ලන්දේසි බසින් සිංහලට බසට එක්වූ වචන

ලන්දේසි බසින් සම්භවය ලද ඇති සිංහල වචනවල ආරම්භය වූයේ ක්‍රි.ව. 1658 හා ක්‍රි.ව. 1798 අතර පැවති ශ්‍රී ලංකාවේ ලන්දේසි යුගයයි. මෙම කලෙයේදී සිංහල ජනයා ලන්දේසි පාලකයන් සමඟ කටයුතු කිරීමෙන් මෙම වචන සිංහල භාෂාවට උකහාගැනීම සිදුවී ඇත. මෙය වෙරළබඩ පෙදෙස්හි වඩාත් දක්නට ලැබින. A wide variety of words were adopted from administrative terms to military terms, which reveals several points of contact between the two groups.

එක්වූ වචන වර්ග

මෙම වචන එදිනෙදා ජීවිතය, පරිපාලනය, ආහාර සහ යුධමය ක්ෂේත්‍ර වල වැඩි වශයෙන් භාවිත වේ. මෙයට හේතුව ලන්දේසි ජාතිකයන් ශ්‍රී ලංකාවට ගෙන ආ නව භාණ්ඩ හා නිපැයුම් වේ.

වචන එක් වීමේ ක්‍රියාවලිය

ලන්දේසි බසින් සිංහලට බසට වචන එක් වීමේදී මුල් ලන්දේසි වචනය එලෙසින්ම භාවිත වන්නේ කලාතුරකිනි. සාමාන්‍යයෙන් මෙම වචන සිංහල භාෂාවේ ශබ්ද විද්‍යාත්මක හෝ රූප විද්‍යාත්මක (phonological & morphological) පද්ධතීනට ගැලපෙන පරිදි වෙනස් වීම් වලට ලක්ව ඇත. (e.g. balk becomes bālkaya because Sinhala inanimate nouns (see grammatical gender) need to end with /a/, [[[|ə]]], in order to be declineable).

These are the main ways Dutch words are incorporated into the Sinhala lexicon with different endings:

• With an /aya/ or /uva/ added to Dutch words ending in consonants (e.g. raam > rāmuva).
• With a /ya/ added to words ending in /a/ or /e/ or /i/ (e.g. bakje > bakkiya).
• With the animate ending /yā/ added to Dutch words signifying living beings or (e.g. tolk > tōlkayā).
• Initiak /s/ preceeding a consonant usually forms an additional syllable (e.g school > iskōlaya).

Nouns and Adjectives

මෙය ලන්දේසි සම්භවයක් ඇති සිංහල වචන ලැයිස්තුවකි.

Note: For information on the transcription used, see National Library at Calcutta romanization. An exception from the standard is the romanization of Sinhala long "ä" ([æː]) as "ää".

