් මට්ටමේ පෙත්සමක්, නඩු විභාග තුනෙන් සුදු ජූරි සභිකයින් විසින් ද අත්සන් කරන ලද අතර, ජනාධිපති බෙන්ජමින් හැරිසන් වෙත ළඟා වූ අතර, ඔහු 1891 එක්සත් ජනපද රාජ්‍ය දේශනයේ දී නඩුව සඳහන් කළේය. වෙනත් දේ අතර, ඔහු මෙසේ පැවසීය:

"නඩු විභාගයේදී සහ වෙනත් ආකාරයකින් මා වෙත පිරිමින්ට අයහපත් ලෙස සැලකීම පිළිබඳ සාක්ෂි හමු වූ අතර, මේ පිළිබඳව සලකා බැලීමේදී සහ ඔවුන්ගේ වැරදි සඳහා ආරක්ෂාව හෝ පිළියම් සඳහා කිසිදු රාජ්‍ය නිලධාරියෙකුට හෝ විනිශ්චය සභාවකට ප්‍රවේශයක් නොතිබූ බව සැලකිල්ලට ගනිමින්, ඔවුන්ගෙන් තිදෙනෙකුට අධිකරණය විසින් ලබා දී තිබූ මරණ දඬුවම් මම ලිහිල් කළෙමි."

නවාසා හි ගුවානෝ පතල් කැණීම නැවත ආරම්භ වූයේ ඉතා අඩු මට්ටමකින් ය.

1898 දී, ස්පාඤ්ඤ-ඇමරිකානු යුද්ධය අතරතුර, පොස්පේට් සමාගම ස්පාඤ්ඤ කියුබාව සහ පුවර්ටෝ රිකෝවට ආසන්නව පැවතීම හේතුවෙන් නවාසා හි මෙහෙයුම් අත්හැර දැමීමට සිදු විය. සමාගමේ සභාපති ජෝන් එච්. ෆවුලර් සඳහන් කළේ යුද්ධය හේතුවෙන් දිවයිනට සැපයුම් ලබා දීමට නැව් සොයා ගැනීමට නොහැකි වූ බවත් ජුනි මාසය වන විට ඔහුගේ සේවකයින් ඉවත් කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කළ බවත්ය. මේරිලන්ඩ් සෙනෙට් සභික ආතර් පු ගෝර්මන්, සේවකයින් ඉවත් කර ගැනීමට උපකාර කිරීම සඳහා දිවයිනට සැපයුම් නැව් රැගෙන යාම සඳහා නාවික යුද නෞකාවක් ඉල්ලා සිටියේය.[23] 1898 ජූලි මාසයේදී, හයිටි නාවික අද්මිරාල් හැමර්ටන් කිලික් සමඟ ඇති කරගත් ගිවිසුමක් අවලංගු කරමින්, නවාසා හි ඉතිරිව තිබූ උපකරණ සහ සැපයුම් ඉවත් කර ගැනීමට පොස්පේට් සමාගමට ඉඩ සැලසෙන පරිදි, හයිටි ජාතිකයන් පිරිසක් දූපත අත්පත් කරගෙන සමාගමේ වත්කම් අත්පත් කර ගත්හ. ඔවුන්ට යන්ත්‍රෝපකරණ ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකි වූ අතර පතල් කැණීම නතර විය.[24] නවාසා පොස්පේට් සමාගම බංකොලොත් වූ අතර 1900 සැප්තැම්බර් මාසයේදී එක්සත් ජනපදයේ වෙන්දේසියේදී දිවයින විකුණන ලදී.[25] විකිණීම පිළිබඳ ආරවුලක් හේතුවෙන් දිවයිනේ පතල් කැණීම නැවත ආරම්භ කිරීමේ උත්සාහයන් අඩාල වූ අතර 1900 දෙසැම්බර් සිට 1901 මැයි දක්වා නවස්සා හි කොන්ත්‍රාත් සේවකයින් හතර දෙනෙකු පාහේ අතහැර දමන ලදී.[26] 1857 සහ 1898 අතර, දිවයිනෙන් ආසන්න වශයෙන් පවුම් මිලියන 1 (කිලෝග්‍රෑම් 450,000) පොස්පේට් නිධි ඉවත් කරන ලදී.[27]

1901 සිට වර්තමානය දක්වා

[සංස්කරණය]
1930 මැයි 10 වන දින හයිටි වෙත පැරිෂ්-ස්මිත්සෝනියානු ගවේෂණය අතරතුර ඇලෙක්සැන්ඩර් වෙට්මෝර් විසින් එස්පෙරනාසා නෞකාවෙන් ගන්නා ලද නවාසා හි ඡායාරූපයක්.

