Jump to content

ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ හි ඉතිහාසය

විකිපීඩියා වෙතින්

භූ විද්‍යාත්මක ඉතිහාසය

[සංස්කරණය]

නූතන ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ සෑදෙන දූපත් පිහිටා ඇත්තේ ලෙසර් ඇන්ටිලස් කණ්ඩායමේ දකුණු කෙළවරේ ය.

ආදිවාසී ජනතාව

[සංස්කරණය]

ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ යන දෙකම මුලින් පදිංචි කරන ලද්දේ දකුණු ඇමරිකාව හරහා පැමිණි ආදිවාසීන් විසිනි. ට්‍රිනිඩෑඩ් ප්‍රථම වරට පදිංචි කරන ලද්දේ අවම වශයෙන් වසර 7,002 කට පෙර පූර්ව කෘෂිකාර්මික පුරාවිද්‍යා ජනතාව විසින් වන අතර එය කැරිබියානු දූපත්වල මුල්ම ජනාවාස කොටස බවට පත් විය.[1] නිරිතදිග ට්‍රිනිඩෑඩ් හි බන්වාරි හෝඩුවාව යනු ක්‍රි.පූ. 5000 පමණ කාලයකට අයත් කැරිබියන් දූපත් වල පැරණිතම සහතික කළ පුරාවිද්‍යාත්මක ස්ථානයයි. ඊළඟ සියවස් පුරා සංක්‍රමණ රැළි කිහිපයක් සිදු වූ අතර, ඒවා ඒවායේ පුරාවිද්‍යාත්මක නටබුන් වල වෙනස්කම් මගින් හඳුනාගත හැකිය.[1] යුරෝපීය සම්බන්ධතා අවධියේදී, ට්‍රිනිඩෑඩ් නෙපෝයා සහ සුප්පෝයා ඇතුළු විවිධ අරවාකන් කතා කරන කණ්ඩායම් සහ යාඕ වැනි කැරිබන් කතා කරන කණ්ඩායම් විසින් අත්පත් කරගෙන සිටි අතර, ටොබැගෝ දූපත් කැරිබ්වරුන් සහ ගැලිබි විසින් අත්පත් කරගෙන සිටියේය.

යුරෝපීය යටත් විජිතකරණය

[සංස්කරණය]

ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස් ට්‍රිනිඩෑඩ් නැරඹූ පළමු යුරෝපීයයා වූ අතර, 1498 දී ඇමරිකාවට ඔහුගේ තෙවැනි ගමනේදීය.[1][2] ඔහු ටොබැගෝව ඈත ක්ෂිතිජයේ දුටු බව වාර්තා කර, එය බෙලාෆෝමා ලෙස නම් කළ නමුත්, දිවයිනට ගොඩ බැස නැත.[3]

1595 දී ට්‍රිනිඩෑඩ් හි ස්පාඤ්ඤ ජනාවාසයක් වැටලූ ඉංග්‍රීසි මුහුදු කොල්ලකරු වෝල්ටර් රැලී

1530 ගණන්වල ඇන්ටෝනියෝ ද සෙඩෙනෝ, ට්‍රිනිඩෑඩ් දූපත යටත් කර ගැනීමේ අරමුණින් සිටි ස්පාඤ්ඤ සොල්දාදුවෙක්, දිවයිනේ ආදිවාසී ජනගහනය යටත් කර ගැනීමේ අරමුණින්, මිනිසුන්ගෙන් යුත් කුඩා හමුදාවක් සමඟ එහි නිරිතදිග වෙරළට ගොඩ බැස්සේය. සෙඩෙනෝ සහ ඔහුගේ මිනිසුන් බොහෝ අවස්ථාවලදී ස්වදේශික ජනතාව සමඟ සටන් කළ අතර, පසුව බලකොටුවක් ඉදි කළහ. ඊළඟ දශක කිහිපය සාමාන්‍යයෙන් ස්වදේශික ජනතාව සමඟ යුද්ධවල යෙදුණු අතර, 1592 දී "කැසික්" (ස්වදේශික ප්‍රධානියා) වන්නවනාරේ (ගුවානගුවානාරේ ලෙසද හැඳින්වේ) නූතන ශාන්ත ජෝසප් අවට ප්‍රදේශය ඩොමින්ගෝ ද වේරා ඊ ඉබාර්ගුවෙන්ට ලබා දී දිවයිනේ තවත් කොටසකට පසුබැස ගියේය.[4] පසුව සැන් ජෝස් ද ඔරුනා ජනාවාසය 1592 දී ඇන්ටෝනියෝ ද බෙරියෝ විසින් මෙම භූමියේ ස්ථාපිත කරන ලදී.[1] ඉන් ටික කලකට පසු ඉංග්‍රීසි මුහුදු කොල්ලකරුවෙකු වන වෝල්ටර් රැලී 1595 මාර්තු 22 වන දින දකුණු ඇමරිකාවේ පිහිටා ඇති බවට දිගු කලක් තිස්සේ පැතිර ගිය "එල් ඩොරාඩෝ" ("රන් නගරය") සොයා ට්‍රිනිඩෑඩ් වෙත පැමිණියේය.[1] ඔහු සැන් ජෝස් නගරයට පහර දී, ඇන්ටෝනියෝ ඩි බෙරියෝ අල්ලාගෙන ප්‍රශ්න කළ අතර, ඔහුගෙන් සහ කැසික් ටොපියාවාරිගෙන් බොහෝ තොරතුරු ලබා ගත්තේය; ඉන්පසු රැලී ඔහුගේ ගමන ගිය අතර, ස්පාඤ්ඤ අධිකාරිය යථා තත්ත්වයට පත් කරන ලදී.[5]

මේ අතර, 1620-40 ගණන් වලදී ටොබැගෝ ජනාවාස කිරීමට යුරෝපීය බලවතුන් විසින් බොහෝ උත්සාහයන් දැරූ අතර, ලන්දේසි, ඉංග්‍රීසි සහ කුරෝනියානුවන් (කෝර්ලන්ඩ් ආදිපාදවරයා සහ සෙමිගලියා, දැන් ලැට්වියාවේ කොටසක්) දිවයින යටත් විජිතකරණය කිරීමට උත්සාහ කළේ එතරම් සාර්ථක නොවූ බැවිනි.[6][7] 1654 සිට ලන්දේසි සහ කෝර්ලන්ඩර්වරු වඩාත් ආරක්ෂිත ස්ථානයක් ලබා ගැනීමට සමත් වූ අතර, පසුව ප්‍රංශ පදිංචිකරුවන් සිය ගණනක් එක් වූහ.[6] සීනි, ඉන්ඩිගෝ සහ රම් නිෂ්පාදනය මත පදනම් වූ වතු ආර්ථිකයක් වර්ධනය වූ අතර, ඔවුන් ඉක්මනින්ම යුරෝපීය යටත් විජිතවාදීන්ට වඩා විශාල සංඛ්‍යාවක් අභිබවා ගියහ.[7][6] ටොබැගෝ ප්‍රංශය, නෙදර්ලන්තය සහ බ්‍රිතාන්‍යය අතර මතභේදයට තුඩු දෙන මූලාශ්‍රයක් බවට පත්වීමත් සමඟ විශාල බලකොටු සංඛ්‍යාවක් ඉදිකරන ලද අතර, 1814 ට පෙර දිවයින 31 වතාවක් පමණ අතට මාරු වූ අතර, එය පුළුල් මුහුදු කොල්ලකෑම් මගින් උග්‍ර විය.[7] 1762 සිට 1781 දක්වා ටොබැගෝ අල්ලා ගැනීමට බ්‍රිතාන්‍යයන් සමත් වූ අතර, පසුව එය ප්‍රංශ ජාතිකයන් විසින් අල්ලා ගන්නා ලද අතර, බ්‍රිතාන්‍යය දිවයින නැවත අත්පත් කර ගන්නා තෙක් 1793 දක්වා ඔවුන් පාලනය කළහ.[7]