Sinhala	සිංහල	Meaning	Dutch	Meaning	Type
administrāsiya	අද්මිනිස්ත්‍රාසිය	Administration	Administratie	Administration	Administration
advakāt	අද්වකාත්	Lawyer, advocate	Advocaat	Lawyer	Administration
agasti	අගස්ති	Agate	Agate	Agate	Daily
amanda, amandäl	අමන්ද, අමන්දැල්	Almond	Amandel	Almond	Food
artāpal	අර්තාපල්	Potato	Aardappel	Potato	Food
äpääla	ඇපෑල	Appeal	Appel	Appeal	Administration
āsiyā	ආසිය	Ace	Aas	Ace	Daily
avagāraya	අවගාරය	Auger	Avegaar	Auger	Construction
bācciya	බාච්චිය	Jacket	Baadje	Jacket	Clothing
bakkiya	බක්කිය	small trough or box	Bakje	Small trough or box	Construction
balansa	බලන්ස	balance	Balans	Balance	Daily
bāliya	බාලිය	Tub	Balie	Tub	Daily
balkona	බල්කොන	balcony	Balkon	Balcony	Construction
bālkaya	බාල්කය	Beam/Rafter	Balk	Beam	Construction
banketa	බාන්සිය	Banquette	Banket	Banquette	Construction
bānsiya	බාන්සිය	Berth	Baantje	Berth	Construction
bās	බාස්	Mason	Baas	Boss, leader	Construction
bavusa	බවුස	Tube	Buis	Tube	Daily
belek	බෙලෙක්	Tin	Blikje	Tin	Daily
beliyata	බෙලියත	Placard, Notice of Sale	Bericht	Notice	Daily
bōkkuva	බෝක්කුව	Arch	Boog	Arch	Daily
bōnci	බෝංචි	Bean(s)	Boontje	Bean	Food
bōrdaya	බෝර්දය	Border	Boorde	Edge, Border	Daily
būdalaya	බූදලය	Estate/Property	Boerderij	Estate	Administration
būndala	බූන්දල	Bundle	Bundel	Bundle	Daily
būruvā	බුරුවා	Jack/Knave	Boer	Farmer	Daily
dān	දාං	Draughts	Dammen	Draughts	Daily
dāsiya	දාසිය	Tie	Das	Tie	Clothing
dääla	දෑල	Dale	Dal	Dale	Daily
dusima	දුසිම	Dozen	Dozijn	Dozen	Daily
hākkaya	හාක්කය	Hook	Haak	Hook	Daily
hārnāla	හාර්නාල	Hairpin	Haarnaald	Hairpin	Daily
hārta	හාරත	Hearts	Harten	Hearts	Daily
hēra	හේරා	King	Heer	Mister, Sir	Daily
hundā	හුන්දා	Hound	Hond	Dog	Daily
jasa, jäsa	ජස, ජැස	Jacket	Jas	Jacket	Clothing
isnibonchi		Green beans		Green bean	food
istirikkaya	ඉස්තිරික්කය	Iron	Strijkijzer	Iron	Daily
iskōppa	Spades	Spades	Schoppen	Spades	Daily
istālaya	ඉස්තාලය	Stall, Stable	Stal	Stall	Construction
istōppuva	ඉස්තෝප්පුව	Veranda	Stoep	Side Walk	Construction
kakkussiya	කක්කුස්සිය	Toilet	Kakhuisje	kak "feces" + huisje "small house"	Daily
kalābara	කලාබර	Clubs	Klaveren	Clubs	Daily
kāmaraya	කාමරය	Room	Kamer	Room	Construction
kanāla	කනාල	Canal	Kanaal	Canal	Construction
kantōruva	කන්තෝරුව	Office	Kantoor	Office	Administration
kaḷukumā	කලුකුමා	Turkey	Kalkoen	Turkey	Food
kanoma	කනොම	Cannon	Kanon	Cannon	Military
kapōti	කපෝති	Broken, exhausted	Kapot	Broken, exhausted	Daily
karāmaya		Tap	Kraan	Tap	Daily
kāsiya	කාසිය	Coin	kwartje	Quarter]	Daily
kastan	කස්තන්	Chestnut	kastanje	Chestnut	Daily
kompäniya	කොම්පැනිය	Company	Compagnie	Company	Administration
kārtuva	කාර්තුව	Card	kaartje	Card	Daily
kärakōppuva	කැරකෝප්පුව	Cemetery	Kerkhof	Cemetery	Daily
kētalaya	කේතලය	Kettle	Ketel	Kettle	Food
klavīra	ක්ලාවිර	Piano			Daily
klääsiya		Class	Klasse	Class	Daily
kokis	කොකිස්	Type of fried traditional food	Koekjes	Biscuit	Food