1905 දී, එක්සත් ජනපද ප්‍රදීපාගාර සේවය නවස්සා දූපත නව ප්‍රදීපාගාරයක් සඳහා හොඳ ස්ථානයක් ලෙස හඳුනා ගත්තේය. කෙසේ වෙතත්, ආලෝකය සඳහා සැලසුම් සෙමින් ඉදිරියට ගියේය. 1914 දී පැනමා ඇළ විවෘත කිරීමත් සමඟ, කියුබාව සහ හයිටි අතර සුළං මාර්ගය හරහා ඇමරිකානු නැගෙනහිර මුහුදු තීරය සහ ඇළ අතර නැව්ගත කිරීම නවස්සා ප්‍රදේශයේ වැඩි වූ අතර එය නාවික කටයුතු සඳහා අනතුරක් විය. 1913 දී නවාස්සා හි ප්‍රදීපාගාරයක් ඉදිකිරීම සඳහා කොංග්‍රසය ඩොලර් 125,000 ක් වෙන් කළ අතර,[28] 1917 දී ප්‍රදීපාගාර සේවය මුහුදු මට්ටමේ සිට අඩි 395 (මීටර් 120) ක් උස දූපතේ 162-අඩි (මීටර 49) නවාස්සා දූපතේ ආලෝකය ඉදි කළේය. ඒ සමඟම, දිවයිනේ රැහැන් රහිත විදුලි පණිවුඩ මධ්‍යස්ථානයක් ස්ථාපිත කරන ලදී. 1929 දී ප්‍රදීපාගාර සේවය ස්වයංක්‍රීය බීකනයක් ස්ථාපනය කරන තෙක් එහි ජීවත් වීමට පාලකයෙකු සහ සහායකයින් දෙදෙනෙකු පවරන ලදී.[29]

1939 දී ප්‍රදීපාගාර සේවාව අවශෝෂණය කිරීමෙන් පසු, එක්සත් ජනපද වෙරළාරක්ෂක බලකාය වාර්ෂිකව දෙවරක් ආලෝකයට සේවය කළේය. දෙවන ලෝක යුද්ධ කාලය සඳහා එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාව නිරීක්ෂණ ස්ථානයක් පිහිටුවන ලදී. එතැන් සිට දූපත ජනාවාස වී නොමැත. හයිටියේ ධීවරයින්, ප්‍රධාන වශයෙන් නවස්සා අවට ජලයේ මසුන් අල්ලති.

1930 දී හයිටි වෙත පැරිෂ්-ස්මිත්සෝනියානු ගවේෂණයේ කොටසක් ලෙස, ස්මිත්සෝනියානු ස්වභාව විද්‍යාඥයින් වන ඇලෙක්සැන්ඩර් වෙට්මෝර් සහ වොස්ටන් පෙරිගෝ නවසා හි නතර වී දිවයිනේ පක්ෂීන් සහ අනෙකුත් භූමිෂ්ඨ සහ සමුද්‍ර වනජීවීන්ගේ උදාහරණ ලේඛනගත කර එකතු කළහ.[30]

1917 සිට 1996 දක්වා, නවසා එක්සත් ජනපද වෙරළාරක්ෂක බලකායේ පරිපාලනය යටතේ පැවතුනි. 1996 දී, වෙරළාරක්ෂක බලකාය නවසා හි ආලෝකය විසුරුවා හරින ලද අතර එමඟින් දිවයින කෙරෙහි එහි උනන්දුව අවසන් විය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, අභ්‍යන්තර දෙපාර්තමේන්තුව ප්‍රදේශයේ සිවිල් පරිපාලනය සඳහා වගකීම භාර ගත් අතර, දිවයින එහි දූපත් කටයුතු කාර්යාලය යටතේ තැබීය.[31] සංඛ්‍යානමය අරමුණු සඳහා, නවසා යනු දැන් යල් පැන ගිය එක්සත් ජනපද විවිධ කැරිබියන් දූපත් යන යෙදුම සමඟ කාණ්ඩගත කර ඇති අතර දැන් එක්සත් ජනපද කුඩා පිටත දූපත් ලෙස ගුවානෝ දූපත් පනත යටතේ එක්සත් ජනපදය විසින් හිමිකම් කියන අනෙකුත් දූපත් සමඟ කාණ්ඩගත කර ඇත.[32]