ට්‍රිනිඩෑඩ් හි 17 වන සියවස ප්‍රධාන සිදුවීමකින් තොරව බොහෝ දුරට ගෙවී ගිය නමුත්, ස්වදේශික ජනගහනය පාලනය කිරීමට සහ පාලනය කිරීමට ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් දැරූ අඛණ්ඩ උත්සාහයන්ට බොහෝ විට දැඩි ලෙස විරුද්ධ විය.[1] 1687 දී ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ගයනාහි ආදිවාසී ජනතාවගේ පරිවර්තනයන් සඳහා කතෝලික කැටලන් කැපුචින් පූජකවරුන්ට වගකීම පැවරුණි.[1] ඔවුන් ට්‍රිනිඩෑඩ් හි දූත මණ්ඩල කිහිපයක් ආරම්භ කළ අතර, රාජ්‍යයෙන් සහාය සහ පොහොසත් ලෙස අරමුදල් සපයන ලද අතර, එමඟින් ස්වදේශික ජනයා කෙරෙහි ඔවුන්ට එන්කොමියෙන්ඩා අයිතිය ද ලබා දුන් අතර, එහිදී ස්වදේශික ජනයාට ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයින්ට ශ්‍රමය සැපයීමට බල කෙරුනි.[1] එවැනි එක් මෙහෙයුමක් වූයේ 1689 දී පිහිටුවන ලද සැන්ටා රෝසා ද අරිමා ය. ටකරිගුවා සහ අරෞකා (අරූකා) හි පැරණි එන්කොමියෙන්ඩාස් හි ආදිවාසීන් තවදුරටත් බටහිරට ගෙන යන ලදී.[තහවුරු කර නොමැත] 1689 දී සැන් රෆායෙල් එන්කොමියෙන්ඩා හි ආදිවාසීන් කැරලි ගසා පූජකවරුන් කිහිප දෙනෙකු මරා, පල්ලියකට පහර දී, ස්පාඤ්ඤ ආණ්ඩුකාර ජෝස් ද ලියොන් වයි එචල්ස් මරා දැමූ විට ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් සහ ආදිවාසීන් අතර උත්සන්න වූ ආතතීන් ප්‍රචණ්ඩත්වයෙන් අවසන් විය. ආණ්ඩුකාර පාර්ශවයේ ඝාතනයට ලක්වූවන් අතර, කෞරා, ටකරිගුවා සහ අරවුකා හි නෙපුයෝ ගම්මානවල මිෂනාරි පූජක ජුවාන් මැසියන් ද සොටෝමයර් ද විය. ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් දරුණු ලෙස ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කළ අතර, ඇරීනා සංහාරය ලෙසින් ප්‍රකට වූ සිද්ධියකදී ස්වදේශික ජනයා සිය ගණනක් ඝාතනය කළහ.[1] එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, ස්පාඤ්ඤ වහල්-පහරදීම අඛණ්ඩව පැවතීම සහ ඔවුන්ට ප්‍රතිශක්තිකරණයක් නොමැති හඳුන්වා දුන් රෝගයේ විනාශකාරී බලපෑම, ඊළඟ සියවසේ අවසානය වන විට ස්වදේශික ජනගහනය මුළුමනින්ම පාහේ අතුගා දමන ලදී.[8][1]

මෙම කාල පරිච්ඡේදය තුළ ට්‍රිනිඩෑඩ් යනු මධ්‍යම ඇමරිකාව, වර්තමාන මෙක්සිකෝව සහ පසුව නිරිතදිග එක්සත් ජනපදය බවට පත් වූ ප්‍රදේශය සමඟ නව ස්පාඤ්ඤයේ උපරාජිකත්වයට අයත් දූපත් පළාතක් විය.[9] මුහුදු කොල්ලකරුවන්ගේ ප්‍රහාර කිහිපයකින් පසුව 1757 දී අගනුවර සැන් ජෝස් ද ඔරුනා සිට පුවර්ටෝ ද එස්පානා (නූතන ස්පාඤ්ඤ වරාය) වෙත ගෙන යන ලදී.[10] කෙසේ වෙතත්, ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් කිසි විටෙකත් දූපත් යටත් විජිතකරණය කිරීමට කිසිදු සාමූහික උත්සාහයක් නොගත්තේය; මෙම යුගයේ ට්‍රිනිඩෑඩ් තවමත් බොහෝ දුරට වනාන්තරයක් වූ අතර, ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් කිහිප දෙනෙකුගෙන් සහ ස්වදේශික ජනතාව දහස් ගණනකින් සමන්විත විය.[9] ඇත්ත වශයෙන්ම, 1777 හි ජනගහනය 1,400 ක් පමණක් වූ අතර ට්‍රිනිඩෑඩ් හි ස්පාඤ්ඤ යටත් විජිතකරණය දුර්වල ලෙස පැවතුනි.[තහවුරු කර නොමැත]

ප්‍රංශ පදිංචිකරුවන්ගේ ගලා ඒම

[සංස්කරණය]

1777 දී, ප්‍රංශ ක්‍රියෝල් ජාතිකයෙකු සමඟ විවාහ වූ කපිතාන් ජෙනරාල් ලුයිස් ද උන්සාගා 'ලෙ කොන්සිලියටූර්' ට්‍රිනිඩෑඩ් හි නිදහස් වෙළඳාමට ඉඩ දුන් අතර, ප්‍රංශ පදිංචිකරුවන් ආකර්ෂණය කර ගත් අතර එහි ආර්ථිකය කැපී පෙනෙන ලෙස දියුණු විය.[11] ට්‍රිනිඩෑඩ් ජනාකීර්ණ නොවූ බැවින්, ග්‍රෙනාඩාවේ ජීවත් වූ ප්‍රංශ ජාතික රූම් ද ශාන්ත ලෝරන්ට්, 1783 නොවැම්බර් 4 වන දින ස්පාඤ්ඤ රජු වන III වන චාල්ස්ගෙන් සෙඩුලා ද පොබ්ලාසියන් ලබා ගැනීමට සමත් විය.[12] 1776 දී රජු විසින් සෙඩුලා ද පොබ්ලාසියන් එකක් කලින් ප්‍රදානය කර තිබුණද, ප්‍රතිඵල නොපෙන්වූ අතර, එබැවින් නව සෙඩුලා වඩාත් ත්‍යාගශීලී විය. ස්පාඤ්ඤයේ රජුට පක්ෂපාතී බවට දිවුරුම් දීමට කැමති රෝමානු කතෝලික විදේශීය පදිංචිකරුවන්ට එය වසර 10 ක් සඳහා නොමිලේ ඉඩම් සහ බදු නිදහස් කිරීම් ප්‍රදානය කළේය. ඉඩම් ප්‍රදානය සෑම නිදහස් පුරුෂයෙකුටම, කාන්තාවකට සහ දරුවෙකුටම ෆැනෙගා 30 ක් (හෙක්ටයාර 13/අක්කර 32) වූ අතර ඔවුන් රැගෙන ආ සෑම වහලෙකුටම එයින් අඩක් විය. නව සෙඩුලාවේ නියමයන් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන් නව ආණ්ඩුකාර ජෝස් මාරියා චාකොන් යවන ලදී.[12]

ප්‍රංශ විප්ලවයට වසර කිහිපයකට පෙර සෙඩුලා නිකුත් කරන ලදී. එම කැලඹිලි සහිත කාල පරිච්ඡේදය තුළ, ප්‍රංශ වැවිලිකරුවන් ඔවුන්ගේ වහලුන්, නිදහස් වර්ණ ගැන්වූවන් සහ මුලටෝවරුන් සමඟ අසල්වැසි මාර්ටිනික්, ශාන්ත ලුසියා, ග්‍රෙනාඩා, ග්වාඩලූප් සහ ඩොමිනිකා දූපත් වලින් ට්‍රිනිඩෑඩ් වෙත සංක්‍රමණය වූ අතර, එහිදී ඔවුන් කෘෂිකර්මාන්තය පදනම් කරගත් ආර්ථිකයක් (සීනි සහ කොකෝවා) ස්ථාපිත කළහ.[9] මෙම නව සංක්‍රමණිකයන් බ්ලැන්චිසූස්, චැම්ප්ස් ෆ්ලියර්ස්, පැරමින්,[13] කැස්කැඩ්, කැරනේජ් සහ ලැවෙන්ටිල් යන ප්‍රදේශවල දේශීය ප්‍රජාවන් පිහිටුවා ගත්හ.

එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, 1789 අවසානය වන විට ට්‍රිනිඩෑඩ්හි ජනගහනය 15,000 ට වඩා වැඩි වූ අතර, 1797 වන විට පෝර්ට් ඔෆ් ස්පේන් හි ජනගහනය වසර පහක් තුළ 3,000 ට අඩු සිට 10,422 දක්වා වැඩි විය. මිශ්‍ර වාර්ගික පුද්ගලයින්, ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයන්, අප්‍රිකානුවන්, ප්‍රංශ ජනරජ සොල්දාදුවන්, විශ්‍රාමික මුහුදු කොල්ලකරුවන් සහ ප්‍රංශ වංශවත් අයගෙන් සමන්විත විවිධ ජනගහනයක් සිටියහ.[9] ට්‍රිනිඩෑඩ්හි මුළු ජනගහනය 17,718 ක් වූ අතර, ඉන් 2,151 ක් යුරෝපීය සම්භවයක් ඇති අය වූ අතර, 4,476 ක් "නිදහස් කළු ජාතිකයින් සහ වර්ණවත් ජනතාව" වූ අතර, 10,009 ක් වහල්භාවයට පත් වූවන් වූ අතර 1,082 ක් ස්වදේශික ජනතාව වූහ.[තහවුරු කර නොමැත] ස්පාඤ්ඤ පාලන සමයේදී (සහ පසුව බ්‍රිතාන්‍ය පාලන සමයේදී පවා) ජනාවාසකරණයේ විරලත්වය සහ ජනගහන වර්ධනයේ මන්දගාමී අනුපාතය හේතුවෙන් ට්‍රිනිඩෑඩ් බටහිර ඉන්දීය කොදෙව්හි අඩුම ජනගහනයක් සහිත යටත් විජිතයක් බවට පත් වූ අතර, අවම වශයෙන් සංවර්ධනය වූ වතු යටිතල පහසුකම් ඇත.[14]

බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය

[සංස්කරණය]
1797 දී බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ අල්ලා ගැනීම පෙන්වන පදක්කමක්.

බ්‍රිතාන්‍යයන් ට්‍රිනිඩෑඩ් කෙරෙහි දැඩි උනන්දුවක් දැක්වීමට පටන් ගෙන තිබූ අතර, 1797 දී ජෙනරාල් ශ්‍රීමත් රැල්ෆ් ඇබර්ක්‍රොම්බිගේ නායකත්වයෙන් යුත් බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාවක් ට්‍රිනිඩෑඩ් ආක්‍රමණයක් දියත් කළේය.[15] ඔහුගේ බලඇණිය බොකාස් හරහා යාත්‍රා කර චගුවාරාමාස් වෙරළට ඔබ්බෙන් නැංගුරම් ලා තිබුණි. සංඛ්‍යාවෙන් බරපතල ලෙස වැඩි වූ චාකෝන් සටන් නොකර බ්‍රිතාන්‍යයන්ට යටත් වීමට තීරණය කළේය.[15] මේ අනුව ට්‍රිනිඩෑඩ් බොහෝ දුරට ප්‍රංශ භාෂාව කතා කරන ජනගහනයක් සහ ස්පාඤ්ඤ නීති සහිත බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටක යටත් විජිතයක් බවට පත් විය.[9] බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය පසුව ඇමියන්ස් ගිවිසුම (1802) යටතේ විධිමත් කරන ලදී.[15] යටත් විජිතයේ පළමු බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුකාරයා වූයේ තෝමස් පික්ටන් ය, කෙසේ වෙතත් වධහිංසා පැමිණවීම සහ අත්තනෝමතික අත්අඩංගුවට ගැනීම ඇතුළුව බ්‍රිතාන්‍ය අධිකාරිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ඔහු දැරූ දැඩි ප්‍රවේශය නිසා ඔහු නැවත කැඳවනු ලැබීය.[15]

1797 දී ට්‍රිනිඩෑඩ්හි සමීක්ෂණ සිතියමක්

බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය එක්සත් රාජධානියෙන් සහ නැගෙනහිර කැරිබියන් හි බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිතවලින් පදිංචිකරුවන් ගලා ඒමට හේතු විය. ඉංග්‍රීසි, ස්කොට්ලන්ත, අයර්ලන්ත, ජර්මානු සහ ඉතාලි පවුල් මෙන්ම 1812 යුද්ධයේදී බ්‍රිතාන්‍යය වෙනුවෙන් සටන් කළ සහ දකුණු ට්‍රිනිඩෑඩ් හි ඉඩම් ලබා දුන් "මෙරිකින්ස්" ලෙස හැඳින්වෙන නිදහස් කළු ජාතිකයින් කිහිප දෙනෙකු ද පැමිණියහ.[16][17][18] බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය යටතේ, නව රාජ්‍යයන් නිර්මාණය කරන ලද අතර වහලුන් ආනයනය වැඩි විය, කෙසේ වෙතත් මේ කාලය වන විට අහෝසි කිරීමේවාදයට සහයෝගය විශාල ලෙස වැඩි වී තිබූ අතර එංගලන්තයේ වහල් වෙළඳාම ප්‍රහාරයට ලක් විය.[14][19] 1833 දී වහල්භාවය අහෝසි කරන ලද අතර, ඉන් පසුව හිටපු වහලුන් "ආධුනිකත්ව" කාල පරිච්ඡේදයක් සඳහා සේවය කළහ. 1837 දී පෘතුගීසි වහලුන් විසින් අල්ලාගෙන පසුව බ්‍රිතාන්‍ය නාවික හමුදාව විසින් බේරා ගන්නා ලද බටහිර අප්‍රිකානු වහල් වෙළෙන්දෙකු වූ ඩාගා, දේශීය රෙජිමේන්තුවට බඳවා ගන්නා ලදී. ඩාගා සහ ඔහුගේ සගයන් පිරිසක් ශාන්ත ජෝසප් හි බැරැක්කවල කැරලි ගසා නැගෙනහිර දෙසට තම මව්බිමට ආපසු යාමට උත්සාහ කළහ. අරිමා නගරයෙන් පිටත මිලීෂියා ඒකකයක් විසින් කැරලිකරුවන්ට සැඟවී පහර දෙන ලදී. කැරැල්ල 40 දෙනෙකු පමණ මරණයට පත් කරමින් මර්දනය කරන ලද අතර, පසුව දාගා සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම ශාන්ත ජෝසප් හිදී ක්‍රියාත්මක කරන ලදී.[20] 1838 අගෝස්තු 1 වන දින ආධුනිකත්ව ක්‍රමය සම්පූර්ණ විමුක්තියෙන් අවසන් විය.[18] කෙසේ වෙතත්, 1838 දී ජනගහන සංඛ්‍යාලේඛන පිළිබඳ දළ විශ්ලේෂණයක් ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ එහි අසල්වැසි දූපත් අතර වෙනස පැහැදිලිව හෙළි කරයි: 1838 දී වහලුන් නිදහස් කිරීමෙන් පසු ට්‍රිනිඩෑඩ්හි සිටියේ වහලුන් 17,439 ක් පමණක් වන අතර, වහල් හිමියන්ගෙන් 80% ක් එක් අයෙකුට 10 කටත් වඩා අඩු සංඛ්‍යාවක් වහල්භාවයට පත් කර ඇත.[21] ඊට වෙනස්ව, ට්‍රිනිඩෑඩ් මෙන් දෙගුණයක් විශාල ජැමෙයිකාවේ වහලුන් 360,000 ක් පමණ සිටියහ.[22]

ඉන්දියානු ගිවිසුම්ගත කම්කරුවන්ගේ පැමිණීම

[සංස්කරණය]
ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ වෙත අලුතින් පැමිණි ගිවිසුම්ගත ඉන්දියානු කම්කරුවන්.