kondēsiya	කොන්දේසිය	Condition	Conditie	Condition	Daily
kōkiyā	කෝකියා	Cook	Kokin	Cook	Daily
kōpi	කෝපි	Coffee	Koffie	Coffee	Daily
kōppaya	කෝප්පය	Cup	Kop	Cup	Daily
koroma	කොරොම	Crown	Kroon	Crown	Daily
kuluna		Column	Colonne	Column	Daily
kuyitansiya	කුයිතන්සිය	Receipt	Kwitantie	Receipt	Administration
lappiya	ලප්පිය	Patch	Lapje	Lap	Clothing
läin	ලැයින්	Glue	Lijm	Glue	Daily
lavandäl, lavandel	ලවන්දෙල්	Lavender	Lavendel	Lavender	Botanical
lei lei		Mixed	Allerlei	All kinds of	Daily
londa	ලොන්ද	Blond	Blond	Blond	Botanical
lūpa	ලූප	Gun Barrel	Loop	Barrel	Military
maḍa	මඩ	Mud	Modder	Mud	Daily
mīla	මීල	Meal	Meel	Meal	Daily
minci	මිංචි	Mint	Muntje	Mint	Food
mōla	මෝල	Mill	Molen	Mill	Trade
nääla	නෑල	Needle	Naald	Needle	Daily
notāris	නොතාරිස්	Notary	Notaris	Notary	Administration
oralōsuva	ඔරලෝසුව	Clock	Horloge (from French)	Wrist Watch	Daily
panīla	පනීල	Panel	Paneel	Panel	Daily
pelsa	පෙල්ස	Fur	Pels	Fur	Daily
petora	පෙතොර	Cartride	Patroon	Cartridge	Military
pispontuva	පිටසැලි	Backstich		Backstich	Daily
piṭasäli	පිටසැලි	Parsley	Peterselie	Parsley	Food
plā	ප්ලා	Custard	Vla	Custard	Food
poroppaya	පොරොප්පය	Cork	Prop, Kurk	Plug, Cork	Daily
porova	පොරොව	Queen	Vrouw	Lady	Daily
proklamāsiya	ප්‍රොක්ලමාසිය	Proclamation	Proclamatie	Proclamation	Administration
pūli	පූලි	Mace	Foelie	Mace	Food
puyar	පුයර්	Powder	Poeier	Powder	Daily
rākkaya	රාක්කය	Rack	Rek	Rack	Daily
rāmuva	රාමුව	Frame	Raam	Frame	Daily
rikat	රිකත්	Richard	Rikkert	Richard	Proper Name
ruhita	රිකත්	Diamonds	Ruiten	Diamonds	Daily
säldiri	සැල්දිරි	Celery	Selderij	Celery	Food
säädala	සෑදල	Saddle	Zadel	Saddle	Daily
selduk	සෙල්දුක්	Canvas	Zeilduk	Canvas	Daily
sipiri, sipiyā	සිපිරි, සිපියා	Jailer, Warden	Cipier	Jailer	Administration
sōppiya	සෝප්පිය	Shot	Schop	Shot	Daily
tarappuva	තරප්පුව	Stairs	Trap	Stairs	Construction
tēpōcciya	තේපෝච්චිය	Teapot	Theepot	Tea pot	Daily
tintal	තින්තල්	Tinder	Tintel	Tinder	Daily
tisāla	තිසාල	Tile	Tichel	Tile	Daily
testamēntuva	තෙස්තමේන්තුව	Testament	Testament	Testament	Administration
tōlkayā	තෝල්කයා	Interpreter	Tolk	Interpreter	Administration
vāpana	වාපන	Coat of Arms	Wapen	Insignia	Daily
vatal	වතල්	Carrot	Wortel	Carrot	food
vatura	වතුර	Water	Water	Water	Daily
vendēsiya	වෙන්දේසිය	Auction	Vendutie	Auction	Administration
vinkala	වින්කල	Workshop	Winkel	Shop	Daily
viyalti	වියල්ති	Violet	Violtje	Violet	Daily
vul	වුල්	Wool	Wol	Wool	Daily

ක්‍රියා පද

Sinhala	සිංහල	Meaning	Dutch	Meaning
kēvel karanavā		to Haggle	kibbelen	to Haggle
ploit karanavā		to Whistle	Fluiten	to Whistle
taksēru karanavā	තක්සේරු කරනවා	to Appraise	taxeren	To Appraise
tisal gahanavā	තිසල් ගහනවා	to Tile
tōlka karanavā	තෝල්ක කරනවා	to Interpret	vertolken	To Interpret
trānslāt karanavā	ත්‍රාන්ස්ලාත් කරනවා	to Translate	translateren	To Translate
vendēsi karanavā	වෙන්දේසි කරනවා	to Auction

ආශ්‍රිත

• ඉල්ලාගත් වචන
• සිංහල භාෂාව