1997 දී, ඇමරිකානු ගැලවුම්කරුවෙකු වන බිල් වොරන්, ගුවානෝ දූපත් පනත මත පදනම්ව, රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවට නවාසා හිමිකම ලබා දුන්නේය.[33] 1997 මාර්තු 27 වන දින, අභ්‍යන්තර කටයුතු දෙපාර්තමේන්තුව එම ප්‍රකාශය ප්‍රතික්ෂේප කළේ, ගුවානෝ දූපත් පනත අදාළ වන්නේ, හිමිකම් පෑමේ අවස්ථාවේ දී, එක්සත් ජනපදයට "අදාළ නොවන" දූපත් සඳහා පමණක් බවයි. දෙපාර්තමේන්තුවේ මතය වූයේ, නවාසා එක්සත් ජනපදයට "අදාළ" බවත්, ගුවානෝ දූපත් පනත යටතේ "හිමිකම් පෑමට නොහැකි" බවත්ය.[15]

වොෂින්ටන් ඩී.සී. හි සමුද්‍ර සංරක්ෂණ මධ්‍යස්ථානය විසින් මෙහෙයවන ලද 1998 විද්‍යාත්මක ගවේෂණයක්, නවාසා "කැරිබියානු ජෛව විවිධත්වයේ අද්විතීය සංරක්ෂණය" ලෙස විස්තර කළේය. වඳවී යාම කිහිපයක් හැරුණු විට, දිවයිනේ ඉඩම් සහ අක්වෙරළ පරිසර පද්ධති බොහෝ දුරට 20 වන සියවසේ නොනැසී පවතී.[34]

ජාතික වනජීවී රැකවරණය

[සංස්කරණය]
ඉදිරිපසින් ආලෝක පාලකයාගේ නිවාස සහිත නවාසා දූපතේ ප්‍රදීපාගාරය.

1999 සැප්තැම්බර් මාසයේදී, එක්සත් ජනපද මත්ස්‍ය හා වනජීවී සේවය විසින් නවාසා දූපත ජාතික වනජීවී සරණාගතය පිහිටුවන ලද අතර, එය දිවයින වටා අක්කර 1,344 (වර්ග කිලෝ මීටර 5.44) ක භූමි ප්‍රමාණයක් සහ නාවික සැතපුම් 12 (කිලෝ මීටර 22.2) ක සාගර වාසස්ථානයකින් සමන්විත වේ. එම වසරේම අගභාගයේදී, නවාසා සඳහා සම්පූර්ණ පරිපාලන වගකීම දූපත් කටයුතු කාර්යාලයෙන් එක්සත් ජනපද මත්ස්‍ය හා වනජීවී සේවයට මාරු කරන ලදී.[35][31]

ජාතික වනජීවී සරණාගතය කොරල් පර පරිසර පද්ධති, ස්වදේශික වනජීවීන් සහ ශාක ආරක්ෂා කරන අතර නවාසා දූපත සහ ඒ අවට විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ සඳහා අවස්ථා සපයයි. නවාසා දූපතේ විශාල මුහුදු පක්ෂි ජනපද ඇති අතර, රතු පාද සහිත බූබි (සුලා සුලා) 5,000 කට අධික සංඛ්‍යාවක් කූඩු කරති. නවාසා ආවේණික කටුස්සන් විශේෂ හතරකට නිවහන වේ. තවත් ආවේණික කටුස්සන් දෙදෙනෙකු වන සයික්ලූරා කෝර්නූටා ඔන්චියෝප්සිස් සහ ලියොසෙෆලස් එරෙමිටස් වඳ වී ගොස් ඇත.[36]