අප්‍රිකානු වහලුන් නිදහස් කිරීමෙන් පසු බොහෝ දෙනෙක් වතුකරයේ වැඩ කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, බොහෝ විට ස්පාඤ්ඤ වරායට නැගෙනහිරින් පිහිටි ලැවෙන්ටිල් සහ බෙල්මොන්ට් වැනි නාගරික ප්‍රදේශවලට සංක්‍රමණය වූහ.[18] එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස උග්‍ර කෘෂිකාර්මික ශ්‍රමික හිඟයක් මතුවිය. බ්‍රිතාන්‍යයන් මෙම හිඩැස පිරවූයේ ගිවිසුම්ගත කිරීමේ ක්‍රමයක් ඇති කරමිනි. ඉන්දියානුවන්, චීන සහ පෘතුගීසි ඇතුළු විවිධ ජාතීන් මෙම ක්‍රමය යටතේ ගිවිසුම් ගත විය.[23] මෙයින් නැගෙනහිර ඉන්දියානුවන් විශාලතම සංඛ්‍යාවෙන් ආනයනය කරන ලදී, 1845 මැයි 1 වන දින සිට, මුස්ලිම්වරුන්ට අයත් නෞකාවක් වන ෆැටෙල් රසාක් හි ට්‍රිනිඩෑඩ් වෙත පළමු නෞකාවෙන් ඉන්දියානුවන් 225 දෙනෙකු ගෙන එන ලදී.[18][24] ඉන්දියානුවන්ගේ ගිවිසුම්ගත කිරීම 1845 සිට 1917 දක්වා පැවති අතර, එම කාලය තුළ උක් වතුවල වැඩ කිරීමට ඉන්දියානුවන් 147,000 කට වැඩි පිරිසක් ට්‍රිනිඩෑඩ් වෙත පැමිණියහ.[25]

ගිවිසුම්ගත ගිවිසුම් සමහර විට සූරාකෑමට ලක් වූ අතර, හියු ටින්කර් වැනි ඉතිහාසඥයින් එය "නව වහල් ක්‍රමයක්" ලෙස හැඳින්වීමට තරම්. මෙම විස්තර තිබියදීත්, එය සැබවින්ම නව ආකාරයක වහල්භාවයක් නොවීය, මන්ද කම්කරුවන්ට ගෙවනු ලැබූ බැවින්, කොන්ත්‍රාත්තු සීමිත වූ අතර, වහල්භාවය අහෝසි කරන විට පුද්ගලයෙකු තවත් කෙනෙකුගේ දේපළක් බවට අදහස ඉවත් කර තිබුණි.[26] ඊට අමතරව, ගිවිසුම්ගත ශ්‍රමයේ සේවා යෝජකයින්ට තම සේවකයින්ට කස පහර දීමට හෝ කස පහර දීමට නීතිමය අයිතියක් නොතිබුණි; ගිවිසුම්ගත නීති ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ප්‍රධාන නීතිමය අවසරය වූයේ උසාවිවල නඩු පැවරීම, පසුව දඩ මුදල් හෝ (බොහෝ විට) සිර දඬුවම් නියම කිරීමයි.[27] 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී පුද්ගලයින් වසර පහක කාලයක් සඳහා ගිවිසුම්ගත කරන ලද අතර, දෛනික වැටුප ශත 25 ක් වැනි අඩු මුදලකට ලබා දෙන ලද අතර, ඔවුන්ගේ කොන්ත්‍රාත් කාලය අවසානයේ ඉන්දියාවට ආපසු යාම සහතික කරන ලදී. කෙසේ වෙතත්, කම්කරුවන් රඳවා තබා ගැනීම සඳහා බොහෝ විට බලහත්කාර ක්‍රම භාවිතා කරන ලද අතර, වැවිලිකරුවන් තම ශ්‍රමය ඉතා ඉක්මනින් අහිමි වන බවට පැමිණිලි කිරීමෙන් පසු 1854 සිට ගිවිසුම්ගත ගිවිසුම් ඉක්මනින් වසර 10 දක්වා දීර්ඝ කරන ලදී.[14][18] ආපසු පැමිණීමේ ඡේදය වෙනුවට, බ්‍රිතාන්‍ය බලධාරීන් ඉක්මනින් පදිංචි වීමට දිරිගැන්වීම සඳහා ඉඩම් කොටස් ලබා දීමට පටන් ගත් අතර, 1902 වන විට, ට්‍රිනිඩෑඩ් හි උක් වගාකරුවන්ගෙන් අඩකට වඩා ස්වාධීන උක් ගොවීන් විසින් නිෂ්පාදනය කරන ලදී; ඔවුන්ගෙන් බහුතරයක් ඉන්දියානුවන් විය.[28] ගිවිසුම්ගත ක්‍රමය යටතේ අත්විඳින ලද දුෂ්කර තත්වයන් තිබියදීත්, ඉන්දියානු සංක්‍රමණිකයින්ගෙන් 90% ක් පමණ ඔවුන්ගේ ගිවිසුම්ගත ගිවිසුම් කාලය අවසානයේ ට්‍රිනිඩෑඩ් ඔවුන්ගේ ස්ථිර නිවහන බවට පත් කිරීමට තෝරා ගත්හ.[29] යටත් විජිතයට ඇතුළු වන ඉන්දියානුවන් ද ඇතැම් ඔටුන්න හිමි නීතිවලට යටත් වූ අතර එමඟින් ඔවුන් ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝහි සෙසු ජනගහනයෙන් වෙන් කරන ලදී. වතුකරයෙන් පිටව ගියහොත් ඔවුන් සමඟ අවසර පත්‍රයක් රැගෙන යාමේ අවශ්‍යතාවය සහ නිදහස් වුවහොත්, ඔවුන්ගේ "නිදහස් පත්‍රිකා" හෝ ගිවිසුම් කාලය සම්පූර්ණ කිරීම පෙන්නුම් කරන සහතිකය රැගෙන යාම වැනි නීති රීති තිබුණි.[30]

ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝහි යටත් විජිත ධජය, 1889–1958
1887 ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ පනත
පාර්ලිමේන්තු පනත
එක්සත් රාජධානියේ පාර්ලිමේන්තුව
දිගු මාතෘකාවට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ ජනපද එක් ජනපදයක් බවට පත් කිරීමට මහරජතුමියට කවුන්සිලයේ නියෝගයක් මගින් හැකි වන පරිදි පනතක්.
උපුටා ගැනීම50 & 51 Vict. c. 44
දිනයන්
රාජකීය අනුමැතිය1887 සැප්තැම්බර් 16
ආරම්භය1887 සැප්තැම්බර් 16
වෙනත් නීති සම්පාදනය
අවලංගු වීමබටහිර ඉන්දීය කොදෙව් පනත 1962
Status: Unknown
මුලින් පනවන ලද ව්‍යවස්ථාවේ පෙළ

