ශ්‍රී ලංකාවේ අරාබිවරුන්ගේ ඉතිහාසය
පෘතුගීසීන් අප රටට පාවී එන විට සිංහල දේශයේ විදේශ වෙළදාමට බලෙන් ඇතු`ඵවීසිටයේමරක්කලයින්ය. ඉබන්බතූතාගේ වාර්ථාවලට අනුව 500ක් වූ ඇබිසීනියානු හමුදාවක් ආධාරයෙන් ඔවුන් සිංහලදේශයේ විදේශ වෙළදාම පාලනය කරගෙන ගියහ. සිංහල ඉතිහාසයේ සඳහන් වන අන්දමට සන්නද්ධ විදේශිකයින්කොළඹ කොටුව ග්‍රහනයට ගෙන විදේශීය වෙළදාම පාලනය කොට ගෙන සිටියහ. එය සිංහල දේශයටකොතරම් දරුණු ලෙස දැණුන දෙයක්ද යත් ගම්පල රාජධානියෙන් අලගක්කොගාර සෙනවියා කෝට්ටේටඑවීමටත් පසුව ගම්පොලින් කෝට්ටේට රාජධානිය මාරු කොට කෝට්ටේ රාජධානිය පවත්වාගෙන යාමට තරම්හේතු විය. සිංහල රාජ්‍යයටත් පීඩාවක්ව තිබූ මරක්කල සන්නදධ වෙළඳ අධිකාරියේ බල බිඳුනේ පෘතුගීසීන් මෙරටටපැමිණීමත් සමගයි. පෘතුගීසීන් ජන්මාන්තර සතුරන් වූ මරක්කලයින්ට එලව එලවා පහර දුන්හ. සොය සොයාමැරූහ . මෙතෙක් කල් සිංහල රජුට පීඩාවක් කල මරක්කලයින් පන බේරා ගැනීමට සිංහල රජුගෙන් ආරක‍ෂාවපැතීය. කෙතරම් සතුරෙකු වූවත් දුබලව අභය පතා පැමිණෙන විට ආරක‍ෂාව සැපයීම සිංහල පිළිවෙතයි.එහෙත් සිංහල රජු මරක්කලයින්ට ජීවිත දානය දී පිහිට වීමට එක`ග වූයේ කොන්දේසි තුනක් මරක්කලයින්ටඉදිරිපත් කොට එම එක`ගතාවයන් මතය.
පළමු කොන්දේසිය වූයේ මරක්කලයින්ට විවාහ වීමට අවසර ලැඛෙනසිංහල කාන්තාවන්ගේ පරම්පරා නාම දරු පරපුරේ පරම්පරා නාම ලෙස පවත්වාගෙන යා යුතු බවටයි. දෙවැනිකොන්දේසිය වූයේ පරම්පරා තුනක් ඇතුලත සිංහල වියයුතු බවයි. තෙවැන්න වූයේ පරම්පරා තුනක් ඇතුලතබෞද්ධයින් වියයුතු බවයි. එම එක`ගතා මත පවුල්කෑමට ගැහැණුන් දී බින්නටත් අවසර දී නින්දගම් පැවරූහ.කන්න කුඹුරක් දුන්නේය. එම නින්දගම අදටත් නින්නවූන් ලෙස හැඳින්වේ. සිංහල රජවරු එසේ කොන්දේසි සහගතව වූවත් මරක්කලයින්ට නින්දගම් දී බින්න බහින්නට අවසර දුන්නේ සිංහල පරම්පරාව ගෙනයාමට මිස මරක්කලයින් බෝකිරීමට නොවෙයි.