නවාසා ආලෝක පාලකයාගේ නිවාසයේ නටබුන්

කැරිබියන් දූපත් ජාතික වනජීවී සරණාගත සංකීර්ණයේ කොටසක් ලෙස නවාසා දූපත NWR පරිපාලනය කෙරේ. අනතුරුදායක වෙරළබඩ තත්ත්වයන් සහ විශේෂ වාසස්ථාන ආරක්ෂා කිරීම සඳහා, නවාසාව සාමාන්‍ය ජනතාවට වසා ඇති අතර, අමුත්තන්ට එහි භෞමික ජලයට හෝ ගොඩබිමට ඇතුළු වීමට මත්ස්‍ය හා වනජීවී සේවයෙන් අවසර අවශ්‍ය වේ.[37][38][39]

දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු, ආධුනික ගුවන්විදුලි ක්‍රියාකරුවන් ඉඳහිට භූමියෙන් ක්‍රියාත්මක වීමට පැමිණේ. ඇමරිකානු ගුවන්විදුලි රිලේ ලීගය විසින් නවාසාට "ආයතනික" (රට) තත්ත්වය ලබා දී ඇත.[40] ඇමතුම් ලකුණ උපසර්ගය KP1 වේ.[40]

එය ජාතික වනජීවී සරණාගතයක් බවට පත් වූ දා සිට, ආධුනික ගුවන්විදුලි ක්‍රියාකරුවන්ට නැවත නැවතත් ඇතුළුවීම ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත.[40] 2014 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී, 2015 පෙබරවාරි මාසයේදී සති දෙකක DX-පෙඩිෂන් සඳහා අවසර ලබා දෙන ලදී.[41] K1N ලෙස නම් කරන ලද මෙහෙයුම, සම්බන්ධතා 138,409 ක් ලබා ගත්තේය.[42]

භූගෝලය, භූ විෂමතාව සහ පරිසරය

[සංස්කරණය]
නවාසා දූපත ඇතුළත් සිතියම (NIMA, 1996)

නවාසා දූපත වර්ග සැතපුම් 2.1 (කිලෝමීටර 5.4) පමණ භූමි ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වේ. එය හයිටියේ නිරිතදිග අර්ධද්වීපයට බටහිරින් සැතපුම් 35 (කිලෝමීටර 56) ක් ද,[43][44] කියුබාවේ ග්වාන්ටනාමෝ බොක්කෙහි එක්සත් ජනපද නාවික කඳවුරට දකුණින් සැතපුම් 103 (කිලෝමීටර 166) ක් ද, ජැමෙයිකා නාලිකාවේ හයිටි ප්‍රධාන භූමියේ සිට ජැමෙයිකාව දක්වා මාර්ගයෙන් හතරෙන් එකක් පමණ දුරින් ද පිහිටා ඇත.

නවාසා ප්‍රදීපාගාරය වන නවාසා දූපත් ආලෝකයට දකුණින් යාර 110 (මීටර් 100) ක් ඩනිං හිල් හි අඩි 250 (මීටර් 76) ක උන්නතාංශයකට ළඟා වේ.[45] මෙම ස්ථානය නිරිතදිග වෙරළ තීරයේ සිට යාර 440 (මීටර් 400) ක් හෝ ලුලු බොක්කෙන් නැගෙනහිරින් යාර 655 (මීටර් 600) ක් දුරින් පිහිටා ඇත.

නවාසා දූපතේ භූමි ප්‍රදේශය බොහෝ දුරට නිරාවරණය වූ කොරල් සහ හුණුගල් වලින් සමන්විත වන අතර, දිවයින අඩි 30 සිට 50 දක්වා (මීටර් 9.1 සිට 15.2 දක්වා) උස සිරස් සුදු කඳු බෑවුම් වලින් වටවී ඇත, නමුත් එළු රංචුවලට ආධාර කිරීමට ප්‍රමාණවත් තණකොළ ඇත. මෙම දූපත ගස් විශේෂ හතරකින් යුත් වනාන්තරයකින් වැසී ඇත: කෙටි කොළ සහිත අත්තික්කා (Ficus populnea var. brevifolia), පරෙවි ප්ලම් (Coccoloba diversifolia), මැස්ටික් (Sideroxylon foetidissimum) සහ විෂ දැව (Metopium brownei).[46][47]

පරිසරය

[සංස්කරණය]
නවාසා දූපත, දිවයින වටා බෑවුම් සහිත සහ පාෂාණමය වෙරළ තීරයක් ඇත.