කෙසේ වෙතත්, ටොබැගෝහි පදිංචි වූයේ ඉන්දියානුවන් ස්වල්ප දෙනෙක් වන අතර, අප්‍රිකානු වහලුන්ගෙන් පැවත එන්නන් දිවයිනේ ජනගහනයෙන් බහුතරයක් බවට පත්විය. 19 වන සියවසේ මැද සිට අග දක්වා පැවති ආර්ථික පසුබෑමක් පුළුල් දරිද්‍රතාවයට හේතු විය.[31] 1876 දී රොක්ස්බරෝ වතුයායේ ඇති වූ අතෘප්තිය කෝලාහලයක් බවට පත් වූ අතර, පොලිස් නිලධාරියෙකු මිය යාමෙන් පසු බෙල්මානා නැගිටීම ලෙස හැඳින්වෙන සිදුවීමක් විය.[31] බ්‍රිතාන්‍යයන් අවසානයේ පාලනය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමට සමත් විය; කෙසේ වෙතත්, කැළඹිලි හේතුවෙන් ටොබැගෝහි ව්‍යවස්ථාදායක සභාව විසුරුවා හැරීමට ඡන්දය දුන් අතර 1877 දී දූපත ඔටුන්න හිමි ජනපදයක් බවට පත්විය.[31] සීනි කර්මාන්තය බිඳවැටීමට ආසන්න තත්ත්වයක පැවති අතර දූපත තවදුරටත් ලාභදායී නොවූ හෙයින්, බ්‍රිතාන්‍යයන් 1889 දී ටොබැගෝව ඔවුන්ගේ ට්‍රිනිඩෑඩ් ජනපදයට අනුයුක්ත කළහ.[32][33]

20 වන සියවසේ මුල් භාගය

[සංස්කරණය]
1953 දී ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ මුද්දරවල රැජිනගේ රුව.

1903 දී, පෝර්ට් ඔෆ් ස්පේන් හි නව ජල අනුපාත හඳුන්වාදීමට එරෙහි විරෝධතාවක් කෝලාහලයක් දක්වා පුපුරා ගියේය; පුද්ගලයින් 18 දෙනෙකු වෙඩි තබා ඝාතනය කරන ලද අතර, රතු මන්දිරය (රජයේ මූලස්ථානය) ගින්නෙන් හානි විය.[32] 1913 දී සීමිත බලතල සහිත ප්‍රාදේශීය තේරී පත් වූ සභාවක් හඳුන්වා දෙන ලදී.[32] ආර්ථික වශයෙන් ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ ප්‍රධාන වශයෙන් කෘෂිකාර්මික ජනපදයක් ලෙස පැවතුනි; උක් සමඟ, කොකෝවා (කොකෝවා) බෝගය ද 19 වන සියවසේ අගභාගයේ සහ 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේ ආර්ථික ඉපැයීම් සඳහා බෙහෙවින් දායක විය.

1919 නොවැම්බර් මාසයේදී, නැව් තටාක සේවකයින් නරක කළමනාකරණ පිළිවෙත්, ඉහළ ජීවන වියදමට සාපේක්ෂව අඩු වැටුප් සම්බන්ධයෙන් වැඩ වර්ජනයක නිරත විය.[34] වරාය හරහා භාණ්ඩ අවම වශයෙන් ගෙනයාම සඳහා වැඩ වර්ජන කඩන්නන් ගෙන එන ලදී. 1919 දෙසැම්බර් 1 වන දින, වැඩ වර්ජනයේ යෙදුණු නැව් තටාක සේවකයින් වරායට කඩා වැදී වැඩවර්ජන කඩන්නන් පලවා හැරියේය.[34] ඉන්පසු ඔවුන් පෝර්ට් ඔෆ් ස්පාඤ්ඤයේ රජයේ ගොඩනැගිලි වෙත පෙළපාළි යාමට පටන් ගත්හ. එකම දුක්ගැනවිලි ඇති අනෙකුත් වෘත්තීය සමිති සහ සේවකයින් බොහෝ දෙනෙක් නැව් තටාක සේවක වර්ජනයට එක් වූ අතර එය මහා වැඩ වර්ජනයක් බවට පත් කළහ.[34] ප්‍රචණ්ඩත්වය ඇති වූ අතර එය මර්දනය කරන ලද්දේ බ්‍රිතාන්‍ය නාවික නෞකාවක් වන HMS කල්කටාවේ නාවිකයින්ගේ සහාය ඇතිව පමණි. වර්ජනය මගින් ඇති කරන ලද එකමුතුකම එකල විවිධ ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් අතර සහයෝගීතාවයේ පළමු අවස්ථාව විය.[35] ඉතිහාසඥ බ්‍රින්ස්ලි සමරූ පවසන්නේ 1919 වැඩවර්ජන "යුද්ධයෙන් පසු වැඩෙන පන්ති විඥානයක් පැවති බවත් එය ඇතැම් විට වාර්ගික හැඟීම් ඉක්මවා ගිය බවත්" පෙන්නුම් කරන බවයි.[35]

කෙසේ වෙතත්, 1920 ගණන්වලදී, කොකෝවා කර්මාන්තයේ අසාර්ථකත්වයට සමගාමීව උක් කර්මාන්තයේ බිඳවැටීම, ට්‍රිනිඩෑඩ්හි ග්‍රාමීය හා කෘෂිකාර්මික කම්කරුවන් අතර පුළුල් මානසික අවපීඩනයක් ඇති කළ අතර කම්කරු ව්‍යාපාරයක නැගීම දිරිමත් කළේය. 1930 ගණන්වල මහා අවපාතය ආරම්භ වීමත් සමඟ දූපත් වල තත්ත්වය නරක අතට හැරුණු අතර, 1937 දී කම්කරු කෝලාහල ඇති වූ අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මරණ කිහිපයක් සිදුවිය.[36] කම්කරු ව්‍යාපාරය නාගරික කම්කරු පන්තිය සහ කෘෂිකාර්මික කම්කරු පන්තිය එක්සත් කිරීම අරමුණු කර ගෙන ඇත; ප්‍රධාන චරිත වූයේ ට්‍රිනිඩෑඩ් කම්කරු පක්ෂය (TLP) නායකත්වය දුන් ආතර් සිප්‍රියානි, බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍ය පුරවැසි සහ කම්කරු ස්වදේශීය නීති පක්ෂයේ ටුබල් උරියා "බස්" බට්ලර් සහ ට්‍රිනිඩෑඩ් පුරවැසි සංගමය (TCL), තෙල් බිම් කම්කරු වෘත්තීය සංගමය සහ සියලුම ට්‍රිනිඩෑඩ් සීනි වතු සහ කර්මාන්තශාලා කම්කරු සංගමයට නායකත්වය දුන් ඒඩ්‍රියන් කෝලා රියන්සි ය.[36] ව්‍යාපාරය වර්ධනය වන විට බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත පාලනයෙන් වැඩි ස්වාධීනත්වයක් සඳහා වන ඉල්ලීම් පුළුල් විය; බ්‍රිතාන්‍ය ස්වදේශ කටයුතු කාර්යාලය සහ බ්‍රිතාන්‍ය අධ්‍යාපනය ලැබූ ට්‍රිනිඩෑඩියානු ප්‍රභූව විසින් මෙම උත්සාහය දැඩි ලෙස අඩපණ කරන ලදී, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ශාක ප්‍රභූ පන්තියෙන් පැවත එන්නන් වූහ.

1940 ගණන් වලදී බ්‍රිතාන්‍යය විසින් ඇමරිකාවට බදු දුන් වොලර් ගුවන් හමුදා කඳවුරේ සොල්දාදුවෙක්.

1857 දී ඛනිජ තෙල් සොයා ගන්නා ලද නමුත් එය ආර්ථික වශයෙන් වැදගත් වූයේ 1930 ගණන්වල සහ පසුව උක් සහ කොකෝවා බිඳවැටීම සහ කාර්මිකකරණය වැඩිවීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස පමණි.[37][38][39] 1950 ගණන් වන විට ඛනිජ තෙල් ට්‍රිනිඩෑඩ්හි අපනයන වෙළඳපොලේ ප්‍රධාන ආහාරයක් බවට පත් වූ අතර ට්‍රිනිඩෑඩ් ජනගහනයේ සියලුම කොටස් අතර වර්ධනය වන මධ්‍යම පන්තියකට හේතු විය. ට්‍රිනිඩෑඩ්හි ප්‍රධාන කෘෂිකාර්මික භාණ්ඩ බිඳවැටීම, පසුව අවපාතය සහ තෙල් ආර්ථිකයේ නැගීම, රටේ සමාජ ව්‍යුහයේ ප්‍රධාන වෙනස්කම් වලට තුඩු දුන්නේය.