නමුත් ඔවුන් ලබාගත් ගැහැණුන්ගේ පරම්පරා නාම දරුවන්ගේ පරම්පරා නාම ලෙස ඉදිරියට ගෙන ගියේනැත. පරම්පරා තුනක් ඇතුලත සිංහලකරණය වූයේද නැත. බෞද්ධ වූයේද නැත. අද ඔවුන් දුන් අත සපා කනද්‍රෝහී පිරිසක් වී ඇත. සිංහල නීතියට අනුව නම් තුප්පනිකරණයට ද~ුවම මරණයයි. වීදිය බණ්ඩාර වෙනත් ආගම්වලටහැරුණු සිංහලයිත් සොය සොයා මැරුවේ සිංහල ලේවලින් විදේශ ගැති තුප්පනිරුලක් බිහිවීම වැලැක්වීමටයි. එය රාජ්‍යයේ අඛණ්ඩතාවයට හා ස්වාධීනත්වයට තර්ජනයක් වූ බැවිනි. මෙය සිංහල රටේ එදා ක්‍රියාත්මක වූනීතිය පමණක් නොව අරාබියේ අදටත් ක්‍රියාත්මක නීතියයි. මරක්කලයින්ට පණ බේරාදී, පවුල් කන්න ගැහැණුන් දී බින්නබහින්නට අවසරදී කුඹුරුත් දීමට මරක්කලයින්සිංහලයින්ට කෘතඥවුයේ ඉංග්‍රීසිීන්ට පක‍ෂග්‍රාහීන්වී සිංහලයින්ට ද්‍රෝහීන්විමෙනි. හජ්ජි නම් ද්‍රෝහියා එදා සිංහලයින්ටවසර දහස් ගණන් අයිතියට තිබී මුලාදෑනි තනතුරක් ලබා ගැනීම ද්‍රෝහී වන්නේ එබැවිනි.
සෙනරත් රජතුමා අද සිටියේ නම් ඔහුට දස වද දී මරා දමනු නියතයි. සිංහල නීතියට අනුවනම්මොවුන්ටත් මොවුගේ පරම්පරා වලටත් බින්නන් අහිමි වී පිටුවහල් කිරීමද නියතයි. 1818 නිදහස් අරගලය අපපරාජය වූ නිසා සිංහල පරම්පරා 240ක් ද්‍රෝහින් ලෙස නම්කොට අදටත් ද්‍රෝහින් ලෙස බල පැවැත්වෙයි. කිසියම්හෙයකින් 1818 නිදහස් අරගලය අප ජයග්‍රහනය කලේනම් නියත ද්‍රෝහීන්වනුයේ මරක්කලයින්ය. අප ඉංග්‍රීසීන්ට රට පාවා නුදුන්නානම් එදා හජ්ජි කෙනෙකු නැත. එසේ වූයේනම් අද හජ්ජිගේ වර්තමානප්‍රතිරූපකයාවන මරක්කල මහ ඇමති කෙනෙක්ද නැත. එසේ වූයේ නම් අද එසේ කථා කරන සිය`ඵ දෙනාසිංහලකමට හැදුන සිංහලයෝය. බොදු බල සේනා ඇතු`ඵ සිංහල ජාතික සංවිධාන යනු එදා හජ්ජිනම් මරක්කලයාගේ ද්‍රෝහිකමට එරෙහිව 1818 දී ජාතික නිදහස් සටනක් කොට දේශය වෙනුවෙන් දිවිදුන් මොනරවිල කැප්පෙටිපොල නිලමේගේ ලේ උරුමය ඇති අභිමානවත් පරපුරක දූ දරුවන්ගේ සංවිධානයි. ඒවා මරක්කලයින්ගේ ද්‍රෝහී ක්‍රියා එළිදක්වන සංවිධානයයි. ඒවා කිසි දිනෙක මරක්කලයින්ට විනාශ කිරීමට හෝ තහනම් කිරීමට හැකි සංවිධාන නොවෙයි. පිහිටවීමට දුන් අත සපා කන මරක්කලයා ඊට වන්දි ගෙවිය යුතුයි. සිංහල දේශය (සෙරන්ඩිබ්) කියාගෙන අප රටට පැමිණි මරක්කලයා සිංහල දේශය තහනම් වචනයක් කොට ඇත. සිංහල ජාතික බලවේග තහනම් කරන්නැයි බලපෑම්කරන මරක්කලයා හෙට ලංකාවෙන් සිංහලයින් පන්නා දැමිය යුතුයැයි නොකිවුවොත් පුදුමයකි.