නවාසා දූපතේ භූ විෂමතාවය, පරිසර විද්‍යාව සහ නූතන ඉතිහාසය පුවර්ටෝ රිකෝ සහ ඩොමිනිකන් ජනරජය අතර මොනා ඡේදයේ පිහිටි කුඩා හුණුගල් දූපතක් වන මොනා දූපතට සමාන වේ. මෙම දූපත් කලක් ගුවානෝ කැණීම් මධ්‍යස්ථාන වූ අතර දැන් එක්සත් ජනපදය සඳහා ස්වභාව රක්ෂිත වේ.

තාවකාලික හයිටි ධීවරයින් සහ අනෙකුත් අය නවාසා දූපතේ කඳවුරු බැඳගෙන සිටිති. තවමත්, එය ජනාවාස වී නොමැත.[46] නවාසා හි වරායන් හෝ වරායන් නොමැත, අක්වෙරළ නැංගුරම් පොළවල් පමණි, එහි එකම ස්වාභාවික සම්පත ගුවානෝ ය. ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් වලින් සමන්විත වන්නේ යැපුම් මසුන් ඇල්ලීම සහ වාණිජ ට්‍රෝලින් ක්‍රියාකාරකම් ය. 2009 දී නිරිතදිග හයිටියේ ධීවරයින් පිළිබඳ සමීක්ෂණයකින් ඇස්තමේන්තු කර ඇත්තේ ප්‍රධාන වශයෙන් ඇන්සේ ඩි'හයිනෝල්ට් ඇරොන්ඩිස්මන්ට් හි ධීවරයින් 300 ක් පමණ දිවයින අසල නිතිපතා මසුන් ඇල්ලූ බවයි.[48]

දේශීය උරග විශේෂ අටක් සිටි අතර, ඒ සියල්ල නවාසා දූපතට ආවේණික යැයි විශ්වාස කෙරේ, නැතහොත් ඒවා විය: කොම්ප්ටස් බැඩියස් (ඇන්ගුයිඩ් කටුස්සෙක්), ඇරිස්ටෙලිගර් කොක්‍රේනේ (හූනන්), ස්ෆෙරොඩැක්ටිලස් බෙකී (හූනන්), ඇනොලිස් ලෝන්ගිසෙප්ස් (ඇනෝල්), සයික්ලූරා කෝර්නූටා ඔන්චියොප්සිස් (රයිනෝසිරස් ඉගුවානා හි ආවේණික උප විශේෂයක්), ලියොසෙෆලස් එරෙමිටස් (කැරලි සහිත වලිග කටුස්සෙක්), ට්‍රොපිඩොෆිස් බුකුලෙන්ටස් (වාමන බෝවා) සහ ටයිෆ්ලොප්ස් සල්කැටස් (කුඩා සර්පයෙක්).[49] මේවායින් පළමු හතර දෙනා බහුලව දක්නට ලැබෙන අතර,[49] ඊළඟ තුන වඳ වී ගොස් ඇති අතර, අන්තිමයා දූපතේ වාසය කරන වල් බළලුන්, බල්ලන් සහ ඌරන් නිසා වඳ වී ගොස් ඇති බව පෙනේ.

2012 දී, කැරිබියානු දූපතේ බහුලව දක්නට ලැබෙන ගල්පර ගොඩනඟන කොරල් විශේෂයක් වන ඇක්‍රොපෝරා පැල්මාටා (එල්කෝන් කොරල්) දිවයින අසල ජලය යට පිහිටා තිබුණි. ඉතිරි කොරල් හොඳ තත්ත්වයේ පවතින බව සොයා ගන්නා ලදී.[50]

පක්ෂීන්

[සංස්කරණය]

අවට සාගර ජලය සහිත මෙම දූපත, රතු පාද සහිත බූබි සහ විශ්මයජනක ෆ්‍රිගේට් කුරුල්ලන් මෙන්ම සුදු ඔටුන්න හිමි පරවියන් සිය ගණනක් අභිජනන ජනපද සඳහා සහාය වන බැවින්, බර්ඩ්ලයිෆ් ඉන්ටර්නැෂනල් විසින් වැදගත් කුරුළු ප්‍රදේශයක් (IBA) ලෙස පිළිගෙන ඇත.