දෙවන ලෝක යුද්ධ සමයේදී ට්‍රිනිඩෑඩ්හි චගුවාරාමාස් සහ කුමුටෝ හි ඇමරිකානු හමුදා කඳවුරු පැවතීම සමාජයට ගැඹුරු බලපෑමක් ඇති කළේය. ඇමරිකානුවන් ට්‍රිනිඩෑඩ්හි යටිතල පහසුකම් බෙහෙවින් වැඩිදියුණු කළ අතර බොහෝ ප්‍රදේශවාසීන්ට හොඳ වැටුප් සහිත රැකියා ලබා දුන්හ; කෙසේ වෙතත්, දිවයිනේ ස්ථානගත කර ඇති තරුණ සොල්දාදුවන් විශාල සංඛ්‍යාවක් සිටීමේ සමාජීය බලපෑම් මෙන්ම ඔවුන්ගේ බොහෝ විට සැඟවුණු වාර්ගික අගතිය අමනාපයට හේතු විය.[32] ඇමරිකානුවන් 1961 දී පිටව ගියහ.[40]

පශ්චාත් යුධ සමයේදී බ්‍රිතාන්‍යයන් බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යය පුරා යටත් විජිතකරණයෙන් නිදහස් කිරීමේ ක්‍රියාවලියක් ආරම්භ කළහ. 1945 දී ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ වෙත විශ්වීය ඡන්ද අයිතිය හඳුන්වා දෙන ලදී.[32] දිවයිනේ දේශපාලන පක්ෂ මතු වූ නමුත්, ඒවා බොහෝ දුරට වාර්ගික රේඛා ඔස්සේ බෙදී ගියේය: අප්‍රිකානු-ට්‍රිනිඩෑඩියානුවන් සහ ටොබැගෝනියානුවන් ප්‍රධාන වශයෙන් සහාය දැක්වූයේ 1956 දී එරික් විලියම්ස් විසින් පිහිටුවන ලද මහජන ජාතික ව්‍යාපාරයට (PNM) වන අතර, ඉන්දු-ට්‍රිනිඩෑඩියානුවන් සහ ටොබැගෝනියානුවන් ප්‍රධාන වශයෙන් සහාය දැක්වූයේ 1953 දී භදාසේ සගන් මරාජ් විසින් පිහිටුවන ලද මහජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයට (PDP) වන අතර,[41] එය පසුව 1957 දී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කම්කරු පක්ෂයට (DLP) ඒකාබද්ධ විය.[42] බ්‍රිතාන්‍යයේ කැරිබියානු යටත් විජිත 1958 දී නිදහස සඳහා වූ වාහනයක් ලෙස බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් සම්මේලනය පිහිටුවා ගත් නමුත්, 1961 දී සාමාජික ජනමත විචාරණයකින් පසු ජැමෙයිකාව ඉවත් වීමෙන් පසු සම්මේලනය විසුරුවා හරින ලදී. පසුව ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ රජය තනිවම එක්සත් රාජධානියෙන් නිදහස ලබා ගැනීමට තෝරා ගත්තේය.[43]

සමකාලීන යුගය

[සංස්කරණය]
නිදහසේ නායකයින්
II වන එලිසබෙත්
රාජාණ්ඩුව
එරික් විලියම්ස්
අගමැති

ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ 1962 අගෝස්තු 31 වන දින එක්සත් රාජධානියෙන් නිදහස ලබා ගත්තේය.[39] කෙසේ වෙතත්, 1976 ජනරජ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සම්මත වන තෙක් II වන එලිසබෙත් ආණ්ඩුකාර ජෙනරාල් සොලමන් හොචෝයි විසින් දේශීයව නියෝජනය කරන ලද රාජ්‍ය නායකයා ලෙස රැඳී සිටියේය.[44]

මහජන ජාතික ව්‍යාපාරයේ එරික් විලියම්ස් පළමු අගමැති බවට පත් වූ අතර 1981 දක්වා එම ධුරයේ අඛණ්ඩව සේවය කළේය. නිදහසේ මුල් වසරවල විපක්ෂයේ ප්‍රමුඛ චරිතය වූයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කම්කරු පක්ෂයේ විපක්ෂ නායක රුද්‍රනාත් කැපිල්ඩියෝ ය. නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ පළමු කථානායකවරයා වූයේ ක්ලයිටස් ආර්නෝල්ඩ් තෝමසෝස් වන අතර සෙනෙට් සභාවේ පළමු සභාපතිවරයා වූයේ ජේ. හැමිල්ටන් මොරිස් ය. 1960 ගණන්වල කළු බල ව්‍යාපාරයක නැගීම දක්නට ලැබුණු අතර එය එක්සත් ජනපදයේ සිවිල් අයිතිවාසිකම් ව්‍යාපාරයෙන් අර්ධ වශයෙන් ආභාෂය ලැබීය. විරෝධතා සහ වැඩ වර්ජන සුලභ වූ අතර, 1970 අප්‍රේල් මාසයේදී පොලිසිය බැසිල් ඩේවිස් නම් විරෝධතාකරුවෙකු වෙඩි තබා ඝාතනය කළ විට සිදුවීම් ඉහළට පැමිණියේය.[42] නීතිය හා සාමය බිඳ වැටෙනු ඇතැයි බියෙන් අගමැති විලියම්ස් හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කළ අතර කළු බල නායකයින් බොහෝ දෙනෙකු අත්අඩංගුවට ගැනීමට නියෝග කළේය. කළු බල ව්‍යාපාරයට අනුකම්පා කළ සමහර හමුදා නායකයින්, විශේෂයෙන් රෆික් ෂා සහ රෙක්ස් ලසාල්, කැරැල්ලට උත්සාහ කළහ; කෙසේ වෙතත්, මෙය ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ වෙරළාරක්ෂක බලකාය විසින් අවලංගු කරන ලදී.[42] විලියම්ස් සහ පීඑන්එම් බලය රඳවා ගත් අතර, බොහෝ දුරට විපක්ෂයේ බෙදීම් හේතුවෙන්.[42]

1963 දී ටොබැගෝ සුළි කුණාටුවෙන් පහර දුන් අතර එය පුද්ගලයින් 30 දෙනෙකු මිය ගිය අතර දිවයින පුරා දැවැන්ත විනාශයක් ඇති කළේය.[45] මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, පසු දශක කිහිපය තුළ දිවයිනේ ප්‍රධාන ආදායම් මාර්ගය ලෙස කෘෂිකර්මාන්තය වෙනුවට සංචාරක ව්‍යාපාරය ආදේශ විය.[45] 1968 මැයි 1 වන දින, ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ, බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් සම්මේලනය අසාර්ථක වීමෙන් පසු, පැරණි බ්‍රිතාන්‍ය බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් ඉංග්‍රීසි කතා කරන රටවල් අතර දේශපාලනික නොව අඛණ්ඩ ආර්ථික සම්බන්ධතාවයක් ලබා දුන් කැරිබියානු නිදහස් වෙළඳ සංගමයට (CARIFTA) සම්බන්ධ විය. 1973 අගෝස්තු 1 වන දින, රට CARIFTA හි අනුප්‍රාප්තිකයා වන කැරිබියානු ප්‍රජාවේ (CARICOM) ආරම්භක සාමාජික රාජ්‍යයක් බවට පත් විය, එය කැරිබියානු රටවල් සහ ප්‍රදේශ කිහිපයක් අතර දේශපාලන හා ආර්ථික සංගමයකි.