සමුද්‍රීය මායිම් ආරවුල්

[සංස්කරණය]

මෙම ආරවුල එක්සත් ජනපදය සහ ජැමෙයිකාව, කියුබාව සහ හයිටි අතර සමුද්‍ර කලාප නිශ්චිතව සීමා කිරීම මෙන්ම ජැමෙයිකාව, කියුබාව සහ හයිටි අතර එක්වන ස්ථානයේ සමුද්‍ර මායිම තීරණය කිරීම වළක්වා ඇත.[51][52] 1977 දී කියුබාව-හයිටි සමුද්‍ර මායිම් ගිවිසුම අත්සන් කිරීමේදී කියුබාව සමඟ සමාන දුර මායිම් ගණනය කිරීම තීරණය කිරීමේ අරමුණු සඳහා දිවයින නොසලකා හරින ලදී; කියුබාව හයිටියේ දූපතට හිමිකම් පෑමට සහාය දක්වයි.[53]

යොමු කිරීම්

[සංස්කරණය]
  1. ^ a b c "Navassa Island" (in en). The World Factbook. Langley, Virginia: Central Intelligence Agency. 2024-07-02. https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/navassa-island/. 
  2. ^ a b D'Invilliers, E. V. (1891-01-01). "The Phosphate Deposits of the Island of Navassa". Geological Society of America Bulletin (ඉංග්‍රීසි බසින්). 2 (1): 75–84. doi:10.1130/GSAB-2-75. ISSN 0016-7606.
  3. ^ "GAO/OGC-98-5 - U.S. Insular Areas: Application of the U.S. Constitution". U.S. Government Printing Office. නොවැම්බර් 7, 1997. සැප්තැම්බර් 27, 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය මාර්තු 23, 2013.
  4. ^ Blocher, Joseph; Gulati, Mitu (2022). "Navassa: Property, Sovereignty, and the Law of the Territories". Yale Law Journal. 131 (8): Introduction.
  5. ^ "Navassa Island: The U.S.'s 160-year Forgotten Tragedy | History News Network". historynewsnetwork.org. සම්ප්‍රවේශය 2019-05-14.
  6. ^ Spadi, Fabio. "NAVASSA: LEGAL NIGHTMARES IN A BIOLOGICAL HEAVEN?". IBRU Boundary and Security Bulletin, Autumn 2001. p. 116. දෙසැම්බර් 1, 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය නොවැම්බර් 22, 2017.
  7. ^ "Navassa: America's Forgotten Caribbean Island". The Institute of World Politics (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2021-02-10. සම්ප්‍රවේශය 2022-12-06.
  8. ^ "Windows on Haiti: Navassa Island". windowsonhaiti.com. නොවැම්බර් 2, 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය පෙබරවාරි 12, 2015.
  9. ^ Constitution de 1874. Port-au-Prince: Haiti.
  10. ^ An America Territory in Haiti, Posted September 29, 2011, CNN iReport
  11. ^ Serge Bellegarde (ඔක්තෝබර් 1998). "Navassa Island: Haiti and the U.S. – A Matter of History and Geography". windowsonhaiti.com. ඔක්තෝබර් 29, 2007 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය පෙබරවාරි 6, 2008.
  12. ^ Moreau de Saint Mery, Mederic Louis Elie (1798). Description topographique, physique, civile, politique et historique de la partie française de l'isle Saint-Domingue [Topographical, physical, civil, political and historical description of the French part of the island of Saint-Domingue] (ප්‍රංශ බසින්). Vol. 2nd. pp. 741–742. සම්ප්‍රවේශය 5 May 2020 – via Google Books. On prétend qu'on a pu gravir assez haut sur la Hotte pour découvrir dans un jour très-serein, la Navasse, petite île entre Saint-Domingue & la Jamaïque, & placée a environ 22 lieues dans l'Ouest du Cap Tiburon, qui lui-même est à envion douze lieues de la Hotte. (ප්‍රංශ බසින්)
  13. ^ Dubois, Laurent (2004). Avengers of the New World: The Story of the Haitian Revolution. Cambridge, Massachusetts: The Belknap Press of Harvard University Press. p. 10.
  14. ^ "Windows on Haiti: Navassa Island". windowsonhaiti.com. නොවැම්බර් 2, 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය පෙබරවාරි 12, 2015.
  15. ^ a b "GAO/OGC-98-5 - U.S. Insular Areas: Application of the U.S. Constitution". U.S. Government Printing Office. නොවැම්බර් 7, 1997. සැප්තැම්බර් 27, 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය මාර්තු 23, 2013.
  16. ^ Did the US steal an island covered in bird poop from Haiti? A fortune is in dispute, (By Jacqueline Charles), November 26, 2020, Miami Herald
  17. ^ සැකිල්ල:Cite archive
  18. ^ Fanning, Leonard M. (1957). "Guano Islands for Sale" (PDF). Maryland Historical Magazine. 52 (4): 347. සම්ප්‍රවේශය October 29, 2021.
  19. ^ Brennen Jensen (මාර්තු 21, 2001). "Poop Dreams". Baltimore City Paper. ඔක්තෝබර් 25, 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය නොවැම්බර් 16, 2012.
  20. ^ a b Hyles, Joshua (23 June 2017). Inter-American Relations: Past, Present, and Future Trends (ඉංග්‍රීසි බසින්). Cambridge Scholars Publishing. pp. 155–158. ISBN 978-1-4438-7390-1.
  21. ^ "Island of Navassa: A Terrible Hurricane and Its Results". The Daily Picayune. Vol. XXXIX, no. 267. New Orleans, Louisiana. 1875-10-19. p. 2.
  22. ^ Harrison, Benjamin. State of the Union Addresses of Benjamin Harrison. February 10, 2018 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය March 29, 2015 – via Project Gutenberg.
  23. ^ "Aid for Navassa Island". The New York Times. Vol. XLVII, no. 15076. 1898-05-06. p. 1 – via Times Machine.
  24. ^ "Haitians Seize Navassa", The New York Times XLVII (15128): p. 2, 1898-07-06, https://nyti.ms/3u1KVT4 
  25. ^ "Island Sold at Auction". The New York Times. Vol. L, no. 15821. 1900-09-22. p. 1 – via Times Machine.
  26. ^ "To Be Rescued from Navassa Island". The New York Times. Vol. L, no. 16036. 1901-05-31. p. 1 – via Times Machine.
  27. ^ Miller, Margaret W.; Halley, Robert B.; Gleason, Arthur C. R. (2008). "Reef Geology and Biology of Navassa Island". In Riegl, Bernhard M.; Dodge, Richard E. (eds.). Coral Reefs of the USA (ඉංග්‍රීසි බසින්). Dordrecht, Netherlands: Springer Netherlands. p. 408. doi:10.1007/978-1-4020-6847-8_10. ISBN 978-1-4020-6847-8.
  28. ^ "United States Court of Appeals". www.cadc.uscourts.gov. සම්ප්‍රවේශය 2023-09-19.
  29. ^ උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; නවාසා දූපතේ ඉතිහාසය lhouse නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
  30. ^ Abbot, C. G. (1931). Annual Report of the Board of Regents of The Smithsonian Institution: 1930 (PDF) (Report). Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office. p. 35 – via Internet Archive.
  31. ^ a b "Navassa Island". Washington, D.C.: U.S. Department of the Interior. ජූනි 12, 2015. අගෝස්තු 15, 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය මාර්තු 3, 2018.
  32. ^ "Warren v. United States". මැයි 17, 2010 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
  33. ^ Fesperman, Dan (1998-07-19). "A Man's Claim to Guano Knee-Deep in Bureaucracy". Baltimore Sun. සම්ප්‍රවේශය 2022-12-07.
  34. ^ "Scientists Give Glowing Report of Untouched Island". January 4, 2010 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
  35. ^ U.S. Geological Survey (August 2000). "Navassa Island: A Photographic Tour (1998–1999)". U.S. Geological Survey. නොවැම්බර් 19, 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය නොවැම්බර් 18, 2012.{{cite web}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  36. ^ Robert Powell. "Island Lists Of West Indian Amphibians And Reptiles" (PDF). සම්ප්‍රවේශය July 15, 2012.
  37. ^ "Navassa Island: Plan Your Visit". U.S. Fish & Wildlife Service.