1972 සහ 1983 වසර අතර, තෙල් මිල ඉහළ යාමෙන් සහ එහි භෞමික ජලයේ විශාල නව තෙල් නිධි සොයා ගැනීමෙන් රට විශාල ලාභයක් ලබා ගත් අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ජීවන තත්වයන් සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි කළ ආර්ථික උත්පාතයක් ඇති විය.[42] 1976 දී රට පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලය තුළ ජනරජයක් බවට පත් වූ නමුත්, එය එහි අවසාන අභියාචනාධිකරණය ලෙස ප්‍රිවි කවුන්සිලයේ අධිකරණ කමිටුව රඳවා ගත්තේය. ආණ්ඩුකාර ජෙනරාල් තනතුර ජනාධිපතිවරයාගේ තනතුරෙන් ප්‍රතිස්ථාපනය විය; මෙම බොහෝ දුරට චාරිත්‍රානුකූල භූමිකාව දැරූ පළමු පුද්ගලයා එලිස් ක්ලාක් ය.[46] 1980 දී ටොබැගෝ මන්ත්‍රී මණ්ඩලය නිර්මාණය කිරීමත් සමඟ ටොබැගෝට සීමිත ස්වයං පාලනයක් ලබා දෙන ලදී.[31]

2008 දී අගනුවර වන පෝර්ට් ඔෆ් ස්පේන්

1981 දී විලියම්ස් මිය ගිය අතර, ඔහු වෙනුවට 1986 දක්වා රට මෙහෙයවූ ජෝර්ජ් චේම්බර්ස් පත් කරන ලදී. මේ වන විට තෙල් මිල පහත වැටීම හේතුවෙන් අවපාතයක් ඇති වූ අතර එමඟින් උද්ධමනය සහ විරැකියාව ඉහළ ගියේය.[47] ප්‍රධාන විපක්ෂ පක්ෂ ප්‍රතිසංස්කරණය සඳහා වූ ජාතික සන්ධානය (NAR) යටතේ එක්සත් වී 1986 ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ මහ මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර, NAR නායක A. N. R. රොබින්සන් නව අගමැති බවට පත්විය.[48][42] රොබින්සන්ට බිඳෙනසුලු NAR සන්ධානය එකට තබා ගැනීමට නොහැකි වූ අතර, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ ව්‍යුහාත්මක ගැලපුම් වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක කිරීම සහ මුදල් අවප්‍රමාණය කිරීම වැනි ඔහුගේ ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ සමාජ නොසන්සුන්තාවයට හේතු විය. 1990 දී, යසින් අබු බකර් (කලින් ලෙනොක්ස් පිලිප් ලෙස හැඳින්විණි) විසින් මෙහෙයවන ලද ජමාත් අල් මුස්ලිමීන් සංවිධානයේ සාමාජිකයින් 114 දෙනෙකු රතු මන්දිරයට (පාර්ලිමේන්තු ආසනය) සහ එවකට රටේ එකම රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථානය වූ ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ රූපවාහිනියට කඩා වැදුණු අතර, ඔවුන් යටත් වීමට පෙර රොබින්සන් සහ රටේ රජය දින හයක් ප්‍රාණ ඇපයට තබා ගත්හ.[49] කුමන්ත්‍රණ නායකයින්ට සමාව ලබා දෙන බවට පොරොන්දු වූ නමුත්, ඔවුන් යටත් වූ පසු ඔවුන් අත්අඩංගුවට ගන්නා ලද අතර, අවසානයේ දීර්ඝ නීතිමය ගැටුම්වලින් පසුව නිදහස් කරන ලදී.[23]

කානිවල් හිදී ස්ටීල්පන් සංගීත කණ්ඩායම

1991 ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ මහ මැතිවරණයෙන් පසු පැට්‍රික් මැනිං යටතේ පීඑන්එම් නැවත බලයට පත්විය. ආර්ථිකයේ දියුණුවක් ප්‍රයෝජනයට ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙන් මැනිං 1995 දී කලින් මැතිවරණයක් කැඳවූ නමුත්, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස එල්ලා තැබූ පාර්ලිමේන්තුවක් ඇති විය. 1989 දී එන්ඒආර් වෙතින් වෙන් වූ විපක්ෂයේ එක්සත් ජාතික කොංග්‍රසයට (යූඑන්සී) එන්ඒආර් නියෝජිතයින් දෙදෙනෙකු සහාය දුන් අතර, ඒ අනුව ඔවුන් රටේ පළමු ඉන්දු-ට්‍රිනිඩෑඩියානු අගමැති බවට පත් වූ බස්ඩියෝ පාණ්ඩේ යටතේ බලය ලබා ගත්හ.[47][50] අවිනිශ්චිත මැතිවරණ ප්‍රතිඵල මාලාවක් නිසා ඇති වූ දේශපාලන ව්‍යාකූලත්වයකින් පසු, පැට්‍රික් මැනිං 2001 දී නැවත බලයට පත් වූ අතර, 2010 දක්වා එම තනතුර රඳවා ගත්තේය.

2003 දී රට දෙවන තෙල් උත්පාතයකට අවතීර්ණ වූ අතර, ඛනිජ තෙල්, ඛනිජ රසායනික ද්‍රව්‍ය සහ ස්වාභාවික වායු ආර්ථිකයේ කොඳු නාරටිය ලෙස දිගටම පවතී. සංචාරක ව්‍යාපාරය සහ රාජ්‍ය සේවය ටොබැගෝහි ආර්ථිකයේ ප්‍රධානතම අංගය වන නමුත් බලධාරීන් දිවයිනේ ආර්ථිකය විවිධාංගීකරණය කිරීමට උත්සාහ කර ඇත.[51] හවුල්කාරිත්වයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස 2010 දී අලුතින් පිහිටුවන ලද මහජන හවුල්කාරිත්ව සන්ධානය විසින් මැනිං පරාජය කරන ලද අතර, කම්ලා පර්සාඩ්-බිසෙසාර් රටේ පළමු කාන්තා අගමැතිනිය බවට පත්විය.[52][53][54] කෙසේ වෙතත්, 2015 දී කීත් රෝව්ලි යටතේ පීඑන්එම් විසින් පීපී පරාජය කරන ලදී.[55][56] 2020 අගෝස්තු මාසයේදී, පාලක මහජන ජාතික ව්‍යාපාරය මහ මැතිවරණය ජයග්‍රහණය කළ අතර, වත්මන් අගමැති කීත් රෝව්ලිට දෙවන වරටත් ධුරයේ රැඳී සිටීමට අවස්ථාව ලැබුණි.[57] 2024 ජනවාරි 3 වන දින, අගමැති කීත් රෝව්ලි 2025 ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ මහ මැතිවරණයට පෙර අගමැති ධුරයෙන් ඉවත් වීමට අදහස් කරන බව නිවේදනය කළේය. 2025 පෙබරවාරි 26 වන දින අගමැති කීත් රෝලි නිවේදනය කළේ මාර්තු 16 වන දින නිල වශයෙන් ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වන බවයි.[58] 2025 ජනවාරි 6 වන දින අගමැති කීත් රෝලි නිවේදනය කළේ, රොලිගෙන් පසු මහජන ජාතික ව්‍යාපාරයේ පාර්ලිමේන්තු කොකස් විසින් අමාත්‍ය ස්ටුවර්ට් යන්ග් අගමැති ලෙස තේරී පත් වූ බවයි.[59]

යොමු කිරීම්

[සංස්කරණය]
  1. ^ a b c d e f g h i j Rough Guides (2018), p. 249.
  2. ^ Williams (1964), pp. 7–8.
  3. ^ Carmichael (1961), p. 14.
  4. ^ Boomert, Arie. Trinidad, Tobago and the Lower Orinoco Interaction Sphere: An archaeological/ethnohistorical study. Universiteit Leiden, 2000, ISBN 90-90-13632-0
  5. ^ Williams (1964), pp. 11, 18.
  6. ^ a b c Ramerini, Marco. "Dutch and Courlanders on Tobago: A History of the First Settlements, 1628 – 1677". Colonial Voyage. 10 November 2012 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 23 November 2012.
  7. ^ a b c d Rough Guides (2018), p. 196.
  8. ^ Romero, Aldemaro (2003). "Death and Taxes: the Case of the Depletion of Pearl Oyster Beds in Sixteenth-Century Venezuela". Conservation Biology. 17 (4): 1016. Bibcode:2003ConBi..17.1013R. doi:10.1046/j.1523-1739.2003.01406.x. ISSN 0888-8892. S2CID 86335309. 12 March 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 3 September 2019.
  9. ^ a b c d e Besson, Gerard (27 August 2000). "Land of Beginnings – A historical digest", Newsday Newspaper.
  10. ^ Rough Guides (2018), p. 55.
  11. ^ Cazorla, Frank, Baena, Rose, Polo, David, Reder Gadow, Marion (2019). The Governor Louis de Unzaga (1717-1793) Pioneer in the birth of the United States and liberalism, Foundation, Malaga, pages: 21, 154–155, 163–165, 172, 188–191, 199.
  12. ^ a b Rough Guides (2018), p. 250.
  13. ^ "Paramin: a Forgotten World". Discover Trinidad & Tobago. 22 October 2013. 5 December 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 28 November 2014.
  14. ^ a b c Brereton, Bridget (1981). A History of Modern Trinidad 1783–1962. London: Heinemann Educational Books, ISBN 0-435-98116-1.
  15. ^ a b c d Rough Guides (2018), p. 251.
  16. ^ Brereton, Bridget (5 June 2013). "The Merikens again". Trinidad Express Newspapers. 20 December 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 20 December 2014.
  17. ^ McNish Weiss, John (2002). The Merikens: Free Black American settlers in Trinidad 1815-16 (2nd ed.). London: McNish & Weiss. ISBN 0-9526460-5-6.
  18. ^ a b c d e Rough Guides (2018), p. 252.
  19. ^ Williams (1964).
  20. ^ Rough Guides (2018), p. 126.
  21. ^ Williams (1964), pp. 84–85.
  22. ^ Meighoo, Kirk (2008). "Ethnic Mobilisation vs. Ethnic Politics: Understanding Ethnicity in Trinidad and Tobago Politics". Commonwealth & Comparative Politics. 46 (1): 101–127. doi:10.1080/14662040701838068. S2CID 153587532.
  23. ^ a b Rough Guides (2018), p. 253.
  24. ^ "1845: The East Indians and indentureship". Trinicenter.com. 8 August 1999. 17 January 2010 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 2 May 2010.
  25. ^ Deen, Shamshu (1994). Solving East Indian Roots in Trinidad. Freeport Junction. H.E.M. Enterprise, ISBN 976-8136-25-1.
  26. ^ Northrup, David (1995). Indentured labor in the age of imperialism, 1834-1922. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521480477. OCLC 31290367.
  27. ^ Brereton, Bridget (2010). "The Historical Background to the Culture of Violence in Trinidad and Tobago" (PDF). Caribbean Review of Gender Studies (4). 9 November 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත (PDF). සම්ප්‍රවේශය 9 November 2019.
  28. ^ "THE EXPERIENCE OF INDIAN INDENTURE IN TRINIDAD: ARRIVAL AND SETTLEMENT". www.caribbean-atlas.com. 17 April 2022 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 9 November 2019.
  29. ^ Jayaram, N.; Atal, Yogesh (24 May 2004). The Indian Diaspora: Dynamics of Migration. ISBN 9780761932185.
  30. ^ Mohammed, Patricia (2002). Gender Negotiations Among Indians in Trinidad 1917–1947. Palgrave Macmillan. ISBN 0-333-96278-8.
  31. ^ a b c d Rough Guides (2018), p. 239.
  32. ^ a b c d e Rough Guides (2018), p. 255.
  33. ^ Williams (1964), p. 149.
  34. ^ a b c Kiely 1996, පිටු අංකය: 66.
  35. ^ a b Kiely 1996, පිටු අංකය: 67.
  36. ^ a b Rough Guides (2018), p. 185.
  37. ^ The New Trinidad & Tobago – from the original by Jos. A. De Suze (1846–1941), Collins, 1965. Reprint 1972.
  38. ^ Trinidad and Tobago's Oil: An Illustrated Survey of the Oil Industry in Trinidad and Tobago. The Petroleum Association of Trinidad and Tobago, 1952.
  39. ^ a b "Railroad Map of Trinidad". World Digital Library. 1925. 11 March 2016 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 25 October 2013.
  40. ^ Rough Guides (2018), p. 96.
  41. ^ Munasinghe, Viranjini P. (5 September 2018). Callaloo or Tossed Salad?: East Indians and the Cultural Politics of Identity in Trinidad. Cornell University Press. ISBN 9781501729041. 15 April 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 12 October 2020.
  42. ^ a b c d e f Rough Guides (2018), p. 256.
  43. ^ Brereton, Bridget (1996). An introduction to the history of Trinidad and Tobago. Oxford: Heinemann Educational Publishers. pp. 103–105. ISBN 978-0-435-98474-8.
  44. ^ 1976 Republican Constitution සංරක්ෂණය කළ පිටපත 21 දෙසැම්බර් 2023 at the Wayback Machine. (Official Copy). Republic of Trinidad and Tobago.
  45. ^ a b Rough Guides (2018), p. 236.
  46. ^ Paul Donovan, "Obituary: Sir Ellis Clarke" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 5 ඔක්තෝබර් 2018 at the Wayback Machine, Independent Catholic News, 1 February 2011.
  47. ^ a b Rough Guides (2018), p. 257.
  48. ^ Nohlen, D (2005) Elections in the Americas: A data handbook, Volume I, p. 630, ISBN 978-0-19-928357-6.
  49. ^ Ryan, Selwyn (1991). The Muslimeen grab for power : race, religion, and revolution in Trinidad and Tobago. Port of Spain, Trinidad, West Indies: Inprint Caribbean. p. 82. ISBN 9789766080310.
  50. ^ "UNC Founder". United National Congress. 26 February 2013. 28 August 2019 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 23 August 2017.
  51. ^ "Business Branches Out". Discover Trinidad & Tobago. 22 December 2009. 10 July 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 13 September 2014.
  52. ^ Rough Guides (2018), p. 258.
  53. ^ "Archived copy". 27 September 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 25 May 2010.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) PNM lose to Peoples Partnership in Trinidad elections 2010. Ttgapers.com 24 May 2010.
  54. ^ Skard, Torild (2014) "Kamla Persad-Bissessar" in Women of power – half a century of female presidents and prime ministers worldwide, Bristol: Policy Press ISBN 978-1-44731-578-0, pp. 271–13.
  55. ^ Rough Guides (2018), p. 259.
  56. ^ "Rowley sworn in as T&T PM" සංරක්ෂණය කළ පිටපත 10 සැප්තැම්බර් 2015 at archive.today, Stabroek News, 9 September 2015.
  57. ^ "Trinidad and Tobago poll: Governing party claims victory". BBC News. 11 August 2020. 15 April 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය 6 April 2021.
  58. ^ "PM announces resignation date as March 16". www.guardian.co.tt (ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2025-02-26.
  59. ^ Reporter, Newsday (2025-01-06). "Stuart Young picked to be PM". Trinidad and Tobago Newsday (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). සම්ප්‍රවේශය 2025-01-07.
"https://si.wikipedia.org/w/index.php?title=ට්‍රිනිඩෑඩ්_සහ_ටොබැගෝ_හි_ඉතිහාසය&oldid=736410" වෙතින් සම්ප්‍රවේශනය කෙරිණි