  38. ^ "Navassa NWR Fact Sheet" (PDF). U.S. Fish & Wildlife Service.
  39. ^ "Navassa Island: Permits". U.S. Fish & Wildlife Service.
  40. ^ a b c Joe Phillips (නොවැම්බර් 2, 2005). "Ohio DXers Denied Descheo Island (KP5) Landing Permit". The ARRL Letter Vol 24 No 06. ජනවාරි 5, 2013 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය නොවැම්බර් 17, 2012.
  41. ^ "KP1-5 Project Gets Permission to Activate Navassa Island (KP1) in January 2015". ARRL, the national association for Amateur Radio. ඔක්තෝබර් 22, 2014. ඔක්තෝබර් 19, 2015 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය මාර්තු 31, 2016.
  42. ^ "K1N Navassa Island DXpedition is Ham Radio History". www.arrl.org. නොවැම්බර් 15, 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත.
  43. ^ Rohter, Larry (ඔක්තෝබර් 19, 1998). "Whose Rock Is It? And, Yes, the Haitians Care". The New York Times. සම්ප්‍රවේශය සැප්තැම්බර් 16, 2019.
  44. ^ Ewan W. Anderson (27 January 2014). Global Geopolitical Flashpoints: An Atlas of Conflict. Taylor & Francis. pp. 277–. ISBN 978-1-135-94101-7.
  45. ^ Latta, Steven; Rimmer, Christopher; Keith, Allan; Wiley, James; Raffaele, Herbert A.; McFarland, Kent; Fernandez, Eladio (23 April 2010). Birds of the Dominican Republic and Haiti. Princeton University Press. pp. 9–. ISBN 978-1-4008-3410-5.
  46. ^ a b CoRIS - NOAA's coral reef information system. "Navassa Island". National Oceanic and Atmospheric Administration. නොවැම්බර් 2, 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය නොවැම්බර් 16, 2012.
  47. ^ "Wildlife & Habitat—Navassa Island". U.S. Fish & Wildlife Service. සැප්තැම්බර් 7, 2017. සම්ප්‍රවේශය සැප්තැම්බර් 16, 2019.
  48. ^ Fondation pour la Protection de la Biodiversité Marine (August 2009). Rapid Survey of Haitian Fishing Villages Exploiting Resources at Navassa Island (PDF) (Report). සම්ප්‍රවේශය 2022-12-19.
  49. ^ a b Powell, Robert (2003). Reptiles of Navassa Island. සංරක්ෂණය කළ පිටපත ජූලි 25, 2013 at the Wayback Machine Avila University.
  50. ^ "Strangest island in the Caribbean may be a sanctuary for critically endangered coral". ජූලි 16, 2012. ඔක්තෝබර් 19, 2017 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය ජූලි 20, 2017. Strangest island in the Caribbean may be a sanctuary for critically endangered coral. Julian Smith. 16 July 2012. Retrieved 11 January 2018.
  51. ^ Roth, Patrice. "Maritimes Spaces: Multiple low level disputes". Caribbean Atlas. University of Caen Normandy. සම්ප්‍රවේශය 5 May 2020.
  52. ^ Tavares, António José Chrystêllo d'Oliveira Santos (2015). "Annex III: Los Contenciosos Marítimos en el Caribe: Zonas en Litigio Objeto y Carácter del Litigio Elementos y Estado Actual de los Litigios" [Appendix III: Maritime Disputes in the Caribbean: Areas in Litigation Object and Nature of the Litigation Elements and Current Status of the Litigation]. Essequibo o Pomo da Discórdia: Diferendo Territorial Entre a Venezuela e a Guiana [Essequibo the Bone of Discord: Territorial Dispute Between Venezuela and Guyana] (MRI) (ස්පාඤ්ඤ බසින්). Lisbon, Portugal: Universidade NOVA de Lisboa. pp. 128, 129.
  53. ^ Tavares 2015, පිටු අංකය: 128.
උතුරු ඇමරිකාවේ ස්වෛරී රාජ්‍යයන් සහ යැපෙන භූමි ප්‍රදේශ ලැයිස්තුව
"https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=නවාසා_දූපත&oldid=739093" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි